Politie arresteert bromfietser
die wielrijder neerstak
Sunil wast stralend wit...
Atoomvrije bunkers voor parkeren
WITTER DAN HET
WITSTE KONIJN
en spaart uw linnenkast
Hij zou in april een dergelijk misdrijf
in Wassenaar hebben gepleegd
Naaimachines
„BROSENS"
Hier is met Sunil gewassen, dat
hemelsblauwe Sunil, waarin al
het wasgoed stralend wit wordt...
werkelijk stralend wit!
Bleken en blauwen kunt u zelfs
vergeten. Met Sunil hebt u min
der waswerk, minder te wringen,
dus... minder slijtage.
Waar Sunil de was doet, blijft
alles veel langer nieuw. Ook was
machine en wringer varen er wel
bij!
Er zijn 25.000 krotten in
Amsterdams binnenstad
In 1965 geen woningtekort
meer, menen B. en W.
Tochtvrije ventilatie in
trein rij tuigen
Benoemingen Amsterdams
conservatorium
Leprozerie voor
Nieuw-Guinea
Hengelo heeft thans
60.000 inwoners
Kerkelijk Nieuws
Commercieel adviseur aan
Defensie benoemd
Buitenlandse studenten
gaan Schiphol opknappen
Cabaret „Zomersproeten"
Vragen van Kamerleden
Geen leraren voor
examenvakken?
BAZEL WORDT EEN VOSSENHOL
US'
r--
■mxtf-m 40ÖQ
DINSDAG 21 JULI 1959
Advertentie
Neem meteen
het voordelige
reuzenpak
SUN IT.6QÓ
Maandagavond laat heeft de rijks
recherche te Wateringen de 35-jarige C.
M. B. uit Wateringen gearresteerd. C. M.
B. heeft bekend de 21-jarige monteur H.
van den B. te Maarheeze te hebben neer
gestoken. ny kwam by de rijkspolitie eerst
metmet het verhaal aan, dat hij de steek
partij had meegemaakt, maar al spoedig
viel hij door de hand en bekende Van
den B. te hebben gestoken, toen deze In
het bos buiten Maarheeze wilde rusten
van zijn fietstocht, die hij zondagavond
van Rotterdam uit begonnen was.
Het is nog niet bekend of C. M. B. ook
de dader is van een dergelijke aanslag in
Wassenaar. Ook wordt nog uitgezocht of
hij mogelijkerwijs betrokken kan zijn ge
weest bij een poging tot een steekpartij
in het Westland, waarbij een marinier ter
nauwernood aan het dreigende mes kon
ontkomen door in het water te springen.
De 21-jarige Rotterdamse monteur H.
van den Berg, die zondagochtend, ernstig
gewond door drie messteken in de bost,
bewusteloos in de bossen van Maarheeze
langs de autoweg Eindhoven-Weert werd
aangetroffen, heeft in het ziekenhuis te
Eindhoven aan zijn moeder, de enige die
wegens zijn toestand bij hem werd toe
gelaten, verteld wat hem is overkomen
Zijn ouders verbleven in het kampeer-
kamp bij Weert, waar de jongen zich bij
hen wilde voegen. Daartoe was hij zater
dag omstreeks middernacht per fiets uit
Rotterdam vertrokken. Hij moest des
nachts dus een afstand van ongeveer 140
km afleggen. Omstreeds twee uur had hij
in Breda een man ontmoet, die op een
bromfiets reed en die hem vertelde dat
hij in het Westland woonde en de week
einden in Eindhoven placht door te bren
gen. omdat hij daar ongeveer 25 jaar zou
hebben gewoond. Aangezien de Rotter
dammer dezelfde kant uit moest bood hij
hem aan hem met zijn bromfiets te trek
ken. In Eindhoven bood de onbekende
zelfs aan de Rotterdamse monteur nog
verder weg te brengen.
Op nog slechts 10 km afstand van Weert
besloot het tweetal in het bos langs de
weg wat te gaan uitrusten. Hier bracht
de onbekende bromfietser de jonge mon
teur de drie messteken in de borst toe.
Zwaar gewond strompelde de Rotterdam
mer, wiens fiets iets verderop in het bos
is teruggevonden, naar de weg toe. Daar
zakte hij bewusteloos ineen.
Bijtijds gevonden
Waarschijnlijk zou de monteur daar
aan zijn verwondingen zijn bezweken
wanneer twee motorrijders hem niet kort
daarop toevallig hadden zien liggen. Bij
na gelijktijdig kwamen enkele kommiezen
van de douane-recherche langs. Dank zij
hun optreden werd de gewonde zeer snel
naar Eindhoven gebracht, waar men
De Amsterdamse binnenstad telt onge
veer 100.000 woningen. Hierbij zijn ruim
25.000 krotten. Dit cijfer hebben B. en W.
van de hoofdstad gepubliceerd als resul
taat van een diepgaand onderzoek, waar
bij ieder huis in de binnenstad werd be
zocht.
In de nota, die over het krottenprobleem
is verschenen, wordt voorts gewezen op
de woningnood. Hoewel er door het Cen
traal Bureau voor Huisvesting ruim
20.000 namen op de urgentielijst staan, be
draagt het werkelijke woningtekort onge
veer 17.000. Er zijn 8000 jonggehuwden
geregistreerd, die pas na twee jaar. huwe
lijk worden ingeschreven.
B. en W. hebben een optimistische
prognose gegeven ever de woningbouw in
de naaste toekomst. Uitgaande van een
bruto-produktie van 4000 per jaar, zal er,
zo meent men, in 1965 geen woningnood
meer in Amsterdam bestaan, maar zal
er zelfs een woningoverschot van 1600 hui
zen zijn.
Met dit vooruitzicht acht het college van
B. en W. het verantwoord reeds.thans, zij
het op bescheiden schaal, te beginnen met
de krotopruiming. Als krot wordt be
schouwd een huis dat in vervallen toe
stand verkeert, een vloeroppervlak heeft
van minder dan 25 vierkante meter, pla
fonds van minder dan twee meter hoogte,
onvoldoende lichtoppervlak en onvoldoen
de privaat. De privatenkwestie is overi
gens een hoofdstuk apart. Gebleken is dat
bij voorbeeld alleen al in de veelbezongen
Jordaan niet minder dan 45.000 woningen
een w.c. hebben die slechts uit de kamer
of keuken te bereiken is. In de binnenstad
zijn 20.000 woningen met een w.c., die vol
komen onvoldoende is.
Het onderzoek heeft zich voorts uitgestrekt
tot de woningbehoefte wat betreft de soort
en de huurwaarde. B. en W. zeggen hier
over: „Doordat de ingeschrevenen uit de
laagste inkomensgroep de huren van de
nieuw gebouwde woningen niet kunnen be
talen; kunnen zij moeilijk worden gehol
pen. Zij moeten wachten tot er goedkope
woningen vrij komen. Deze gezinnen gaan
een soort „ijzeren voorraad" vormen. De
cijfers van de huren der woningen en de
inkomensgroepen bevestigen onze mening,
dat de huren der te bouwen arbeiderswo
ningen voor een belangrijk deel niet hoger
mogen zijn dan zestien gulden per week",
aldus B. en W.
Het ventileren in de rijtuigen van de
Nederlandse Spoorwegen geeft vaak aan
leiding tot klachten. Dit komt meestal
-loordat men vlak bij het geopende raam
-le toebt niet voelt, maar verderop in het
rijtuig wel. Bij wijze van proef zal nu in
de loop van dit jaar in een aantal elek
trische treinstellen éen nieuwe construc
tie van het bovengedeelte van de ramen
worden toegepast. Deze constructie heeft
de eigenscnap, dat bij het gedeeltelijk
openen van de ramen de lucht uit het
compartiment naar buiten wordt gezogen.
Daardoor wordt geventileerd zonder dat
dit tot tocht aanleiding geeft.
hem met een bloedtransfusie in leven
wist te houden.
De rijkspolitie te Budel stelde een on
derzoek in en kwam daarbij tot de ontdek
king, dat in april in de duinen van Was
senaar een soortgelijk misdrijf is gepleegd.
Ook daar had een nog steeds niet ge
vonden dader een jongeman ernstig toe
getakeld, al vertoonde deze slechts steek
wonden aan de handen en de qolsen. De
Rotterdamse monteur zegt echter dat hij
zondagochtend in de bossen langs de auto
weg is gaan slapen en onverhoeds in zijn
borst is gestoken. In het geval-Wassenaar
raakte het slachtoffer, dat zich bedreigd
gevoelde, uit zelfverdediging in gevecht.
Noch in Wassenaar noch in Maarheze
werd het slachtoffer van enig geld of an
der eigendom beroofd.
Per 1 september 1959 zijn aan het Am
sterdams conservatorium benoemd: De
heer J. van Zon tot hoofdleraar solfège en
leraar solfège vooropleiding. De heer Pieter
Odé tot leraar akte muziekonderwijs a
dwarsfluit en tot leraar bijvak dwarsfluit.
De heer Jan van den Berg tot leraar akte
muziekonderwijs a voor viool en leraar
bijvak viool, De heer Jan Henrichs (voor
viool), mevrouw Ans Stroink (voor zang),
de heer M. A. de Ruyter (voor violoncel),
de heer L Vincent (voor piano) en de heer
E. Lotichius tot leraar theoretische vakken
staatsexamenopleiding.
De te 's-Gravenhage gevestigde stich
ting Het Nationaal Nieuw-Guinea-Comité
heeft veertigduizend gulden beschikbaar
gesteld voor de bouw van een nieuwe le
prozerie te Kaimana in Nederlands
Nieuw-Guinea. De helft van dit bedrag is
geschonken door de vereniging Simavi.
Sedert enige jaren richt het Nationaal
Nieuw-Guinèa-Comité haar sociale activi
teiten voornamelijk op de leprabestrij
ding. Nadat deze stichting in de loop van
het vorige jaar een compleet ziekenhuisje
en laboratorium had geschonken aan de
leprozerie te Sorong, besloot zij ook de
leprozen in de meer zuidelijk gelegen ge
bieden te helpen door bij te dragen aan
de oprichting van nieuwe leprozerieën in
de gebieden, waar de lepra actief is en
voor uitbreiding van de ziekte naar de
binnenlanden moet worden gevreesd. De
thans beschikbaar gestelde 40.000 gulden
zijn toereikend voor de bouw van tien wo
ningen, elk ruimte biedend aan zes pa-
tienten. De zieken plegen zich eigener
beweging voor opneming te mélden.
Zaterdag is in Hengelo de 60.000ste in
woner bij de Burgerlijke Stand ingeschre
ven. Het is Sylvia, het vierde kind van de
heer en mevrouw J. Stoffers en G. J. Stof-
fers-Kreijkes.
Burgemeester mr. R. J. J. Lambooy heeft
de vader een spaarbankboekje met ƒ100
overhandigd.
Het inwonertal van Hengelo is in 33 jaar
verdubbeld. In 1926 schreef men de 30.000-
ste inwoner in, in 1939 de 40-000ste en in
1951 de 50.000ste. De bevolking neemt
vooral snel toe door het vestigingsover
schot.
Ned. Hcrv. kerk
Beroepen te Kamperveen J. Vroeginde-
weij, kand. te Barneveld.
Geref. kerken
Benoemd tot leenpred. te Curagao J. Wil
schut te Zeist idem tot hulppred. te
Zeist ds. J. v. Henten, em. pred. aldaar.
Advertentie
RUIME KEUS IN DIVERSE MERKEN
Gen. Oronjéstraat 148 - Telefoon 5357f
De minister van Defensie heeft met in
gang van 1 augustus benoemd tot alge
meen commercieeei adviseur van het de
partement van Defensie de heer J. Ph. van
de Water, oud-lid van de directie Verre
Oosten en laatstelijk onderdirecteur inkoop
van de directie van de Borneo-Sumatra
Handelmaatschappij n.v.
Aan de algemeen commercieel adviseur
van het departement van Defensie is op
gedragen, de minister en de staatssecre
tarissen van Defensie van advies te dienen
over het aanschaffingsbeleid. de aanschaf
fingsprocedure en de organisatie van de
aanschaffingsdiensten.
Deze zomer zal voor de vierde keer een
internationaal werkkamp voor studenten
op Schiphol worden gehouden. Veertien
vrouwelijke en een en twintig mannelijke
studenten van twaalf verschillende natio
naliteiten beginnen morgen met hun werk
zaamheden, die bestaan uit het schoonma
ken van baanputten, deksels en verlich-
tingsbakken, het afsteken van de voegvul-
ling en de graskanten langs de start- en
landingsbanen, het afkrabben, schilderen
en nummeren van de 220 baanlichten, het
onkruidvrij maken van wegen en pleinen
en het schilderen van baanborden. Stu
denten uit Duitsland, Engeland, Polen, de
Verenigde Staten, Frankrijk, Portugal,
Spanje, Zweden, Finland, Italië, België en
Nederland zijn reeds naar Amsterdam ge
komen waar zij door bemiddeling van de
Stichting Internationale Werkkampen wór
den' ondejgebracht en verzorgd. Het werk-
katnp duurt tot en met zeven augustus en
gedurende al die tijd krijgen de studenten
gratis verblijf en maaltijden, alsmede een
dagelijks zakgeld. De stichting zorgt ook
voor ontspanning en ontwikkeling in de
vrije uren en op de avonden. Zaterdags en
zondags zijn de studenten vrij van werk.
Een week leng in Amsterdam
Op verzoek van de directie van het
Nieuwe de la Martheater in Amsterdam
stelde de Haarlemse, vooral' door de tele
visie bekende cabaretier Jelle de Vries
een kleinkunstprogramma samen, dat
daar onder de titel „Zomersproeten" ge
durende de laatste week van juli wordt
vertoond. De medewerkenden zijn: Yoka
Berretty, Nelly Wiegel, Ingrid Valerius,
Rob van Reyn, René van Vooren, Ronnie
Potsdammer, Jaap Hoogstra, Ton Dalen
oord, Dolf Ephraim en Jaap van de Mer-
we (welke laatste binnenkort een bloem
lezing van Nederlandse chansons laat
verschijnen). Er zal onder meer een korte
en gedeeltelijk gedanste éénakter van Jaap
Hoogstra voor het voetlicht worden ge
bracht. Nelly Wiegel vertrekt na afloop
van deze voorstellingen met haar man, de
psycholoog dr. Nico Frijda, naar Amerika
en hóópt, daar gedurende het jaar van hun
verblijf haar vakkennis van de muzikale
komedie te vermeerderen. Met dat doel
steekt ook Yoka Berretty, die enige gast
rollen bij de Nederlandse Comedie ver
vulde, in „Onder het Melkwoud" en
„Oscar" met name, de Atlantsche Oceaan
over. De première van „Zomersproeten"
wordt gegeven op 24 juli.
De Tweede Kamerleden mr. Roosjen en
mr. Versteeg (A.R.) hebben aan de minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
de volgende vragen gesteld:
Is het de minister bekend, dat er scholen
voor v.h.m.o. zijn, waar gedurende de cur
sus 1959-1960 in de examenklassen bepaal
de vakken niet zullen kunnen worden ge
geven, omdat voor die vakken geen leraren
zijn? Is de minister niet van oordeel, dat
het ernstige gevaar dreigt, dat de be
trokken leerlingen buiten hun schuld
slachtoffer worden van de omstandigheden
en hun studie op scholen voor v.h.m.o. niet
on de gestelde tijd kunnen voltooien door
dat zij niet zullen voldoen aan de eisen,
voor de eindexamens gesteld? Is de mi
nister bereid noodmaatregelen te over
wegen, opdat de betrokkenen toch in 1960
hun einddiploma kunnen behalen en is hij
bereid het daarheen te leiden, dat voor be
paalde scholen voor bepaalde vakken het
eindcijfer van de cursus 1958-1959 als
examencijfer geldt bij het eindexamen
1960? Is de minister niet van mening, dat
het voor de goede gang van zaken en de
rust in de scholen nodig is. dat bij het
begin van de cursus 1959-1960 bekend is,
waar de betrokken kandidaten aan toe
zijn?
Men kan van de Zwitsers misschien veel zeggen,
maar zij hebben in ieder geval een gezonde drang
tot zelfbehoud en een neiging om het noodzakelijke
met het praktische te verbinden, waarvoor men al
leen maar bewondering kan hebben. Zij maken daar
ook helemaal geen geheim van; bij elke discussie
over het verkeersprobleem in diverse Zwitserse ste
den kwamen steeds twee problemen weer samen; de
„Zich toespitsende politieke spanningen in de grote
steden". Misschien lijkt het u op het eerste gezicht
een ietwat ongelofelijke combinatie, maar wij zeiden
toch, dat de Zwitsers praktische mensen zijn? Zij zijn
zelfs zo praktisch, dat uit deze beide ideeën een sa
menwerkende commissie is geboren die atoomgevaar
verbindt met een oplossing van het verkeerspro
bleem. Het voorbeeld van Basel is werkelijk uniek
in de wereld; onder het stadscentrum van de stad
wordt een enorm „vossenhol" aangelegd, een com
binatie van gangen en ondergrondse zalen, waarin
in vredestijd 2800 automobielen een plaats kunnen
vinden om vreedzaam te parkeren of waar men in
oorlogstijd vijfendertigduizend mensen kan onder
brengen gevrijwaard tegen elke atoomaanval.
Dit plan verbindt inderdaad in elk opzicht de
Zwitserse handelsgeest met de even traditionele
drang naar neutraliteit en bescherming van
de Bondsrepubliek. Een belangrijk winstpunt
wordt gevormd doof het feit, dat. de toenemende
moeilijkheden van de winkels in het centrum van
Bazel als rechtstreeks gevolg van het gebrek aan par
keerruimte, kunnen worden opgeheven door het
scheppen van ruimte voor eventuele cliënten.
Dat dit probleem niet denkbeeldig is, blijkt uit de
teruggang yan de omzetcijfers van vele zaken in de
stadscentra van New York en Parijs, waar het par
keerprobleem vele kopers naar de koopcentra in de
buitenwijken drijft. Een Zwitserse studie-combinatie
heeft nu een plan uitgewerkt, dat in een witboek
aan de Bondsraad is voorgelegd en dat in het voor
bijgaan grote belangstelling heeft gewekt bij stede-
bouwkundige autoriteiten in vijf werelddelen, en bij
de Verenigde Naties, al was het alleen maar om de
„preambel" die zegt „Juist stadscentra zullen in tijd
van oorlog bijzonder veel gevaar lopen, omdat de
moderne luchtoorlog er in het bijzonder op gericht
is de burgerbevolking te treffen in de verkeers- en
verkoopcentra en daarmee het weerstandsvermogen
te ondermijnen".
Men laat zich niet storen
Omdat de Zwitsers zich noch in oorlogs- noch in
vredestijd wensen te'laten storen, hebben de plaat
selijke organisaties voor luchtbescherming en voor
verkeersveiligheid elkaar gevonden. Samen hebben
zij vijfenveertig andere organisaties gevonden, die be
reid 'bleken hun medewerking te verlenen aan een
gezamenlijke actie. Het eerste deel hiervan was de
Zwitsers duidelijk te maken hoe belangrijk luchtbe
scherming is en het tweede was (de praktische aard
der Zwitsers in aanmerking nemend) hoe men dit
zakelijk kon organiseren. Een voorbeeld van beteke
nis was hier de stad Stuttgart met een half miljoen
inwoners, die in de tweede wereldoorlog drieënvijftig
luchtaanvallen had te doorstaan. Dank zij uitstekende
luchtbeschermingsaanvallen hebben hier slechts vier
duizend mensen het leven verloren. Het is natuurlijk
een groot aantal, maar toch slechts 0.8°/o van de
bevolking. Als tegenstelling had men de stad Pforz
heim met tachtigduizend inwoners zonder luchtbe
schermingsmaatregelen, waar 25000 mensen het leven
verloren, of wel 31#/o.
Hier moeten wij Politiecommissaris Ramseyer alle
eer geven. Hij was het, die op de gedachte kwam,
wat er kon gebeuren wanneer Bazel zou worden ge
troffen door een atoombom zoals boven Hirosjima
ontplofte. Hij kwam bij zijn berekeningen op een
percentage van zevenendertig tegen slechts dertien
als er behoorlijke luchtbeschermingsruimte was.
«<X tmmmm
Milin-UW PARKSTOiLÊN
$*oss8tóa,
IANGS-UND aUEftSTÖltSN
VÖU.fU!SSAO
Nn staan de Zwitsers op het standpunt van „ons
kan zoiets niet overkomen" en ze hebben daar al
meerdere eeuwen gelijk in gehad. Dus moest Ram
seyer de zaak een beetje aantrekkelijk maken. Hij
knoopte dit derhalve vast aan de toename van het
aantal automobielen in de stad Bazel, 18000 in 1952,
38000 in 1958. Hij ging eens rekenen en kwam tot de
overtuiging, dat met twee vierkante meter per per
soon en vijfentwintig vierkante meter ruimte per
auto ondergronds heel wat bereikt zou kunnen wor
den. Op die basis liet hij plannen ontwerpen, die be
staan uit verbindingswegen ondergronds van twee
verdiepingen en elf dwarswegen, die zowel parkeer
ruimte als luchtbeschermingsruimten vormen. Op
vier plaatsen in de stad worden schroefvormige toe
gangswegen aangebracht, die het inkomend en uit
gaand verkeer afzonderlijk verwerken. In vredestijd
is een royaal op- en afgaand verkeer verzekerd
langs de vijf meter brede rijwegen met eenrichtings
verkeer. Daarnaast zijn er tal van voetgangerstun
nels van anderhalve meter breedte om langs korter
wegen de bovengrond te bereiken.
De driedemensionale stad
Op zich zelf is dat een voordeel, want die voetgan
gerstunnels vormen even zovele ingangen langs welke
men in korte tijd ondergronds kan raken. Bovendien
bestaat de mogelijkheid, vanuit de winkels toegan
gen te scheppen tot de voetgangerstunnels, die op
zich zelf een gemakkelijke toegang tot de winkels
vormen en die in noodgevallen een prachtige toegang
tot de schuilkelders geven. Technisch wordt het hele
„Malpertüis" van Basel uitgerust met de modernste
installaties voor luchtverversing en lichtsignalen.
Ook-als een atoombom op Basel valt is deze onder
grondse stad op zich zelf met eigen elektriciteitscen
trale, luchtsluizen, airconditioning, geigertellers, zie
kenhuizen, levensmiddelenopslagplaatsen, drinkwa
tervoorziening enz. volkomen veilig. „Het hele sy
steem is houdbaar, ook als de hele stad boven onze
hoofden in brand staat" zei dr. Rapp, „elke gang is
bestand tegen instortingen en stralingsrisico's".
Het merkwaardige aan alles is, dat de stad Basel
bereid blijkt dit ontwerp, ondanks alle kosten te ac
cepteren. Wij zeiden het al eens, de Zwitsers zijn
zakenmensen. Men kan er niet gratis parkeren; hoe
langer de oorlog uitblijft, des te beter zijn de finan
cieringsmogelijkheden. Waar het gehele project als
zodanig de luchtbescherming dient, krijgt de stad
Basel twee-derde van de staat teirug en de rest dekt
men met parkeergelden.
Dit is de eerste werkelijke poging om te komen
tot de driedimensionale stad, die wij kennen uit Fritz
Langs „Metropolis" met zijn boven- en onderstad.
Onder de parkeerruimte-zoekende automobilisten van
Basel wordt nu propaganda gemaakt voor een eerste
aanleg van drie gangen met twee ingangen onder
het motto „atoomvrije parkeerruimte". Het lijkt mis
schien overdreven, maar momenteel maakt in Zwit
serland een boek van Philip Wyllie furore. Dat boek
behandelt een atoombomaanval op twee Amerikaan
se steden, een mèt en een zonder luchtbescherming.
De Zwitsers voelen veel voor luchtbescherming, maar
willen dat graag verbinden aan een van hun prak
tische problemen: parkeerruimte. In hoeverre dit
probleem ook voor óns land waarde heeft, kan men
afmeten aan de opmerking van een technisch ambte
naar van de gemeente Amsterdam, wie wij het wit
boek uit Basel voorlegden: „Een goed idee, maar in
Amsterdam kan men geen drie meter boren zonder
op een paal te sloten"
