NIEUWE KINDERBOEKEN TE KUST EN TE KEUR
ange
MACHTIGER DAN HUN MACHTIGSTE KONING IS DE GOUDEN TROON DER ASHANTI'S
oiipen
Erbij
Een trnort die n*et overeind mag staan
en een homng die er niet op mag xitten
ZELFMOORDSTATISTIEKEN BEWIJZEN
DE NOOD VAN VELE BEJAARDEN
ZATERDAG 2 2 AUGUSTUS 1959
PAGINA TWEL
DE FOTO'S, DIE GENOMEN ZIJN VAN DE BEROEMDE GOUDEN 1
TROONZETEL DER ASHANTI'S, KAN MEN AFTELLEN OP DE
VINGERS VAN TWEE HANDEN. SLECHTS UITERST ZELDEN
NAMELIJK SLAAGDEN FOTOGRAFEN ER IN OM DAT VORSTE
LIJK MEUBEL OP DE GEVOELIGE PLAAT OF FILM VAST TE
LEGGEN. DE REDEN IS, DAT ZOWEL HET VOLK ALS DE
HEERSERS DER ASHANTI'S DIE KOSTBARE EN HEILIGE
TROONZETEL MET DE GROOTST MOGELIJKE ZORG OM
RINGEN. WANT IN DIE GOUDEN ZETEL HUIZEN VOLGENS
DE ASHANTI'S DE ZIEL, DE WELVAART, DE KRACHT EN DE
EER VAN HET VOLK. GEEN WONDER DUS, DAT ZIJ DIE GOU
DEN ZETEL BIJZONDER HOOG SCHATTEN EN MET DIEPE
EERBIED HOEDEN. HET VOLK KRIJGT DE GOUDEN TROON
NAGENOEG NOOIT TE ZIEN. VRIJWEL DE ENIGE GELEGEN
HEDEN, WAARBIJ DE ASHANTI'S EEN BLIK MOGEN WERPEN
OP DE TROON, ZIJN BEZOEKEN VAN HOOGGEPLAATSTE
VREEMDELINGEN.
DE OVERLEVERING wil, dat de Ashan-
ti's tientallen jaren lang gebrek en ar
moede zullen moeten lijden, als de Gou
den Zetel vernield oi buitgemaakt zou wor
den door een vijand des volks. Toen de
Ashanti's tegen het einde der vorige eeuw
in oorlog kwamen met de Britten, hiel
den zij daarom de Gouden Zetel lange tijd
verborgen in het diepst van het oerwoud.
Na de oorlog kwamen er Britse bestuurs
ambtenaren in het land. Pas nadat geble
ken was, dat zij geen boze plannen koes
terden jegens de Zetel, werd deze uit zijn
geheime bergplaats te voorschijn ge
haald. Tevoren hadden de Engelsen bij de
vredesonderhandelingen bedongen, dat het
voortaan voorgoed uit moest zijn met de
bloedige ï-iten, mensenoffers en andere
barbaarse gebruiken, die tot dan toe ge
paard gingen met :1e verering van de Gou
den Zetel. Dat was maar goed ook, want
die Gouden Zetel had meer mensen van
het leven beroofd dan de bloeddorstigste
Afrikaanse krijgers.
TOEN DE ASHANTI'S en de Britten het
ten volle eens waren geworden over de
„nieuwe reglementen" met betrekking tot
de Gouden Troon, kregen enige Engelsen
het voorrecht om als eerste blanken de
Gouden Troon te aanschouwen. Nadien is
dit nog enige malen gebeurd, zij het uit
sluitend en alleen bij heel bijzondere ge
beurtenissen. Als zo'n bijzondere gebeur
tenis beschouwden de Ashanti's ook het
feit, dat in 1947 de Gouverneur van de
Goudkust plechtig mededeling kwam doen
van het op komst z'jnde zelfbestuur. Osed
Agymen Propeh tl, Opperste Opperhoofd
der Ashanti-stammen, organiseerde toen
een groot feest, tijdens hetwelk de Gou
den Zetel de Britten en den volke werd ge
toond. Inmiddels hebben de Ashanti's het
in 1947 aangekondigde zelfbestuur gekre
gen. doch hun Gouden Zetel is nog even
hoog in aanzien.
EEN LEGENDE ZEGT, dat omstreeks
1700 een toverpriester der Ashanti's de ze
tel ontworsteld zou hebben aan een don
kere wolk, die hij uit de lucht omlaag had
getoverd. In zijn oorspronkelijke toestand
was de zetel van hout en beslagen met
goud. Vrij spoedig na de „verovering" van
de Gouden Zetel begonnen de Ashanti's het
„Heilige Meubel" mooier te maken. Thans
is het hout geheel bedekt met gouden
platen. Gouden voorwerpen hingen de
mensen aan de Zetel. Elk dier voorwer
pen heeft zowel symbolische betekenis als
magische kracht, volgens de Ashanti's
Nooit mag de Gouden Zetel overeind staan
Dit is het hoogste gebod voor zijn hoeders
want boze geesten zouden zich kunnen nes
telen op de Heilige Troon, waardoor on
heil over het volk zou komen. De zetel
wordt dus steeds op zijn kant bewaard en
vertoond. Zó heilig en zó machtig is de
Gouden Zetel, dat zelfs het Opperste Op
perhoofd, de koning der Ashanti's, niet
mag gaan zitten op zijn troon. Ja, de
Ashanti's zijn er vast van overtuigd, dat
de Gouden Troon machtiger is dan welke
heerser ook!
DE GOUDEN ZETEL schiep protocol
laire problemen. Zo moeten bij plechtige
ontvangsten de hoge gasten op uiterst for
mele manier aan de zetel worden voorge
steld. In de stoet der opperhoofden en an
dere notabelen komt dan de Gouden Zetel
als eerste. Na hem volgen pas de prinsen
en prinsessen van den bloede Passeert
de Zetel bij zo'n gelegenheid een hoge
gast, dan slaan de „zetelheren" enige ma
len luide op een metalen klok. Dit geldt
als het bewijs, dat de Zetel de hem ge
brachte eerbewijzen welwillend heeft aan
vaard en dat hij de groeten beantwoordt.
De koning (het Opperste Opperhoofd) der
Ashanti's bewaart de Gouden Zetel in zijn
paleis te Koemasi, de „Gouden Stad van
West-Afrika". Onlangs was er een groot
feest durbar" zei men in Koemasi
in die stad. Dof en monotoon bonkten de
De
zetelheren" begeleiden de troon
tijdens een optocht.
Él!!®
Gekanteld op een stoel wordt de
Gouden Troon der Ashanti's gedragen
trommels. Gezeten op de schouders van
stoere, gespierde jonge Ashanti's passeer
de een tweetal prinsesjes, zwart als eb
benhout, maar tevens stralend van pret en
opwinding. De opperhoofden en andere
groten des lands doegen bonte kledij. De
„zetelheren" droegen kostbare gouden
voorwerpen achter oe Gouden Zetel. Kort
om, het was een e'ht-Afrikaanse feeste
lijkheid in oude stijl. En toen trad plotse
ling de Ashantihine, de koning, naar voren
en hield een toespraak tot de gasten. Hij
sprak... in een hypermodern" microfoon.
HET AANTAL bejaar
den neemt in de meeste
landen sterk toe, mede als
gevolg van de verbetering
der volksgezondhr'd, aldus
een zojuist verschenen
rapport van de Wereld
Gezondheidsorganisatie.
Sommigen hunner lijden
aan verminderde geestver
mogens, nog meer zijn
eenzaam oj arm en velen
'ijden aan beide.
ZELFMOORDEN ZIJN
niet zeldzaam in vele van
ie economisch minder ont-
vikkelde gebieden. Inlich-
ingen, vooral uit Hong-
cong, tonen aan dat de
voornaamste oorzaken lig—
;en in werkloosheid, ver
warring a als gevolg van
politieke veranderingen,
armoede, lichamelijke en
geestelijke kwalen
evenals in de meer ont
wikkelde landen. Waar
nemingen bevestigen, dat
in de onderontwikkelde
landen bejaarden ook heel
vaak ernstig geschokt wor
den door snelle maatschap
pelijke veranderingen.
In de meeste landen is
het zelfmoordgevaar groter
voor alleenstaanden, we
duwen, weduwnaars en
gescheiden personen dan
voor hen, die gehuwd zijn.
Heel dikwijls leden oude
mensen, die zelfmoord
pleegden, aan mentale of
fysieke ziekten, die ver
holpen of althans verzacht
hadden kunnen worden.
Ofschoon het slapper
worden van de gezins- en
falimiebanden nogal eens
genoemd is als oorzaak van
de toeneming van geeste
lijke moeilijkheden onder
bejaarden, hebben studies
uitgewezen, dat de ge
negenheid van kinderen
voor hun ouders toch in
alle maatschappijvormen
in stand is gebleven. Maar
het valt niet te loochenen,
dat de industrialisatie en
de trek naar de steden toch
sociale tendensen met zich
meebrengen, waardoor een
aantal bejaarden vari allé
menselijk contact beroofd
worden. Tussen de tien en
twintig percent van de be
jaarden zijn op deze wijze
geïsoleerd geraakt. Even
als bij zelfmoorden is ook
het grootste percentage
verpleegden in psychia
trische inrichtingen in de
groep ongehuwden en al
leenstaanden. Het ver
schaffen van meer mense
lijk contact aan allen, die
geen familie of vrienden
hebben behoort een van de
eerste doelen te zijn van
preventieve maatregelen.
EEN deskundigencom
missie van de W.G.O. heeft
Van de uitgeverij Het Spectrum Utrecht-
Antwerpen ontvingen wij de volgende
Prisma-Juniores:
HET MYSTERIEUZE ZEILSCHIP door
Eilis Dillon, uit het Engels vertaald door
G. de Vries-Roelofsen. Een spannend
avonturenboek over eigentijdse piraterij
aan de Ierse kust. De schrijfster heeft een
litteraire, bondige stijl, de vertaling lever
de voorbeeldig Nederlands. De illustraties
van Richard Kennedy zijn habiel ge
maakt. (12 tot 16 jaar).
HET NICHTJE VAN DE RECTOR door
Gillian Avery, uit het Engels vertaald
door Fie Zegerius. De avonturen van een
kostelijk getypeerd ondeugend Engels
kostschoolmeisje. (Voor meisjes van 11 tot
14 jaar).
WILLY'S DROOM door Noel Streate-
feiid, uit het Engels vertaald door Hen-
riëtte van der Kop. Evenals de twee
bovenstaande boeken van Engelse schrijf
sters is deze vrouwelijke auteur er in ge
slaagd een voortreffelijke taal te schrij
ven. Het weesje Willy slaagt er door
ijzeren wilskracht en gezonde eerzucht in
een goede ballerina te worden. (Voor
meisjes van 11 tot 14 jaar).
HOERA VOOR ANGELA door Betty
Cavanna. uit het Amerikaans vertaald
door Evelien van Amstel. Angela wil een
goede skiloopster worden en dat lukt haar,
hoewel haar moeder het niet kan betalen.
Natuurlijk vindt Angela haar toekomstige
echtgenoot op de ski's. Een wat genre
achtig maar vlot geschreven verhaal,
(voor oudere meisjes).
TOM WINT DE RACE door Robert
E. Gard, uit het Amerikaans vertaald door
Ben Schmidgall. Een verhaal uit het Ameri
kaanse westen, waar een jongen de vriend
schap van een paard wint en daardoor de
race, terwijl hij ook nog valse beschuldi
gers ontmaskert. Een spannend, sfeerrijk
en goed geschreven boek voor jongens van
12 tot 16 jaar.
HET SCHOT IN DE MIST door Wilfrid
Robertson, uit het Engels vertaald door
Hans Jacobs. Een avontuurlijk verhaal
over een moord; goed en gezond geschre
ven. Een opvallend goed boek voor oudere
jongens.
JENNY OP COLLEGE door Mildred
Lawrence. Uit het Amerikaans vertaald
door C. Verlinden-Bakx Een „lelijk
eendje" is op college niet zo getapt als
haar drie zusters. Maar zij vindt na enkele
bittere teleurstellingen haar eigen weg,
door haar werk voor de schoolkrant,
èn.... wie haar man zal zijn. Een pak
kend, onsentimenteel geschreven verhaal
voor oudere meisjes.
BIGGLES ALS SPION door W. E. Johns,
uit het Engels vertaald door C. Verlinden-
Bakx. Wie de vorige twee Biggles-boeken
kent zal dit derde niet willen missen. Een
rond verteld spionageverhaal uit de
vliegerswereld.
JACKS AVONTUURLIJKE TOCHT
door Reginald Taylor, uit het Engels ver
taald door Chr. Hilsum-Beukens. Een
indianenverhaal uit de pionierstijd. Een
stoer verhaal over een hele flinke jongen
voor soortgenoten van 12 tot 16 jaar.
SMOKKELAARS OP HET OUDE
BUITEN door Enid Blyton, uit het Engels
vertaald door G. van Bergen van der Gijp-
Matla. Het eerste deel van een serie ver
halen over Barney en zijn aap Miranda.
Hoe jongens en meisjes een bende ont
maskeren kunnen op avonturen beluste
jongens en meisjes van 9 tot 12 jaar uit
dit voortdurend spannende verhaal leren.
KNIKKERTJE LIK door Daan Zonder
land (pseudoniem voor dr. D. van der Vat)
is een verrukkelijk humoristisch verhaal,
buitelend van kolder en vondsten, waar
aan kinderen zowel als volwassenen ple
zier kunnen beleven. Voor jongens en
meisjes van 8 tot 12 jaar.
PIETER MARITS, lotgevallen van een
Transvaalse boerenjongen door August
Niemann is opnieuw verschenen bij V. A.
Kramers te 's-Gravenhage. Het is de
zeventiende druk van dit voortreffelijke
jongensboek, dat de avontuurlijke levens
loop vertelt van de jeugdige held, voor en
tijdens de eerste Boerenoorlog in Zuid-
Afrika aan het eind van de vorige eeuw
Het is wat ouderwets met zijn ideaal van
'•idderliikheid en in zijn onvatting over
de verhouding tussen blank en zwart
Niettemin blijft het een hartveroverend
boek. al heeft het een zo afschrikwekkend
verschijnsel als oorlog tot achtergrond.
Nu het seizoen weer nadert
dat de kinderen hun vakan
tiegenoegens moeten inruilen
tegen schoolboeken, de avon
den langer en killer worden
en de mooiste zomer sinds
mensenheugenis een herinne
ring zal zijn, komen de kinde-
ren weer meer in de huiska
mer en zijn er ook weer die
uurtjes dat ze graag lezen. In
de onderstaande opsomming
is voor allen iets te vinden,
jongens en meisjes, kleinen
en groteren; of zij nu van
indianen of ruimtevaart hou
den, van cowboys of ballet,
van detectives of circus, van
sport of van sprookjes.
REIS IN HET HEELAL door Tjomme
de Vries. Een instructief boek, in de vorm
van een verhaal verteld, over de struc
tuur van het heelal. Enkele sterren
kaartjes achter in het boek zullen de jeug
dige lezers zeker stimuleren hun ongetwij
feld door dit boek gewekte belangstelling
verder te ontwikkelen. De auteur heeft
zijn kennis in een bijzonder aantrekkelijke
vorm verwerkt. Voor jongens van 12 tot
16 jaar. (Prisma Junior).
Bij Kramers in Den Haag verschenen de
volgende vijf boeken:
ALLEEN OP DE WERELD (Sans fa
milie) van Hector Malot in een geautori
seerde vertaling door het echtpaar Bloe-
mink. Het is de tweeëndertigste, onver
korte uitgave van dit uitnemende boek
voor de jeugd, dat ook ouderen met smaak
zullen herlezen. Voor vele jongeren be
tekent het hun eerste kennismaking met
het „volle leven", waaronder men dan het
avonturenrijke leven van de vondeling
Remi moet verstaan, die na vele omzwer
vingen en lotgevallen zijn schatrijke moe
der vindt Indertijd werd het boek te
Parijs onderscheiden met de Gouden Mon-
tyon-prijs. Nog steeds is het een ontroe
rende geschiedenis en men neemt het te
veel aan sentimentaliteit op de koop toe.
EEN VROLIJK AVONTUUR door Baro
nesse E. Orczy. de schrijfster van de be
faamde Pimnernelverhalen. die tijdens de
Franse revolutie spelen. Dit boek. ver
taald door J. A. Roldanus jr., is gewijd
aan de lotgevallen van een heldhaftige
vo'geling van de Rode Pimnernel. die ten
tijde van keizer Napoióon Ronaoarte een
eonmansexnpditie onderneemt naar het
vijandige Frankrijk met het doel de Her-
log Du Barry naar Engeland terug te
voeren. (Voor rijpere jeugd).
DF ZWARTE BOEKANTER door Step
hen W Meader. vertaald door J. H. Palm,
verschijnt voor de derde maal. Twee
jongens komen tegen wil en dank terecht
op een piratenschip. Aan hun avonturen
met. en hun uiteindelijke bevrijding van
de zeeschuimers, is deze spannende roman
gewijd.
DE GROTE VONDST VAN JUUL EN
PETER door J. H. Hoovkaas-Van Leeuwen
Boomkamp. Juul en Peter, kinderen uit
een Hollands gezin op Java. vinden een
ziek jongetje met zijn hondje Bruno. Een
goed kinderboek, waarvan dit de derde
druk is.
VERTEL 't NOG EENS MAMA door
Jos. Heemskerk. Een moeder vertelt over
haar kinderen voor kinderen. Dit boek
kreeg terecht een tweede druk.
Bij de uitgeverij Reinalda in Doorn ver
schenen in pracht-uitgave „DE TOVER
HAAN" en „MICHIEL EN HET MELK-
PAARD". De Toverhaan is een verzame
ling sprookjes van Wilhelm Mathiessen.
in de vertaling van Nini Brunt en ge
ïllustreerd met de humoristische teke
ningen van Fiep Westendorp. Ze zijn grie
zelig en toverachtig als die van Grimm en
eindigen tot grote opluchting net zo ge
lukkig als in „Moeder de Gans". „Michiel
en het Melkpaard" is een verhaal, rijk aan
fantasie, onverwachte invallen en prachtig
verteld. Michiel is het jongetje, dat iedere
dag met paard en wagen naar school rijdt.
Het capricieuze melkpaardje is Michiel's
beste vriendin, maar op een ongelukkige
dag komen ze langs een circus, waar het
melkpaard haar zuster Ida, getooid met
rode pluimen en gouden klokjes, met tra
nen op haar paardesnoet, terugvindt. De
schrijfster van het boek is Erica Lillegg:
het is geïllustreerd door Ulrick Schramm.
„HANSELTJE'S ADVENT" van Anna
Hers, uitgegeven bij Van Gorcum in Assen.
De fraaie tekeningen van Elly van Reek
illustreren het relaas over de moeilijk
heden. waarin Hanseltje komt, als haar
moeder de Hongaarse vluchtelingen gaat
helpen. Het boek is voor kinderen van
acht tot twaalf jaar.
Voor jongens ontvingen wij van de Bi
got van Rossum twee avonturenboeken
van de meester-verteller Paul d'Ivoi.
„VRIJBUITER TRIPLEX" wil Austra
lië bevrijden van het valse politiehoofd
Allsmine. Geholpen door de neven Ar-
mand en Armand en Robert Lavarède en
de gekke jongen Silly lukt dat, maar ze
moeten eerst heel wat gevaren doorstaan.
„MILJONAIR TEGEN WIL EN DANK"
wordt mijnheer Prince, handelsreiziger in
eerste klas mosterd en azijn. De wereld
reis die hij maakt eindigt aan het sterfbed
van een oude Frangaise en Dodekhan, de
gids, kan zijn plechtige belofte inlossen.
De boeken zijn vertaald door J. van
Snellenberg.
DE HUISHOUDSCHOOL HELPT EEN
HANDJE MEE door Freddy Hagers (Kluit
man-jeugdserie). Dit aardige boekje is een
vervolg op EEN HUISHOUDSCHOOL IN
REP EN ROER. Ook hier is Kathinka weer
de centrale figuur, die er in samenwerking
met haar oom voor zorgt dat een gloed
nieuw passagiersschip door de huishoud
school kan worden geadopteerd. Al is het
geval wel wat overdreven, er kan toch
worden gezegd, dat: ionge meisjes dit vlotte
verhaal met smaak zullen lezen.
behalve aanbevelingen
voor de volksgezondheids
diensten ten opzichte van
bejaarden ook een aantal
suggesties gedaan, die meer
in het sociaal-economisch
vlak liggen, .teneinde de
instabiliteit van bejaarden
te verminderen. Onder
meer door werkverschaf
fing, en instelling van be
jaardenpensions, waar deze
nog niet aanwezig zijn, het
mogelijk maken van
rechtskundige hulp, door
sociale activiteit ten be
hoeve van de bejaarden en
door het verbeteren van
hun huisvesting en hun
huiselijke omstandigheden
opdat zij kunnen blijven,
'waar zij hun leven lang
gewoond hebben.
Met dergelijke maat
regelen is men er uiteraard
nog lang niet. Het blijft
tevens noodzakelijk oude
mensen te onderrichten in
de kunst van het ouder
worden en de houding van
de samenleving ten op
zichte van hen te verande
ren. De wijsheid en de er
varing van oudere mensen
vertegenwoordigen een
kostbare erfenis voor de
jongere generaties. Even
wichtige en aangepaste be
jaarden zijn een zeer nut
tig bestanddeel van de
menselijke samenleving,
aldus het rapport.
(Vervolg zie pag. 3)
IN DE TIJD dat men nog lange Goudse
pijpen kon kopen zonder door de winkelier
er van te worden verdacht thuis een oud-
Hollands interieur voor zich te willen op
bouwen, gebeurde het wat een les voor
mijn leven had moeten zijn. De les, dal
achter de wolken de zon schijnt, dat de
soep heter ivordt opgediend dan gegeten
en al die dingen, kortom dat het door
elkaar genomen vaak nogal meevalt in het
ondermaanse, al ziel het er dan wel eens
somber uit.
Zo omstreeks 1907 rookte iedereen al
lang sigaren doch de clerus van elke
denominatie hanteerde nog lange witte,
en vooral breekbare pijpen. Later heb ik
wel eens gedacht dat dit het symbool was
van het behoudend karakter der kerk van
die dagen. Maar daarover gaat het hier
niet.
IK WAS TOEN een jongetje van vijf a
zes jaar en mocht af en toe een boodschap
voor mijn moeder doen. De koekjes waar
voor ik werd uitgestuurd kwamen inte
graal zowel wat vorm als wat gewicht be
treft op de plaats van hun bestemming.
Dat moet hier wel gezegd worden met het
oog op het volgende. Mijn afrekeningen
klopten. Hierom werd ik thuis ook in de
aanwezigheid van derden geprezen en ver
trouwde pater Willemse bij ons op be
zoek mij de aankoop toe van twaalf
Goudse pijpen, aan te schaffen in de win
kel van Drayer en af te leveren aan de
pastorie. Het geld, enige kwartjes en een
miniscuul rond zilveren stuivertje kreeg
ik in mijn warm handje gestoptDe
winkel waar ik de pijpen moest kopen, de
winkel van Drayer met de prachtige rood
gouden koffiemolen, de blinkende koperen
weegschalen, de grote bruingroene ta-
bakstonnen op de schappen largs de muil'-
en die geur van koffie en tabak, die ik weer
opsnuif nu ik dit neerschrijf, was tot nu
toe een onbetreden paradijs voor mij ge
weest. Doch wel had ik het vaak aan
schouwd door het venster van mijn slaap
kamertje als ik, nadat moeder me had on
dergestopt, wat angstig mijn bed uitsloop
en de lankastergordijnen opzij schoof en
dan aan de overkant van ons achtergracht
je de feestelijke door gaslampen verlichte
winkel kon binnen kijken.
EEN OUDE MAN met een grote grijze
hangsnor en een zwart pak woog ernstig
goudkleurige tabak af en deed die in witte
papieren puntzakken die hij op een schap
achter zich legde. Als er een klant binnen
kwam nam hij een van die zakken, die
de klant van hem aannam na wat geld op
de toonbank te hebben gelegd. Er werd,
dacht ik, geen woord bij die korte plech
tigheid gesproken.
EN IN DIE WINKEL moest ik de pijpen
voor pater Willemse gaan halen. Ik was
zenuwachtiger dan ik mij zelf wilde be
kennen. Ik was bang voor mijn eerste ont
moeting met de oude man en voor zijn snor
En ik bedacht nu ook opeens, dat ik de
man nooit had zien lachen. Het duurde
daarom wel even voordat ik de winkel durf
de binnen gaan; ik durfde eigenlijk pas
toen de man even met zijn rug naar mij
toestond. Er was geen winkelbel en daar
om stond ik al enige tijd voor de toon
bank, die me nu ineens veel groter en ho
ger leek dan vanuit mijn slaapkamertje
(alles was groter en imponerend en daar
om bijna dreigend), voordat de man zich
omkeerde en toonloos vroeg wat ik wilde;
een vraag die hij driemaal herhalen moest,
voordat hij mij verstond. Het was akelig
in die winkel. En toen ik met de pijpen in
mijn beide armen de winkel verlaten wil
de moest de man me nog terug roepen om
de drie centen mee te nemen, die ik
blijkbaar als wisselgeld terug kreeg.
EN OMDAT IK dat wisselgeld niet
goed in mijn handen kon krijgen, ja zelfs
dreigde te laten ontglippen, moet ik toen
ik al op straat en voor de winkeldeur slond
de beweging gemaakt hebbeo die de in
bruin pakpapier en door een touwtje b;; el
kaar gehouden pijpen uit mijn armen d ?ed
glijden op de stoepstenen.
Eerst huilde ik nog niet. Ik keek alleen
naar de drie centen, die ineens goed ge
ordend in mijn kleine hand lagen en toen
pas hurkte ik neer naast de niipen die uit
het blijkbaar slecht gestrikte touwtje en
het papier waren geoleden en die allemaal
st.uk waren, in tweeën of drieën gebroken.
Van een was zelfs een scherf ui' r1* kop
gesprongen. Toen ben ik naast mijn ellen
de op de stoep gaan zitten, het brede r'vk
hardsteen voor de winkeldeur van
Drayer. De koelte van die steen deed pi ij
heel even goed en daarom kon ik toen mis
schien huilen.
HOE LANG IK ER gezeten heb weet ik
niet en wat mij in die tijd door het hoofd
ging weet ik evenmin. Ik weet alleen dat
moeder mij optilde en als een heel klein
snikkend jongetje in haar armen mee naar
huis nam in de kamer waar pater Willem
se zat te lachen wat mij nog meer ver
warde. Vlak daarop kwam een van de mei
den met een pak pijpen in de kamer en nog
een grijze zak.
Wat later toen de bezoeker weg en mijn
glas melk leeg was, vertelde moeder mij,
dat ze al die tijd uit het raam naar mij
had staan kijken omdat ze zelf wel vond.
dat het een heel erg moeilijke boodschap
was geweest en pater Willemse en de man
bij Drayer dat ook hadden moeten weten.
Maar dat ze me altijd gerust weer 'koek
jes zou laten halen, zei ze er nog bij.
IN DE GRIJZE ZAK die de meid mee
gebracht had zaten de gebroken pijpen.
Ik had dat tussen al mijn verdriet door
al vermoed toen ze er mee binnen kwam.
Gebroken pijpestelen waren een kost
baar bezit in die tijd. Je versierde er leid
sels mee. Stukjes van enkele centimeters
werden met een stopnaald aan een touw
geregen, met kastanjes er tussen als die
er toevallig waren en anders grote kro'"n
of knopen. Een jongen die een dergo'
leidsel had steeg erg in aanzien De
re dag was het mijn beurt voor die of
U vermoedt het al, ik heb de les uit r"e
gebeurtenis niet gelrokken. Als de so£p te
heet wordt nngediend. ga ik angstig ;-
zen nu nog.
bpero
