Onvermijdelijke fase in Genève de crisis staat voor de deur HET WEER Lagerhuis maakt zich vrolijk over eerbiedwaardige Times Staatssecretarissen gezocht BLIKSEMBEZOEK AAN DE DDR G. VERHOEF Geen ambitie in K.A.B. KLM onderhandelt over een 4% obligatielening Nederlandse bus in botsing met Duitse auto: 3 doden Nederlandse toerist in Oostenrijk verongelukt Het woord is aan Gromyko weigert het antwoord op de vraag of hij de westelijke rechten in Berlijn erkend Labour-komiek Hughes dient scherts-zvetsontwerp in om het dagblad te nationaliseren Afnemend buiig !n de krant van heden: Russisch tegenvoorstel Prins Bernhard presideerde Atlantische bijeenkomst Langdurig applaus van kritisch gezelschap Atlantisch congres steunt Franse opvattingen niet Atoomduikboot der V.S. met raketbewapening WOENSDAG 10 JUNI 1959 Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat. 9-1 uur. Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519. Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080. Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295. IJmuider Courant DAGBLAD VOOR VELSEN-IJMUIDEN, SANTPO ORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING 44e JAARGANG NUMMER 181 Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65, franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct. Giro-rekening IJmuider Courant no. 129288. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman (Van onze parlementaire redacteur) Bij het zoeken naar staatssecretarissen voor de departementen van Sociale Zaken en Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, doet zich een moeilijkheid voor, die ook bij de kabinetsformatie een rol speelde, namelijk terughoudendheid bij aangezoch te vooraanstaande figuren uit kringen van de Katholieke Arbeidersbeweging. Zowel minister Van Rooy als minister Cals is op weerstanden in K.A.B.-kringen gestuit. Drie voor het staatssecretarisschap ge vraagde figuren hebben een weigerend antwoord laten horen. Minister Cals zou het voornemen heb ben om twee staatssecretarissen aan zijn departement te verbinden, te weten één voor jeugdvorming, volksontwikkeling, sport, radio, televisie en pers, en één voor onderwijs. Het uitblijven van de benoeming van een staatssecretaris, die de radio en tele visie moet gaan behartigen, dreigt opnieuw stagnatie te veroorzaken in de behande ling van de radio- en televisieproblemen, terwijl ook het verschijnen van de sport- nota vertraging ondervindt. De (Oost)duitse Democratische Republiek, die in Genève een niet onsuccesvolle poging doet zich gelei delijk aan een soort van de facto er kenning door het Westen te verwer ven, heeft, vermoedelijk als onderdeel van dat streven, een kleine groep westelijke journalisten uit Genève uitgenodigd voor een kort bezoek aan Oost-Berlijn en de D.D.R. Tol deze groep behoorde onze reis- reclacteur, W. L. Brugsma, die van daag een korte serie artikelen over dit bezoek begint. Hij wil zich tot zijn directe indrukken bepalen en er geen algemene conclusies omtrent de toestand in en de status der D.D.R. aan verbinden. Daarvoor was ziin bezoek te kort. Maar wel zette het groepje journalisten al in Oost-Ber lijn meteen de puntjes op de i. Toen de perschef van de D.D.R. de hoop uitsprak, dat de westelijke journalis ten de voorlopers van hun regeringen zouden zijn, antwoordde onze rels- redacteur namens de groep, dat men dat lastig kon beloven, aangezien westelijke journalisten in volkomen onafhankelijkheid van hun regerin gen hun werk plegen te doen. (Zie pagina 3) Advertentie De nieuwe startbanen van Schiphol naderen het dorpje Rijk in de Haarlemmermeerpolder. He, dorpje is gedoemd te verdwijnen. Nog maar weinig meiers scheiden de huizen van de grote banen, waarover straks de vliegtuigen zullen razen. Totaalbedrag wellicht 25 miljoen Op het ogenblik worden door de K.L.M. onderhandelingen gevoerd over de uitgifte van een 4% percent obligatielening in j Nederland in guldens. Een gedeelte hier van zal ondershands worden geplaatst, terwijl een ander deel op de beurs zal worden gebracht. De omvang van dit laatste bedrag laat zich nog niet precies bepalen, maar de gedachten gaan in de richting van 25 miljoen gulden. De koers van uitgifte moet uiteraard nog worden vastgesteld. Bij een botsing tussen een Nederlandse autobus en een Duitse personenwagen zijn drie Duitse toeristen dinsdagavond in de buurt van Bolzano (Noord-Italië) veron gelukt. Volgens de politie slipte de Duitse auto in een bocht en botste tegen de Nederland se bus. kaatste terug en werd door de zware tegenligger tegen de rotswand ver pletterd. De 31 passagiers en de chauffeur van de Nederlandse bus, Hans Dijkman uit Lem- sterland, werden hevig door elkaar ge schud, maar bleven ongedeerd, aldus de politie. Het ongeluk gebeurde tussen Ora en Bronzolo. Een 27-jarige toerist uit Amsterdam, Reinout Jakobus Bemmelen. die zijn va kantie in Oostenrijk doorbracht, is zondag in het Ratikongebergte bij de Oostenrijks- Zwitserse grens verongelukt. Hij was zon der gezelschap een bergtocht gaan ma ken. Vermoedelijk is hij op een moeilijke bergkam door onweer overvallen en ver dwaald. Het slachtoffer is van een onge veer 80 meter hoge rotswand naar bene den gestort. Het stoffelijk overschot is pas maandagmiddag gevonden en kon 's avonds worden geborgen. Paul Brulat: Men beoordeelt elkander volgens het etiket, dat ieder op zijn rug draagt en dat voor de drager onzichtbaar is. BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439 LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL: 223596 STURKA SHORTS - PANTALONS (Van onze reisredacteur W. L. Brugsma) GENEVE De Gcneefse conferentie staat voor haar crisis, voor het moment van de volslagen impasse, dal ieder over leg tussen Oost en West sinds de oorlog heeft gekend. Dit is duidelijk geworden door een verklaring, die de woordvoerder der Amerikaanse delegatie, Andrew Ber- ding. gisteren heeft afgelegd. Hij sprak eerst namens de vier ministers de tradi tionele formule uit. dat er gistermiddag een van de informele meningsuitwisselin gen was gehouden, daarna ging hij na mens de Amerikaanse delegatie, in feite zelfs namens het gehele westelijke kamp, in afwijking van het totnutoe gevolgde ge bruik voort: „Er was geen vooruitgang. Morgen zal op verzoek van Gromvko een voltallige zitting plaats hebben. Voor het volgende geheime overleg is nog geen da tum vastgesteld. Het Westen is pessimis tisch en de heer Gromyko moet zich dat wel bewust zijn. Wij zijn bereid tot onder handelen, maar verwachten die bereid heid ook bij de tegenpartij. Zo lang als er redelijke hoop is, zullen wij blijven pra ten. Minister Herter heeft nog geen plan (Van onze correspondent te Londen) Dat Londen geen politiek cabaret bezit, komt wellicht doordat het Lagerhuis het beste politieke cabaret in de Britse hoofd stad is. De grootste komiek in het parlement, de Labourafgevaardigde Emrys Hughes, schoonzoon van de beroemde Keir Hardie, de eerste socialist die in het begin van deze eeuw het Lagerhuis betrad, heeft bij wijze van grap een wetsontwerp ingediend om het dagblad de Times te nationaliseren. Sir Winston Churchill, die voor deze ge legenheid naar het Lagerhuis was getogen, kwam juist binnen nadat Hughes had ge zegd, dat Churchill zich in zijn jonge jaren ook al eens had uitgesproken voor de naasting van de Times. Snedig merkte Hughes op dat hij aannam dat Churchill was gekomen om hem morele steun te geven, hetgeen een nieuwe lachgolf ver wekte. Er was, zei Hughes, in Churchill's voorstel geen sprake van schadeloosstel ling, hetgeen grote vrolijkheid verwekte. Tijdens zijn verdere satirische betoog zat het Lagerhuis te schudden van het lachen. Verwachting tot morgenavond: Wisselend bewolkt en nog enke le verspreid voorkomende buien, aanvankelijk met een kans op onweer. Zwakke tot matige wes telijke wind. Weinig verande ring in temperatuur. Volledige weerrapporten op pagina twee. Het doe van mijn wetsontwerp, zei Hughes onder hilariteit, is van de Times een eerbiedwaardige en betrouwbaar blad te maken. Hughes' wetsontwerp werd zonder te genstand voor verdere behandeling aan vaard. De beste grap had hij tot het laatste ogenblik bewaard. Toen de voorzitter hem vroeg, wie het ontwerp nu eigenlijk zou steunen, antwoordde hij: Macmillan en Butler niet de twee leidende figuren in de regering, maar Labourleden van dezelf de naam. Tranen van het lachen liepen over de wangen van talrijke afgevaardig den. De ceremonie welke bij het indienen van een wetsontwerp is voorgeschreven, kwam daardoor in het gedrang, want Hughes die buigende op de speaker moei toelopen, vergat temidden van alle vro lijkheid de meeste voorgeschreven bui gingen en hoofdknikken. Hoofdartikel Zoals Emrys Hughes zijn schertsontwerp indiende zonder een spier te vertrekken, zo publiceert de Times vanochtend het verslag ervan even lakoniek, Hughes be werkte evenwel, dat het blad, dat nog op geen enkele manier op de kwestie, welke zo'n storm had veroorzaakt, had gerea geerd, er thans een hoofdartikel aan wijdt. Het breekt de staf over allerlei specula ties, welke het oorspronkelijke verhaal heeft opgeworpen, en verklaart dat het onbegrijpelijk is, dat het opschrift waarin stond, dat Lloyd's mogelijke overplaatsing nog verscheidene maanden in het verschiet ligt, kon worden uitgelegd dat hij thans in Genève onbruikbaar zou zijn. De Times zegt, na negen dagen gezwegen te hebben, dat het artikel juist het tegendeel van kritisch was. Indien het een dolksteek in de rug was, dan is het de eerste maal zegt het hoofdartikel, dat dit met een boeket gebeurde. De Times handhaaft de juist heid van het oorspronkelijke verhaal teri volle. tot vertrekken, maar ik herhaal, dat het Westen pessimistisch is over het resul taat van deze conferentie". Voor iedereen, die enigszins op de hoog te is van de techniek van het diplomatie ke woordvoeren betekent Berding's ver klaring vrij vertaald: „Wij verwachten een breuk, maar als die komt, kan het on ze schuld niet zijn. Wij hebben ons best gedaan". De conferentie kreeg haar dra matische wending op de besloten middag zitting van gisteren. De westelijke minis ters vroegen Gromyko opheldering over de uitlating van Kroesjtsjev .in Boeda pest, die op 8 juni in de Pravda stond: „Welke druk er ook op ons zal worden uit geoefend, de Sovjet-Unie zal geen akkoord tekenen, dat het bezettingsstatuut van West-Berlijn voortzet". Ze spraken ook hun verbazing uit over de verklaring van de Oostduitse propaganda-chef Gerhard Eisler, dat bij een handhaving van de sta- tLis quo in Berlijn het verkeer van de on dergrondse zal worden stopgezet. Zij eis ten kortweg van Gromyko, die eerder op de Geneefse conferentie de legaliteit van de aanwezigheid der westelijke troepen in West-Berlijn had erkend, dat hij een duidelijk ,,ja" of „neen" zou laten horen op de vraag, of de rechten der drie weste lijke mogendheden in Berlijn zijns inziens worden erkend. Maar Gromyko weigerde een duidelijk antwoord te geven. Hij zei, dat zijn inzichten die van zijn regering weerspiegelden en begon over wat anders te praten, met name over de subsersieve activiteit in West-Berlijn. Men geeft in westelijke kringen nu te verstaan, dat slechts een radicale wijzi ging in de houding van de Russische de legatie de Geneefse conferentie weer op het constructieve pad terug kan brengen. De Britten menen een reden tot hoop te hebben, dat Kroesjtsjev bij het scheiden van de markt alsnog nieuwe instructies aan Gromyko zal geven, en de Fransen, hoewel duidelijk pessimistisch, zeiden dat de situatie nog niet tragisch is. Maar de Amerikanen houden voet bij stuk. Zij ver wachten op korte termijn een ferme ver klaring van Eisenhower, dat hij er hoe genaamd niet aan denkt naar de top te gaan, wanneer er in Genève geen akkoord over Berlijn tot stand komt. Van Britse kant wordt te verstaan gege ven. dat het slotcommuniqué van Genève op zijn best het volgende kan omvatten: 1) westelijke voorstellen, 2) Russische voorstellen, 3) punten van meningsver schil, 4) punten van overeenkomst. Voor die vierde categorie heeft men echter nog steeds geen stof genoeg. De westelijke eis tot garantie van de rechten in Berlijn en het Russische verlangen om de geallieer den uit Berlijn te drukken, kunnen nog steeds niet tot samenwoning in één com muniqué worden gedrongen. Vandaar, dat men in andere delegatiekringen reke ning zegt te houden met de mogelijkheid, dat het slotcommuniqué zal volstaan met te verklaren, dat er geen akkoord is be reikt. De komende 48 uur zullen beslissend zijn. Wat nu? Een crisis, een dreigen met afbreken der onderhandelingen hoeft niet noodza kelijkerwijs tot een definitieve, rampzali ge breuk te leiden. Zij is ook een wapen in het diplomatiek arsenaal, dat dient om de werkelijke vastbeslotenheid van de te genstander op de proef te stellen. Zij kan zelfs als katalysator werken, de schrik om dreigende consequenties kan tot een uit eindelijk akkoord leiden. Er is voorshands dus nog geen reden tot ernstige bezorgd heid. Wie heeft inmiddels de sterkste ze nuwen en de sterkste kaarten? Het Wes ten heeft een sterke troef, zijn vaste wens om zich niet uit West-Berlijn te laten j a - gen. Onder de barsten in het westelijke kamp door verschillende meningen en ver schillende interesses lijkt die vastbera denheid inderdaad vrij ver te gaan. Het Westen heeft zich daarentegen misschien iets vei-rekend in Kroesjtsjev's begeerte om snel tot een topconfei'entie te komen. De zwakste kaart van het Westen is dat net bij een volledige breuk weinig andei-e mid delen over heeft dan de dreiging met een oorlog met kernwapens. Wanneer Kroesj tsjev zijn wens in Berlijn zou doordruk ken, zal hij dat doen op een manier, die dat middel moeilijk te hanteren zal ma ken. Wat is het Russische tijdschema inzake Duitsland en Berlijn, wanneer het niet tot een akkoord zal komen? Volgens de in lichtingen, die ik het afgelopen weekeinde van twee prominente leden van het Oost duitse politburo, Paul Werner en profes sor Albert Norden, kreeg, het volgende: 1 In geval van een breuk in Genève, het mislukken of niet doorgaan van een topconferentie zal de Sovjet-Unie eerst nog „nieuwe vredelievende voorstellen" doen. 2. Leiden die niet tot overeenkomst dan zal de Sovjet-Unie beginnen met de voorbereiding van een apart vredesver drag met Oost-Duitsland. Wanneer zal dat tot stand komen? „Wij hebben een uiter ste termijn," zei Paul Werner van het S.E.D.-politburo, „Wij zullen niet wachten tot. de kernbewapening van de Bondsrepu bliek voltooid is." Dus vóór 1961. 3. Na een vredesverdrag met de Deut sche Demokratische Republik, in wier ge bied de stad Berlijn ligt, zal de positie van West-Berlijn staats- en volkenrechte lijk in een geheel nieuw licht komen te staan, zo zeggen de Oostduitse communis ten, met andei-e woorden, dan begint de werkelijke druk op West-Berlijn. Dit schema zou dus nog ruimschoots tijd laten voor vei'dere onderhandelingen en voor verdere eventuele concessies, waar van in Russische ogen het afgelasten van de kernbewapening van de Bundeswehr misschien de belangrijkste zal zijn, een steeds verdere erkenning van do D.D.R. (en daarmee de consolidatie van de Rus sische invloedssfeer in Oost-Eui-opa) de andere. Pag. Reportage uit Oost-Duitsland 3 Van Dag tot Dag 3 Op de Praatstoel3 Expeditie op Nieuw-Guinea 5 Eerste Kamer 5 Agenda 7 Feuilleton 9 Radio en televisie 9 Economisch nieuws 2 Beurs 7 Sport 11 Langs sluizen en havens 7 Damrubriek 4 Jacht op de Holl. Nieuwe (slot) 4 Uit stad en omgeving4, 7 Weerrapporten 1, 2 DIT NUMMER BESTAAT UIT VEF.RTIF.N PAGINA'S GENEVE (UPI) Minister Gromyko heeft op de ministersconferentie te Genève een tegenvoorstel ingediend, dat het Wes ten zijn rechten op toegang tot West-Ber lijn gedurende één jaar en onder bepaalde voorwaarden, zou garanderen. Het voorstel zou een status quo-periode van één jaar behelzen, in welke periode Oost- en West- Berlijn zouden moeten confereren over het problee mvan de hereniging. Ook zouden beide Duitse staten overeenkomst moeten bereiken over de beginselen van een vredesverdrag. „Wjj kunnen slechts ver onderstellen dat Gromyko het voorstel heeft gedaan in de wetenschap dat het onaanvaardbaar zou zjjn, teneinde op deze manier de instorting van de conferentie teweeg te brengen." aldus de Amerikaanse woordvoerder, Andrew Berding. Met bloemen werden de acht leiders van de „Partij voor volksactie" (PAP) te Singapore verwelkomd toen zij uit de Changuigevangenis werden ont slagen. De leider van de „Partij voor volksactie", Lee, die na de verkiezings zege van de PAP als minister-presi dent is opgetreden, had geweigerd de benoeming, te aanvaarden als de Britse gouverneur niet eerst zijn partijgenoten in vrijheid liet stellen. Advertentie Nat. en intern, dameskapper Kennemerlaan 184 Telefoon 4825 (Van onze correspondent in Londen) Het Atlantische congres te Londen hield gisteravond een speciale bijeenkomst, waarbij ook de dames aanwezig mochten zijn, met de ambassadeurs der N.A.V.O.- landen en hun echtgenotes als ere-gasten. Het congres werd toegesproken door een aantal vooi-aanstaande figuren, namelijk de secretaris-generaal van de N.A.V.O., Spaak, premier Macmillan, de Labourlei- der Gaitskell, de Noorse minister van Buitenlandse Zaken. Lange de enige der oorspronkelijke ondertekenaars van het N.A.V.O.-verdrag die nog dezelfde functie bekleedt en tevens een van de drie „wijze mannen" van de N.A.V.O., en de vroegere ambassadeur der Verenigde Staten in Lon den, Douglas Lewis. De leiding van deze demonstratieve zit ting, waar nog eens de grote idealen, die de Atlantische gemeenschap beheersen, werden vertolkt, berustte bij Prins Bern hard. Oorspronkelijk zou de vergadering in de „Royal Festival Hall" worden ge houden. maar om onbekende redenen moest men genoegen nemen met het naar geestige Church House. Het voorzitter schap van de Prins was niet slechts een ere-functie. Hij leidde elke spreker niet alleen voortreffelijk in, masr gaf aan het slot van de bijeenkomst, die toen al langer dan een uur had geduurd, een even uit nemende samenvatting van hetgeen elke spreker had gezegd. Daarbij voorzag de Prins zijn verslag nog van persoonlijk commentaar, punten onderstrepende, en zijn instemming betuigende met hetgeen deze of gene had verklaard, of kritiek oefenende indien hij zulks nodig achtte. Prins Bernhard verontschuldigde zich, dat het misschien minder vlot zou gaan, omdat hij pas op het laatste ogenblik ervan in kennis was gesteld, dat van hem een sa menvatting van het gesprokene werd ver wacht. Hij had de toespraken kennelijk niet van tevpren gezien en zat dan ook voortdurend aantekeningen te maken. De Prins kweet zich echter op intelligente, en bovendien charmante wijze, van zijn, in dit kritische gezelschap, niet gemakkelijke taak. Velen waren dan ook verbaasd dat hem dit alles zo snel en natuurlijk afging. Ongetwijfeld komt dit mede, omdat de Prins een jarenlange ervaring van inter nationale conferenties, zoals die van de Bilderberggroep, bezit. Toen de Prins zijn zetel weer innam, klopte de naast hem gezeten premier Mac millan hem goedkeui-end op de schouder. Op de uiteenzetting van de Prins volgde een lang aangehouden applaus. LONDEN (A.N.P.) Een poging van de Fi'anse delegatie op het Atlantische congres in Londen om in een resolutie de Verenigde Staten het recht te ontzeggen zelfstandig te beslissen over het gebruik van de met kernwapens uitgeruste bom men werpers buiten het gebied van de NAVO, is met overgi'ote meerderheid af gewezen. De Franse generaal Billotte stelde een amendement voor op de resolutie van de militaire commissie, waarin werd gezegd dat de NAVO een „wereldstrategie" dient te voeren in plaats van een „gezamenlijke Strategie" in het gebied van de alliantie, zoals de tekst van de resolutie luidde. Ge- raal Billotte voerde hierbij aan, dat „de nationale regeringen van het bondgenoot schap niet kunnen toelaten, dat hun deel van de verantwoordelijkheid voor de in ternationale strategie aan anderen wordt overgedragen. Als woordvoerder van de overgrote meerderheid van het congres tegen dit amendement trad het Britse pai'lements- lid G. Brown op, die zei dat de Franse delegatie niet alleen trachtte „iets van de NAVO te maken, dat het niet is" omdat het een miskenning inhoudt van het regionale kax-akter van het bondgenoot schap, maar verzwakt. WASHINGTON (Reuter) De opper bevelhebber van de NAVO in Europa, generaal Nox-stad, heeft in Washington de hoop uitgesproken dat in de onderhande lingen met Frankrijk over het stationeren van NAVO-vliegtuigen verdere vorderin gen zullen kunnen worden gemaakt. Hij weigerde berichten te bevestigen of tegen te spreken dat reeds besloten was twee honderd gevechtsbommenwerpers naar andere landen te dirigeren omdat Frank- x-ijk weigerde toestemming te verlenen voor het opslaan van atoombommen. GROTON (Reuter, AFP en UPI) De eerste Amerikaanse atoomonderzeeboot voor het lanceren van raketten, de „Geor ge Washington", is dinsdag te Groton in Connecticut te water gelaten. De „George Washington" is uitgerust met lanceerin- richtingen voor „Polaris"-raketten die van onder water kunnen worden afgeschoten. Het vaartuig meet 5.400 ton. De Amerikaanse minister van Defensie, McElroy, zei bij de tewaterlating dat in de „George Washington" de meeste weten schappelijke vondsten zijn verwerkt die de oorlogvoering een revolutionaire wijzi ging hebben doen ondergaan, te weten de kernlading, de ballistische raket, de atoom- voortstuwing, geleiding door middel van de wet van de traagheid en radicaal nieuwe ideeën over rompconstructiè en scheepsbesturing.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1959 | | pagina 1