Rijtoer door een zonovergoten
Den Haag anders dan anders
Mevrouw mr. Stoffels-VanHaaften
vice-presidente der Tweede Kamer
Prinses Beatrix zal de eerste bol
planten in Amerika's Keukenhof
Dr. L. G. Kortenhorst
weer president
WOENSDAG 16 SEPTEMBER 19 5 9
9
jPRINSJESDAG
bekeken vanuit vier standpunten
Kort nieuws
Het geheim bleef tot het laatste moment bewaard
Prins Bernhard naar
Istanboel
Eerste Kamer
Mr. J. A. Jonkman weer
voorzitter
Prof. De Quay naar Canada
Eerst Zuid-Flevoland
dan de Markerwaard
Duitse uitnodiging voor
zangeres Mimi Aarden
Onderdeel van interessant woon- en werkcentrum
Prinsjesdag bood dinsdag weer de kleur
zn luister, die duizenden toeschouwers op
de been brengt. Zij zagen de Gouden
Koets naar het Binnenhof rijden. Zij
zagen hoe KoninginPrins en Prinses
Irene zich naar de Ridderzaal begaven,
waar de Vorstin de troonrede uitsprak.
Voordien was de spanning een lid van
de erewacht bij hel paleis Lange Voor
hout te machtig geworden. IIij verbrak
de gelederen en viel. Snel werd hij over
eind geholpen en naar koeler oorden ge
bracht. Des middags was de traditionele
rijtoer. Prinses Irene tezamen met de
prinsessen Margriet en Marijke maakten
die in een open caleche mee.
De rijtoer door Den Haag van het ko
ninklijk paar en de prinsessen Irene, Mar
griet en Marijke was anders dan andere
jaren. Misschien kwam het door de zon,
die werkelijk uitbundig scheen, misschien
ook door de route, die nog meer dan anders
door de binnenstad liep. Het werd een on
gedwongen, feestelijke rit, met een ent
housiast wuivende koningin, een breed
lachende prins en drie spontane prinses
sen, die elkaar aanstootten, wanneer er
onderweg nog wat bijzonders te zien viel.
Om tien voor vier gingen de witte deu
ren van het Huis ten Bosch open en ver
schenen de Koningin en de Prins op het
bordes. Onmiddellijk daalden zij de trap
pen af en namen plaats in de koets. Daar
na zette de stoet zich in beweging, om via
een speciaal aangelegd pad in het ter ver
breding opgebroken weggedeelte voor het
Huis ten Bosch, de Bezuidenhoutseweg te
bereiken. Langs deze invalsweg ging het
naar de binnenstad, waar dichte drommen
toeschouwers zich op de trottoirs ver
drongen om het koninklijk gezin te zien
voorbijrijden.
In het Westeinde, waar volop gevlagd
werd en waar beide trottoirs geheel bezet
waren, werd de Koningin, de Prins en de
drie Prinsessen een verrassende ovatie
gebracht.
Namens het gemeentelijk verzorgings
huis bracht de 75-jarige mevrouw J. M. de
Bruin de Koningin een bloemenhulde. Op
hetzelfde ogenblik daalden papiersnippers
neer op de open landauer, waarin de drie
prinsessen zaten. Een luid gejuich steeg
op onder de patiënten, verpleegsters en
doktoren van het ziekenhuis Westeinde,
die voor de ingang stonden.
Zuster Katja Fransen en zuster Pia
Deurvorst boden drie fraaie ruikers aan,
een bouquet rode rozen voor prinses Ire
ne en een bouquet gerbera's voor prinses
Margriet. De kleine Marijke kreeg een
Biedermeiertuiltje.
Onder luide toejuichingen zette de stoet
zich na dit korte oponthoud weer in bewe
ging.
Het ging in gestrekte draf, maar toch
duurde de rit van ruim tien kilometer nog
veertig minuten.
Om half vijf arriveerde de stoet weer
aan het Huis ten Bosch.
Zuiger voor Brazilië. Bij J. en K.
Smit's scheepswerven n.v, te Kinderdijk
is te water gelaten de 40 m lange en 11 50
brede snijkopzuiger „Theus". Deze zuiger
maakt deel uit van de vorig jaar door
Brazilië aan de industriële handelscombi
natie „Holland" verstrekte opdracht voor
de bouw van een baggervloot, van welke
combinatie deze werf medevennoot is. De
order ging uit van de Banco Nacional do
Desenvolvimento Ecónomico te Rio de
Janeiro.
(Van onze parlementaire redacteur)
Met 88 van de 131 uitgebrachte stem
men is dr. L. G. Kortenhorst (K.V.P.)
gistermiddag weer gekozen als voorzitter
van de Tweede Kamer. De leden van de
P.v.d.A. hadden niet op hem gestemd blij
kens de 42 blanco stemmen. Na drie her
stemmingen werd mevrouw mr. J. M.
Stoffels-Van Haaften (V.V.D.) uit Haar
lem met de kleinst mogelijke meerder
heid gekozen als eerste plaatsvervangen
de voorzitter. Met 115 van de 129 uitge
brachte stemmen werd mr. A. B. Roosjen
(A.R.) gekozen als tweede plaatsvervan
gende voorzitter.
De stemming voor een eerste plaats
vervangende voorzitter had een spannend
verloop. Bij de eerste stemming kreeg
mevrouw Stoffels-Van Haaften 62 stem
men en de heer J. Bommer (P.v.d.A.) 46
stemmen. Voorts kregen de heren Roos-
jen (A.R.) 16 stemmen, Zegering Had-
ders (V.V.D.) 4, Schurer (P.v.d.A.) 1 en
Willems (P.v.d.A.) 1. Twee stemmen wa
ren blanco.
Aangezien geen van hen meer dan de
helft van de 132 uitgebrachte stemmen
had gekregen, was een nieuwe stemming
nodig. Daarbij verwierf mevrouw Stof
fels-Van Haaften 60 stemmen, de heer
Bommer 47 stemmen en de heer Roos-
jen 16 stemmen. Voorts kreeg de heer
Zegering Hadders 2 stemmen evenals de
heer Schurer.
Kennelijk had de K.V.P. niet op de kan
didaat van de P.v.d.A. willen stemmen
(de heer Bommer) en de leden van de
A.R. waren blijven stemmen op de heer
Roosjen. Omdat weer niemand meer dan
de helft van de uitgebrachte stemmen had
verworven, moest volgens artikel 133 van
het Reglement van Orde een nieuwe
stemming worden gehouden tussen de
vier leden, die de meeste stemmen hadden
gekregen. Dat waren mevrouw Stoffels-
Van Haaften en de heren Bommer en
Roosjen. Voor de vierde plaats moest
eerst worden gestemd tussen de heren Ze
gering Hadders en Schurer, die elk 2 stem
men op hun naam hadden verenigd. Bij
deze stemming werden 98 stemmen uit
gebracht op de heer Zegering Hadders en
16 op de heer Schurer, zodat laatstge
noemde afviel.
Bij de stemming tussen de vier hoogst ge
plaatsten kreeg mevrouw Stoffels-Van
Haaften 61 stemmen en de heer Bommer
51, de heer Roosjen 15, de heer Zegering
Hadders 4. Blanco 2.
Weer had niemand de volstrekte meer
derheid der stemmen op zich verenigd. In
dat geval schrijft artikel 134 van het Re
glement van Orde voor, dat opnieuw
moet worden gestemd tussen de twee per
sonen die de meeste stemmen hebben
verworven.
Bij de laatste stemming kreeg me
vrouw Stoffels-Van Haaften 64 stemmen,
de heer Bommer 63 stemmen, terwijl 5
stemmen blanco werden uitgebracht. In
dit geval telden de blanco stemmen niet
mee voor de bepaling van het aantal gel
dig uitgebrachte stemmen. Dat waren er
dus 127. De helft daarvan is 63'L'.
Met haar 64 stemmen had mevrouw
Stoffels-Van Haaften dus juist een halve
stem meer gekregen dan de helft, zodat
zij gekozen werd verklaard als eerste
plaatsvervangende voorzitster.
De voorzitter en zijn plaatsvervangers
worden benoemd door de Koningin. Op de
voordracht aan de Koningin zullen dus in
deze volgorde worden geplaatst: 1. Dr.
L. G. Kortenhorst. 2. mevrouw mr. J. M.
Stoffels-Van Haaften, 3. mr. A. B. Roos
jen.
Uit het koffertje
Bij de aanbieding in de Tweede Kamer
van de rijksbegroting voor 1960 zei minis
ter Zijlstra gistermiddag omtrent het al
gemene beeld van de begroting, dat het te
kort geringer is dan voor 1959 en dat het
uitgaventotaal een daling vertoont. Het
een en ander is nodig met het oog op de
conjuncturele ontwikkeling, aldus de mi
nister. Voorkomen moet worden dat door
een te groot beroep van de overheid op de
nationale besparingen spanningen op de
kapitaalmarkt ontstaan. Minister Zijlstra
besloot met het uitspreken van de wens,
dat het overleg tussen regering en Staten-
generaal bij de behandeling van de begro
ting moge geschieden in een sfeer van
goede samenwerking in het belang van
's lands welzijn.
Uit het traditionele koffertje met de
gulden letters „Derde dinsdag in Septem
ber" diepte de minister daarna de met
een oranje lint samengebonden begro
tingsstukken op. die de kamerbewaarder
deponeerde op de tafel van de voorzitter
Prins Bernhard is hedenmorgen om vijf
uur per vliegtuig van Soesterberg ver
trokken naar Istanboel. Hij zal daar de
vier dagen durende Bilderbergconferentie
presideren.
De voorzitter van de Eerste Kamer, mr.
J. A. Jonkman, heeft tijdens de eerste
vergadering dank aan de leden gebracht
voor hun bereidheid om zijn herbenoe
ming onder veranderde politieke omstan
digheden zonder hoofdelijke stemming aan
te nemen. Hij noemde het voorzitterschap
een voorrecht, waaraan twee verplichtin
gen verbonden zijn, namelijk het leiden
van de werkzaamheden in de kamer en
de aanzienlijk verzwaarde vertegenwoor
diging van de Staten-Generaal en in het
bijzonder van de Eerste Kamer, zowel'in
den lande als bij het corps diplomatique.
Hij zei, dat ons parlementaire stelsel in
toepassing en voor aanpassing aan nieuwe
omstandigheden vatbaar is. Beide kamers
hebben hun eigen karakter en aanzien.
Het belangrijkste verschil vormen de uit
gebreide bevoegdheden van de Tweede
Kamer, waardoor het lidmaatschap bijna
tot een hoofdbetrekking wordt, terwijl het
lidmaatschap van de Eerste Kamer steeds
een nevenfunctie blijft. Tot de wezenlijke
kenmerken van het democratische stelsel
rekent mr. Jonkman de twee kamers, die
volgens grondwettig voorschrift ons volk
in zijn voornaamste geledingen voor ons
vertegenwoordigen, de evenwichtigheid
van stijl en stelsel, de erdoor gewaarborg
de weloverwogen besluitvorming inzake
begroting, wetgeving en de betrekkingen
tot de andere rijksdelen alsmede de par
lementaire controle op het regeringsbe
leid, dat sterker en veelzijdiger is, wan
neer twee Kamers waakzaam en beschik
baar zijn.
Mr. Jonkman dankte voor de goede wen
sen van de Koningin in haar Troonrede,
voor de arbeid in het komende parlemen
taire jaar uitgesproken. Voorts zeide mr.
Jonkman: Wij zouden Prinses Beatrix bij
de opening van de Staten-Generaal hebben
gemist indien wij niet hadden geweten, en
ons daarin verheugd, dat zij naar Amerika
is gegaan om op haar wijze en naar de ei
sen van haar tijd mede de roeping van
het Huis van Oranje te vervullen, voor het
Nederlandse volk te zijn een schatkamer
van nationale kracht en een brug naar het
internationale leven.
De voorzitter deelde vervolgens mede,
dat in 1960 op 12 juli de kandidaatstelling
zal geschieden voor de verkiezing van le
den voor de Eerste Kamer in Groningen,
Drente, Overijsel, Gelderland en in Zuid-
Holland, waarna op 3 augustus de verkie
zingen volgen.
Het vijfhonderdjarige bestaan van de
Staten-generaal zal in 1964 worden gevierd.
Waarschijnlijk zal de Eerste kamer op
22 september het tweede gedeelte van het
Burgerlijk Wetboek en de wijziging van de
wet op de Lijkbezorging behandelen
Minister-president prof. dr. J. E. de
Quay is dinsdagavond van Schiphol naar
Canada vertrokken waar hij vandaag nog
een onderhoud heeft met premier Diefen-
baker in Ottawa, met wie hij o.m. het
emigratievraagstuk bespreken zal. Aan de
verslaggevers verklaarde prof. De Quay
op Schiphol: „Dit probleem heeft altijd
mijn grote belangstelling gehad. De emi
gratie van Nederlanders naar Canada is
de laatste jaren relatief gezien teruggelo
pen.
Ik weet, dat de Nederlander in het al
gemeen terugschrikt voor de seizoenwerk
loosheid in dat land, iets wat voor de
Canadees een normaal verschijnsel is. Ik
wil gaarne van premier Diefenbaker ver
nemen, hoe hij over dit vraagstuk denkt".
Prof. De Quay, die vergezeld wordt door
zijn echtgenote, zal ook zijn twee kinderen
bezoeken, die enige jaren geleden naar
Canada zijn geëmigreerd. Voorts woont hij
in Toronto twee bijeenkomsten bij van
immigranten uit Nederland en zal hij en
kele gezinnen van Nederlanders bezoeken.
Op 24 september keert de minister-pre
sident via Toronto en New York naar Ne
derland terug.
De regering geeft er de voorkeur aan de
inpol lering van Zuid-Flevoland te laten
voorgaan bij die van de Markerwaard. Dat
deelt de minister van Verkeer en Water
staat bij zijn begroting voor 1960 mede.
Wanneer straks de Staten-Generaal aan
deze volgorde voor de twee Zuiderzeepol
ders hun fiat hebben gegeven, mag men
verwachten, dat binnen enkele jaren dit
werk voor de Gooise kust op gang zal ko
men. Over acht of negen jaar zou de nieu
we polder „dicht" kunnen zijn, een jaar
later ook „droog". In het begin van de ze
ventiger jaren zullen er boerderijen ver
rijzen, wegen worden aangelegd, dorpen
worden gebouwd.
De drooglegging van de Markerwaard
(60.000 ha.) zal naar schatting een miljard
gulden eisen, die van Zuidelijk Flevoland
(43.000 ha.) f 650 miljoen. Planologen heb
ben intussen ook uitgemaakt, dat de droog
legging van Zuidelijk Flevoland dient te
prevaleren boven die van de Markerwaard,
omdat het opvangen van de overbevolking
van het Gooi (door Zuidelijk Flevoland)
voorrang dient te hebben op de expansie
van de „kop van Noordholland", waaraan
de drooglegging van de Markerwaard dien
stig zou kunnen worden gemaakt. Bij een
miljoenenwerk als dit is het van het groot
ste belang, dat het geld dat men investeert,
in korte tijd begint terug te keren. Dat
doet het pas als de nieuwe polder in cul
tuur wordt gebracht en het nieuwe land
dus verpacht kan worden.
Overigens hebben bij de beslissing van
de regering ook nog enige andere facetten
meegespeeld dan financiële, met name die
van verkeerstechnische aard. Voor het gro
te verkeer is de verbinding van Amster
dam naar het noorden en oosten door Zuid-
Flevoland van veel groter belang dan de
oost-westverbinding Alkmaar-Lelystad-
Zwolle, die door de Markerwaard zou moe
ten lopen.
De zangeres Mimi Aarden uit Heemste
le, die tijdens de Bayreuther Festspiele
en uitnodiging ontving van Wieland Wag
ner tot een auditie, heeft naar aanleiding
van deze auditie een uitnodiging ontvan
gen haar medewerking te verlenen aan
een reeks voorstellingen van de opera
..Tristan und Isolde", waarvan in januari
de première wordt gegeven door de Staats-
opera te Hamburg onder regie van Wie-
land Wagner.
(Van onze correspondent in de V.S.)
Amerika krijgt zijn Keukenhof: een ge
heel nieuwe bloementuin, die aangelegd
wordt ongeveer zestig kilometer ten noor
den van de stad New York. Prinses Bea
trix zal daar morgen de eerste bol
in de grond stoppen en onmiddellijk
daarna begint men met het planten van
anderhalf miljoen Nederlandse bollen. Voor
dat werk zijn negen Nederlanders naar
Amerika overgekomen. Twee bekende Ne
derlandse tuinarchitecten Willem van der
Lee en Karei van Empelcn, hebben het
ontwerp gemaakt voor deze Sterling Forest
Gardens en daar Van der Lee tevens de
schepper is van Lisse's Keukenhof, heeft
men in Amerika grote verwachtingen van
dit project. Dit bloemenpark, waar men
in 1960 reeds een miljoen bezoekers ver
wacht, is een onderdeel van een bijzonder
interessant werk- en woonproject, dat in
Orange County Graarschap Oranje
wordt aangelegd. In een ongerept gebied
van bos en meren worden laboratoria en
woningen gebouw.d voor wetenschappelijke
werkers, die in een rustige sfeer hun on
derzoekingen willen verrichten.
Helemaal ongerept is het gebied toch
niet. In het zuiden ziet men nog steeds de
ijzersmelterij, waar men in 1778 de kolos
sale ketting heeft vervaardigd om de rivier
de Hudson voor de Engelsen af te sluiten.
Op die manier hebben de Amerikanen met
succes de steden Kingston en Newburgh
weten te beveiligen.
Maar die ijzerwinning werd te kostbaar
en het terrein kwam in het bezit van de
familie van oud-gouverneur Harriman. De
Harrimans deden niets met dit gebied en
pas toen het, in 1956. verkocht was aan de
City Investing Company, begon Sterling
Forests tweede jeugd. Dowling en Walker,
de directeur en de onder-directeur van
deze maatschappij, hebben grootse plannen,
die voor een klein gedeelte reeds zijn ver
wezenlijkt. Zij willen hier research
centra vestigen voor diverse industrieën
(beslist geen fabrieken dus) en zij wensen
op de beboste heuvels en langs de meren
passende woningen te bouwen voor de
wetenschappelijke onderzoekers, die als
zij hun woonplaats goed kiezen zelfs van
huis naar laboratorium kunnen.... lopen.
Dit is uniek voor Amerika. Verder is het
heel bijzonder, dat men op de meren geen
motorboten zal toelaten, dat men rond de
huizen de bomen zal laten staan en dat
men woningen en onderzoekcentra zal
trachten aan te passen aan het landschap.
Men is nog maar heel in het begin met
de uitvoering van die plannen, maar wat
er reeds voltooid is wekt goede verwach
tingen. Voor wetenschappelijke onderzoe
kers heeft men bijvoorbeeld een mooi con
ferentiecentrum gebouwd en de aangeslo
ten reeks van kleine researchcentra ge
tuigt eveneens van goede smaak. Union
Carbide, het grote chemische concern,
heeft op dit terrein reeds een groot eigen
laboratorium gebouwd en binnenkort gaat
deze maatschappij hier in een bergwand
ook een kernreactor installeren.
Het gehele gebied is groter dan Manhat
tan, New Yorks centrum en er is hier
zonder dat de rust verstoord zal worden
nog plaats voor veel huizen en zeker ook
nog voor meer onderzoekcentra. Ongetwij
feld zal het bloemenpark ertoe bijdragen
om dit nieuwe vestigingsgebied bekend te
maken.
De Nederlandse bollenkwekers hebben
onmiddellijk begrepen, dat zij hier een
kans kregen voor een enorme publiciteit.
Die anderhalf miljoen bollen, die zij bij
dragen, zullen een prachtige propaganda
voeren voor een van Nederlands mooiste
exportprodukten.
Dit wordt een grootse Keukenhof: bebos
te heuvels omringen een vlak terrein, waar
langs de oevers van sierlijk gevormde
vijvers duizenden tulpen geplant kun
nen worden. Tussen de bomen, op zachte
glooiingen, is er ruimte in overvloed voor
narcissen en de Nederlandse kwekers zul
len er wel voor zorgen, dat ook hun andere
bloemen goed tot hun recht zullen komen.
Het interieur van „Onchiota" lodge,
een conferentiecentrum voor weten
schappelijke werkers.
