De K.V.P. is wederom de grootste, de V.V.D. nu de derde partij P.v.d.A. na vorig jaar in herstelklein verlies voor de A.R. en de C.H.U. iTOMADO HET WEER HAZENBERG's P.S.P. en G.V.P. doen hun intrede in de nieuwe Tweede Kamer MORRIS before you êh Weinig! verrassends Kabinet zonder P.v.d.A.? HETE BLIKSEM SNELKOOKPAN Zonnige perioden K. V .P.-formateur? Regeringsprogram DE CIJFERS Het woord is aan DE ZETELS Broederschap Wapeninlevering op het eiland Cyprus begint Patisserie DEKKERS VRIJDAG 13 MAART 1^59 Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat. 9-1 uur. Telef. adm. 5437, chef bezorging na 5 u. 7519. Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080. Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295. IJmuider Courant DAGBLAD VOOR VELSEN-IJMUIJDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING 44e JAARGANG NUMMER 110 Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7.65, franco p. post 8.15. Losse nummers 12 c. Giro-rekening IJmuider Courant no. 129288. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman De V.V.D. heeft gisteren bij de verkiezingen voor de nieuwe Tweede Kamer de grootste winst geboekt. Zij heeft zes zetels gewonnen. In de nieuwe Kamer beschikt de V.V.D., die nu na de K.V.P. en de P.v.d.A. de derde partij is geworden, over negentien zetels. De Partij van de Arbeid verloor van haar vijftig zetels in de oude Kamer er drie, hoewel zij bij 1958 vergeleken, een licht herstel boekte De K.V.P. blijft, wat het aantal zetels be treft, gelijk, (49). Zij heeft de P.v.d.A. met ongeveer 74.000 stemmen overvleugeld en is dus nu de grootste partij geworden. Van de Protestants-christelijke partijen heeft alleen de Staatkundig Gereformeerde Partij zich gehandhaafd; zowel de Anti-Revolutionaire Partij als de Christelijk Historische Unie komen in de nieuwe Kamer ieder met één zetel minder terug. De communis ten leden als gevolg van hun verdeeldheid een gevoelig verlies. De Bruggroep-Wagenaar, die vier zetels be zette, keert niet in de Kamer terug en de C.P.N.-groep van Paul de Groot houdt drie zetels over van de zeven, die zij in 1956 nog wist te behalen. TweeSe Kcrrerverlc^ztrg O Pr-ovinc c ie Stateiverkiez ng :(T,3Q6h-' Pti. Twee partyen maken in de nieuwe Ka mer hun debuut. De jonge Pacifistisch So cialistische Party verwierf twee zetels en het Gereformeerd Politiek Verbond ver schijnt daar met één vertegenwoordiger. Tegenover de leuze van de V.V.D. „geen samenwerking met de P.v.d.A. in een nieuw kabinet" heeft de P.v.d.A. in de verkiezingsstrijd steeds het naar haar me ning dreigende schrikbeeld opgeroepen van een „rechts" kabinet zonder P.v.d.A. De P.v.d.A. heeft in vergelijking met de vorige Kamerverkiezingen een flink ver lies geleden. Zij heeft zich wel enigszins hersteld in vergelijking met vorig jaar, maar de winst van de V.V.D. is veel duide lijker. De partijen, die zich niet helder hebben willen uitspreken over de samen werking met de P.v.d.A. hebben verlies geleden. A.R. en C.H.U. hebben elk een zetel verloren. De K.V.P., die de samen werking met de P.v.d.A. heeft opengehou den, is gelijk gebleven en in percentage een heel klein beetje achteruit gegaan. In de winst van de V.V.D. en het verlies van de P.v.d.A. heeft zich echter het dui delijkst de neiging afgetekend naar de voorkeur voor een kabinet in de komende vier jaar zonder P.v.d.A. Het moet echter worden betwijfeld of er inderdaad een kabinet tot stand komt zon der P.v.d.A., want de „rechtse" partijen (K.V.P., A.R. en C.H.U.) die wel een kabi net zonder P.v.d.A. als eventualiteit in ge dachten hebben gehad, hebben in de Twee de Kamer geen meerderheid. Zij bezetten tezamen 75 van de 150 zetels. Zij hebben dus om op de basis van een meerderheid te kunnen regeren, steun nodig van een andere groep. Zij weten bij ervaring wat zij aan de P.v.d.A. hebben. Van de samen werking met een andere groep moeten zij de consequenties maar afwachten. Het is echter niet aan te nemen dat de P.v.d.A. thans ten opzichte van een re geringsprogram inschikkelijker zou zijn dan ten tijde van het uitbreken van de kabinetscrisis. De voorzitter van de P.v.d.A., de heer Vermeer, heeft al ge zegd dat K.V.P., A.R. en C.H.U. met de V.V.D. nu maar eens moeten tonen hoe er verder in Nederland moet worden ge regeerd. Dat was de stem van iemand die er zich van bewust is dat het heel moeilijk zal zijn een kabinet te vormen zonder de P.v.d.A. Op grond van de verkiezingsuitslag zou Advertentie Maak vandaag in 10 minuten met gebraden varkenslappen In de Verwachting tot morgenavond: Droog weer met vannacht wei nig wind, hier en daar mist en plaatselijk nachtvorst. Morgen overdag zonnige perioden en de zelfde temperaturen als vandaag of iets hogere. Zwakke tot mati ge wind uit zuidelijke richtingen. Volledige weerrapporten op pagina twee. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG PAGINA'S men wellicht menen dat prof. Oud als de leider van de partij die de grootste winst heeft geboekt, opdracht krijgt een nieuw kabinet te formeren. Maar K.V.P., A.R. en C.H.U., op welke partijen prof. Oud zou zijn aangewezen, hebben zich in de vei-- kiezingsstrijd zo fel en principieel tegen de V.V.D. gekeerd, dat het uitgesloten is dat zij met prof. Oud in zee zouden willen gaan. Een formatiepoging van prof. Oud zou dus alleen maar tijdverlies zijn. De kabinetsformateur zal dan volgens de meest gebruikelijke regels van het poli tieke spel wel moeten komen uit de kring van de grootste partij: de K.V.P. De meest serieuze-kandidaat als kabinetsformateur en toekomstige minister-president (indien men snel resultaat wil bereiken) is prof. dr. J. R. M. van den Brink, oud-minister van Economische Zaken en oud-adviseur van de Katholieke Arbeidersbeweging (K.A.B.), vooral wanneer men tot de con clusie komt dat een kabinet moet worden gevormd zonder deelneming van de P.v.d.A. Men moet er ook dan ernstig rekening mee houden, dat K.V.P., A.R. en C.H.U. niet uit eigen beweging de P.v.d.A. in de oppositie zouden willen sturen, maar dat zij eerst de P.v.d.A. uitnodigen tot samen werking en het aan haar overlaten zelf al of niet de oppositie te kiezen. In het geval van een aanvankelijke toenadering tot de P.v.d.A., in de hoop tot overeenstemming te komen, zou misschien prof. Reel weer bereid worden gevonden een verzoenings poging te ondernemen, eventueel ten be hoeve van een ander als m:nister-presi- dent. Tot de formatie van een kabinet zonder P.v.d.A. is prof Beel niet genegen. In de huidige situatie is de rol van prof Beel waarschijnlijk nog niet uitgespeeld. Wanneer een formateur is benoemd, dient er eerst een regeringsprogram te worden opgesteld. Het tijdelijke kabinet- Beel heeft reeds een lijst opgemaakt van alles wat er op verschillend gebied in de keukens van de departementen op het vuur staat of waaromtrent beslissingen moeten worden genomen. Het advies van de SER over de sociaal-economische pro blemen wordt pas eind april verwacht, maar via de regeringsvertegenwoordigers in de SER kan een formateur met sociaal- economisch inzicht al voldoende conclu deren voor het opstellen van zijn re geringsprogram. Van dat regeringsprogram zal veel af hangen of K.V.P. en P.v.d.A. weer tot overeenstemming kunnen komen. De be zitsvorming is daarbij een lastig punt. Daar staat tegenover dat A.R. en C.H.U. (evenals de V.V.D.) tegenstanders zijn van de algemene kinderbijslagverzekering in de huidige vorm. De K.V.P. beschouwt dit als een essentieel punt. Van de zijde van de P.v.d.A. is verklaard dat zij bereid is de algemene kinderbijslagverzekering te aanvaarden indien de „rechtse" partijen bereid zijn zich te „binden" aan een voor de P.v.d.A. aanvaardbaar regeringspro gram. Indien de onderhandelingen tussen de rechtse partijen en de P.v.d.A. zouden mis lukken, zouden K.V.P., A.R. en C.H.U. kunnen riskeren zonder deelneming van de V.V.D. aan een kabinet de steun van de V.V.D. toch wel te krijgen omdat de V.V.D. bij omverwerping van het „rechtse" kabi net direct het risico zou lopen dat de brede basis met de P.v.d.A. terugkeert, die zij niet wenst. De V.V.D. is niet verlangend in het nieuwe kabinet zitting te nemen. Bij her haling in de Tweede Kamer nog in ok tober 1957 heeft prof. Oud de aandacht gevestigd op de mogelijkheden van een Honderden jongelui hebben het donder dagavond de politie in Amsterdam erg lastig gemaakt. Aan de zijde van het Nationaal Monument op de Dam forceerden zij telkens weer opstootjes. De politie chargeerde met de blanke sabel, waarvoor de jongelui uit elkaar stoven. Een opeens niet meer argeloze Voorbijganger heft afwerend de hand op uit vrees getroffen te worden door de slagen, die blindelings werden toe gediend. (Men zie ook pag. 19). 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Partij van de Arbeid Katholieke Volkspartij Anti-Revolutionaire Partij Volksp. v. Vrijh. en Dem. Chr. Hist. Unie Bruggroep (Comm.) Staatk. Geref. Partij Comm. Partij Nederland 9. Boeren en P.L.M 10. Geref. Politiek Verbond 11. Pac. Soc. Partij Overige partijen Percentages Kamer 1959 30.37 31.59 9.39 12.22 8.10 0.58 2.16 2.41 0.65 0.67 1.84 0.02 Prov.St. 1958 28.65 32.88 9.42 11.40 9.01 2.24 4.14 0.05 0.75 0.61 0.85 Kamer 1956 32.69 31.69 9.91 8.77 8.43 2.26 4.75 0.65 0.85 Stemmen Kamer 1959 1.821.677 1.895.222 562.996 732.952 486.204 34.917 129.621 144.371 39.352 40.033 110.174 1.340 Prov. St. 1958 1.654.396 1.899.020 544.248 658.388 520.171 129.089 239.164 2.930 43.493 35.051 48.774 Kamer 1956 1.872.209 1.815.310 567.310 502.530 482.918 129.517 272.054 37.206 48.463 George Farquhar: De moeder des vernufts is de noodzaak. Kamer 1959 Kamer 1956 Winst Verlies 1. P. V. d. A 47 50 3 2. K. V. P 49 49 3. A. R 14 15 1 4. V. V. D 19 13 6 5. C. H.U 12 13 1 6. Bruggroep - (4) 7. S. P. G 3 3 8. C. P. N 5 7 (3) 4 9. Boeren-P. L. M. 10. G. P. V 1 1 11. PS. Pr»-.r.T«*l. -vwy»! 2 2 150 150 Prof. mr. P. J. Oud bij de stembus. minderheidskabinet. Het merkwaardige is, zei hij, dat als men begint in 1894 en door loopt tot 1918, men niet anders dan min derheidskabinetten vindt. Op één uitzon dering na hebben zij allemaal hun taak tot de volgende verkiezingen vervuld. Daar mee is niet gezegd dat de V.V.D. deel neming aan een kabinet weigert. Voor de „rechtse" partijen zou het aan trekkelijk kunnen zijn de V.V.D. de wind uit de oppositie-zeilen te nemen door haar in het kabinet op te nemen. Daar tegen over staat dan echter dat de P.v.d.A. als oppositiepartij de wind in de zeilen zou krijgen. De rechtse partijen staan voor een moei lijke keuze._Er zal over de kabinetsfor matie veel beraad nodig zijn. De leider van de Joodse gemeenschap in West-Berlijn heeft ter demonstratie van de geest van de huidige „Week van christelijk-joodse broederschap" een aanklacht tegen de 39-jarige voormalige onderwijzer Karl Steinacker ingetrok ken, die er van beschuldigd was in 1955 in een café antisemitische uitlatingen te hebben gedaan. NICOSIA (UPI) Leden van de Grieks- Cyprische verzetsorganisatie EOKA zijn begonnen met het inleveren van hun wapens. Vier dagen geleden deed kolonel Grivas een beroep op zijn manschappen alle activiteit te staken. De wapens wor den eigendom van de toekomstige Cypri sche regering. De eersten die wapens inleverden waren een jongen en een meisje. Zij brachten met een vrachtwagen 250 bommen en handgranaten, veertig landmijnen, hon derd geweren, pistolen, machinegeweren en mitraillettes en enkele blikken nitro glycerine, waarvan enkele lekten. Voor elk stuk werd een ontvangstbewijs afge geven. Sommige wapens waren oud, maar goed onderhouden en gereed voor ge bruik. Het ontvangstcentrum is het kloos ter Kykko. Na de twee jongemensen kwam een heer in een witte „Jaguar"-sportwagen, hij droeg zelf een grote kist wapens naar binnen en verdween vrijwel zonder een woord te zeggen. Voor het eerst van hun leven kregen de journalisten „echte" leden van de EOKA te zien: jonge mannen met martiale snor ren, zwarte rijbroeken en de meesten zon verbrand. Ook het meisje dat met de eer ste vrachtwagen meekwam had kenne lijk enige tijd in de bergen doorgebracht. Zij weigerden hun namen te noemen of te vertellen waar zij vandaan kwamen. Na enkele uren bevatte het klooster honder den zelfvervaardigde pijpbommen en mor tieren. Elk wapen werd door een gebaar de priester geïnspecteerd alvorens de in specteurs het in handen kregen. Advertentie Wij lanceren een heel nieuw slagroomgebakje KROKANTINO'S 26 cl. p. stuk Vruchtenflannen35 ct p. st. Vruchtenpunten 35 ct p. st. U vindt steeds iets nieuws bij CENTRUM GALERIJ - TEL. 4302 óooooocoocococooocooocooocoooooocooooocoooooooocoocccooc Advertentie BARTELJORISSTR. HAARLEM Tel: 13439 DAMESPANTALONS IN KLEUREN Advertentie NOUG AT-EIEREN zwaar gevuld met slagroom. ONZE FEEST-PETIT-FOURS een feestelijk gezicht. CHOCOLADE MET NOTEN, eigen fabrikaat. Zaterdags volop GEBAK en steeds nieuwe soorten. BITTERSCHOTELS - SALADES Ie klas BANKETBAKKERIJ CENTRUM GALERIJ - TEL. 6479 Globaal beschouwd is de uitslag van de verkiezingen van gisteren weinig meer dan een bevestiging van de politieke situatie in ons land zoals die was voortgekomen uit de verkiezingen voor Provinciale Staten en gemeenteraden in 1958. Die bevestiging heeft er dan toe geleid dat er een einde is gekomen aan de wanverhouding, die toen is ontstaan tussen het politieke beeld, opge leverd door de samenstelling van de Twee de Kamer, en de nationale gevoelens welke bij de verkiezingen van verleden jaar tot uiting kwamen. Die wanverhouding was, zoals bekend, voornamelijk voortgevloeid uit de grote stemmenwinst van de V.V.D. en het aan zienlijke stemmenverlies van de P.v.d.A. Wat het eerste punt betreft zal de nieuwe Kamer nu zijn aangepast bij de tendens die zich verleden jaar zo krachtig heeft doen gevoelen maar die, als gevolg van de wijze van samenstelling van de Provin ciale Staten, in die lichamen slechts een gedeeltelijk effect heeft gehad. Wat het tweede punt aangaat, is gebleken, dat er, misschien door de oppositie-geluiden, die de partij de laatste maanden heeft laten horen, alweer een lichte kentering in de gevoelens van de kiezers is gekomen, waar door de P.v.d.A. haar verlies van 1958 aan merkelijk heeft kunnen reduceren; op de basis van de stemmenpercentages van ver leden jaar zou haar aantal zetels zijn terug gelopen van 50 tot 43 of 44; in feite zijn het er 47 geworden. De K.V.P. zal daardoor en dus niet door eigen vooruitgang weer de grootste fractie in de Tweede Kamer kunnen vor men. Niet door eigen vooruitgang, maar de K.V.P. behoeft dit niet als een teleurstel ling te voelen als zij zich niet verdiept in haar (vrij onbetekenend) stemmenverlies sedert 1958, maar wel in een vergelijking van haar percentages van nu en van 1956, die vrijwel -geheel gelijk zijn. De K.V.P. heeft haar winst van verleden jaar dus niet kunnen handhaven, maar dat zij ver geleken bij drie jaar geleden, slechts een- tiende percent van het totale aantal kiezers heeft verloren, wijst wel op een benijdens waardige stabiliteit van haar aanhang. Anti-Revolutionairen en Christelijk- Historischen hebben één zetel per partij verloren. Vooral wat de A.R.P. betreft was het stemmenverlies, vergeleken bij 1956, van minimale betekenis; en in vergelijking met verleden jaar is het percentuele aan deel van de partij praktisch onveranderd gebleven. Voor de C.H.U. is het resultaat minder gunstig, vooral na de winst van 1956; het vermoeden lijkt gewettigd dat de impopulariteit van minister Staf (in het bijzonder na de publicaties over diens aan koopbeleid) wel iets met die achteruitgang te maken zal hebben. Dat het aantal communistische stemmen zo ongeveer gehalveerd is sedert 1956 (en een vergelijking met 1958 valt al weinig beter uit) kunnen we slechts toejuichen. De „Brug" is gebleken géén brug naar de Kamer maar eerder een brug naar nie mandsland te zijn, want die groep heeft geen enkele zetel weten te veroveren. An derzijds zijn de stemmen die de „officiële" C.P.N. heeft weten te behouden, juist vol doende geweest om Paul de Groot en de twee volgelingen, die hem in de Kamer trouw waren gebleven, daar weer te laten terugkeren. Een schrale troost Wat stabiliteit betreft wint de partij van ds. Zandt het van alle andere; de S.G.P. is de „klap" van verleden jaar, toen zij ongeveer 400 stemmen verloor van haar aantal bij de vorige Kamerverkiezingen, weer te boven gekomen en heeft er zelfs 100 stemmen bij gewonnen. Niet minder merkwaardig is het, dat het Gereformeerd Politiek Verbond er in is geslaagd, het par lement binnen te komen, dankzij een winst (sedert 1956) van één-vijftigste procent! Tenslotte de Pacifistisch-Socialistische Partij, welker fractie van twee man een novum in de Kamer zal zijn. Waarschijn lijk is het ook een novum in onzè recente parlementaire geschiedenis, dat een partij in één jaar tijds haar stemmental heeft kunnen verdrievoudigen, zoals de P.S.P. dit heeft gedaan. Dit bewijst wel, dat haar program sterk heeft „aangesproken" bij de kiezers en het zou ons niet verbazen als de andere partijen in de komende periode met dit feit ernstig rekening zouden houden. Alles bijeen genomen verandert er in de Tweede Kamer dus wèl het een en ander, maar niet veel meer en misschien zelfs wel minder dan na de verkiezingen van verleden jaar vrijwel algemeen werd ver wacht. Evenals toen zijn de liberalen ook nu weer de grote winnaars geworden, maar tot een politieke aardverschuiving is het niet gekomen. De stabiliteit van ons volkskarakter, ook in de politiek, heeft er weer voor gezorgd dat er niets revolutie nairs is gebeurd. Sinten Koster

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1959 | | pagina 1