SPD-leiders ontnuc hterd
terug uit Moskou
r
\m
Alphenaar
Heuss nam eindelijk een kijkje
bij het Westduitse leger
Wij kinderen
Van dag tot dag
Kroesjtsjev's enig verlangen is een
bevestiging van de status quo
CT*raatótoel
3
Siaeeessee
wijze mam
Ongeluk met kernreactor
bij Sverdlovsk in 1958
172 mensen besmet
hoge kwaliteit
Modieuze
REGENMANTELS
iS&r Parkacoats
U/etetblmodeGtecdceS - Pi Q toppteóêaties
Oost-West gesprek in
Genève zou worden
geschorst
MATTHEUS PASSION
VAR nam weer ladingen
voor Israel in besiag
Op de
Als een burger zonder minderwaardigheidsgevoel
DONDERDAG 19 MAART 1959
De opgewektheid, waarmee minister
Luns gisteren in de Eerste Kamer zijn
successen op het gebied van de buiten
landse politiek heeft verdedigd, was een
betere zaak waardig. Niet dat de buiten
landse politiek van ons land geen goede
zaak zou zijn, maar over de kwaliteit van
de successen van minister Luns op dat ter
rein en vooral inzake Indonesië valt
wel te twisten.
Dat de Nederlandse positie in verband
met Nieuw-Guinea „ontegenzeggelijk ver
sterkt" is, lijkt ons een uiting van gevaar
lijk optimisme. En over de „vastbesloten
heid" van de Australische regering om de
Nederlandse soevereiniteit over Westelijk
Nieuw-Guinea te blijven steunen zal mi
nister Subandrio vermoedelijk wel enigs
zins anders denken dan minister Luns.
Maar wat ons het meest heeft verwon
derd is de voldoening, die onze minister
heeft geuit met betrekking tot de goede
samenwerking tussen Nederland enerzijds
en de Verenigde Staten en Engeland an
derzijds inzake de Indonesische kwestie.
Om redenen van tact heeft mr. Luns ver
moedelijk niet willen zeggen, dat het Ame
rikaanse aandeel in die samenwerking voor
een groot deel bestaat uit het leveren van
wapens aan Indonesië en uit het in ont
vangst nemen en ongelezen opbex-gen van
Nederlandse protesten. En waarschijnlijk
wist hij gisteren, toen hij zijn rede in de
Kamer hield, nog niet dat de Amerikaanse
ambassadeur in Djakarta op diezelfde dag
een overeenkomst voor de levering op kre
diet (lees: gratis) van Amerikaanse land-
bouwprodukten ter waarde van 270 mil
joen gulden aan Indonesië met een zekere
plechtigheid had ondertekend en daarbij
had gezegd dat de Amerikaanse regering
en het Amerikaanse yolk het zulk een
„buitengewoon dankbare taak" vinden,
Indonesië op deze manier van dienst te
kunnen zijn.
Als minister Luns dit wèl geweten had,
zou hij zich dan nog altijd zo ingenomen
hebben getoond met de mate van steun,
die Nederland van zijn Amerikaanse bond
genoot krijgt bij het streven naar maat
regelen om Indonesië de onrechtmatigheid
van de inbeslagnemnig der Nederlandse
ondernemingen duidelijk te maken? Of is
economische hulpverlening, waaraan geen
enkele voorwaarde is verbonden, in Ame
rika misschien de gebruikelijke methode
om rovers op het rechte pad te brengen?
Minister Luns zal het wel zéér betreu
ren- dat hij over dit onderwerp geen na
woord aan zijn rede van gisteravond kan
toevoegen of hoeft toe te voegen.
De president van de Westduitse Bonds
republiek, Heuss, die in september ambte
loos burger zal worden, heeft zich dezer
dagen voor het eerst direct gericht tot de
nieuwe „Wehrmacht" en daarbij zijn me
ning over de taak van het Duitse leger
niet onder stoelen of banken gestoken.
Heuss is niet een anti-militarist, doch
wel een pacifist. Wie meent dat deze twee
termen synoniemen zijn, moge bedenken
dat een vredelievende aard niet onver
mijdelijk een neiging tot weerloosheid be
hoeft op te roepen, doch dat een mens die
de vrede liefheeft in bepaalde omstandig
heden ten volle bereid kan zijn voor het
behoud van die vrede een krachtige hou
ding van verdediging aan te nemen.
Heuss heeft de Westduitse officieren
voorgehouden, dat het er in dit atoom
tijdperk niet meer om gaat een oorlog te
winnen, doch een oorlog te voorkomen. In
deze uitspraak ligt een helder inzicht ten
aanzien van de fataliteit van elke toe
komstige oorlog, alsmede een diep begrip
voor het feit dat de oorspronkelijke taak
van een leger beveiliging van land en
volk in vereenvoudigde vorm is her
steld: nu een leger in een atoomoorlog de
veiligheid van land en volk niet meer kan
garanderen, is het voorkomen van zulk
een oorlog de beginselopdracht van defen
sieve inspanningen geworden.
Het was een burger, die hier sprak
niet een ijzeren beroepssoldaat met Bis-
marckbloed en Von Moltke-principes, en
zeker niet een volksleider van Pruisisch
allure met veldslagdromen. Een Duitse
burger uit het atoomtijdperk, aan het einde
van zijn carrière doch vervuld met de
ware liefde voor het Duitse volk en zijn
toekomst.
Het is de vraag of deze woorden van
een burger de Duitse officieren geïnspi
reerd dan wel geïrriteerd hebben. Doch zij
kwamen in ieder geval van een man die
de hoogste functie in het halve Duitsland
van 1959 vervult. Dat geeft de burger
moed ook de burger buiten de Duitse
grenzen, die maar al te vaak de Pruisische
mentaliteit ook ontdekt in niet-Duitse ge
lederen.
Oostenrijks blad meldt:
WENEN, (UPI) Volgens het onaf
hankelijke Oostenrijkse blad „Die Pres-
se" heeft zich vorig jaar februari een he
vige ontploffing voorgedaan in de Russi
sche kernreactor bij Sverdlovsk in het
Oeralgebergte, ten gevolge waarvan 172
personen ernstig radio-actief besmet raak
ten.
Twaalf dorpen en een aantal kolchosen
moesten worden geëvacueerd en een ge
bied van ruim 1,3 miljoen hectaren is ge
sloten voor alle verkeer van buitenlan
ders. Twintig personen zouden oogziekten
hebben opgelopen en een aantal van hen
zou blind geworden zijn.
Die Presse baseert zijn bericht op mede
delingen van een kernfysicus uit een Oost
europees satellietland, die het zou heb
ben vernomen van een lid van de Russi
sche medische academie, die de vorige
herfst de gewonden kreeg te behandelen.
Buitenlanders worden nog steeds niet
toegelaten in het gebied van Sverdlovsk en
Tsjeliabinsk, aldus die Presse.
Advertentie
MATTHEUS-PASSION
met o.a. Karl Erb,
o.l.v. Gtinthcr Ramin
33 t.p.m. compl. ƒ49
Passie- en Paasliederen
gezongen door
Aafje Heynis, alt
45 t.p.m. ƒ6.50
Advertentie
KRUISWEG 47-49 HAARLEM
Rijk gesorteerde collectie in
charmante jeugdige modellen -
sprekende dessins, in zonnige kleuren
vanaf
39.^5
fill de grote mode voor de sportieve vrouw,
in speciale weer- en winduitvoering
vanaf
34.75
(Van onze correspondent in Bonn)
De beide vice-voorzitters van de West
duitse socialistische oppositie partij,
S.P.D., professor Carlo Schmid en Fritz
Erler, hebben gisteren te Bonn op een
persconferentie verslag gedaan van hun
reis naar Moskou. Beide socialistische lei
ders blijken zeer teleurgesteld en ont
nuchterd te zijn. Over geen enkel punt,
dat zij te berde brachten, hebben zij met
hun Russische gesprekspartners overeen
stemming bereikt. Het enige positieve dat
men uit hun verklaringen kan halen, is
Kroesjtsjev's mededeling, dat de Sovjet-
Unie niet zal ingrijpen, wanneer de bevol
king van Oost-Duitsland een ander rege-
ringsbestel dan het communistische zou
kiezen. Veel waarde hecht men echter aan
deze bewering van Kroesjtsjev na de on
derdrukking van de Oostberlijnse en de
Hongaarse opstand echter niet
Schmid en Erler zetten met hun verkla
ringen kennelijk een streep onder hun
vóór hun reis steeds geuite hoop, dat er
met de Russen wel viel te praten over de
Duitse kwestie. Kroesjtsjev heeft hun mee
gedeeld, dat het hem volkomen onverschil
lig is, of de bondsrepubliek lid van de
NAVO is of niet. Hij is toch niet bereid
tot enigerlei concessie op het punt van de
Duitse hereniging, die zijns inziens een
kwestie is van onderhandelingen tussen
Oost- en West-Duitsland. Maar, zei Kroesj
tsjev openlijk tegen Schmid en Erler: de
zin van de Russische eis voor een vredes
verdrag houdt in eindelijk de feitelijke toe
stand van het bestaan van twee Duitse sta
ten en van de Oder-Neisse-grens (de hui
dige grens tussen Oost-Duitsland en Po
len) te veranderen in een juridisch gefun
deerde situatie. Uit Kroesjtsjev's verkla
ringen, zo blijkt uit de mededelingen van
Schmid en Erler, kan men voorts opma
ken, dat de Russen vast van plan zijn met
of zonder vredesverdrag, de kwestie-Ber-
lijn volgens hun eigen opvattingen op te
lossen. Van vrije verkiezingen in geheel
Duitsland moest Kroesjtsjev niets hebben.
In zo'n geval, zo zei hij tegen Schmid en
Erler, zouden de vijftig miljoen Westduit
sers de zeventien miljoen Oostduitsers
overstemmen en zou de meerderheid en
niet de waarheid zegevieren ..De enige
troost die de Russische minister-president
aan de S.P.D.-leiders heeft gegeven, is,
dat hij geen oorlog wenst, omdat de Sov
jet-Unie nog zoveel moet doen waarvoor
vrede onontbeerlijk is.
Eind der illusies
Men meent te Bonn, dat de S.P.D. haar
illusies, dat er met de Russen wel valt te
praten, langzamerhand wel zal moeten op
geven. Dit is steeds een belangrijk punt in
de socialistische propaganda tegen de re-
gering-Adenauer geweest en heeft in de
afgelopen jaren tot heftige meningsver
schillen geleid .Van C.D.U.-zijde is reeds
gezegd, dat de S.P.D. de consequenties uit
deze reis moet trekken, omdat de Russen
geen Duitse hereniging in vrijheid wensen,
zelfs niet voor de prijs van een gedemili
tariseerd en geneutraliseerd Duitsland.
Men mag hieruit opmaken, dat het tijd
perk der illusies over de Duitse eenheid
GENèVE, (UPI) De besprekingen over
het staken van proeven met kernwapens
zullen hoogstwaarschijnlijk dit weekeinde
tot midden april worden geschorst, aldus
heeft een woordvoerder van de Ameri
kaanse delegatie in Genève medegedeeld.
De besprekingen waaraan de Sovjet-
Unie, de Verenigde Staten en Groot-Brit-
tannië deelnemen, zijn begonnen op 31 ok
tober. De laatste weken is geen enkele
voortgang gemaakt. Het moeilijkste punt
blijkt de controle op een eventueel ak
koord.
Advertentie
I S. Bach
Klavieruittreksel f 5.75
Orgelmuziek voor
•4e Liidenstijd en Paso-
in Bonn, zowel in. kringen der regering als
der oppositie, langzaam maar zeker ten
einde loopt. En dat niet slechts in rege-
rings- maar ook in oppositiekringen het
realistische standpunt zal worden gehul
digd, dat die eenheid een droom en niets
meer is, zolang er lieden als Kroesjtsjev
te Moskou het heft in handen houden. Voor
wonderen, waaraan bepaalde Westduitse
politici op het punt der Duitse eenheid nog
geloven, is het waarlijk niet de tijd.
JERUZALEM, (AFP-Reuter) Israel
heeft bij de Veiligheidsraad geprotes
teerd tegen het beslag nemen van scheeps
ladingen door de V.A.R. In het protest
wordt verzocht om teruggave van de ladin
gen en wordt gezegd, dat Israel zich het
recht voorbehoudt verdere maatregelen
te nemen.
Volgens regeringsfunctionarissen is vo
rige week de Westduitse vrachtboot „Lia-
lott" aangehouden, die met Israëlisch ce
ment en citrusvruchten op weg was naar
Malakka en Hongkong en wordt de lading
thans in Port Said ontscheept.
Ook andere schepen met goederen uit Is
rael werden aangehouden.
De Israëlische afgevaardigde bij de UNO
Eban, schreef in zijn brief aan de Veilig
heidsraad dat „deze inmenging in vreed
zaam handelsverkeer door het Suezkanaal
twijfel moet doen rijzen aan de bereidheid
van de V.A.R. om aan haar internationale
verplichtingen te voldoen".
P am flat
Zoals ik wellicht reeds eerder zei, woon
ik in een vlatgebouw, een der grootste in
mijn domicilie, waar 190 nare families in
een E-vormig perceel op klein grondgebied
samenleven en haten.
Het nadeel van een vlatgebouw en
laat niemand mij vertellen dat het met een
f geschreven wordt, ik moet tenslotte
weten waar ik woon het nadeel van een
v.-g. is het feit, dat er niet slechts links
van je nare lawaaiige mensen wonen doch
ook rechts, en niet slechts boven je, ook
beneden.
Vroeger waren we gelijkvloers en alleen
de bruine stoker van de centrale verwar
ming zat onder ons en zong liefelijke West-
indische liederen bij de gitaar.
Maar nu zitten we drie-hoog in de el
lende en hebben dus benedenburen met
lawaai en bovenburen met lawaai af
gezien van links en rechts, voor en achter.
Het voordeel van gelijkvloerse buren is,
dat men het oor aan de muur kan leggen
en niet slechts nauwkeurig vaststellen
waar het lawaai vandaan komt maar ook
wat de schoonmoeder tegen haar zoons
vrouw zei toen deze haar een oude vrek
kige tang genoemd had.
Bij boveii en beneden is het echter in
tens moeilijk vast te stellen, wie het
feest geeft, wie een luid televisietoestel
heeft, wie een ontstemde piano en een
onmuzikaal kind bezit, wie weer ruzie
hebben en wie een bad nemen. Tenzij er
water langs de muur druipt; in dat geval
ben je zeker dat het meneer boven is.
Water, anders dan geluid, gaat steevast
van boven naar beneden. Geluid gaat
echter waar het maar een kans ziet. En
die ziet het!
Luid feest tot drie uur 's nachts. Einde
lijk kunnen wij het niet meer volhouden.
Wij stampen met geweld op de vloer, wij
gooien een encyclopaedic van de kast, wij
hameren, om na enige minuten een woe
dende man in nachtgewaad van beneden
voor onze deur te vinden. „Wat of we wel
dachten, dat we deden?"
Het feest was boven ons, niet onder ons
en de arme buurman van beneden, die
morgen om zes uur op moet, is door ons
gestamp wakker en kan niet meer slapen.
Op zijn minst elf gezinnen openen nu hun
vlatdeuren en vragen angstig waar de bom
gevallen is.
Vreselijke ruzie door het plafond, uren
lang. Eindelijk kunnen we het niet meer
verdragen. We bellen naar boven en vra
gen of ze alstublieft wat rustig willen
worden.
Een slaperige stem. zegt, dat ze al drie
uur in bed liggen. Het lawaai moet van
beneden gekomen zijn.
Ik heb slechts één afweermiddel, dat
steevast helpt. Deze schrijfmachine heeft
een rol van kurk en als ik tik ratelt het
tegen de muren en mijn bureau rammelt
gezellig mee. Als ik nu de ramen open doe,
ook al is het wat kil, dringt dat geluid
trefzeker boven en beneden, links en
rechts, voor en achter bij de nare buren
binnen. Ze hebben al eens geklaagd, maar
heis mijn broodwinning.
En nu hebben zij het land en kunnen niet
slapen. Dit artikel is een wraakneming.
?I. B. Fortuin
(Van onze correspondent in Bonn)
De Westduitse bondspresident Heuss
heeft dezer dagen, voor het eerst in zijn
tienjarige ambtsperiode, het nieuwe
Westduitse leger bezocht. Hij hield te
Hamburg voor een officiersschool een re
de die men in West-Duitsland van zeer
grote betekenis acht. Heuss stond ten on
rechte bekend als een tegenstander van
alles wat militair is. Men dichtte hem anti-
militarisme toe en men "ergat dat hij tij-
Advertentie
In het patroon van de we
reldgebeurtenissen vormt ons
land ongetwijfeld een oase van
rust en welgedaanheid, waar
door terecht de jaloezie van
buitenlanders wordt opgewekt.
Hier zijn geen junta's die el
kander vermoorden en opvol
gen in een onbewaakt week
einde hier is geen sprake
van ontwakende volksgroepen
die met bommen en granaten
van de bergen dalen om arge
loze nederzettingen te overval
len. Wij kennen geen revolu
ties, geen coupes d'états, geen
machtovernamen door het
leger, geen hongersnood, geen
sprinkhanenhordes die als
Derde-Rijkduitsers uit de lucht
komen vallen om alles onder
onze handen weg te eten. Wij
hebben nu en dan een voor
zichtige regeringswisseling met
een nog voorzichtiger relletje
op de Dam, dat is waar, maar
dat vormt dan ook ongeveer
de enige sensatie des levens.
Wanneer we geen ongrijpbare
jeugd hadden, zou er hele
maal nooit iets gebeuren v
de moeite van het bekijken
waard is.
Naast die rust genieten wij
bovendien ook nog van een
sociale onderbouw die onze
zorgen opvangt, van een com
plex aan overheidsmaatregelen
en voorzieningen dat het ons
schier onmogelijk maakt, ons
te verwonden aan de scherpe
kantjes van het bestaan. Is het
een wonder, dat een inwoner
van Nyassaland of Frankrijk
met enige naijver ons geregel
de leventje beschouwt en met
spijtige wrevel de talrijke na
righeden ondergaat, die zijn
landaard hem oplegt?
Hij zou nóg meer wrevel
voelen, wanneer hij zou weten
dat wij Nederlanders niet al
leen met grote zorg gekoesterd
worden, doch zelfs door een
groepje uitverkorenen voortdu
rend worden weerhouden van
de zonde in verlerlei vormen.
Wij Nederlanders behoeven
niet bang te wezen dat wij in
verleiding komen, want er zijn
in ons land mensen die zich
dag in dag uit met spiedend
oog en rechtschapen gemoed
opofferen om die verleidingen
verre van ons te houden.
Deze mensen moeten wel
zeer begenadigd zijn, aange
zien hun blijkbaar het oordeel
des onderscheids is gegeven
dat het gepeupel mist. Het ge
peupel dat zijn wij allemaal
kan niet in staat worden
geacht zelf te kiezen tussen
goed en kwaad, en daarom
doen die brave, hoogstaande
lieden dat voor ons.
Deze kenners van de deugd,
deze geestelijke supermensen,
zetelen overal. Men bespeurt
hun uitverkiezing en hun bo
vennatuurlijke helderheid van
oordeel in tal van verbodsbe
palingen, waardoor het ons
"tnmondigen mogelijk is de
rechte weg van orde en goede
zeden te bewandelen zonder
te dwalen en in zonde te ver
vallen.
Hoe gelukkig moeten wij ons
prijzen, dat wij deze lieden be
zitten. Zij zijn ongetwijfeld
een geschenk des hemels, spe
ciaal op maat gemaakt voor
Nederland.
„Het is verboden" zo
vangt de welwillende verma
ning altijd aan, waarmee wij
behoed worden voor de slechte
invloeden van onze samen
leving. „Het is verboden" siert
onze stranden en wandelpar-
ken, onze bossen, onze duinen,
onze politie-verordeningen,
onze ganse levensruimte. Als
geoefende ski-ers manoeuvre
ren wij tussen de verbodsbe
palingen door in een brave en
onderdanige slalom, wel besef
fend dat het voor ons best
wil is.
De uitverkoren helderzien
den zetelen in gemeentebestu
ren, politiekorpsen, departe
menten, overheidscommissies,
overal waar zij het nuttigste
gebruik van hun bewonde
renswaardige oordeel over
goede zeden kunnen maken.
Zij bewegen zich ook in de
vrije natuur, waar zij onver
moeid de vinger leggen op alle
aanstalten tot zondige afdwa
lingen. Zij spieden naar de
zonde en naar de aanleiding
tot zonde en naar de aanlei
ding tol de aanleidingen tot
zonde. Hun ontgaat niets.
Zij weten dat de duivel en
het vlees op de loer liggen om
de argeloze onwetenden dat
zijn wij te overrompelen en
mee te sleuren in een poel van
zedeloosheid en ordeloosheid.
Deze hulde is nu eens voor
namelijk bedoeld voor die
leden van de film-herkeu-
ringscommissie, die besloten
hebben een film van Oostduit-
se herkomst af te keuren als
zijnde in strijd met de goede
zeden en de openbare orde.
Een film uit Oostduitsland
een land van duistere zondig
heid over oorlogsmisdadi
gers, die thans weer in volle
glorie openbare functies be
kleden.
Hulde aan die brave zielen,
die ontdekten dat deze film
enkel bedoeld was om stem
ming te maken tegen West-
Duitsland. Hoe kwetsend im
mers zou het zijn voor onze
zeden en orde, wanneer de
Bondsrepubliek in een kwaad
daglicht zou zijn gesteld! De
commissie twijfelde eraan, of
deze film wel met uitsluitend
eerlijke en nobele bedoelingen
was vervaardigd. Dat is een
ernstige twijfel. Wij weten
immers, dat alle films die in
onze bioscopen draaien en van
Franse, Amerikaanse en West
duitse herkomst zijn, gemaakt
zijn met uitsluitend eerlijke
en nobele bedoelingen. „Vrou
wen te koop", „Meisjes langs
de straat", „Duistere harts
tochten", „Gevallen vrouwen",
„Liefdespassie", „Verslaafd
aan de Liefde", „Zwoele Nach
ten", „De vrouw die zondigde",
„Stoottroeper in de aanval",
„De nacht der verleiding",
„Slavinnen der liefde", „Spaan
se driften", „School voor de
misdaad", „De vrolijke moor
denaar". „Lichte vrouwen",
„Zes maal getrouwd", „De be
geerte overwon", „Haven der
hartstocht", „Verborgenheden
van Parijs", „Vlees is zwak",
„Geheime liefde", „De fatale
driehoek", „Revolgers en
recht", „Blauwbaard gevan
gen", „Dansmeisjes", „Gehei
men van de Harem", „Haat
tegen Haat", „Dal der Begeer
te", om een kleine opsom
ming te geven van al die no
bele en eerlijke films zijn
alle vervaardigd met de uit
sluitende bedoeling om ons de
vex-dorvenheid van het grote
leven te leren kennen en daar
door onze zielen te zuiveren.
De breedheid van opvatting
der filmkeuringscommissie is
wel zeer duidelijk gedemon
streerd door het feit, dat zij
deze en andere filmpx-odukten
tot onze bioscopen toelaat.
Doch een film over oorlogs
misdadigers, die Joden ver
volgden en i-azzia's hielden
hoe kwalijk moet die werken
op onze gevoelens ten opzichte
van de Westduitsers! Wij zou
den ex-uit kunnen concluderen,
dat onze westelijke naburen
niet die nobele en vriendelijke
lieden zijn, waarvoor zij in
onze politieke afspraken te
boek staan. En dat is iets,
waarvoor de edele zielen der
commissie moeten waken.
Want zoiets kunnen wij zelf
niet onderscheiden.
Genoeg ironie. Het stemt tot
voldoening dat twee leden der
commissie, een katholiek en
een remonstrant, hun ontslag
genomen hebben omdat zij de
beslissing over de Oostduitse
documentaire niet met hun
geweten overeen konden
brengen.
Deze twee hebben terecht
begrepen, dat de politieke
suggestie niet tot de taak der
filmcommissie behoort en dat
zij slechts en uitsluitend de
werkelijke gevaren voor goede
zeden en openbare orde dient
te signaleren. Deze taak is al
zwaar en veeleisend genoeg.
Wanneer de commissie zou
menen dat zij de opdracht
heeft, ons ook nog verre te
houden van kennis die niet
past in bondgenootschappen
of politieke strategie, zou het
tijd worden de vraag te stel
len, of Nedei'land volgens haar
mening index-daad bevolkt
wordt door elf miljoen onmon
dige kinderen de filmkeu
ringscommissie uitgezonderd.
J. L.
dens de debatten over een grondwet in de
Westduitse pai-fementaire raad in 1949, toen
geen Duitser ook nog maar iets wilde we
ten van een eigen leger, de eerste, en eni
ge, was die pleitte voor de dienstplicht,
die hij „het legitieme kind van de demo
cratie" noemde.
Aan 417 vaandrigs en tientallen officie
ren vertelde Heuss met opzet jaren te heb
ben gewacht met deze „onthulling" omdat
hij wilde zien hoe het nieuwe Westduitse
leger zich zou ontwikkelen. Hij zei er in
1949 voor te hebben gezorgd dat in het
programma van de eerste Westduitse re-
gering-Adenauer de zorg voor officieren
en soldaten omschreven stond.
Met „Heuss als anti-militarist" werd af
gerekend, maar Heuss' verdere uitspraken
zullen niet voor iedere off Lier aanvaax-d-
baar zijn geweest. Zo waai-schuwde hij te
gen valse tradities in het leger. Met de
overlevei'ing van gewonnen veldslagen ko
men we er niet, zo zei hij. „Laat bij uzelf
niet de geest opkomen van oude-heren-
clubs, de geest van traditieverenigingen",
die leidt tot schematisex-ing van het sol
datenleven, tot een bx-euk met het burger
lijk leven. Heuss aarzelde niet de officie
ren te noemen, die op 20 juli 1944 poogden
Hitier uit de weg te ruimen hetgeen in
bepaalde Westduitse kringen nog altijd
aanleiding geeft tot een discussie over
vei'raad of geen verx-aad.
Op deze wijze hield de intellectueel, de
schrijver, de president het Westduitse le
ger enkele begrippen voor, die Let nieu
we leger niet kan negeren; zoals de zin
van het soldaat-zijn in deze atoompei-iode,
waarin het er niet meer om gaat of een
soldaat iets moet wagen om de slag te
winnen, maar waarin het gaat om het
voorkomen van een oorlog, niet om het
winnen daarvan. In deze tijd, aldus Heuss
is de soldaat er niet om te vechten, maar
om te voorkomen dat er gevochten zal
moeten worden. Voorts kantte Heuss zich
tegen de al te decox-atieve zijde van het
soldaat-zijn: de uniformziekte, het hangen
aan uitei'lijkheden zoals men dat hier da
gelijks in de „nieuwe" maar bijna weer
oude Duitse unifoi-men van het nieuwe le
ger kan opmerken....
Zo kwam Heuss, vrij laat, bij het West
duitse leger om enige waarheden te zeg
gen en om goedmoedig de minister van
Defensie Strauss (die ook aanwezig was)
op de vingers te tikken, toen deze op een
gegeven ogenblik Heuss oppei'bevelhebber
van het leger noemde. „Ik vergeef u het
woord opperbevelhebber", zei Heuss.
„Krachtens de grondwet is in vredestijd
de minister van Defensie verantwoorde-
lijk voor de strijdkrachten, terwijl pas bij
het afkondigen van de defensiestatus (in
feite oorlog) de bondskanselier het opper
bevel in handen krijgt". Overigens reken
de Heuss ook, kort maar krachtig, af met
ds. Niemöller, die de opleiding tot soldaat
een opleiding tot de hogeschool van misda
digers zou hebben genoemd.
Zo kwam Heuss bij het leger: als, zoals
hij hetzelf zei, een burger zonder minder
waardigheidsgevoelens.
KRUISWEG 47-49 HAARLEN!
