Compromis moet Amsterdams Ballet redden Weense organist bekroond Hans Haselböck won voor de tweede maal het Haarlemse Orgelconcours KEIP Ovaties voor Bernhard Haitink in het Amsterdams Concertgebouw Optiek Ceramiek van Just van Deventer en leerlingen Sneller en veiliger bruin met... a.s. OPRUIMING Holland Festival Internationaal orgelcongres van 17-23 aug. in Utrecht Holland BEHANG 9 Geniet van de zon! f4,50 OK KEIP Ook Haarlemse organisten doen mee WIJ RUIMEN OP lOOO Te Deum van Handel en Tweede van Bruckner Mr. C. J. Enschedé tot hoogleraar benoemd ZONNEBRANDMIDDELEN Europese kunstexpositie in Londen een GROTE PARTIJ FABRIEKSRESTANTEN BAKKER'BEHANG Maria Callas op Schiphol ZONNEBRAND CREME V.A. F. 1.- ZONNEBRAND OLIE Y-A. F. 0.95 ZONNEBRAND LOTION V.A. F 1.10 ZONNEBRAND SPRAY V.A. F 5.30 G. de Marez Ovens direc teur Goois muzieklyceum VRIJDAG 10 JULI 19 5 9 DONDERDAGAVOND HAD in de Grote Kerk, onder veel belangstelling het liet negende Internationale Orgel-Improvisatieconcours plaats. De vier kandi daten kregen tot taak voor de vuist weg een Partita te spelen naar een koraal thema van Luigi Fernandino Tagliavini aldus een variawerk, vastgeankerd in de tonaliteit van het gegeven, namelijk e kleine terts. De middenpuntvliedende kracht van e mineur was deze avond dus troef en indien we vier orthodoxe prestaties hadden ten gehore gekregen, zou die troefkaart tamelijk vervelend geworden zijn. Maar in de meeste gevallen was er van streng klassieke conceptie geen sprake. De jury bestaande uit Flor Peeters, Mechelen, Maurice Duruflé, Parijs, en Piet Kee, Haarlem, kende, evenmin als het publiek, de volgorde waarin de concurenten optraden. Deze beurtverdeling werd bij loting vastgesteld en het was pas na afloop van de wedstrijd, dat wij er kennis van kregen. DE EERST OPTREDENDE (het bleek achteraf Hans Haselböck uit Wenen te zijn geweest, die verleden jaar prijswin naar was) exposeerde het thema in on schoolse harmonisatie. Na een variatie met de cantus firmus in de discant met triolen begeleiding, en een tweede die het thema gecoloreerd naar voren bracht, ontstond een pauze, waarvan wij de betekenis niet begrepen. De derde verandering in pleno gespeeld, profiteerde van een hoofdmotief van het gegeven, waartegen in het pedaal het koraalthema zich begon te ontwikke len; consequent verliep dit echter niet, want de cantus firmus verhuisde ook naar de discant. Wat in de vijf volgende varia ties gebeurde was van bijzonder ingenieus gehalte en bovendien treffend van regis tratie. Het was eerst een langzaam stuk in zachte fluittinten; verder een giocoso- deel, waarbij bovengenoemd motief weer functioneel werkte, wat bijzonder stern- Hans Haselböck mingwekkend gebeurde; daarna kwam een zeer interessante langzame variatie, waar bij het thema canonisch behandeld werd met zijn eigen omkering, kunststukje dat met een gewaagde harmonische uitwijking besloten werd; vervolgens hoorden wij een aardig gekleurde inventie met schijn- imitatiesop een astinate bas; en ten slotte een naar een coda met uitwijkingen drin gende vrije variatie in het volle werk, die Advertentie Vergeet vooral Uw zonbril niet (ook glazen In Uw no. geslepen) Kelp heeft honderden leuke zonbrlllen. alle met ogensparende o o t 1 s c b e glazen 't Is een Internationale sor tering. waarbij U zeker de bril naar Uw smaak zult vinden De prtls' vanaf OPTIEK Grote Houtstraat 1S'< naast. Luxor het thema afwisselend, in discant en bas te pas bracht. Uwe Röhl DE TWEEDE KANDIDAAT (de Slees- wijker Uwe Röhl) exposeerde het koraal Unisono en bouwde daarna met ruime fantasie een preludium op. Die geest van vrije fantasie regeerde tevens in een eer ste variatie over een koraalfragment. Ook verder bleef de improvisator het thema aan alle kanten betasten zonder het defi nitief onder handen te nemen, waarbij echter aardige effecten ontstonden. Leuk van kleur was een giocoso-verandering met de cantusfirmus in de bas. De slot- variatie in het volle werk bracht behoor lijk wat climaxen mee; bij de laatste klonk het thema in het pedaal. De coda kreeg een interes sante harmonische uit wijking alvorens op het dwingende e-mineur te besluiten. Wim Daim NUMMER DRIE (Wim Daim uit Am sterdam) exposeerde het thema in aardige harmonisatie en met lichte neigingen ook 'al eens een imitatie te pas te brengen. Zijn eerste variatie betrof het coloreren van de caritus firmus; zijn tweede bracht een fragmentarische behandeling op een leuk klinkend stramien; het geheel echter zonder consequenties doorgevoerd; de derde variatie leek geïnspireerd op Orff's klankeffecten en een vierde toonde niet minder een speculeren op kleurige regis tratie. In het slotnummer bleek de opzet van het gegeven nu eens in streng klas sieke zin uit te buiten, namelijk door mid del van een dubbelganger. Het bleef echter bij een aanloop tot dit audacieuse plan. Uiteindelijk kwam de cantus firmus in het pedaal het „quod erat demonstrandum" aankondigen en met een harmonisch zeer belangwekkende coda kwam het slot. Raymond Daveluy DE LAATSTE OPTREDENDE kandidaat (Raymond Daveluy, uit Montreal) expo seerde het thema nog eens unisono. In een zevental variaties leerden wij deze im provisator kennen als_.een degelijk contra puntist, die echter niet bezeten is van het muzikale echt scheppende entrain om zijn weloverwogen, maar wat schoolse con structies het waarachtige leven in te bla zen. Het gaf alles de indruk van voor zichtigheid, van orde en netheid, maar met dat al bleef het dicht bij huis. De zesde variatie markeerde een pogen om een meer originele vorm te vinden. Maar in de zevende werd een schools probleem aan gepakt om het in mootjes gehakte koraal in ricercarevorm te behandelen. Dit aan horende kreeg ik meer dan genoeg van het e-mineur zonder uitzicht, dat in de fugapogingen tot slot uiteraard zijn abso lute bevestiging vond. Haselböck bekroond EN TOCH, indien de jury zou oordelen naar normen van klassieke correctheid, dus naar trouw epigonisme, dan zou zo'n kandidaat geen slecht figuur maken. Maar zij oordeelt, en dat is begrijpelijk, naar de innerlijke waarden van een vitale kunst, die haar eigen vormen en expressiemoge lijkheden zoekt. En die vond zij het sterkst vertegenwoordigend en het meest overtui gend in de prestatie van de eerste kandi daat. Bijgevolg werd de Oostenrijker Hans Haselböck, evenals verleden jaar, winnaar van de wisselprijs, die hij dus het volgend jaar, wanneer wegens de restauratie van het Bavo-orgel, het concours in de Lau- renskerk op het Schnitgerorgel in Alkmaar zal plaats vinden, andermaal zal moeten komen verdedigen. Jos. de Klerk Onder auspiciën van het „Gesellschaft der Orgelfreunde" in Stuttgart zal in ons land van 1723 augustus een Internatio naal Orgelcongres worden gehouden, waaraan ongeveer tweehonderd organis ten uit vele landen zullen deelnemen. Er is een uitgebreid programma sa mengesteld, dat de deelnemers gelegen heid geeft kennis te nemen van diverse zeer fraaie orgels, die ons land bezit. Zij zullen bespeeld worden door uitsluitend Nederlandse organisten, die klassieke, zowel als moderne orgelwerken ten geho re brengen. In het kader van het congres zullen bovendien door een drietal deskun digen lezingen worden gehouden. Het congres begint met een officiële ont vangst ten stadhuize van Utrecht op maandag 17 augustus. Het openingscon cert wordt gegeven in de Nicolaikerk in Utrecht door de organist Lambert Erné met medewerking van de kantorei van de Nieuwe Kerk in Groningen onder leiding van Evert Westra. Dinsdag 18 augustus gaan de congres sisten naar de Grote Kerk in Alkmaar, waar de organist Piet Kee een concert zal geven, en vervolgens naar de Nieuwe Kerk in Haarlem, waar Klaas Bolt con certeert en waar een lezing zal worden ge houden door dr. H. L. Oussoren, rijksor- geldeskundige in Haarlem. Woensdag'zijn de ronde Lutherse Kerk in Amsterdam organist Willem Mudde en de Nederlandse Hervormde kerk in Loenen organist Haite van der Schaaf aan de beurt. Voor donderdag vermeldt het program ma een lezing van Willem Mudde in het wijkgebouw der Nicolaikerk in Utrecht en concerten in de Cunerakerk in Rhenen en de Grote Kerk in Wageningen. Op vrijdag volgt een bezoek aan de Zorgvliedkerk in Scheveningen en om 17.30 uur houdt dr. J. W. Doeve, secretaris van de orgelcommissie der Nederlandse Her vormde kerk, in de Zorgvliedkerk een le zing. Tenslotte zullen zaterdag 22 augustus de Michaelskerk in Zwolle (organist Albert de Klerk), de Nederlandse Hervormde kerk in Emmeloord (organist W. Dal) en de Bergkerk in Amersfoort (organist W. Hulsmann) worden bezocht. DE NEGEN MUZEN Holland Festival. De dirigent Lorin Maazel, die op zaterdag 11 juli Het Radio- filharmonisch Orkest in de Kurzaal te Scheveningen zou dirigeren, is ziek ge worden. Hij zal voorlopig niet kunnen op treden. Op genoemde datum zal zijn plaats worden ingenomen door de 31-jarige Ame rikaanse dirigent Donald Johanos, vaste dirigent van het Symfonie-orkest van Dal las. Het oorspronkelijk voor de avond vast gestelde programma wordt in verband met deze feiten als volgt gewijzigd: Symfonie Nr. 104 van Haydn; Pianoconcert van Ra- vel (solist: Nikita Magaloff) en van Moes- sorgski de Schilderijententoonstelling in Ravels orchestratie. Advertentie tafel- thee- en ontbijtserviezen tegen zéér lage prijzen! v.a. 15 juli GROTE HOUTSTRAAT 82-34 - HAARLEM SINDS 1876 BBBBRKD Wim Daim Raymond Daveluy. (Van onze Amsterdamse redacteur) EEN COMPROMIS moet het Amsterdamse Ballet redden. Het is het college van B. en W. niet gelukt uitvoering te geven aan het besluit van de Amsterdamse gemeenteraad, dat het ballet een tweehoofdige artistieke leiding moet hebben, bestaande uit Mascha ter Weeme en Johan Verdoner. Het is evenmin gelukt om, na dat er moeilijkheden zijn gerezen, die tweehoofdige leiding te herstellen, maar B. en W. menen, dat er een oplossing kan worden gevonden, waardoor er nochtans een band tussen de nieuwe balletgroep en Johan Verdoner kan worden gevormd. Donderdag, tijdens de gemeenteraadszitting, noemden B. en W. als oplossing dat het ballet onder artistieke leiding zou staan van Mascha ter Weeme, geassisteerd door de heer Alan Carter en met de heer Verdoner als gastchoreograaf, belast met de artistieke verzorging van een deel van het repertoire op een behoorlijke financiële basis. Meegedeeld werd, dat de meerderheid van het bestuur van de stichting „Het Amsterdams Ballet" er geen vertrouwen in heeft, dat een herstel van de twee hoofdige leiding van het nieuwe ballet gezelschap zal leiden tot een levenskrach tig ballet. Gezien de na de gebeurtenissen in april ontstane vertrouwenscrisis zou deze meerderheid voor een dergelijke daad de verantwoordelijkheid niet kunnen dragen. Johan Verdoner heeft zich in beginsel bereid verklaard een dergelijke regeling te aanvaarden en te verwerkelijken, maar hij heeft een verderstrekkend voorstel gedaan. Hij wil ten eerste de leiding hebben van een balletschool, waar de. dansers voor het Amsterdams Ballet worden opgeleid. Hier toe wenst hij een gemeentelijke subsidie van maximum tienduizend gulden per jaar; ten tweede wil hij per seizoen enige choreografieën ontwerpen mèt bijbehoren de werkzaamheden en ten derde binnen één of twee jaar opgenomen zijn in de artistieke leiding. Gelegenheidscomposities zijn doorgaans geen voorbeelden van onvergankelijke muziek. Het doet er zelfs, vaak weinig,,toe-oLzij.geschreveo werden door een .meester of dat zij ontstonden door de bemoeienissen van kleinere, talenten. Een klassiek voorbeeld van tot verbleking gedoemde gelegenheidsmuzielc is Beethovens ouverture „De slag bij Vittoria", die, wanneer zij eens voor de curiositeit tot uitvoering komt, ervaren wordt als muzikale contrabande. Maar er zijn in de loop der eeuwen ook gelegenheidswerken voltooid door de stimulans van een zeldzaam kunstzinnige inspirerende kracht, welke onvergankelijke schoonheid in de muziek concentreerde. Een dergelijk werk kwam donderdagavond tot uitvoering op een concert van het Holland Festival, dat in het Concertgebouw te Amsterdam werd gegeven. Het was het „Te Deum", dat Georg Friedrich Handel in januari van het jaar 1713 beëindigde en dat dienen moest om de Vrede van Utrecht plechtig te vieren. Handels „Te Deum" is overwegend voor een groot gemengd koor geschreven en was al een aankondiging van de richting, waarin de oratoriumstijl van Handel zich zou ontwikkelen. Aan vijf vocale solisten werd een betrekkelijk kleine, maar veel eisen stellende taak opgedragen in af wisseling met de kooi-zang. De sopraan Ellv Ameling, de alt Annie Hermes, de tenoren Tom Brand en Arjan Blanken en voorts de bas Leo Ketelaars vervulden die taak met heel hun beproefd kunstenaar schap. De dirigent Bernard Haitink leidde de uitvoering, waarbij het Toonkunstkoor van de afdeling Amsterdam en het Con certgebouworkest medewerking ver leenden. Het werd een vertolking, die uitmuntte door voortreffelijke klank en door een muzikale spanning, die de dwingende directie van Bernard Haitink bewerkte. Geen enkel moment liet hij zich het initiatief ontnemen; steeds was hij de leider, op wie koor en orkest steunen konden en aan wie ook de solisten zich moesten onderwerpen. En zo kon Handels „Te Deum" zich laten gelden als een compositie van in drukwekkende schoonheid en met, een hymnische expressie, die aan het slot een haast extatisch hoogtepunt verkreeg. Een niet genoemde organist zorgde met het orkest voor een uitstekende begeleiding. Het Amsterdamse Concertgebouw is de plaats, het centrum van een Bruckner- cultus. Het uitvoeren van de tweede S3rm- fonie van Bruckner na de pauze kon be schouwd worden als een uiting van ver ering van de vrome meester, die met zijn symfonieën een schat, van pure muziek, doortrokken van verheven emoties aan de wereld naliet. Bernard Haitink is een nog jonge dirigent, hetgeen niet wegneemt, dat er tussen hem en Bruckners diepgaande muziek een zuivere relatie is ontstaan, die hem openstelt voor het wezen van de. mu ziek, dat hij zonder hinderende en struc tuur vertekenende eigengereidheden dient. Men kon inderdaad bewondering krijgen voor deze uitvoering, die toch onder een drukkende hitte in de zaal tot stand moest komen. De vele toehoorders hebben het dirigent en orkest niet aan geestdriftige bijvals betuigingen laten ontbreken. Men kwam zelfs tot een langdurige ovatie. F. Zwaanswijk B. en W. wensen aan de derde voor waarde niet te voldoen. Tijdens de discus sies in de raad bleek overigens, dat alle fracties met uitzondering van de Pacifis tisch Socialistische Partij het beleid van B. en W. in deze affaire willen volgen. Enkele raadsleden wensten als voorwaar de, dat B. en W. de objectiviteit van het Stichtingsbestuur ten aanzien van Johan Verdofiers prestaties zouden waarborgen. „Wij zullen ons best doen te bevorderen, dat er een behoorlijke regeling tot stand komt", was de enige verzekering, die bur gemeester mr. G. van Hall kon geven. De gemeenteraad van Amsterdam heeft mr. C. J. Enschedé, vice-president van de rechtbank te Rotterdam, benoemd tot gewoon hoogleraar in het strafrecht en de strafvordering aan de universiteit van Amsterdam, in de vacature die is ont staan door het vertrek met emeritaat van mevrouw prof. mr. D. Hazewinkel-Su- ringa. Mr. Enschedé, die op 29 december 1911 is geboren te Amsterdam, legde in 1936 doctoraal examen af in het Nederlands recht aan de Leidse universiteit. Van 1946 tot 1949 was hij raadsheer-plaatsvervan ger bij het Bijzonder Grechtshof in Den Haas en tevens rechter in de arrondisse ment sréc htbank fe Rotterdam'. In maart 1957 volgde, zijn benoeming tot vice-pre sident van deze rechtbank. Mr. Ensche dé is tweede onder-voorzitter van de Raad voor de Scheepvaart te Amsterdam. Hij vervult velerlei functies op sociaal ter rein. Hij is onder meer lid van het hoofd bestuur van het Nederlands Genootschap tot Reclassering, voorzitter van de Com missie van Advies inzake de Justitiële Documentatie en lid van de Centrale Raad van Advies voor het Gevangenis wezen, de Reclassering en de Psychopa tenzorg. Voorts benoemde de gemeenteraad prof. dr. ir. H. Mol te Leiden tot buitengewoon hoogleraar in de fonetische wetenschap pen, dr. W. Noordenbos, thans weten schappelijk hoofdambtenaar, tot lector in de neurochirurgie en dr. M. de Jong, le raar aan het Nederlands Lyceum in Den Haag, tot lector in de Portugese taal en letterkunde, allen aan de Gemeente Uni versiteit van Amsterdam. In het gebouw van Arti et Amicitiae te Amsterdam is tot 12 juli een tentoonstel ling te zien van ceramiek van Just van Deventer (1906-1957) en zi' i leerlingen. Van Deventer, lazen wij, ging aanvankelijk in de handel. Dat moet hem niet zo be vallen zijn. Zijn hart. trok naar een voor zijn gevoel mooier bestaan en dat was in de kunst. Hij koesterde een voorliefde voor de ceramiek en na enige lessen heeft hij zich verder als autodidact ontwikkeld. Om in zijn onderhoud te voorzien is hij verder les gaan geven. De tentoonstelling is door zijn leerlingen als een soort eer betoon georganiseerd. Men kan zich dat voorstellen. Want bij Arti exposeren er negentien. Waar alles er aantrekkelijk genoeg uit ziet verdient de leraar deze eer, die overi gens voldoende gerechtvaardigd is door eigen werk. Buiten een enkel vrij gevormd ding kan men altijd meegaan met Van Deventers vormen, die nooit extravagant zijn. Men moet goed op de hoogte zijn van de techniek om alles te kunnen schatten zoals Van Deventers leerlingen dat on getwijfeld leerden schatten of minstens begrijpen. Ons geldt meer het resultaat dan de wijze waarop dat bereikt werd. Dan valt Van Deventers werk te midden van dat van de bekende Nederlandse pottenbak kers misschien niet als zeer bijzonder op. Maar de betekenis van deze figuur, die met Theo Dobbelman samen een cursus in Den Haag leidde en later leraar was aan de kunstnijverheidsschool in Den Bosch, blijkt zeker van belang ook door de resultaten met zijn leerlingen. Mij vielen daarvan enkelen in het bijzonder op: Karin Jans sen-Jebsen, door onder meer haar orna mentiek, Nel Ogtrop-Gijsbers door haar zo eenvoudige en tegelijkertijd geraffineer de kleurcombinatie in een schaal van een heerlijk glanzend even groenend blauw tegen een dof groenig grijze rand en een prachtig en ook weer eenvoudig gevormde blauwe vierkante kom, en Beatrijs Cha- vannas door elegantie. Men kan andere voorkeuren koesteren. Bewezen wordt dat een persoonlijk vormen onder Van Deven ters leiding bij de leerlingen tot ontwikke ling kwam. Simpelheid in vormgeving moet door hem gestimuleerd zijn, gezien eigen werk ën gezien dat van zijn leer lingen. Materiaalbehandeling en -keuze is ook van veel belang geweest. Ik neem aan dat de samenwerking met Dobbelmann hiertoe bijdroeg. Enkele van zijn oud- leerlingen drijven thans een commerciële pottenbakkerij. Dat mag best, dacht ik. Bob Buys Advertentie HIVEA Vandaag is in de Tate Gallery en in de Art Council Gallery te Londen de vijfde Europese tentoonstelling geopend, die on der auspiciën van de Raad van Europa wordt gehouden. Het doel is de eenheid van de Europese cultuur aan het grote pu bliek te tonen. Het grootste deel van de werken, die men kan bewonderen in Londen, dateert uit het bewogen tijdperk 1780-1850. Onder meer is geëxposeerd „De massamoord van Chios" van Delacroix uit het Louvre en de „Vrouwen van Algerije", geleend van het museum van Montpellier; de „Wedloop van paarden zonder ruiters'' van Géricault (Baltimore); „Napoleon in Arcole" van Gros (Louvre); „De slavenboot" van Tur ner (Boston); evenals werken van Fuseli, Blake, Wright of Derby, Lawrence, Con stable Hubert Robert, Prud 'hon Girodet, Chassériau, Ingres, Daumier, Millet et Goya. Verschillende karakteristieke land schappen van Caspar David Friedrich, en werken van Cornélius, Overbeek, Runge, Schnorr, Koch, Blechen en anderen, zullen de Duitse romantische schilderkunst, die weinig bekend, is in het buitenland verte genwoordigen. België, Denemarken, Italië, Nederland, Noorwegen, Zweden, Ierland, Polen, Spanje, Zwitserland, De Verenigde Staten en Joegoslavië zijn eveneens ver tegenwoordigd. Behalve de driehonderdtachtig doeken zijn ook talrijke pentekeningen, aquarellen en postzegels geëxposerd in de Art Coun cil Gallery. De tentoonstelling zal in Lon den blijven tot 27 september. Advertentie Wij kochten voor de Verkoop hiervan begint woensdag 15 juli a.s. Gen. Cronjéstr. 135, Tel. 55432, Haarlem Maria Menighini Callas is donderdag avond met de K.L.M.-Constelletion uit Milaan op Schiphol gearriveerd, waar zij werd verwelkomd door de heer Peter Diamand, secretaris van het Hol land Festival. Een batterij fotoappara ten, film- en televisielenzen werden op de zangeres, die voor de eerste keer in Nederland zal optreden, gericht. Jour nalisten en radioreporters, die eerst door luchthavenpolitie en marechaus see op enige afstand waren gehouden, stormden op haar af, toen zij als laat ste, in het zwart gekleed en met een fel rode hoed, het toestel verliet. Voor de microfoons van televisie en radio vertelde Maria Callas dat zij zeer ver heugd was in Nederland te zijn en za terdag met het Concertgebouworkest op te treden. Zij had er bijzonder naar verlangd om ook eens in ons land te zingen. En toen de televisievertegen woordiger haar vroeg hoe dat nu ei genlijk zat met de moeilijkheden mei het orkest en het verlichtingsprobleem keek zij. die kennelijk in een stralend humeur ivas, verwonderd op. „Moei lijkheden?", vroeg zij. „Ik weet er niets van". Na Amsterdam zal Maria Callas op 14 juli een concert geven in Brussel. Het bestuur van de stichting Goois Muzieklyceum heeft, ter voorziening in de vacature van directeur, die was ontstaan als gevolg van het overlijden van Hans Brandts Buys, als opvolger benoemd de heer G. de Marez Oyens uit Hengelo. De heer De Marez Oyens doorliep 't gemeente lijk gymnasium van Hilversum en be haalde nadien het einddiploma van het Amsterdamse Conservatorium en het schoolmuziekdiploma. De nieuwe direc teur geniet grote bekendheid als compo nist, organist en dirigent. De benoeming gaat in op 1 september aanstaande. De heea De Marez Oyens zal tevens 'n functie gaan vervullen bij het muziekopleidings instituut in Midelloo, Amersfoort. Het is nog niet zeker of de nieuwe directeur te vens de heer Hans Brandts Buys zal op volgen als directeur van het Toonkunst koor Hilversum.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1959 | | pagina 13