hamolweer Herters vliegtuig staat klaar, maar de crisis luwt alweer vandaag! HET WEER Gemaskerde schiet garagewacht neer B0TERM0PPEN DEKKERS Britse vliegende schotel maakt eerste openbare proefvlucht Conferentie gaat door op dag-tot-dag- basis na geheim beraad met Gromyko Naar Atlantische eenheid (II) MERGPIJPJES HAZENBERG'S éee MORRIS before you êiuj! Zonnig De vliegramp bij Goa Ook sergeant-vlieger S. Bruin overleden DIRECTE BREUK VERMEDEN Opium op Nederlands schip in beslag genomen Het woord is aan Minister bij de vloot In de krant van heden: VRIJDAG 12 JUNI 1959 44e JAARGANG NUMMER 183 Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. ff 1 Bü^ m "S W JPrt\JT "BJ"*!!- -|8-r Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen. Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat. 9-1 uur. Isllïlii ill IF83^ T A a B B I 8 «iT IS f Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65, Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519. JL ^MnL JL Xi A aÉ franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct. "iTSTil'STSS: VËLSEN-IJMUIDEN, SANTPOORT, EN Wagenweg 29 - Haarlem Tel. 20518 HAUTE COIFFURE Een ideale coiffure, bestand tegen ons vochtig en winderig klimaat Advertentie BARTELJORISSTR HAARLEM TEL. 13439 LEIDSESTRAAI (BIJ KONINGSPLEIN) AMSIERDAM TEL. 223596 FALCON NYLON REGENJASSEN Advertentie Verwachting tot morgenavond: Droog en overwegend zonnig weer met zwakke tot matige noordoostelijke wind en hogere temperaturen overdag. Volledige weerrapporten op pagina twee. LONDEN (AFP) De Britse vliegen de schotel heeft donderdagmiddag een proefvlucht gemaakt boven de Solent, een zeearm tussen het eiland Wight en Enge land. De vlucht duurde twintig minuten. Het toestel dat zich op dertig centimeter boven de zeespiegel op een luchtkussen voortbewoog, werd begeleid door talrijke vaartuigen. Honderden vakantiegangers zagen hoe gezagvoerder Lamb het voertuig enkele minuten stilhield boven zee. Daarna scheerde hij met een snelheid van 25 tot 30 km. per uur over het water. De „Ho vercraft" is door Saunders Roe met an derhalf miljoen gulden regeringssteun ver vaardigd. De schotel kan zich veel sneller bewe gen dan een schip en kan een veel zwaar dere lading dragen dan een vliegtuig. Het einddoel is een schotel, die duizend ton weegt en een snelheid zal moeten berei ken van 100 tot 159 mijl per uur. Voor dat dit mogelijk is, verwacht men in staat te zijn een schotel van honderd ton te con strueren, welke driehonderd passagiers met een snelheid van 160 km. per uur over Het Kanaal zal vervoeren. Het zou bete kenen, dat in de verre toekomst de af stand van Harwich naar Hoek van Hol land, die per schip ongeveer zes uur duurt, in veertig minuten zou worden afgelegd en de afstand Dover-Calais in zeven of acht minuten. Het geheim van de vliegende schotel is een horizontale „ventilator", welke een kussen van samengeperste lucht doet ont staan tussen het wateroppervlak en de machine. Voortstuwing en hefkracht wor den geleverd door een rotor, gedreven door een motor van 450 pk. Luchtstoten, die een speciale richting gegeven kunnen worden, stuwen de schotel voor en achter waarts. De eerste schotel biedt plaats aan twee personen en is tien meter lang en zeven meter breed. Op het ogenblik wordt ver wacht, dat de schotel de snelheid van een trein zal kunnen halen. De uitvinder C. S. Cockerell hoopt, dat voldoende Brits ka pitaal beschikbaar zal zijn, mede om te voorkomen dat de Amerikanen op den duur met de eer gaan strijken. In de eerstkomende twintig jaar zullen er mil joenen voor verdere ontwikkeling nodig zijn. Het wordt mogelijk geacht binnen tien jaar een schotelverbinding over Het Kanaal tot stand te brengen, gevolgd door een over de Atlantische Oceaan. De Hovercraftde Britse vliegende schotel, die gisteren tussen het eiland Wight en de Engelse kust zijn eerste vrije proefvlucht heeft gemaakt, zweeft boven het platform, van de Saunders Roe-fabrieken. In de loop van donderdag is ook de laat ste overlevende van de ramp met het Mar tin „Mariner" amfibievliegtuig van de Ne derlandse marine, dat nabij de stad Goa in India verongelukt is, de sergeant-vlie ger S. Bruin, aan zijn verwondingen be zweken. Het aantal doden van dit onge luk is daarmee tot acht gestegen. De Nederlandse commissie van onder zoek naar de ramp met de „Mariner" is naar Goa vertrkoken. Zij bestaat uit kapi tein-luitenant ter-zee-vlieger W. de Groot en luitenant-ter-zee der eerste klasse J. B. van den Berg. (Van onze reisredacteur W. L. Brugsma) GENÈVE, 12 juni Op een Ameri kaans vliegveld staat een Constellation gereed en die machine kan binnen vier uur voor vertrek gereed worden ge maakt om minister Herter uit Genève op te halen. Dat heeft de Amerikaanse minister gisteren tegen Gromyko gezegd als antwoord op diens ultimatieve voor stel van eergisteren, dat het Westen binnen een jaar, of eerder, in West- Berlijn zijn biezen moet pakken. Herter gebruikte een middel, dat zo oud is als de diplomatie zelf. Er hebben al heel wat paarden voor koetsen getrappeld en heel wat treinen onder stoom gestaan, voordat Mendès-France vijf jaar terug op het vliegveld van Genève de motoren van zijn vliegtuig liet warm draaien. Maar er was iets in Herter s toon, die namens zijn westelijke collega's hon derdvijf minuten met Gromyko sprak, van „hou me vast, of ik loop weg", want hij sprak niet van verdaging, hij dreigde niet werkelijk met een breuk in de conferentie toen hij tegen Gromyko zei: „U heeft met uw voorstel van gis teren een ernstige situatie geschapen. Het Westen zal de conferentie van nu af aan slechts op een dag tot dag basis voortzetten. De komende dagen zullen voor de uitkomst van de conferentie beslissend zijn". De conferentie in Ge nève gaat voort, de crisis heeft nog niet tot een directe breuk geleid. nieuwd in welke vorm. Volgens oostelijke bronnen zou het privé-contact tussen Herter en Gromyko gedurende het week einde voortgezet worden. Dit is echter door de Amerikanen ontkend. Gebakken peren Wat is thans de principiële controverse geworden? Aan westelijke kant de eis in West-Berlijn te blijven totdat Duitsland volgens westelijke wensen herenigd is (de Russische vertaling daarvoor luidt: tot de kalveren op het ijs dansen); aan Russische zijde de eis dat de westelijken binnen een bepaalde termijn (een jaar, maar goed, misschien ook twee of drie jaar) uit de oude Duitse hoofdstad vertrekken. Die eisen zijn en blijven wederzijds onaan vaardbaar. Zou men Lloyd's idee gevolgd hebben om slechts een overeenkomst aan te gaan, dat men voorlopig niet aan Berlijn zou tornen, dan zou men nu vermoedelijk niet met de gebakken peren hebben gezeten. Dan was na de middag waarop Gromyko de legaliteit van de westelijke status in Berlijn erkende, gezegd: „U wordt bedankt, dat was precies wat we horen wilden. We zien u volgende maand op de topconferen tie terug" en dan had men daar met ae directeur van de oostelijke firma tot glo bale zaken kunnen komen, die met zijn houder van een uiterst beperkte procuratie niet afgedaan kunnen worden. Welke weg blijft nu nog open voor het bereiken van een resultaat op de confe rentie? Veronderstellenderwijs de volgen de: men verzoekt de heer Gromyko zijn nieuwe plan op dezelfde plank te leggen, waarop reeds drie andere plannen rusten, het westelijke vredesplan, het Russische ontwerp-vredesverdrag en het zeven pun- ten-plan van Herter inzake Berlijn. Daar na probeert men alsnog over te gaan tot de methode-Lloyd. Competente waarne mers geloven, dat het toch nog deze kant zou kunnen uitgaan. Men zou dan komende week kunnen beginnen een slot-commun- qué te redigeren, dat de punten van over eenkomst en die van meningsverschillen op een lijst zet en het besluit openbaart tot een topconferentie over te gaan. Het blijft voorlopig een gissing, want pas de komende dagen zullen leren of de schaduw van een breuk, die nog over de conferentie hangt, zal wegdrijven. Het blijft ook de vraag of Amerikanen en Duitsers, na de schrik van deze week, wel bereid zullen zijn op deze basis naar de top te gaan. Brandt in Genève (Reuter) De burgemeester van West- Berlijn, Willy Brandt, is vandaag, verge zeld door zijn echtgenote, voor een bezoek van 24 uur in Genève aangekomen. Hij brengt zijn bezoek op uitnodiging van mi nister Herter. Brandt, die het noenmaal zou gebruiken met de drie westerse mi nisters, verklaard, bij aankomst dat er „geen redenen bestaan om te twijfelen aan de vastbeslotenheid der westerse mogend heden om de rechten der Westberlijners te verdedigen". Omstreeks middernacht heeft een ge maskerde bandiet de 49-jarige garage- wacht Johannes Nederhof, in een garage bedrijf aan de Leidseweg 106 te Utrecht, neergeschoten. Op de heer Nederhof wer den vier schoten afgevuurd. Een ervan trof hem in de buik en perforeerde zijn darmen op zeven plaatsen. Hedenochtend was zijn toestand nog zeer zorgwekkend. De garagewacht heeft kans gezien zich na de aanslag, - die volgens de twee reeds teruggevonden kogelhulzen van het kaliber 7.65 met een automatisch pistool moet zijn gebeurd, achteruit het garagebedrijf naar de voorkant te begeven. Daar is hij in het huisje bij de benzinepompen op een stoel neergezakt. Naar men heeft kunnen op maken, met de bedoeling een eventuele late voorbijganger te waarschuwen. Kort nadat de schoten waren gevallen, passeer de op de Leidseweg een technisch hoofd ambtenaar van de Provinciale Waterstaat. Nederhorst zwaaide naar hem en beduidde de man, die even verderop zijn auto placht te stallen terug te rijden. Toen de man de garagewacht zo aantrof waar schuwde hij onmiddellijk politie en genees kundige dienst. In ijltempo werd het slachtoffer overgebracht naar het Sint An- thoniusziekenhuis, waar hij onmiddellijk werd geopereerd. De Utrechtse recherche heeft hem nog niet kunnen horen. Het enige wat het slachtoffer, vader van zes kinderen, nog zeggen kon. was dat zijn aanvaller gemas kerd was, blond haar had en vier schoten op hem heeft gelost. De aanvaller is de garage aan de achter zijde binnengedrongen. De politiespeur- hond Nelly heeft zijn spoor kunnen volgen tot aan de „Weg der Verenigde Naties", die op enige afstand achter de garage ligt. Over de identiteit van de dader verkeert de recherche nog in het onzekere. Uit de garage wordt niets vermist. Daarmee knapte in Genève de spanning van een dag, die met de ernstigste gezich ten en de wildste speculaties begonnen was. Om vier uur gistermiddag gleed de zwarte auto van Herter de Avenue de la Paix (de weg van de vrede) in, de laan waar Gromyko zijn residentie heeft. Men komt een beetje in de verleiding geheime onderhandelingen, waarom Herter had ge vraagd, te karakteriseren met de namen van twee assistenten, die als enigen het gesprek der ministers bywoonden: aan Russische kant de heer Soldatov, aan Amerikaanse zijde de heer Merchant, wiens naam koopman betekent. TOKIO (Reuter) Ongeveer honderd Japanse politiemannen en douanebeamb ten hebben donderdag in Yokohama het 8627 ton metende Nederlandse schip „Tji- wangi" doorzocht en 287 gram opium in beslag genomen. Twee Chinese beman ningsleden van het schip zijn gearresteerd. De „Tjiwangi" kwam uit Djakarta, via Hongkong. Honor de Balzac: Men ontvangt in verhouding met wat men geeft. Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman Op zoek naar middelen waarmee de Noord-Atlantische Verdrags-Organisatie zou kunnen worden herschapen in een werkelijke Atlantische Gemeenschap, heeft het Londense congres zich, zoals vanzelf spreekt, in de eerstè plaats moeten bezig houden met de politieke samenwerking tussen de aangesloten landen. Maar dit was een enigszins pijnlijk onderwerp, want bij het bespreken daarvan kon men zich moeilijk losmaken van de gedachte, dat de kwestie Cyprus nog pas kort geleden tot een ernstige scheuring in de alliantie dreigde te leiden, terwijl ook de boycot van het congres door IJsland liet zien hoeveel er aan die samenwerking nog ont breekt. Toch was men zich terdege bewust van het feit dat, zoals in de slotverklaring werd gezegd, „geen militaire alliantie duurzaam kan zijn als zij niet kan steunen op nauwe politieke en economische samen werking". Hoe juist dit is, is al heel dui delijk gebleken ten tijde van het conflict om Cyprus, toen de zuidoostelijke flank van de NAVO door een zuiver politieke kwestie in militair opzicht aanzienlijk werd verzwakt. Maar het zou in hoge mate onrealistisch zijn, te menen dat er een methode te vinden is, waardoor in een bondgenootschap van vijftien landen de mogelijkheid van geschillen geheel wordt uitgesloten. Daaraan zou alleen te denken vallen als dat bondgenootschap zou wor den omgezet in een superstaat met een federale regering, en hiervan dromen nog slechts enkele idealisten. Wel heeft de laatste redevoering van de Britse premier Macmillan in dit verband velen aan het denken gezet. Macmillan wijdde in die rede namelijk uit over de organisatie men zou bijna kunnen zeg gen: over het gebrek aan organisatie van het Britse Gemenebest, dat geen mili taire alliantie is, zelfs niet op een multi lateraal verdrag is gebaseerd, maar dat toch een grote saamhorigheid vertoont en op velerlei gebieden de leden-staten tot nut en voordeel strekt. De premier trok geen parallel tussen het Gemenebest en dè NAVO, maar het was duidelijk dat hij de afgevaardigden huiswaarts wilde laten keren met de gedachte, dat ook een toe komstige Atlantische Gemeenschap zou kunnen groeien en bloeien „in los ver band", als er maar een basis van geeste lijke saamhorigheid is. Hoe die basis tot stand moet komen, is een andere vraag, want de NAVO-landen hebben noch de band van een gemeen schappelijke taal, noch die van een ge meenschappelijke geschiedenis. Daaren tegen lijden sommige van die landen, zoals de Amerikaanse senator Lewis Douglas bitter opmerkte, aan een „overdreven nationalisme, dat de alliantie ernstig met uitholling bedreigt", een opmerking die overigens wel zal zijn ingegeven door de Franse houding inzake de atoomwapens. Maar met dat overdreven nationalisme heeft men rekening te houden, zodat het congres moeilijk verder kon gaan dan het opnieuw aanbevelen van meer en dieper- gaand overleg tussen de regeringen zowel als tussen de parlementsleden van de vijf tien landen. Het congres kon er zelfs niet toe komen, de wenselijkheid te bepleiten van het instellen van een speciaal NAVO- Gerechtshof voor het beslechten van ge schillen tussen de leden-landen onderling. Het beperkte zich tot de aanbeveling, dat een studiegroep zou worden gevormd voor het zoeken naar betere dan de thans be staande methodes voor verzoening en ar bitrage, „met inbegrip van de schepping van een NAVO-Gerechtshof", gevormd uit rechters die bij hun rechtspx-aak zouden uitgaan van de rechtsbeginselen welke de NAVO-landen gemeen hebben. Maar -de congresleden, die in dit verband akkoord gingen met de verklaring dat „de landen van deze (Atlantische) gemeenschap een gemeenschappelijk erfgoed van democratie en individuele vrijheid" bezitten, hebben zich daarbij toch vermoedelijk eerder laten leiden door hun idealisme dan door het bestuderen van de bestaande toestand op dit gebied in sommige NAVO-landen, zo als Portugal Terecht is op het congres gezegd, dat de Atlantische samenwerking op twee niveaus tegelijk moet worden aangepakt: op dat van de regeringen, bij welke het onderling overleg geen uitzondei-ing maar een kwes tie van gewoonte moet worden, en op dat van de volken zelf, die zullen moeten leren dat overdreven, en zelfs niet-over- dreven, nationalisme niet de allei-hoogste wijsheid is, maar dat zij deel uitmaken van en dus in alle opzichten betrokken zijn bij een gemeenschap van veel grotere omvang en betekenis dan hun eigen land. Op beide niveaus zal dat echter alleen kunnen worden bereikt met veel goede wil en een enorme krachtsinspan ning gedurende een periode van misschien tientallen jaren. Simon Koster Advertentie Wegens groot succes a.s. zaterdag van 1.04 voor 70 ct per 200 gram PATISSERIE CENTRUM GALERIJ - TELEF. 4302 Advertentie Advertentie De nieuwe ministers van Defensie, de heer S. J. van den Berg heeft zijn eerste werkbezoek gebracht aan Den Helder. Men ziet hem hier aan boord van de kruiser De Ruyter, waar hij de lunch gebruikte, tijdens de inspectie van de erewacht. pag. Geneefse crisis luwt 1 Op de Praatstoel 3 Galicia (J>. J. F. Kemming3 Reportage in Oost-Duitsland3 Feuilleton 4 Agenda 9 Radio en Televisie4 Uit stad en omgeving 5, 7, 9 Economisch nieuws2 Beurs 9 Sport 19 Haarlemse week- en dag-agenda 4 Weg en Wiel 13 Mensen in Amerika11 Op en om het Binnenhof15 DIT 'NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG PAGINA'S Advertentie Probeert u eens onze heerlijke met bijzonder lekkere vulling. Voor stroopwafelliefhebbers ZUIVERE ROOMBOTERSTROOPWAFELS. Ter kennismaking: Zaterdag van 65 voor 55 cl. per pakje le KLAS BANKETBAKKERIJ CENTRUM GALERIJ Advertentie Gromyko bleek, volgens oostelijke bron nen van de op.vliegerige Amerikaanse mededelingen niet zeer onder de indruk. Want Herter's bezwaren tegen het ultima tieve karakter fan zijn voorstellen, die het Westen een jaar de tijd geven in West-Berlijn en een al-Duitse commissie dezelfde termijn om een vredesverdrag en een vorm van Duitse hereniging voor te bereiden, alsmede tegen het dreigement dat als het Westen zijn voorstel verwerpt de Sovjet-Unie niet langer bereid zal zijn de rechtmatigheid van de bezetting van West-Bellijn te erkennen, zei Gromyko in essentie: „Mijn voorstel is absoluut geen ultimatum. Er kan over onderhandeld worden, maar mijn regering blijft van mening, dat er bepaalde kwesties zijn die binnen een bepaalde tijd opgelost moeten worden." Gromyko zei dat hij vanochtend in de officiële zitting opnieuw zou spre ken en gaf te verstaan dat hij zijn uit gangspunt zal handhaven. Men is nu be-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1959 | | pagina 1