Afstand van drie getrouwen
VERLICHTING
I Wilder &m I
een modern klokje
Juwelier De Boer
Palingen uit het IJselmeer
worden steeds kleiner
KINDEREN REPETEREN DAPPER
in sportpark voor Koninginnedag
F. Walda is nu bijna' kampioen
na nederlaag van J. Blok
Havenberichten
WOENSDAG 22 APRIL 1959
5
WISKER-Marktplein
H^flflWÊkm
Gouden echtpaar gehuldigd
Geen transportarbeiders
bond
LANGS SLUIZEN EN HAVENS
Serenade voor
tienduizendste
Filmavond NGVB
MOORKOPPEN B
,rac,atie van
Voor Uw interieur
Kampioenen huldiging
Plannen om in Velsen
J.O.V.D. op te richten
Smaldeel V op thuisreis
„Suiker" waardig besluit
van seizoen „Voor Allen"
Demonstratieavond DOK
„Nee, nee, als je over de
top der blanke duinen
zingt, moet je dat op een
springende manier doen.
Hoor maar, zo: ta ta-ta, ta-
ta, ta-ta-ta-ta", roept de
heer Huizinga, de directeur
van de Velser Volksmu
ziekschool over het hoofd-
veld van sportpark Schoo-
nenberg. Vóór hem staan
achthonderd kinderen, die
op Koninginnedag vader
landse liederen zullen zin
gen en nu nog eens flink
oefenen bij de generale
repetitie.
Het is geen benijdens
waardige taak, het leiden
van een dergelijk onge
schoold en ongediscipli
neerd kinderkoor. Bij het
Wilhelmus gaan er velen
op de grond zitten, anderen
gaan een partijtje stoeien.
De onderwijzeressen en
onderwijzers hebben het er
maar druk mee, maar dat
is niets vergeleken met de
taak van de heer Huizinga.
„Jullie moeten beter op
mij letten", roept hij dooi
de microfoon.
„Hoe kan dat nu, we
kunnen hem niet eens
zien", pruttelt een meisje
tegen.
„Sst", zegt de onderwij
zeres.
„Och, kind", zegt een
ander meisje laconiek, „we
gaan gewoon vals zingen,
dan merkt-ie wel dat het
niet gaat".
Het gaat inderdaad niet.
Veel kinderen kruipen
steeds verder achteruit om
de dirigent te zien. Het
Wilhelmus klinkt als een
driestemmige canon.
De heer Huizinga gaat
hogerop. Hij posteert zich
op de eerste trede van de
tribune. Het gaat nu iets
beter. Allen, jongens en
meisjes, zingen nu enthou
siast, dat ze allemaal „man
van Neerlands stam" zijn.
Het piston-duo van de
christelijke muziekvereni
ging „Wilhelmina" doet zijn
uiterste best. Dapper blazen
A. Kalkman en de twaalf
jarige Kees van Kan hun
heldere tonen over het
veld.
Maar het gaat nog niet
geheel naar de zin van
meneer Huizinga.
„Iedereen moet meezin
gen", roept hij. Ja, dat is
gemakkelijk gezegd, vinden
vele kinderen, maar ze
zien hem nog niet.
Dan valt de beslissing.
De heer Huizinga loopt
naar de top van de open
tribune. Meneer Bakker
komt hem na met de mi
crofoon en het muziekduo
wordt afgelost. Nu gaan
mejuffrouw M. Brugonje
en W. Bouman hun best
doen als waardige leden
van de IJmuider Harmo
nie. Kees van Kan gaat er
bij zitten om eens critiscn
te luisteren.
De jeugd staat nu tegen
het hekje voor de tribune.
De duinen met hun blanke
top komen springend uit de
kelen precies zoals meneer
Huizinga het wil. Het komt
wel goed, straks op Ko
ninginnedag.
Tenminste, wat de zang
betreft. Maar een beetje op
de achtergrond staan enkele
mensen uit het comité. Ze
kijken beducht naar de
tribunes. „Tja, er mogen er
maar twee vo:, ae over
dekte en de open tribune.
De zijtribunes moeten leeg
blijven van de Rijkslucht
vaartdienst", zegt de heer
Vos. De heer Smakman
berekent peinzend de mo
gelijkheden, want het pro
bleem is niet eenvoudig.
Eigenlijk moet alle pu
bliek op één tribune, want
de helikopter zal straks
zijn kunstjes gaan uithalen
boven de overdekte, zodat
dit alleen van de open
tribune af is te zien.
Men heeft twaalfhonderd
kinderen en twee muziek
korpsen. Het zal een hele
puzzel worden de toeschou
wers te verwerken. En
toch hoopt men dat er veel
zullen komen, want wat is
nu een Koninginnedagvie
ring, als de belangstelling
miniem blijft?
De toeschouwers zullen
trouwens ongetwijfeld bij
drommen komen. Men wil
niet alleen de helikopter
zien, maar men zal ook
nieuwsgierig zijn welke
kinderen met het toestel
zullen mogen meevliegen.
Want hierdoor zullen drie
leerlingen van lagere scho
len in Velsen worden uit
verkoren, één kind van een
katholieke, één kind van
een protestants-christelijke
en één van een openbare
school. En dan is er nog
het Japanse vuurwerk.
Dertig stuks zullen om
kwart over elf worden ont
stoken.
Leider C. H. Vos krijgt
het druk die middag. Hij
heeft vandaag alles nog
eens goed bekeken, want
alles moet straks kloppen
als een bus.
„Navigator" A. J. Tik
was er vanmorgen ook bij.
Hij zal met de helikopter
van Zestienhoven naar
Schoonenberg vliegen.
Het zal heus wel kloppen
op Koninginnedag.
Advertentie
de grootste sortering
ook in zeer moderne uitvoering
HeemskG.lt
Het echtpaar S. v. d. Kolk-Smit, dat
dinsdag de dag herdacht dat het vijftig
jaar geleden in de echt werd verbonden,
heeft dit feest onder grote belangstelling
gevierd.
Burgemeester H. Nielen en gemeente
secretaris H. C. Schram bevonden zich
onder de vele bezoekers en brachten na
mens het Heemskerkse gemeentebestuur
hun gelukwensen over.
's Avond bracht het fanfarekorps „St.
Caecilia" het gouden paar een serenade. De
heer Van der Kolk is een geziene inwoner,
die vele jaren in het openbare leven heeft
gestaan. Het echtpaar kreeg zeventien kin
deren, waarvan er nog veertien in leven
zijn.
De heer Van der Kolk werd op 23 novem
ber 1933 lid van de gemeenteraad en bleef
dit tot 21 juli 1941 toen de raad werd ont
bonden. Ook als tuinder heeft de bruide
gom zijn sporen verdiend. Hij heeft een
bedrijf opgebouwd dat inmiddels aan zijn
zoons is overgegaan.
Ook heeft de heer Van der Kolk veel
gedaan voor het werk van het Wit-Gele
Kruis en tot op heden is hij voorzitter van
de plaatselijke afdeling.
De K.A.B. te Heemskerk voert sedert
enige tijd een propaganda-actie, waaruit
men de conclusie trok dat de tijd was
gekomen om over te gaan tot de oprichting
van een zelfstandige afdeling van de katho
lieke bond van werknemers in 't transport
bedrijf „St. Bonifacius".
In zaal Dam werd dinsdagavond een
bijeenkomst gehouden, waarvoor de be
langstelling echter zo klein was dat men
niet in de opzet is geslaagd.
De districtsbestuurder van deze bond, de
heer Th. Windt, zette het belang van de
organisatie uiteen.
Besloten werd om een speciale actie te
gaan voeren en op een latere datum nog
eens bijeen te komen. Als voorlopige datum
werd vastgesteld 20 mei.
(kwktfbokk&M
KENNEMERIAAN 88. IIMUIPEN. TELEFOON 5520
Voor de tienduizendste inwoner van
Heemskerk, die verleden week werd gebo
ren, heeft het fanfarekorps „St. Caecilia"
dinsdagavond een serenade gebracht. On
der grote publieke belangstelling trok men
hiervoor naar de St. Joseph-ziekeninrich-
ting, waar de moeder, mevrouw J. G. Blee-
ker-Metselaar, nog wordt verpleegd. Zij
kwam met haar zoon Henricus voor het
raam.
DE KONINKLIJKE NEDERLANDSCHE STOOMBOOT MAATSCHAPPIJ
heeft afstand gedaan van drie bekende vrachtschepen: „Trajanus", „Tiberius" en
„Titus", na bijna 30 jaar trouwe dienst. Van het eerstgenoemde stoomschip treft
u hierbij een foto aan. Evenals de beide andere werd de „Trajanus" gebouwd
in 1930 te Rostock, bij de Neptun Werft. Bruto inhoud 1752 reg.ton. Draag
vermogen 2930 ton. Lengte 79,88 m, breedte 13,02 m en holte 5,15 m. De triple
expansiemachine ontwikkelde 930 pk en gaf het schip een snelheid van 10 mijl.
Het drietal kwam in bedrijf tegelijk met het motormailschip „Colombia" en
het stoomschip „Costa Rica" (ex „Prinses Juliana") terwijl de vrachtschepen
„Strabo" en „Neptunus" in datzelfde jaar werden verkocht. In die tijd was het
met de koopvaardij niet al te rooskleurig gesteld.
Advertentie
rijk gevuld Q
met slagroom tl.
„Never Down" na tien ronden
Nadat tien ronden in de kampioenscompetitie
van de Beverwijkse bridgeclub Never Down zijn
gespeeld is de stand als volgt geworden:
Groep A: 1. Van Balen—Tervoort 547,37: 2. Duin
P. Poncin 539.03. 3. gebr. Groen 533.50; 4. H.
SchmitTesselaar 514,10; 5. mevrouw Groen—J.
Scliaaper 499,82.
Groep B: 1. SchramKuijs 539.19; 2. Van Kam
penSchuit jr. 526.52; 3. P. Schmitt—Mohr 520,09;
4. mevr. Schaap—Schaaper 493,27: 5. echtpaar
Admiraal 486,08.
Er gaat bijna geen dag voorbij of er
duikt een auto in een van de Amster
damse grachten. Om daar paal en
perk aan te stellen komen er nu lage
hekjes langs de walkanten. Een spe
ciale machine met boren, voorzien
van diamanten boorkronen, maakt nu
gaten in de hardstenen walranden,
waarin de hekjes verankerd zullen
worden.
De afdeling Heemskerk van de Neder
landse Christelijke Vrouwenbond organi
seert een filmavond op donderdag 23 april.
Deze wordt gehouden in de Gereformeerde
kerk aan de Constantijn Huygensstraat.
Door de verrassende nederlaag van
clubkampioen J. Blok tegen Tj. de Jong
staat F. J. Walda op de drempel van het
clubkampioenschap bij de IJmuider
schaakclub Kijk Uit. J. Blok liet zich in
een venijnige variant van de Siciliaanse
partij tegen Tj. de Jong volkomen ver
rassen. Een onvoorziene paardmanoeuvre
kostte Blok reeds op de tiende zet de
dame waarop hij terstond moest capitu
leren.
F. J. Walda kwam niet in het strijdperk
maar moet nu toch wel in staat worden
geacht de titel te grijpen. Behalve het
onderling treffen van beide kanshebbers
zal Walda de strijd nog moeten aanbinden
met A. Kistemaker en G. H. H. C. Maas.
J. Blok zal nog moeten duelleren met M.
Advertentie
KENNEMERLAAN 60-62
Grote keuze en billijke prijzen.
Zie onze etalages.
Er was voor de r.k. volleybalvereniging
DEM alle reden de leden bijeen te roe
pen voor een feestelijke bijeenkomst in
de zaal van de KAJ in de Peperstraat in
Beverwijk. Op deze avond werd een twee
tal kampioensteams gehuldigd. Het eerste
en het tweede zestal hebben het kam
pioenschap van respectievelijk de eerste
en tweede klas der IJmondvolleybalkring
behaald.
De voorzitter, de heer J. Bruins, kon
met voldoening constateren dat DEM nu
snel de kinderschoenen ontgroeit, begon
men drie jaren geleden met een groepje
van acht mensen, nu heeft men ruim zestig
leden. Bovendien staan er plannen op sta-
pe] een jeugdafdeling op te richten.
De beide kampioensteams werden ver
volgens toegesproken. De heer Bruins
wees er op, dat dit succes niet alleen te
danken is aan de goede prestaties die men
in de wedstrijdzaal leverde, maar dat dit
ook een gevolg is van de prima clubgeest,
die er bij de volleybalafdeling bestaat.
Het eerste team bestond uit de dames C.
Bleyendaal, W. Bisschop, mevr. Kuiper-
Bleyendaal, S. Hoogewerf, M. van Die
pen, H. Scheerman en Ans van der Kolk.
De leden van het tweede team waren de
dames Ans Vessies, D. Bleyendaal, R. de
Jong, H. Mosterdman, A. van der Pol, L.
Hilbers, R. Schuit en T. Rumping.
Er volgde nog een volleybal-quiz onder
leiding van trainer Frans Burger. Met
een dansje, een voordracht en een spelle
tje bleef men nog lang gezellig bijeen.
Lanser, ir. W. Mees en P. Heidenreich.
Bovendien rest hem nog een moeilijke
afgebroken partij tegen R. Visser. In de
zelfde groep stelde J. L. Wijdoogen zich
praktisch in veiligheid nu hij met G. Maas
tot een verdeling van het punt kwam.
De stand aan de kop van de ranglijst
luidt nu:
F. J. Walda 17 10 6 1 13
Tj. de Jong 20 6 10 4. 11
S. Kistemaker 19 7 6 6 10
J. Blok (1) 15 8 3 4 9»/2
afgebroken partij.
In verband met de donderdag te spelen
promotiewedstrijd ZandvoortKijk Uit 2
werden in de tweede groep ditmaal geen
partijen gespeeld. In de derde groep ging
K. Meyer verder in zijn opmars naar
groep 2. J. v. d. Hoek moest het met een
nederlaag ondervinden. W. v. d. Berg liet
C. Bruin nog op de eerste winst wachten.
C. Abspoel heeft nog steeds zijn goede
vorm niet terug en verloor nu van J. v. d.
Doel. R. Blok -en A. J. van Niekerken
zullen nog een avond nodig hebben om tot
een beslissing te komen. De oogst in de
vierde groep was deze keer maar klein.
W. Kalis rukte hier verder op middels een
zege op P. Kramer sr. De ranglijsten in
de groepen 3 en 4 luiden nu:
Groep 3:
K. Meijer 12 11%
A. J. v. Niekerken (1) 13 8V2
W. v. d. Berg 14 8]/2
J. v. d. Doel 14 8
J. Vis 14 7
R. Blok (1) 15 6
J. v. d. Hoek 13 5
C. Abspoel 14 3V2
C. Gravemaker 8 2
C. Bruin* 3 0
Groep 4:
C. Donker (1) 18 UV2
J. Bontebal 22 14
A. A. Verkooyen (1) 19 12
W. Kalis 20 12
H. Wolthuizen 21 12
P. Kramer jr17 ll'/2
J. B. Cleeren (1) 19 11
A. Schelvis (1) 20 9!/2
J. Kroese (2) 16 7
G. Koomen 19 5'/2
H. F. Schachschabel 18 4J/2
P. Kramer sr19 4
D. E. Frankes* 12 21/2
afgebroken partij.
speelt halve competitie.
De competitie wordt donderdag 23 april
in het Cultureel Centrum voortgezet.
Jaarvergadering kleuterschool
De jaarvergadering van de kleuterschool,
vereniging „Marquette" te Heemskerk is
vastgesteld op donderdag 23 april, in het
schoolgebouw aan de Constantijn Huygens
straat.
Van het bestuur treden af mevrouw A.
Schoehuys-v. d. Kolk en de heer K. de
Vries, die zich beiden herkiesbaar stellen.
Het bestuur ziet zich geplaatst voor een
groot gebrek aan ruimte, waarover op deze
avond nadere mededelingen worden ge
daan.
De toestand van de vrachtenmarkt had
zich in verband met de wereldcrisis en
de aanwezige overvloed van scheepsruim-
te tot een voor vele rederijen critiek sta
dium ontwikeld. Het aanbod van lading
naar Zuid-Amerika en West-Indië nam op
ongekende wijze af, met het gevolg dat de
schepen zeer onvoldoende gevuld werden.
Het aantal stilliggende schepen van de
K.N.S.M. steeg tot 15 in juli en zonk later,
in verband met het oogstvervoer, tot 7 aan
het einde des jaars. De vrachten daalden
in vele gevallen tot het peil van voor de
oorlog.
Zo was het in 1930. De K.N.S.M. had
toen al een reputatie van bijna 75 jaar,
want de maatschappij was opgericht op
1 oktober 1856. De eerste boten waarme
de begonnen werd in het daarop volgende
jaar heetten: „Odine", „Rembrandt",
„Berenice", „Willem III" en „Anna Pau-
lowna".
De eerste jaren waren bepaald niet voor-»
spoedig. Door de hoge eisen der assura
deurs was verzekering bijna uitgesloten.
In 1857 werd de „Willem III" door aan
varing met een Frans schip, de „Norman-
dië" tot zinken gebracht; de schuld lag
geheel bij het laatste schip, zodat zijn re
ders veroordeeld werden en hun schip
abandoneerden, waarna het door de
K.N.S.M. als een nieuwe „Willem III" in
de vaart werd gebracht. In 1861 strandde
de „Anna Paulowna" bij Kaap Spartel in
Marokko; het schip kon echter ten slotte
met zware schade vlot gesleept worden.
In 1862 verging de pas aangeschafte „Cy
cloop" in de Finse Golf, in 1864 de „Be
renice" bij Kaap Tarifa; de juist voorbij
varende „Anna Paulowna" kon de passa
giers redden, maar van de „Berenice"
was na enkele uren niets meer te zien.
Zij, die in die tijd met de leiding van de
maatschappij waren belast, gingen even
wel moedig voorwaarts en het vertrouwen
in de onderneming was geenszins ge
schokt. Er kon zelfs een obligatielening
van een half miljoen worden geplaatst,
waardoor nieuwe schepen konden worden
aangeschaft. Er kwam een nieuwe „Cy
cloop", vei'der werd de „Irene" besteld en
in Engeland kocht men een nieuwe „Be
renice". Dit alles was het begin van een
maatschappij die thans ruim honderd ja
ren achtereen schepen in de vaart heeft.
De „Trajanus", de „Tiberius" en de
„Titus" waren een onafscheidelijk drie
tal. Vergeleken met de schepen van te
genwoordig waren ze verouderd maar had
den een behoorlijke staat van dienst. De
'„Titus" werd op 12 november 1942 onder
weg van Halifax naar Engeland getorpe
deerd, doch bleef behouden, zodat het schip
met de „Trajanus" en de „Tiberius" nog
vele jaren aan de vrachtvaart heeft kunnen
deelnemen.
Arie van der Veer
In Velsen bestaan plannen om een Jon
geren Organisatie Vrijheid en Democratie
(J.O.V.D.) op te richten. Het doel van deze
jongerenorganisatie, waarvan een ieder
van zestien tot dertig jaar lid kan worden,
is de jongeren nader in kennis te brengen
met en te doordringen van de verantwoor
delijkheden, die het staatsburgerschap hun
oplegt. Hierbij gaat zij uit van de liberale
beginselen. Uitgaande van deze beginselen
wil zij zich verder verdiepen in het libe
ralisme en daarnaast de politieke vorming
niet verwaarlozen. Vrijdagavond 24 april
om 20 uur zal in het Cultureel Centrum
aan het Moerbergplantsoen in IJmuiden
een bijeenkomst worden gehouden, waar de
plannen tot oprichting van bovengenoemde
vereniging ter sprake zullen komen.
Na een afwezigheid van ongeveer vier
maanden, gedurende welke periode de
Verenigde Staten en de Nederlandse An
tillen werden bezocht, is het smaldeel V,
bestaande uit Hr. Ms. „Karei Doorman",
Hr. Ms. „Amsterdam", Hr. Ms. „Gelder
land" en Hr. Ms. „Zeeland", thans op de
thuisreis. Op 16 april heeft dit smaldeel de
Amerikaanse marinebasis Buantanamo
verlaten. Het stoomt thans op in de rich
ting van Bermuda, waar olie zal worden
geladen.
Deze voorjaarsreis, welke op 13 janua
ri van dit jaar begon, zal worden besloten
met een gezamelijke oefening met smal
deel I op 1 en 2 mei in het Engelse ka
naal.
De schepen van smaldeel V zullen tus
sen 4 en 6 mei in de respectieve thuisha
vens aankomen.
Dinsdag aaingekomen in IJmuiden: Lucas Bols
2 van Karlsvik; Yngen, Karlstad; Morbihan, Le
Havre; Alegre S, Abu Zeniina, erts lossen Bui
tenhaven IJmuiden; Ali S, Stocka; Atlas. Lissa
bon; Havsborg, Baylon; Baltic, Karlstad; Calvijn,
Shoreham, zout laden IJmuiden; Kristina, Abó
Robert L, Hamburg, ruw ijzer laden Buitenha
ven; Tannstein. Antwerpen; Twente. Stettin, ce
ment lossen Haarlem; Teal, Londen; Phoenix,
Rotterdam.
Woensdag aangekomen in IJmuiden: Steady van
Geile, gezaagd hout lossen Zaandam; Nessand,
Rotterdam; Kirsten Torm, Antwerpen; Eemshorn,
Teignmouth.
Dinsdag vertrokken uit IJmuiden; Anna Rehder
naar Rotterdam; Freddy, Texas City; Odin, Ein
den, ledig van Hoogovens; Willem Fortuyn, Hans-
weert; Merwestad, Rotterdam; Alpha, Noordzee,
onderzoekingsvaartuig; Martha. Londen, walsma-
teriaal geladen Binnenhaven IJmuiden; Svarten,
Casablanca; Necton.Gefle; Berend N, Portsmouth;
Leo. Rotterdam; Atlantic, New York; Dotterel,
Rotterdam; Heriot, Grangemouth; Gerd, Londen;
Lizard, Londen; Marco Polo, Hamina; Ciudad de
Bacuramanga, Antwerpen; Europa, Dagenham,
walsmateriaal geladen Binnenhaven Hoogovens;
Sonja D, Skutskar, zout geladen IJmuiden; Spaar-
nestroom. Huil; Amstelstroom, Londen; Eem-
stroom, Shoreham; Arbon, Rotterdam.
Woensdag uit IJmuiden vertrokken; Louise
Schupp, Odda; Gronitas, Colchester; Wagrien,
Antwerpen; Eljo. Rotterdam; Forel, Middelhar-
nis; Vera, Malmö, kunstmest geladen MEKOG
IJmuiden.
(Indien achter de scheepsnaam en de haven
van herkomst of bestemming geen andere aan
duiding volgt, betekent dit dat het schip van of
naar Amsterdam is gegaan).
In Den Haag nadert het nieuwe ge
bouw van de Amerikaanse ambassade,
een schepping van de Amerikaanse
architect Marcel Breuer, zijn
voltooiing.
Dinsdagavond heeft het Rotterdams To
neel in het IJmuidense Rextheater voor de
Velsense Kunstkring „Voor Allen" een su
blieme opvoering van „Suiker" van Hugo
Claus gegeven. Het was een wel heel waar
dig en traditioneel besluit van het seizoen.
Men wordt door de perfecte voorstelling
van een waarachtig menselijk en met even
wichtige ritmiek opgebouwd document
aangeraakt door een pathetische bezieling,
die in het hedendaagse uitgaansleven tot
de zeldzaamheden behoort.
„Suiker" speelt zich af tijdens de seizoen
arbeid in de Noordfranse suikerindustrie.
De seizoenarbeiders zijn miserabele banne
lingen, die van alle moderne comfort ver
stoken zijn en een gespannen saamhorig
heid aan de dag leggen. Door verveling,
overmatig alcoholgebruik, vrouwen en af
stompende arbeid ontstaan vele conflicten.
De daden zijn doorzichtig genoeg in „Sui
ker". Het zijn echter de drijfveren die door
Claus op zulk een onnavolgbare wijze wor
den blootgelegd.
Over de acteurs alleen maar lof. En meer
dan dat. Vooral wat betreft Guus Hermus
als Max, Leo de Hartogh als Kilo en Ina
van Faassen als Malou.
De vele toeschouwers waren zeer gul met
applaus: vele open doekjes en een wel heel
spontane ovatie na de bijzonder ontroeren
de laatste scène van het zesde tafereel.
De Heemskerkse gymnastiekvereniging
DOK organiseert op donderdag 23 april een
demonstratie-avond in het Marquettethea-
ter.
Hieraan werken tevens mede een heren-
keurploeg uit Beverwijk en een aantal ge
selecteerde turnsters van de Uitgeester
zustervereniging USV.
Als men in Spaarndam naar Balm vraagt, zeggen ze: „welke Balm?" Want er
zijn heel wat Balmen in het rustieke vissersdorp onder de rook van Haarlem.
Maar als men naar S. W. Balm vraagt dan zeggen ze: „Die van de paling bedoelt
u". De firma S. W. Balm bezit een van de oudste palingrokerijen in het toch al
oude dorpje. „En het is goede, lekkere gare paling, die ze daar roken", zeggen
de kenners. „Ik rook al van mn zestiende jaar af", vertelt een van de twee broers
Balm. „Je kunt het niet leren. Je moet er feeling voor hebben. Het is mooi werk,
maar soms ook wel vervelend. Je moet zorgen dat er geen vlammetje in de rook-
kast komt. Elk vlammetje moet worden uitgeslagen. Er moet niet té veel en niet
te weinig rook bij de palingen komen. De rook bepaalt de smaak".
Er mag in de rookkasten alleen met hout
worden gestookt. Een combinatie van
beuken- en eikenhout. „Laatst hebben we
een hele partij boompjes langs de rijksweg
van Lisse naar Voorhout gekocht". De prijs
van de palingen wordt dus ook bepaald
door de prijs van bovengenoemde soorten
hout.
Op de spiet
De palingen worden pas gerookt als ze
van hun slijmlaag zijn ontdaan en de in
gewanden zijn verwijderd. Daarna worden
ze op een spiet (een lange dunne ijzeren
pen) gestoken. Er komen er veertien tot
vijftien aan de spiet. Dan worden de
spieten op een ijzeren rek geplaatst, die
op hun beurt in het rookhok worden ge
schoven.
De firma Balm koopt bijna uitsluitend
IJselmeerpaling. Nog steeds komen ex-
behoorlijke kwantums uit het IJselmeer,
hoewel de palingen kleiner zijn dan vroe
ger. Dit zou op overbevissing kunnen
duiden. Maar het is meer een gevolg van
de inpolderingen, waardoor het waterop
pervlak geringer wordt, hetgeen weer tot
gevolg heeft dat er minder voedsel te vin
den is voor de palingen. „Vroeger gingen
er wel vijf tot zes in een pond; tegen
woordig zitten er acht tot tien in een pond."
Tankwagens
raad. De paling die in het najaar wordt
gevangen en ir. buns wordt opgeslagen.
De meeste paling wordt gedurende de
feestdagen verkocht. Zelfs met Sinterklaas
en Kerstmis. Dan eten lang niet alle men
sen alleen maar chocoladeletters en kerst
kransen. Maar ook in de tijd dat de kermis
exploitanten hun tenten opslaan is er veel
vraag naar paling. Ook wordt er gedurende
de zomermaanden veel paling in de bad
plaatsen verkocht. Vooral de buitenlandex-s
zijn nogal happig op deze nog altijd luxe
vissoort.
Donkerder
De paling die thans in het IJselmeer
wordt gevangen is donkex-der dan vroeger.
Dit komt omdat het water in het IJselmeer
zoeter is geworden. Het maakt echter geen
verschil wat de kwaliteit of de smaak van
de paling betreft.
Over de kop
Een chemische fabriek in Haarlem heeft
heel lang echter wél de smaak van de
paling, die in Spaax-ndam wox-dt gerookt,
bedorven. Het werd op een gegeven ogen
blik zelfs zo erg dat het grote exportbe
drijf van de heer Kok bijna uit Spaarndam
was verdreven. De chemische fabriek ging
echter net op tijd over de kop. En daar zijn
de Spaarndamse palingrokers maar wat blij
om.
Hoewel de firma Balm niet im- en ex-
pox-teert, worden er ook wel palingen
betrokken van de grote importeurs als er
niet voldoende aanvoer van uit het IJsel
meer is. Deze paling komt uit Scandinavië,
Polen, Ierland, Middellandse Zee en Noord-
Afrika. Dit gebeurt met bunschepen en
tegenwoordig ook steeds meer met tank
wagens met zuurstofmotoren om de paling
in leven te houden.
Maar meestal is er wel paling in voor-
