Oud-president Truman is 75 jaar geworden Britse kunstmanen krijgen „lift" op Cape Canaveral Nederland dichtstbevolkte ter wereld Sonia Gaskell: Ik zal het opknappen; het Nederlands Ballet blijft leven Van dag tot dag Argument „Hij verzwolg leeuwen, maar verslikte zich in muggen" ^"Hoe is het ontstaan Dit woord: PRUILEN de veelzijdige voeding! 3 Terreur van Algerijnen in Parijs neemt weer toe Pleidooi voor verkorting van werktijd bij de spoorwegen Rond en vierkant Edith Piaf is hersteld Prof. Niehans: specialist in Arabische kwalen 0p Krachtige Kost voor het Kind! WOENSDAG 13 MEI 1959 De Britse premier MacMillan heeft een zeer hanteerbaar argument gevonden om weerstand te bieden aan een duidelijk te bespeuren neiging in Engeland tot het houden van vervroegde verkiezingen. Hij heeft namelijk betoogd, dat verkie zingen op dit tijdstip tegen het nationale Britse belang zouden ingaan, aangezien de huidige internationale situatie een ver scherping van de nationale tegenstellin gen en het losbarsten van felle verkie zingscampagnes niet wenselijk maakt. Afgezien van het feit dat in iedere inter nationale situatie een gezonde, stabiele binnenlandse toestand voor alle betrokken landen voorwaarde is tot het bereiken van internationale stabiliteit, maakt dit argument bovendien nog de indruk dat de conservatieve Britse regering een oppo sitionele invloed op de buitenlandse koers van het Verenigd Koninkrijk wil voorko men tot na het eventuele akkoord in Ge- nève. Dit zou betekenen dat Engeland in Genève niet uit de melange der nationa le wilsbeschikking confereert, doch uit de conservatieve principes, die blijkbaar zodanig in geding zijn dat de zittende re gering verkiezingen vreest als een moge lijke degradatie. Dit alles wil niet zeggen, dat MacMillan in de huidige situatie edelmoedig zou moe ten overgaan tot nieuwe verkiezingen doch het is wel een symptoom voor de verwikkelingen, die na de Geneefse con ferentie zouden kunnen ontstaan. Als La bour eventueel de regering zou overne men, zou een op stapel staand akkoord of een dreigende mislukking van Ge nève wellicht door de nieuwe Engelse re gering worden genegeerd als zijnde niet in overeenstemming met de meerder heidsovertuiging van de Engelsen. Daar bij zal dan opnieuw de vraag in het ge ding komen, of de Westerse eenheid die nu enig verband schijnt te hebben gekre gen op de Amerikaanse zienswijze moet blijven georiënteerd. Want dat is een van de voornaamste kloven tussen de stand punten der Conservatieven en van Labour. MacMillan riskeert nu reeds zeer dui delijk, dat een eventuele mislukking van de Geneefse conferentie op het toch al zwaar belaste konto der Conservatieve re gering zal worden geladen en dat de daar opvolgende verkiezingen de Labour Par ty meer winst zullen brengen dan nu, op dit moment, het geval zou zijn. (Van onze correspondent in Washington) (Van onze correspondent in Londen) De Britse regering zal een groep Brit se raketdeskundigen naar Washington sturen om na te gaan hoe Engeland en de Verenigde Staten kunnen samenwer ken op het gebied van het ruimteonder zoek. Er zullen hierover ook met de an dere leden van het Britse gemenebest besprekingen worden gevoerd. Macmil- lan onthulde dit, toen hij dinsdag in het Lagerhuis de nog maar uiterst beschei den Britse plannen inzake ruimteonder zoek aankondigde. Het is slechts een eer ste stap, welke misschien later zal wor den gevolgd door geheel zelfstandige Britse ruimte-exploraties. Wat de kosten betreft zei Macmillan, dat het eerder een kwestie is van enkele honderdduizenden ponden dan van miljoenen. Engeland gaat zich thans toeleggen op de vervaar diging van in satellieten mee te voeren in strumenten van een geheel eigen karak ter, afwijkend van die welke door Ameri ka of de Sovjet-Unie zijn gebezigd. Dit is heel belangrijk, omdat hieruit blijkt, dat Engeland er niets voor voelt om geld en energie te verspillen door werk te doen, dat reeds in de Verenigde Staten of Rus land is gedaan. Macmillan merkte op dat hij niet iemand is, die alles slikt wat we tenschapsmensen hem voorspiegelen, maar in dit geval was hij er toch van overtuigd, dat van de Britse geleerden buitengewone prestaties mogen worden verwacht. Het programma is al goedge keurd, zodat onmiddellijk met de uitvoe ring ervan zal worden begonnen. De eerste Britse satellieten zullen voor de tocht naar het wereldruim een lift krijgen van de Amerikaanse raketten. Daarover gaat het eerste contact met de Verenigde Staten en de overzeese gebie den. Macmillan heeft door zijn opmerkin gen over de wetenschappelijke betekenis van het Britse onderzoek al duidelijk ge noeg gemaakt, dat de Britse regering niet alleen maar het ruimtespel uit prestige overwegingen bedrijft. In elk geval ge looft men dat reeds dit eerste uitsteken van de Britse wetenschappelijke voelho rens in de kosmische ruimte belangrijke resultaten zal opleveren voor de ontwik keling van radio en andere elektronische systemen en ook voor de weerkunde, zo dat scheep- en luchtvaart er bij gebaat zullen zijn. Vooral mag niet worden ver- PARIJS (Reuter) De terreur van ben den Algerijnse nationalisten in Parijs is in de laatste tijd toegenomen. Volgens de Franse politie zijn in april in dit gebied 25 mohammedanen gedood. Als een van de oorzaken noemt zij de groeiende macht van de nationale Algerijnse beweging M.N.A. in Parijs. Aan de activiteit van de meer militante F.L.N.-organisatie aldaar werd in de herfst een eind gemaakt. Voorts weigeren vele Noord-Afrikanen de gevraagde contributies voor de nationalis tische organisaties te betalen. Zij worden dan gebrandmerkt als verraders en wor den „berecht" en „terechtgesteld". geten, dat de Britse wetenschap in het jongste verleden zoveel ontdekkingen heeft gedaan, dat er nauwelijks twijfel aan bestaat dat de Engelsen ook in het ruimte-onderzoek internationale bijdra gen zullen leveren. Het Britse ruimtepro gramma, zo deelde een ander lid der re gering, Lord Hailsham, die met de uitvoe ring ervan belast is, mede, bevat nog geen plan om levende wezens de ruimte in te zenden. Dit is tenminste een geruststel ling voor de zeer actieve Engelse dieren bescherming De oppositieleider Gaitskell merkte op dat Kroesjtsjev reeds voorstellen voor een gemeenschappelijk ruimte-onderzoek met de Britten had gedaan maar Macmillan antwoordde, dat dat alweer een poosje ge leden was geweest. Het woord pruilen is betrekkelijk jong. Het is ten dele een klanknaboot send woord, maar ook is het in de bete kenis verwante werkwoord muilen op de vorming van invloed geweest. Mui len is natuurlijk verwant met het zelf standig naamwoord muil: bek en bete kende: brommen, een mokkend geluid maken. Al vroeg heeft men pruilen en muilen als familie van elkaar be schouwd. In het Zuidnederlands zegt men zelfs: pruilemuilen. Aanvankelijk betekende pruilen: verstoord zijn, zich verongelijkt gevoelen. Langzamerhand is de betekenis: zachtjes huilen, drei nen, drenzen meer op de voorgrond ge komen. De voorzitter van de bedrijfsgroep Spoorwegen van de Nederlandse Katho lieke Bond van Vervoerspersoneel, de heer A. J. Jentjens, heeft in de te Utrecht gehouden vergadering van deze bond on der meer het vraagstuk van de arbeids- tijdverkoring voor het spoorwegpersoneel aan de orde gesteld. Hoewel in menig bedrijf bij continu diensten veel minder dan 48 uren arbeid wordt verricht, geldt, aldus de heer Jentjens, voor het spoorwegpersoneel, met uitzondering van enkele administra tieve groepen, nog een maximum van 48 uur. Hij zei, dat een studie in de Be drijfsgroep Spoorwegen heeft uitgewezen dat niet alleen vermindering van het diensttijdmaximum belangrijk is maar evenzeer maatregelen die een redelijke verdeling van de dienst- en rusttijden ga randeren. De heer Jentjens deed de sug gestie, een geleidelijke vermindering van de maximum diensttijd tot bij voorbeeld 45 uur per week toe te passen. Hij sprak er voorts zijn teleurstelling over uit, dat pogingen om bij de N.S. tot bezitsvor mende maatregelen te komen voor het personeel in de vorm van een gepremieer de spaarregeling, tot dusverre zonder re sultaat zijn gebleven. Met 340 inwoners per vierkante kilo meter is Nederland een der dichtstbevolkte gebieden ter wereld. Wanneer men de stad-staten zoals Hongkong, Berlijn of Vaticaanstad niet meerekent, is Nederland zelfs het dichtstbevolkte land. België telt 295 inwoners per vierkante kilometer, Groot-Brittannië 212, West-Duitsland 208, Italië 161, Luxemburg 122 en Frankrijk 80. Veel minder dicht bevolkt zijn de Ver enigde Staten met 22 inwoners per vier kante kilometer. Canada heeft slechts 2 inwoners per vierkante kilometer. Ca nada is daarmee even dun bevolkt als Suriname en Nederlands Nieuw-Guinea. De Nederlandse Antillen tellen 196 in woners per vierkante kilometer. Het Statistisch Jaarboek 1958 van de Verenigde Naties, waarin deze gegevens vermeld staan, geeft voor de gehele wereld een bevolkingsdichtheid van slechts 21 per sonen per vierkante kilometer, zodat voor de wereld als geheel nog geen sprake kan zijn van een overbevolking. Het dichtstbe volkte werelddeel is Europa met 84 in woners per vierkante kilometer, doch het wordt steeds meer ingehaald door Azië, dat reeds 57 inwoners per vierkante kilometer telt. Daarachter komen Centraal-Amerika met 22, Noord-Amerika met 9, Zuid- Amerika en Afrika met 7 en Oceanië met slechts 2 inwoners per vierkante kilometer. De dichtstbevolkte landen in Azië zijn Formosa met 264. Japan met 246 en Zuid- Korea met 230 inwoners per vierkante kilometer. Grote delen van Azië zijn echter onbewoonbaar, zodat de bevolkingsdicht heid in feite in vele streken veel groter is. De stad-staten hebben een veel grotere bevolkingsdichtheid dan de grotere lan den. Aan de spits gaat Monaco met 13.758 inwoners per vierkante kilometer! Het wordt gevolgd door West-Berlijn met 2.771, Hongkong met 2.550, Singapore met 2.517 en Vaticaanstad met 2.273 inwoners per vierkante kilometer. Volgens een opgave van het Centraal Bureau voor de Statistiek bedroeg het aantal inwoners van Nederland op 1 april 11.310.511. In het eerste kwartaal van dit jaar wer den 14.813 huwelijken gesloten tegen 16.412 in het eerste kwartaal van 1958. Het aan tal levendgeborenen gaf een stijging te zien van 59.256 tot 61.506. Het aantal over ledenen bedroeg 24.367 tegen vorig jaar 24.349. Het aantal immigranten daalde zeer aanzienlijk, namelijk van 26.277 in het eerste kwartaal van 1958 toen veel repatrianten uit Indonesië ons land binnen kwamen tot 7.492 in het eerste kwartaal van dit jaar. Het aantal emigranten be droeg in het eerste kwartaal van dit jaar 12.424 tegen vorig jaar 12.711. Aan de ronde tafel in het Palais des Nations te Genève: van links naar rechts de vertegenwoordigers van de Verenigde Staten, Frankrijk, Groot- Brittannië en de Sovjet-Unie. Aan de vierkante tafels: links de Westduitse en rechts de Oostduitse afvaardiging. Ontluistering Dinsdag heeft mevrouw Sonia Gaskell in 'n der zalen van Hotel Centraal in Den Haag een persconferentie gehouden, waar in zy mededelingen heeft gedaan over haar plannen met Het Nederlands Ballet en over de toekomst van dat ensemble. Het bestuur van het Nederlands Ballet was op deze bespreking niet tegenwoor dig, wat op z'n zachtst gezegd een ietwat wonderlijk figuur werd, omdat Sonia Gas kell in haar mededelingen nu weinig po sitiefs kon zeggen. Men weet immers dat tengevolge van een conflict tussen dit be stuur en de leidster van Het Nederlands Ballet, mevrouw Sonia Gaskell destijds haar ontslag heeft aangeboden, een kwes tie die wel tot veel verwarring aanleiding gaf, maar die nog altijd niet is opgelost, zodat deze bespreking over de toekomst van Het Nederlands Ballet, zonder enig commentaar van het bestuur op z'n minst wonderlijk aandeed. Zij noemde namen van danseressen die in ons land veel bereikten en toen weer heen moesten gaan.. „Nu scheen ik ook op de lijst tc staan om te verdwijnen," zei zij. „Elk mens heeft z'n deugden en z'n gebreken. Ik had misschien tien deug den en tien ondeugden, maar de ondeug den werden tot vijfhonderd fouten uitge breid. In zulk een sfeer kon ik niet wer ken en ik ben heengegaan. Veel heb ik be grepen, veel leek mij logisch, maar één ding heb ik niet kunnen begrijpen en zal ik nooit begrijpen: dat Nederlandse dan sers zelf met zulk een lichtzinnig gebaar alles hebben willen vernielen. Een aantal mensen bij het Nederlands Ballet scheid de zich af. Een commissie, die zei het wel zijn van het ensemble te behartigen, wist alles beter dan ik. Ik heb hun hun kans willen geven, ook daarom ben ik wegge gaan. En toen begon de splitsing. Deze commissie heeft mede het ballet verraden. Sommige dansers hebben dat al lang wil len doen. Men meende betere kansen te hebben met een kleine groep, maar dat is een fout. Wat ik heb gewild is een groot, representatief ballet voor Nederland. Nu het bestuur en ook het ministerie van On derwijs, Kunsten en Wetenschappen mij opnieuw om raad vroegen in deze benarde situatie, heb ik gezegd: goed. ik knap het wel op. En nu kan ik dit reeds vertellen: het corps de ballet is volledig en zal het volgend seizoen beter zijn dan voorheen. Linda Manez heeft bij het Nederlands Bal let als soliste getekend en komt bij ons en niet bij de groep, die alle moeite heeft ge daan haar voor zich te winnen. Solisten van internationale vermaardheid zullen het volgend jaar bij ons optreden. Over enkele weken zal een nieuwe persconfe rentie definitieve plannen en namen kun nen geven. Van Lifar heb ik de toestem ming gekregen zijn balletten exclusief bij het Nederlands Ballet te brengen. Met Ba- lanchine zijn over diens choreografieën onderhandelingen gaande. Verder heb ik plannen voor de jeugd le zingen te geven en te laten geven om hen de sleutel te verschaffen tot het juiste be grip voor moderne kunst, niet alleen voor de dans, ook voor poëzie, muziek, schil derkunst enzovoorts. Auteurs, musici, componisten, schilders zullen daaraan op hoog niveau meewerken. Tot 10 juni ga ik met vakantie, dan kom ik terug en zal ik het door mij aan het bestuur en het mi nisterie gegeven woord gestand doen: „Ik zal het opknappen en het Nederlandse ballet zal blijven leven." Uit deze woorden van mevrouw Sonia Gaskell blijkt dus dat zij op haar ontslag name is teruggekomen, en ook dat het be stuur van plan is haar de leiding van het Nederlands Ballet weer in handen te geven. Maar dit alles neemt niets weg van de onduidelijke situatie waarin èn me vrouw Gaskell door haar geëmotioneerd en overhaast ontslag èn het bestuur, dat de stilte van het graf handhaaft, het bal let heeft gebracht. Over de verhouding van de artistieke leiding en de rechten en plichten van een onontbeerlijke, krachti ge, zakelijke leiding, een der grote pun ten in het conflict, wordt noch door de een noch door de ander gerept. Dat een „stel" ontevreden en onverant woordelijke dansers „alles vernielen wil den" is een zeer lichtzinnige verklaring. Er zijn in totaal achttien leden van het ballet heengegaan en hun behoren de na men, die Sonia Gaskell ons steeds als de belangrijkste uit haar ensemble heeft voorgehouden: acht van hen werden ont slagen, tien hebben ontslag genomen! Dat is meer dan een kleine paleisrevolutie! Mevrouw Sonia Gaskell heeft ons niets positiefs verteld, maar voldoende om ons te doen begrijpen dat èn het bestuur èn het ministerie niet zonder haar kunnen en haar dus, gezien haar inzichten op dit punt, weer „plein pouvoir" geven. Men krijgt de indruk uit deze persconferentie buiten-het-bestuur-om, dat Sonia Gas kell hoog spel heeft gespeeld, maar heeft gewonnen en dat zij, alle andere inzich ten ten spijt, haar eigen inzichten zal doorvoeren. Het bestuur maakt na dit al les een niet bepaald krachtige en overtui gende indruk. Als men Sonia Gaskell wenst te handhaven, waarom wordt zij dan nu niet dadelijk officieel m haar positie her steld? Alleen dan krijt?t. ook deze perscon- ferentie-in-de-mist tenslotte waarde. Ben van Eijsselsteijn Een ernstig woord, lezer. Een woord met diepe inhoud. Gij meent immers dat gij „er nog wel mee door kunt?" Nu, dat is niet zo; wij hebben het aan den lijve onder vonden wat óns overkomt, overkomt u ook. Gelukkig maar trouwens; anders stonden wij maar akelig alleen. Dus: wij begeven ons naar een kleding magazijn om een nieuw jasje te gaan kopen; het schone meiweder lokt. Op straat erheen voelen wij ons trouwens in het oude jasje nog best een keurig, pront baasje. Een elegant, vlug ventje; een krin kelend, winkelend waterding, zeg maar. Wij glimlachen in de spiegelruiten en stap pen op rappe zool voort langs medeburger en soldaat. Wij hebben een redelijk kopje, zien wij, een vouwtje in de pantalon en eigenlijk maken wij nog wél een soort slanke indruk ook. Wij mogen er, daar buiten op straat, best zijn. Maar binnen! Eenmaal binnen wordt dat anders. Dan komt onmiddellijk een agiel man op ons af met een ijskille blik en vragend geheven hoofd: „Wat wilt u, indi- viduutje?' En hij stelt duidelijk, in één oog opslag zo onherroepelijk en feilloos als de klik van een fototoestel vast, dat het jasje dat u aanheeft 67,50 heeft gekost (met f 2,75 voor het veranderen) en dat uw broekje maar een ientig ding is met lub beringen van voor en rimpelingen van achter. Hij vergeeft u dat echter groot moedig. Hij haalt u zelfs als een soort vriend naar binnen. Hij legt bijkans de arm om u heen en voert u, een overleven de van een scheepsramp, troosterig naar boven terwijl hij zacht en mooi spreekt. Daar loopt gij dus. Links en rechts zijn rijen tamelijk beduchte vrouwen die als gehypnotiseerde diertjes zo benepen op rechte stoelen zitten terwijl haar mannen, verloofdes en broers, ongewoon opgelaten en schutterig, veelal met openstaande pan talons, te lange of veel te korte armen, krakerig-smetteloos af en aan lopen met een natte bovenlip. Een troosteloos beeld. Inderdaad: gij hebt al veel van de fijna zwier van straks verloren op de lange lopers. Dan komt de spiegel! Niets is er dan nog dat opheft tot de klasse der beter- gekleden die in dure tijdschriften met zo veel gemak over landelijke hekken leunen, de pijp losjes in de mond, de jachthonden krioelend om de lange benen. Geen sprake van de fijne elegance waarmee de heren der advertenties, rank en toch oersterk, verfijnd maar desondanks stoer en bruin, neerblikken op ongemeen-mooie en mo dieuze vrouwen met een bezitterige glim lach die er op wijst dat het hier zeker geen zusters betreft. En zelfs geen nichtjes. Wat wij zien in zo'n spiegel, terwijl ach ter ons de spiegelbeelden van even onbe holpen mannen als wij af- en aanschutte- ren in nimmer-passende met prijskaartjes behangen kostuums, is een afgezakt vaal ventje. Een diakenhuiskereitje, een Ome Keesje. Met een verftodderd en vergoord pakje en een gezichtje zo verflensd en ver- muizeld dat men er in tranen van weg zou lopen. Met wallen rond de ogen zo dik als muizébuïkjes. Met plooien erin als de rivieren op luchtfoto's. MetEnfin: nergens staat men naakter dan in de spie gels van een kledingmagazijn. Duif Advertentie WASHINGTON (UPI) Edith Piaf, de Franse chansonnière die onlangs twee ope raties onderging, heeft dinsdagavond in Washington veel succes geoogst met haar eerste optreden in het Shorehamhotcl. Zij zong negen liedjes met oude vitaliteit en zei na afloop, dat zij verwacht haar pro gramma in Washington te kunnen af werken en dat zij reeds uitziet naar nieuwe concerten in Canada. Eind juni keert zij voor een lange vakantie terug naar Europa. Maandagavond was zij reeds op getreden voor de televisie, maar toen leek zij nog erg zwak. De koning van Jemen, die voor een me dische behandeling in Rome verblijft, heeft de Zwitserse arts prof. dr. Paul Niehans aan zijn ziekbed ontboden. Prof. Niehans, die juist terugkwam uit Saoedi-Arabië, waar hij koning Saoed heeft behandeld, is in Rome aangekomen. John L. Sullivan, die onder presidcui Truman minister van Marine is geweest, heeft over zijn vroegere chef gezegd: „Hij verzwolg leeuwen, maar verslikte zich in muggen". Daarmede is Truman geschetst in zijn grootheid en in zijn be perking. De leeuwen, dat waren de be slissingen van grote allure, die Roose velt's opvolger heeft moeten nemen, de muggen, dat waren de kleine strubbelin gen waar Truman zich soms klein in toon de. Maar hij wist, waar de grote proble men lagen, die ging hij niet uit de weg en vrijwel steeds toonde hij zich een krachtig man in zijn belangrijke beslis singen. Vorgie week is Truman op zijn 75ste verjaardag door de Democraten in Amerika gehuldigd. „Hij verzwolg leeuwenSullivan moet gedacht hebben aan het formaat dat Truman toonde wanneer er grote be slissingen genomen moesten worden: te hulp komen aan Griekenland en Turkije, het Marshallplan, de Noordatlantische Verdragsorganisatie, zijn strijd tegen John Lewis, de leider der mijnwerkers, zijn moed inzake het negervraagstuk (dat hem in 1948 de steun van vier zuidelijke staten kostte), zijn beslissing om op te treden in Korea, om de waterstofbom te gaan vervaardigen, een indrukwekkende parade van „leeuwen". En de muggen? Daar praatte men niet te veel over op deze verjaardag en als men het al deed, dan bracht men met een vergoelijkende glimlach bij voor beeld in herinnering, hoe fel Truman uit viel in een brief aan de criticus van de Washington Post die een ongunstige re censie geschreven had over het zingen van Truman's dochter Margaret. Geen president was Truman op zulke momen ten, alleen een partijdige, ietwat ordinair- verontwaardigde vader.... Men waardeerde het, dat deze man niet wilde doorgaan voor meer dan hij was en gaandeweg is men beginnen in te zien, dat Truman's natuurlijke manier van le ven en reageren een van de belangrijk ste redenen was van zijn kracht. Deze president was beducht voor wat hij „poto- mac-koorts" noemde: een gezwollen ge wichtigheid, die velen bedreigt, die aan Washingtons rivier de Potomac wonen. Hij was de mening toegedaan dat wel een miljoen Amerikanen een even goed pre sident konden zijn als hijzelf was, maar hij was het nu eenmaal geworden en hij was verplicht ervan te maken wat hij kon. Truman was allerminst de aarzelen de intellectueel, die wikt en weegt en, het voor en het tegen ziende, e^- beslissing uitstelt. Truman begreep, da. men za ken, die dringend om een beslissing vroe gen niet op de lange baan mocht schuiven. Hij dacht na, nuchter, en hakte de knoop door. Zijn manier van leven was niet verfijnd, zijn humor evenmin, maar zijn lichaam en geest waren sterk en kernge zond. De nervositeit van een Engels rij paard was hem vreemd, maar hij had en heeft nog steeds het uithoudingsvermo gen, de werklust en de natuurlijke intel ligentie van een sterk paard op een Amerikaanse ranch. Oud-president Harry S. Truman Advertentie 'i is een LIGA-kindje!

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1959 | | pagina 5