Nederlands verzoek in
Bremen afgewezen
J
ERRES TV 4595
Arend Reym
Sir Jacob Epsteineen der
grootste beeldhouwers
Slapte in overgenomen bedrijven
behalve bij de drukkerijen
Conflict over melksanering;
minister zwijgt nog steeds
6
ONDER INDONESISCH BEHEER
Nieuwe hoofddirecteur
van de A.N.W.B.
EEN BRIL VAN GRIT
DIE STAATDIE ZIT
Kerkrade treedt op tegen
.bromnozems"
HET TABAKSPROCES
IJzendijke verkoopt een
historisch tegeltableau
Pakhuismeesteren A'dam
opgericht
Zuidafrikaanse taai
en letterkunde
Portugal herbergt Batista
„om wille van de vrede"
Een volmaakt nieuw
toonbeeld van volmaaktheid:
AMSTERDAMS ALLERLEI
Twee boerderijen en
300.000 turven verbrand
Jeugdige fietser veroorzaakt
aanrijding
Kerkelijk Nieuws
W% p auto- en
UC motorrijschool
ZATERDAG 2 2 AUGUSTUS 1959
(Van de UPI-correspondent Charles Smith)
DJAKARTA, 19 augustus Het zal lang duren voordat Indonesië aan de Neder
landse firma's, wier eigendommen sinds de anti-Nederlandse campagne van twee
jaar geleden in beslag genomen zijn, compensatie zal betalen. Dat is de mening van
de meeste waarnemers in Djakarta. Intussen is de status van de meeste in beslag
genomen bezittingen nog steeds niet definitief vastgesteld. Slechts een betrekkelijk
klein deel is formeel genationaliseerd. Blijkbaar kan men niet besluiten of alle voor
malige Nederlandse bezittingen staatseigendom moeten worden, of dat zij zullen
worden overgedragen aan het Indonesische particuliere zakenleven. Verscheidene
Indonesische autoriteiten hebben in de loop der maanden verklaard, dat Indonesië
voornemens is schadeloosstelling te verlenen, maar zij hebben daarbij steeds één
conditie gesteld, namelijk dat de „politieke omstandigheden" het Indonesië mogelijk
moeten maken te betalen.
De regering voert thans ook het beheer
over het grootste hotel van Djakax-ta, het
voormalige Hotel des Indes. Dat blijkt zeer
duidelijk uit het gastenboek van dit eens
vermaarde hotel, dat negentig percent de
namen vertoont van ambtenaren en officie
ren, die er permanent wonen. In het begin
tvan dit jaar heeft president Sukarno per
soonlijk gelast, dat het hotel van naam
moest veranderen. Men stuitte toen op de
moeilijkheid, dat alle bezittingen van het
hotel: linnen, tafelzilver enzovoort, ge
merkt waren met de initialen H.d.I. Om te
voorkomen dat men alles nieuw zou moe
ten aanschaffen, heeft men de nieuwe
naam Hotel Duta Indonesia bedacht, het
geen zou kunnen worden vertaald als „Am
bassadeurshotel Indonesië".
De K.L.M. heeft in de dagen van de erg
ste anti-Nederlandse campagne zijn ge
bouw in Djakarta overgedragen aan de
Garuda Indonesian Airways, in de hoop op
die manier nog enige compensatie te krij
gen. Maar er is geen enkele aanwijzing dat
de Gai'uda (overheidsbezit) ook maar iets
•sneller zal betalen dan welke andere in
stantie dan ook. De K.L.M. verloor boven
dien het Transera Hotel, dat de Neder
landse maatschappij vlak voor de inbe
slagnemingen had gekocht, na het daar
vóór 'n tiental jaren in huur te hebben ge
had. Het Transera Hotel is thans in beheer
bij de Nationale Raad voor Toerisme. In de
grote gebouwen van de K.P.M., gelegen
tussen de Nederlandse ambassade en het
„Nationale Front voor de Bevrijding van
West-Irian", huist thans het bureaucrati
sche apparaat van het Indonesische minis
terie van scheepvaart.
De Nederlandse Jachtclub, eens een van
de exclusieve gelegenheden van Djakarta,
ziet er droevig uit. Er liggen nog slechts
een paar boten gemeerd Het gebouw van
de club wordt zeer slecht onderhouden. De
zondagse dagjesmensen laten op de eens
smetteloos gehouden, schaduwrijke erven,
een lawine van papier en afval achter.
Een andere eens beroemde club, de Har
monie. later de Djakartaclub, is ook over
genomen door de Raad voor het Toerisme.
Het is thans een van de weinige gelegenhe
den in Djakarta waar 's avonds gedanst
wordt. De Harmonie heet tegenwoordig
Wisma Nusantara.
Veel voormalige Nederlandse firma's
hebben (nog) geen naamsverandering on
dergaan en werken nog met hetzelfde In
donesische personeel als vroeger, thans
echter onder het waakzame, maar oner
varen oog van de militaire autoriteiten.
Een typisch voorbeeld is de Nationale
Handelsbank. De zaken van dit eens zo
belangrijke bankiershuis van Indonesië zijn
ineengeschrompeld tot een minimum.
Maar de grote administratieve staf van
Indonesiërs is nog altijd in dienst. De be
ambten besteden het grootste deel van
hun „werk"-tijd aan het schaakspel.
Er zijn ten slotte ook enkele voormalige
Nederlandse bedrijven, die nog wel druk
werken. Zo bij voorbeeld de bekende druk
kerijen De Unie en Kolff. De machines
van deze bedrijven staan thans in dienst
van de Indonesische Staatsdrukkerij en
die heeft werk genoeg.
Verscheidene weken geleden heeft de In
donesische regering een commissie ge
vormd, die de compensatie voor de door de
regering in beslag genomen bezittingen
moet vaststellen. In haar eerste rapport
heeft deze commissie zich bereid ver
klaard aanvragen voor compensatie van
Nederlandse firma's te ontvangen.
De commissie verklaarde verder: „Het
is billijk, dat aan de voormalige Neder
landse eigenaars schadevergoeding wordt
betaald, zodra mogelijk. De te betalen be
dragen dienen door de regering en door de
betrokken eigenaars te worden goedge
keurd, en betaling moet geschieden, als de
politieke situatie dat toelaat." De meeste
waarnemers zijn het er over eens dat de
laatste zinsnede betekent, dat pas betaald
zal worden als Indonesië Nederlands
Nieuw Guinea verwerft, en niet eerder.
Des Indes
In Djakarta wordt het meeste Neder
landse bezit nog gebruikt waarvoor het be
stemd was, voornamelijk door de overheid
zelf. De bekende „grote vijf", de belang
rijkste Nederlandse handelshuizen (Bor-
sumij, Internatio, Jacobson van der Berg,
Geo Wehry en Lindeteves) hebben welis
waar alle andere namen gekregen, maar
zij functioneren nog steeds als handelsfir
ma's, zij het op een veel kleinere schaal.
Van deze vijf houdt alleen de Borsumij
in Djakarta nog Nederlands personeel in
dienst.
Tot hoofddirecteur van de A.N.W.B. is
benoemd de heer A. Blankert te Arnhem.
De heer Blankert, die op 1 januari 1960 in
dienst zal treden, zal de functie van de
tegenwoordige hoofddirecteur, de heer
H. J. van Balen, overnemen. De heer Van
Balen zal dan wegens het bereiken van de
pensioengerechtigde leeftijd de A.N.W.B.
verlaten. De heer Blankert, die 45 jaar is,
trad na zijn middelbare schoolopleiding in
dienst van de Provinciale Utrechtsche
Electriciteits Maatschappij. Hij studeerde
enige jaren economie aan de Amsterdamse
universiteit. In 1938 aanvaardde hij een
werkkring bij de Deli Spoorwegmaat
schappij. In het najaar van 1939 ging hij
naar het toenmalige Nederlands Indië. Na
de oorlog volgde zijn benoeming in 1950
tot inspecteur, daarna doorliep hij hogere
rangen, tot hij in begin 1957 bedrijfsdirec
teur voor Indonesië werd. Na zijn repa
triëring werd hij commissaris van de Deli
Spoorwegmaatschappij.
Advertentie
MR.OPTICÏEN
IJMUIDEN
GOUDA
ZW1JNDRECHT
KENNEMERLAAN 92
TEL. 5072
jy
De politie van Kerkrade kan nu krach
tiger optreden tegen de herrieschoppen-
de „halbstarken" uit het Duitse grensge
bied en de nozems uit eigen stad en om
geving. B. en W. van Kerkrade hebben
namelijk het besluit genomen, dat voort
aan tussen 7 en 10 uur 's avonds geen
bromfietsers, motorberijders, scooterbe
rijders en gewone wielrijders meer over
de markt en de omliggende straten zullen
mogen rijden. De markt te Kerkrade was
een geliefd punt van samenkomst van
„Halbstarken". De verbodsbepaling werd
onmiddellijk van kracht, zodat de politie
te Kerkrade vrijdagavond reeds op de
markt en in de omgeving tegen de jonge
lui kon optreden. Alle toegangswegen wer
den afgezet en verschillende halsstarrige
nozems werden met bromfiets en al per
overvalauto naar het bureau overge
bracht.
Het besluit van B. en W. werd vrijdag
middag genomen, nadat de politie donder
dagavond opnieuw hele horden Duitse
„Halbstarken" met hun brommers over
de grens had gezet. Hedenmorgen waren
reeds de verbodsborden op de markt en
omgeving geplaatst.
Alles is gereed voor het huwelijk
tussen Steve Rockefeller en Annemarie
Rasmussen, dat vandaag in Zuid-
Noorwegen wordt gesloten: Het bruids
paar heeft voor de plechtigheid al een
generale repetitie gehouden men
ziet beiden hierboven op het kerkpad
en de vader van de bruid heeft zich
te elfder ure verzoend met de organist,
die het er wegens een ontactische
opmerking bijna bij had neergegooid.
Links op de onderste foto: vader
Rasmussen en rechts de organist
'I-lans Skarped.
Het Oberlandesgericht te Bremen heeft vrijdag in hoger beroep het verzoek
van de Deli- en de Senembah Maatschappij ter sequestratie van een partij
Sumatra-tabak van de hand gewezen. In zijn overweging zegt het Oberlandes
gericht dat verzoek om sequestratie reeds ongemotiveerd is, omdat de Neder
landse maatschappijen niet aannemelijk hebben kunnen maken dat deze tabak
ooit hun eigendom geweest is. Volgens de beginselen van het Duitse internatio
nale privaatrecht moet de kwestie, wie eigenaar van de tabak is geworden,
worden beoordeeld aan de hand van het Indonesische recht, omdat de maat
schappijen daar eigenaar van de tabak geworden zouden zijn.
Ook is het twijfelachtig of het Indone
sische adatrecht of het Nederlands-Indo
nesische Burgerlijke Wetboek moet worden
toegepast Dit Wetboek is, aldus de over
wegingen van de rechter te Bremen, door
het Nederlandse koloniale gezag ingevoerd
voor de in Indonesië wonende Nederlan
ders. De vorsten die de landbouwconces-
sies hebben gegeven, hebben uitsluitend
aan het adatrecht gedacht. Volgens het
adatrecht kunnen de Nederlandse maat
schappijen de eigendom over de tabak van
de oogst 1958 niet hebben verkregen.
Ook, zo redeneert het Gerechtshof te
Bremen, is het twijfelachtig of de Neder
landse maatschappijen op grond van het
Wetboek de eigendom hebben verkregen.
De Nederlandse maatschappijen hebben
namelijk niet aannemelijk kunnen maken
dat zij zakelijk recht op de tabaksonderne
mingen hadden verworven. Het hof neemt
eerder aan dat het om persoonlijke rechten
gaat.
Herbegrafenis. Op 26, 27 en 28 augus
tus zullen op, de erebegraafplaats te Loe-
nen (Veluwe) de stoffelijke overschotten
worden herbegraven van 28 Nederlandse
verzetsstrijders, die in Duitse concentratie
kampen, voornamelijk in Dachau, om het
leven zijn gekomen. Deze stoffelijke over
schotten zijn geïdentificeerd door de Franse
missie tot opsporing van vermiste perso
nen. Het betreft hier personen die deel
uitmaakten van verzetsgroepen in Den
Haag, Rotterdam en Hilversum.
Voor 4000 gulden zal de Zeeuwvlaamse
gemeente IJzendijke binnenkort een fraai
historisch tegeltableau verkopen. Het ta
bleau stelt voor het Engels-Russische ex-
peditieleger, dat onder leiding van de her
tog van York in 1799 bij Castricum landde
om de Fransen uit de Bataafse republiek
te verdrijven, hetgen echter mislukte. De
gemeente Middelburg heeft blijk gegeven
grote belangstelling te hebben voor het ta
bleau en is eerste gegadigde voor de koop.
Het is afkomstig van 'n boerderij te IJzen
dijke, waar het als decoratie van de
schouw diende. De gemeente kocht het
in 1953 voor een in te richten oudheidka
mer. Maar nog altijd is er geen oudheid
kamer en de nieuwe burgemeester heeft
nu voorgesteld het antieke tableau, dat
nog altijd in kisten verpakt op zolder staat
maar weer van de hand te doen.
Mocht Middelburg niet tot de koop be
sluiten, dan zal het Stedelijk Museum te
Amsterdam eigenaar worden.
Door de heren L. L. Bierens de Haan en
M. P. van Son is opgericht Pakhuismees
teren Amsterdam n.v., die ten doel heeft
het exploiteren van etablissementen tot
opslag en voorbereiding tot de verkoop en
levering van thee per ontvangstcedulen
en ontvangst, opslag, aflevering, laden,
lossen en expeditie van verschillende an
dere goederen waaronder ook begrepen de
exploitatie van inrichtingen voor opslag en
verwerking van petroleum, oliën en vetten,
vloeibare chemicalieën en andere vloei
stoffen, alsmede onder andere het carga-
doorsbedrijf, de zeerederij, het bezorgen
van assurantiën en het exploiteren van
tankwagens, tankschepen, lichters en an
dere vaartuigen en alles wat daarmede
verband houdt of daaraan bevorderlijk
kan zijn. Een en ander geschiedt mede ter
voortzetting van de zaken tot dusver door
de oprichters onder de firma Pakhuis-
meesteren van de Thee te Amsterdam ge
dreven.
Het maatschappelijk kapitaal van de
nieuwe vennootschap bedraagt 2.500.000
gulden, verdeeld in 2500 aandelen van
1000. Bij de oprichting zijn geplaatst en
volgestort 500 aandelen. De volstorting van
deze aandelen geschiedt door storting door
elk van beide oprichters van 125.000, in
contanten en door beiden te zamen door
inbi-eng van de gehele onderneming die
door beiden onder firma werd gevoerd. De
oprichters zullen tevens de directie voeren.
In staatsblad no. 286 is gepubliceerd het
Koninklijk Besluit tot wijziging van het
Academisch Statuut (studie in de Zuid
afrikaanse Taal_ en Letterkunde). Dit be
sluit heeft de strekking in de faculteit der
letteren en wijsbe^erte een afzonderlijke
studierichting in de Zuidafrikaanse taai
en letterkunde in te voeren. Hiertoe heeft
de overweging geleid, dat de studie in het
Zuidafrikaans in haar volle omvang zo
uitgebreid is geworden, dat zij niet anders
kan worden beschouwd dan als een vol
ledig eigen gebied van wetenschap. Tot
het doctoraal examen met als hoofdvak
Zuidafrikaanse taal- en letterkunde zal,
behalve het nieuw ingestelde kandidaats
examen in dat vak, ook het kandidaats
examen Nederlandse taal- en letterkunde
toegang geven.
De Portugese ambassade te Washing
ton heeft verklaard dat Portugal de ver
dreven Cubaanse president Batista asiel
had verleend omdat de aanwezigheid van
de dictator in de Dominicaanse repu
bliek een element van onrust in het Cari
bische gebied en Midden-Amerika bete
kende. De Portugese maatregel is een
doeltreffend middel van een bevriende
mogendheid om de vrede te helpen her
stellen, aldus de verklaring. Batista is in
Lissabon aangekomen op doorreis naar
het eiland Madeira. Zijn secretaris zei
dat de ex-president „de politiek wil ver
geten" en gaan rusten.
Advertentie
Een grandioze „Super-automatic" TV-ont
vanger van ERRES. Volautomatische be
diening - perfecte ontvangst - subliem
beeld en geluid... En: uitgevoerd in hoog-
glanzend gepolitoerd edel fineer. Een ap
paraat, waar zelfs de meest verwende tele
visiekijker niet op uitgekeken raakt!
ERRES Superontvanger TV 4595 Prijs 765
43 cm beeid
Wij hebben dit, en andere Erres modellen
voor U in voorraad! Breng eens een
bezoek aan:
Gunstige
betalingsregeling
mogelijk.
VfLfte I? DUIN WEFG 173- V MUID EN* TffL. ^*«02
(Van onze Amsterdamse redacteur)
Amsterdam wacht op wijze mannen, door
wier tussenkomst een eind zou kunnen ko
men aan de strijd, die nu al maandenlang
woedt over de melksanering en die dezer
dagen nog in hevigheid toenam, doordat
de melkhandel tegen de wil van de consu
mentenorganisaties delen van Amster
dam-Zuid de Rivierenbuurt en de Pijp
bij de sanering heeft ingeschakeld Er
zijn niet minder dan zes comité's, die om
het hardst roepen, dat dit een groot on
recht is, omdat de melkhandel in strijd zou
handelen met de richtlijnen van de minis
ter. De consumentenorganisaties hebben
zich uit de sanering teruggetrokken, er
zijn requesten gezonden naar minister en
Staten-Generaal en ten slotte ziin de melk-
slijters onderling met geharrewar begon
nen. Naast de handelaren, die zijn geor
ganiseerd in het actiecomité „De Vrije
Slijter", zijn er thans slijters uit de reeds
gesaneerde wijken van Amsterdam-West,
die plotseling tegenstanders zijn van de
sanering. Zij hopen namelijk dat de sa
nering ongedaan wordt gemaakt, waar
door zij de melkprijs met een cent per
liter kunnen verhogen, wat pure winst
betekent, omdat hun wijk tóch al gesa
neerd is en dus efficiënt te bedienen is.
De minister zwijgt nog steeds, maar uit
het feit, dat hij.talmt met de onderteke
ning van de landelijke saneringsregeling,
leiden, velen-af, dat hij eerst het verloop
van de Amsterdamse melkruzie wil af
wachten.
Harde klap
In Amsterdam-West, waar de nieuwe
huizen als paddestoelen uit de grond
schieten, is men wel wat lawaai gewend
van betonmolens en heimachines. Maar
thans is menigeen opgeschrikt door een
extra hard geluid, dat afkomstig bleek te
zijn van een overigens maar kleine hei
machine. Die heimachine is echter een
nieuwe uitvinding, waarbij het stoomge-
bruik is vervangen door olie, die in het
heiblok zelf ontbrandt. De explosie heeft
een druk van 72.000 kilo, dat wil zeggen,
dat één klap met zo'n heiblok tweemaal
zwaarder aankomt dan een klap met de
traditionele machine. Als het moet kan
er iedere seconde zo'n klap worden ge-
gegeven. Het heien gaat op deze manier veel
sneller dan vroeger en het schijnt nog
goedkoper te zijn ook. Deskundigen van de
Dienst van Publieke Werken zijn echter
met meetapparaten aan het werk gegaan
om te zien of deze heimethode voor de
slappe, hoofdstedelijke bodem niet scha
delijk zal zijn.
Noord wordt uitgebreid
In Amsterdam-Noord worden op het
ogenblik voorbereidingen getroffen voor
een uitbreiding op grote schaal van het
woongedeelte in dit stadsdeel. Er is sinds
1945 in Noord veel gebouwd, maar op en
kele kleine woonwijkjes na gold dit be
drijfsgebouwen in het enorm industrie
complex langs de noordoever van het IJ.
Het nog jonge uitbreidingsplan-noord heeft
het nu mogelijk gemaakt om op grote
schaal woningen te bouwen. Zoals nood
zakelijk is in Amsterdam moet worden be
gonnen met het aanbrengen van een
zandlaag. Via buisleidingen zal het eerste
zand van de een-en-een-kwart miljoen ku
bieke meter, die nodig is voor het terrein
van 60 ha, begin september uit de buizen
stromen. Met die zandlaag is men er nog
niet, want het proces van grondinklinking
In Veendam zijn gisteren twee boerde
rijen in de as gelegd. De eerste brand ont
stond toen een steekvlag sloeg uit de mo
tor van een kox-entransporteur bij de boer-
derij van de landbouwer P. Tjabbes. In
een ommezien stond de bijna geheel met
koren gevulde schuur in lichterlaaie. De
mensen, die in de schuur werketen, had
den nauwelijks de gelegenheid zih in vei
ligheid te stellen. De brandweer kon tegen
het vuur niets uitrichten en het duurde dan
niet lang of ook de boerderij was een ro
kende puinhoop geworden.
Enige uren later werd de bfandweer van
Veendam voor de tweede boei-derijbrand
gealarmeerd. Toen laaiden in een ogen
blik de vlammen uit het dak van de boer
derij van R. Smit. Ook hier viel weinig te
redden. Wel gelukte het, dank zij een
brandgevel tussen schuur en woning het
meubilair in veiligheid te stellen.
In Emmererfscheidex-veen heeft een
veenbrand gewoed, die i-uim 300.000 pers-
turven van de nieuwe produktie in vlam
men deed opgaan. Het vuur werd bestre
den door de brandweer uit Emmen.
zal zeker tot 1962 dux-en. Pas dan kan men
gaan bouwen. Totaal zullen in dit deel
van noord 20.000 mensen ondex-dak krij
gen.
Succes voor V.V.V.
Honderden toeristen hebben zich de af
gelopen zes weken gemeld aan het inrij-
inlichtingenkantoortje van de Amstex'dam-
se V.V.V. aan de Haagweg. En nog vóór
zij goed en wel de stad binnenx-eden, wa
ren zij dus voorzien van alle informaties,
die zij wensten, alsmede van een hotelka-
mex\ Het eenmans-kantoortje heeft daar
mee zijn bestaansrecht bewezen. De ho
teleigenaren, die hun bedrijf buiten het
centrum hebben, zijn ook tevreden over de
resultaten, want voorheen kwam het nog
al eens voor, dat de vreemdelingen bij
het V..V.-kantoor aan het Rokin een ho-
tel-dicht-in-de-buurt vroegen en dus in de
binnenstad bleven hangen. Van de Haag-
weg uit blijkt het minder bezwaarlijk een
hotel in een buitenwijk te betrekken.
V V.V. vindt het voorts buitengewoon
px-ettig, dat de runners, die de toex-isten
aan de rand van de stad trachten te „ron
selen" voor tweede rangs-hotels, telkens
weer met verontwaardigde gezichten en
soms zelfs scheldend langs het V.V.V.-
kantoortjes rijden. Dat is wel het bewijs,
hoe groot de behoefte aan goede voorlich
ting op deze plaats wel was, meent V.V.V.
„Place du tertre"
Het Rembrandtsplein is de „place du
tertre" van Amstei-dam geworden, nu
kunstschilders er tot eind september hun
werk exposeren en 'eventueel ook 'verko
pen. Dat is het eerste resultaat van de ac
tie van mevrouw Hei-mine Heyermans en
haar comité, dat zich beijvert om het
Rembrandtsplein zijn oude glorie terug te
geven. Naast de expsitie van schilderijen
komen de schilders er ook toe ter plaat
se het palet ter hand te nemen. En dat al
les speelt zich af bij het standbeeld van
Rembrandt, hoewel de schilders zo be
scheiden zijn geweest hun tentoonstellinkje
achter de rug van de grote meester te
houden.
Op het x-ijwielpad van de Wijkerstraat-
weg te Velsen-Noord maakte vrijdagoch
tend omstreeks half elf een 8-jarig jon
getje een onverhoedse beweging met het
stuur van zijn fiets. Een achter hem rij
dende bx-omfietser, de 28-jarige E. W. G.
uit Egmond, verloor daardoor de macht
over het stuur en reed tegen het jongetje
op. Beiden kwamen te vallen. De brom
fietser liep een schouderfx-actuur, een
hersenschudding en een hoofdwond op. Het
jongetje klaagde over pijn in de rug. Beide
slachtoffers wei-den naar het Rode Kruis-
ziekenhuis te Beverwijk overgebracht.
Geref. Kerken
Beroepen te Vriezenveen: P. C. L. de
Jager te Raamsdonk.
Geref. Kerken ('vrijgemaakt)
Beroepen te Rozenbux-g: G. Mul, kand. te
Breukelen.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Harx-iston (Ontario, Canada)
(Refoi-med Churches): E. J. Rietveld te
Markelo; te Nijverdal (toez.): J. J. van der
Krift te Ermelo; te Wamel-Dreumel-Leeu-
wen (toez.): A. Pijnacker Hordijk, lucht
machtpredikant te Nijmegen.
Advertentie
KERKWEG 67
SANTPOORT
Telefoon 02560 8930
Gediplomeerd door
ANWB - KNAC - FNOP
KNMV
Jacob Epstein werd in 1880 te New York
geboren uit Russisch-Poolse Joodse ouders.
Zijn eerste kunstonderricht kreeg hij aan
de school van de Art Students League of
New York en in 1902 werkte hy enige tyd
aan de Ecole des Beaux Arts te Parijs. In
1905 ging hy naar Londen en drie jaar
later kreeg hij de opdracht ornamenten te
vervaardigen voor het gebouw van de Bri
tish Medical Association in het Strand te
Londen. Hij vervaardigde achttien grote
figuren, waarover in Engeland nogal wat
discussie ontstond, waarin Epstein de steun
kreeg van The Times. In 1909 hakte hy
de grote sfinx, ter nagedachtenis aan Os
car Wilde, welk monument in 1912 in het
„Lazarus" van Sir Jacob Epstein. Dit
in marmer gehakte beeld was enige
jaren geleden te zien in de Leicester
Galleries te Londen, waar Epstein
een expositie hield van vijfentwintig
beeldhouwwerken.
kerkhof Père Lachaise te Parys werd ge
plaatst.
Zijn volgende werken, de marmeren
groep Twee Duiven (1913), de marmeren
Venus (1914), zijn met de hiex-boven ge
noemde werken de eerste experimenten
van Epstein op het gebied van abstract
beeldhouwen. De levensgx-ote bronzen
Christus uit 1920 veroorzaakte een storm
van verontwaardiging. Behalve deze wer
ken, die alle één richting in Epsteins
oeuvre markeren, namelijk die van de
uitbeelding van een idee in overigens her
kenbare massa's en lijnen, maakte Epstein
vele portretten in brons, onder anderen
van mevrouw McEvoy, mevrouw Epstein,
de Hertogin van Marlborough, „Helène",
„Meisje uit Senegal", „Joseph Conrad, Sy
bil Thorndyke, Lord Beaverbrook, Ram
say MacDonald, Haile Selassie, Px-iestley,
Shaw, Menuhin, Lord Wavell, Ferosa
Rastourmji en vele anderen.
Latex-e werken van hem zijn „Dag" en
„Nacht" voor het hoofdgebouw van de
Londense Ondex-grondse Spoorweg (beide
in Portlandsteen), „Genesis" in marmer.
„Ecce Homo" in Subiaco-steen, „Consum-
matum est", „Adam" en zijn beroemde
„Jacob en de engel" (1942).
In zijn gehele carrièi-e heeft hij conse
quent alle gevestigde opvattingen over de
beeldhouwkunst verwox-pen. Zijn werken
vertoonden vaak gelijkenis met px-imitieve
Afrikaanse kunst. Hij zelf huldigde echter
de opvatting, dat de oorsprong van zijn
kunst in essentie Europees was. Steeds
heeft zijn werk protesten veroorzaakt. Ep
stein antwoordde zijn critici in niet mis te
verstane termen: „knutselaars, opportunis
ten, snobs, parasieten, sycophanten, epigo
nen, carrièremensjes die de atmosfeer in
de wereld van de kunst verpesten".
In 1931 publiceerde hij „The sculptor
speaks" en in 1940 „Let there be sculpture",
een autobiografie. Op 1 januari 1954 werd
hij door Koningin Elisabeth tot ridder
geslagen.
Epstein was ook schilder, onder andere
van bloemstukken in waterverf. Hij maak
te zestig tekeningen bij Baudelaire's
„Fleurs du Mal".
De 79-jarige beeldhouwer is woensdag
in zijn woning overleden; zijn dood werd
voor de buitenwereld geheim gehouden,
totdat zijn vrouw, de 54-jarige Kathleen
Garman, waarmee hij in 1955 huwde nadat
zij dertig jaar zijn model was geweest en
later zijn secretaresse, op de hoogte zou
zijn gebracht in haar vakantieverblijf.
