Verkeer op de verkeerde weg
Minister acht spoedige beslissing
over het IJmond-probleem nodig
Bruiloftsfeest eindigde in
familieveldslag
Twee hoogleraren planten eerste
bloembollen voor Floriade
Strenge straffen voor tien
vechtlustigen
C. J. van Mastrigt nieuwe
voorzitter van het C.N.V.
DINSDAG 22 SEPTEMBER 1959
9
BEGROTING BINNENLANDSE ZAKEN
Nog geen licht in de moord
op de „Utrecht"
Gezagvoerder gelooft aan
een ongeluk
Meubelfabriek afgebrand
Polygoon komt met
„schooljournaals"
„Belgische weck" in
Amsterdam
START VAN „TULPENRALLY'
Hoge onderscheiding voor
prof. dr. 0. Bottema
Honderd man op wachtgeld
bij Artillerie Inrichtingen
Persstemmen over de
typografenstaking
Op de Duivendrechtsekade vloog een wesp door het open portierraampje een auto
binnen. De automobilist schrok daarvan zo, dat hij de macht over het stuur verloor.
De auto „ontwortelde" een lantaarnpaal en sloeg om, maar de bestuurder liep slechts
een paar schrammetjes op.
Op een met knipperlichten beveiligde overweg bij Nieuw-Leusen tussen Zwolle en
Meppel ramde een elektrische locomotief een vrachtauto met oplegger, waarop een
graafmachine werd vervoerd. De onderkant van de oplegger raakte vast op de over
weg. De chauffeur en een bijrijder sprongen uit de cabine, net bijtijds om te zien hoe
de oplegger met de dragline honderden meters door de trein werd meegesleurd. Er
bleef niet veel van over.
Dat was ook het geval met een lesvliegtuigje, waarmee een sportvlieger boven het
vliegveld Hilversum enige „stunts" vertoonde, die eindigden in een val van geringe
hoogte. Het toestel werd vernield en de vlieger liep vrij ernstige kwetsuren op.
In de toelichting op de begroting van
Binnenlandse Zaken zegt minister Toxo-
peus o.a. dat zijn beleid, evenals dat van
zijn ambtsvoorgangers erop gericht zal
zijn, tegen aantasting van de provinciale
en gemeentelijke zelfstandigheid te waken
en de doorwerking van de decentralisa
tiegedachte te bevorderen.
Overtuigd van de noodzaak, dat met be
trekking tot het IJmond-probleem op kor
te termijn een beslissing wordt genomen
heeft de minister deze zaak onmiddellijk
na zijn optreden ter hand genomen. Uit
voerig nader mondeling beraad met Ge
deputeerde Staten van Noordholland heeft
hem tot een voorlopige conclusie geleid,
waaromtrent hij thans overleg pleegt met
zijn ambtgenoot van Volkshuisvesting en
Bouwnijverheid. Zijn streven is erop ge
richt, het definitieve standpunt van de re
gering zeer spoedig kenbaar te maken.
Indien de voorbereiding door de provin
ciale- en gemeentebesturen tijdig zal
zijn voltooid, kunnen in de loop van het
zittingsjaar voorstellen worden verwacht
voor een gemeentelijke herindeling van de
Noordwest-Veluwe, van Walcheren, van de
ingedijkte Braakman en van het gebied
tussen Gouda, Oudewater, Woerden en
Boskoop en voor een wijziging van de
grens tussen de gemeenten Oostburg en
Schoondijke, Hoogeveen en Ruinen, Made
en Oosterhout, Amersfoort en Leusden en
Hulst en randgemeenten.
Financiële verhouding
Wat het wetsontwerp betreffende een
nieuwe regeling van de financiële verhou
ding tussen het rijk en de gemeenten be
treft zegt .de minister dat de aanpassing
van de voorgestelde aan de bestaande uit
keringsregelingen geruime tijd in beslag
zal nemen. Bij invoering van de nieuwe
uitkeringen van 1 januari 1959 af zal deze
aanpassing, welke uiteraard pas na het
totstandkomen van de wet ter hand geno
men kan worden, gemakkelijker kunnen
verlopen en in verband daarmede min
der tijd vergen dan bij invoering op een
tijdstip na de totstandkoming van de wet.
Er kan een, zij het betrekkelijk kleine,
verbetering worden geconstateerd in de
vlottende-schuld-positie, welke verbete
ring echter in de laatste maanden, waar
in de mogelijkheden voor de gemeenten
op de kapitaalsmarkt gering waren, vrij
wel tot stilstand kwam. De bruto vlotten
de schuld van de gemeenten tezamen be
droeg eind juni 1959 nog rond f 1150 mil
joen en de verplichtingen wegens in uit
voering zijnde werken rond 1800 miljoen,
waartegenover op die datum een bedrag
van rond f 760 miljoen stond wegens ge
contracteerde doch nog te ontvangen lang
lopende leningen. De situatie is nog zoda
nig, dat de medio 1957 ten aanzien van de
voorziening in de kapitaalbehoeften van
de gemeenten genomen maatregelen ge
handhaafd moeten blijven.
Verplaatsing bevolking
Het is wenseliik gebleken"dë ministers
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap-,
pen, van Sociale Zaken en Volksgezond
heid en van Maatschappelijk Werk, die
op het terrein van de verplaatsing van de
bevolking een eigen taak hebben te' ver
vullen, bii de uitvoering van de Wet Ver
plaatsing Bevolking te betrekken.
De maatregelen, die op het gebied van
de organisatie Bescherming Bevolking in
het komende zittingsjaar in het bijzonder
de aandacht zullen vragen, zijn van tweeër
lei aard. In de eerste plaats zijn er die
maatregelen, welke samenhangen met een
aanpassing van de opzet van de zelfbe
schermingsorganisatie in het A-gebied aan
nieuwere inzichten. De aanpassing zal om
vatten een accentverlegging wat de ta
ken van de blok- en de wijkorganisatie
betreft en een terugbrenging van de forma
tiesterkte van de zeKbeschermingsorgani-
satie. gepaard gaande met; een opzet wel
ke toevoeging van vrijwilige mankracht
aan de wijkorganisatie in de tijd van pa
raatheid mogelijk maakt. Naast deze or
ganisatorische maatregelen staan ook nu
weer op de voorgrond die maatregelen
welke verband houden met de gevaren
BOSTON (UPIReuter) Recher
cheurs van de Bostonse politie hebben in
New York bemanningsleden en passa
giers van het Nederlandse s.s. Utrecht ver
hoord in verband met de gisteren gemel
de moord op de 23-jarige mevrouw Lynn
Kaufmann, dochter van een rijke in
dustrieel uit Chicago. De 'politie verklaart
dat mevrouw Lynn Kaufmann op het hoofd
geslagen werd voordat zij van de
„Utrecht" in zee geworpen en verdronken
zou zijn.
Gedurende drie uur werd mevrouw Stan
ley-Spector ondervraagd. Zij is de echt
genote van prof. dr. Stanley Spector, hoog
leraar aan de Washington Universiteit in
St. Louis, die mevrouw Kaufmann als se
cretaresse in dienst had. Mevrouw Stan
ley is voorzover bekend de laatste die me
vrouw Kaufmann in leven heeft gezien.
Mevrouw Kaufmann heeft bij de familie
Stanley Spector en hun drie kinderen in
St. Louis gewoond sinds zij in 1956 voor de
hoogleraar ging werken. De twee vrou
wen en de drie kinderen waren nu op de
terugweg van Singapore waar prof. Stan
ley Spector een jaar heeft gewerkt. Hij
zelf was vooruit gevlogen.
In het onderzoek naar de moord heeft
de politie de theorie ontwikkeld dat me
vrouw Kaufmann vermoord is omdat zij
lucht had gekregen van een complot om
opium de V.S. binnen te smokkelen.
Ongeluk?
Kapitein A. J. de Bruijn van de Utrecht
heeft thans aan zijn reders, de Rotter
damse Lloyd geseind, dat inderdaad op het
traject BostonNew York mevrouw Kauf
mann werd vermist. Men nam aan, dat
zij over boord was gevallen en verdron
ken. Kapitein De Bruijn acht geen enke
le reden aanwezig om aan misdrijf te den
ken, maar de politie van Boston acht een
onderzoek gewenst op grond van bepaal
de vermoedens. De resultaten van dit on
derzoek moeten nog worden afgewacht, al
dus de gezagvoerder.
De politierechter in Arnhem heeft een
vechtpartij berecht, die in de nacht van
11 op 12 september de bevolking van een
hele Nijmeegse stadswijk in rep en roer
bracht. Het ging hierbij om een vete tus
sen twee families, S. en Van H. aan de
Anjelierenweg. De gelegenheid om het uit te
vechten werd aangegrepen toen een zoon
van de familie S. met een 17-jarige dochter
van de familie Van H. in het huwelijk
trad en er 's avonds ten huize van de Van
H.'s bruiloft werd gevierd.
Met alles werd er toen gegooid en gesla
gen en de politie slaagde er pas na uren
in, de rust te herstellen. In de omgeving
van het huis van de familie Van H. zag
het er toen uit alsof er een wervelwind ge
woed had. Verscheidene mensen hadden
verwondingen opgelopen, zo ook een der
aanwezige agenten die met een steen op
het hoofd werd geslagen. Tien arrestanten,
onder wie een 37-jarige moeder van acht
kinderen, werden meegenomen naar het
politiebureau waar ook het bruidspaar
terwille van de eigen veiligheid de rest
van de nacht doorbracht Van de verhitting
der gemoederen was ter rechtszitting geen
spoor meer te bekennen. De verdachten
stonden gedwee op een rijtje voor de po-
litirechter, maar ontkenden goeddeels
schuld.
Vannacht is brand uitgebroken in een
fabriek voor betimmering en meubelen te
Schiedam.
De fabriek, die ondergebracht was in
houten loodsen, brandde tot de grond
toe af.
Een nabijgelegen oude molen bleef be
houden.
In zijn requisitoir voerde de officier
aan, dat hier sprake was van een tevoren
beraamd plan. „Wij hebben al zo veel met
jeugdige nozems te stellen, dat ik er echt
voor bedank er nog volwassen nozems bij
te krijgen", aldus de officier. Hij eiste tegen
de tien verdachten, van wie de oudste 62
jaar was en de jongste 17, gevangenisstraf
fen variërend van één week tot drie maan
den. De politierechter vonniste grotendeels
conform. Eén verdachte werd vrijgespro
ken wegens gebrek aan bewijs. De zwaar
ste straf, drie maanden gevangenisstraf,
kreeg een 35-jarige magazijnbediende die
een der agenten tijdens het tumult met
een steen op het hoofd had geslagen en
die reeds eerder wegens mishandeling ver
oordeeld was.
De filmonderneming Polygoon, die zich
reeds van 1952 af bezig houdt met de ver
vaardiging van didactisch verantwoorde
filmstrips ten behoeve van het onderwijs,
gaat nu een schooljournaal (16 mm-film
met een vertoningsduur van twaalf mi
nuten) uitbrengen.
In tegenstelling tot het traditionele bio
scoopjournaal wordt niet. het accent ge
legd op de actualiteit, doch op de docu
mentaire onderwerpen. De bedoeling is de
kinderen te confronteren met de leerzame
en zinvolle gebeurtenissen en verschijn
selen uit het dagelijks leven in ons land
en daarbuiten. Deze schooljournaals kun
nen daarom ook steeds opnieuw worden
gebruikt omdat zij niet spoedig veroude
ren. De scholen zullen dit journaal, dat bij
besloten proef voorstellingen door de peda
gogische centra gunstig is ontvangen, kun
nen huren.
De bedoeling is, elke maand een nieuwe
aflevering te laten verschijnen. Om peda-
gogisch-didactische redenen worden de
films zonder geluid gemaakt.
welke dreigen door het mogelijke gebruik
van nucleaire aanvalsmiddelen.
Personeelsbeleid
De minister houdt in overeenstemming
met het voornemen van het kabinet bij zijn
adviezen ten volle rekening meTde wens
de personeelsbezetting waar mogelijk
tot bescheidener proporties terug te
brengen. Aangezien de door zijn ambts
voorgangers opgedane ervaring heeft ge
leerd, dat zonder critische beoordeling van
buitenaf de formaties niet steeds in de
optimale verhouding staan tot de te ver
richten taken, terwijl een juiste waarde
ring slechts mogelijk is, indien vaststaat,
dat een diensteenheid doeltreffend is ge
organiseerd, is de minister genoopt
uiteraard in nauw overleg met zijn ambt
genoten speciale aandacht te schenken
aan de organisatorische aspecten der per-
soneelsformaties.
Het personeelsbeleid zal erop zijn ge
richt, de kwaliteit van het personeel te
verhogen. Selectie, vorming en opleiding
zullen speciale aandacht dienen te genie
ten. Daarbij streeft de minister naar een
grotere uitwisselbaarheid van het perso
neel.
De minister is voornemens, tegelijk met
een wijziging en verruiming van de ont
slagbepalingen de totstandkoming van een
nieuwe wachtgeldregeling te bevorderen,
die het wachtgeld mede afhankelijk stelt
van de leeftijd ten tijde van het ontslag.
Het onderscheid tussen kort en lang wacht
geld zal dan komen te vervallen. De mi
nister zal de herplaatsing van wachtgel
ders in andere hun passende functies in
de rijksdienst met kracht blijven bevorde
ren. De invoering van de systemen van
werkclassificatie en prestatiebeloning
vindt geleidelijk voortgang.
De regering streeft ernaar dat nog aan
het einde van dit jaar een wetsontwerp
voor een nieuwe pensioenwet zal kunnen
worden ingediend.
De Belgische minister van verkeerswe
zen, de heer P. W. Segers zal op 2' okto
ber in de Apollohal te Amsterdam een om
vangrijke tentoonstelling openen, een der
onderdelen van de Belgische week die van
2 tot en met 10 oktober a.s. in de hoofd
stad wordt gehouden. Deze manifestatie,
georganiseerd door het Belgische commis
sariaat-generaal voor toerisme, heeft niet
alleen ten doel het verstevigen van de ban
den tussen de beide Beneluxlanden, doch
ook het geven van een overzicht der toe
ristische. artistieke en economische mo
gelijkheden. die België biedt. Film-, to
neel- en muziekvoorstellingen. folkloristi
sche optochten en beiaardconcerten zullen
die week samenvallen met de (voor het
publiek gratis toegankelijke) tentoonstel
ling", waaraan door Nederlandse en Belgi
sche instanties is meegewerkt.
Tijdens een in Utrecht gehouden buiten
gewone algemene vergadering van het
Christelijk Nationaal Vakverbond is tot
voorzitter van het C.N.V. gekozen de heer
C. J. van Mastrigt. Hij volgt de heer M.
Ruppert op, die tot lid van de Raad van
State is benoemd.
De heer Van Mastrigt werd op 25 sep
tember 1909 in Klundert geboren. Aan
vankelijk was hij werkzaam op een druk
kerij, doch later werd hij landarbeider. Hij
sloot zich aan bij de Nederlandse Christe
lijke Landarbeidersbond, waarvan hij in
1931 in het bestuur van de afdeling Ze
venbergen kwam. Hij werd tot voorzitter
gekozen en nam het initiatief tot het stich
ten van een Christelijke Besturenbond in
die plaats.
C. J. van Mastrigt
Na de bevrijding werd de heer Van
Mastrigt lid van net dagelijks bestuur van
de Ned. Chr. Landarbeidersbond en in
1947 volgde hij de heer M. Ruppert als
voorzitter van deze bond op.
De heer Van Mastrigt heeft een groot
aandeel gehad in de voorbereidende werk
zaamheden voor de Stichting van de Land
bouw.
Later volgde zijn benoeming tot lid van
het hoofdbestuur van het C.N.V.
In zijn afscheidsrede zei de heer Ruppert
onder meer: „Weliswaar ben ik de eerste
Staatsraad uit de kring van de werk
nemersvakbeweging, doch niet de eerste
arbeidersjongen die Staatsraad wordt. Dat
was dr. J. Schouten, die evenals ik vroeger
bloemistarbeider is geweest".
Namens het-'C.N.V werd de heer Rup
pert een schrijfbureau aangeboden. De
aangesloten bonden verrasten hem met
een bureaustoel en een bureaulamp. Na
mens het overlegorgaan van de drie vak
bonden sprak de voorzitter van het N.V.V.,
de heer C. van Wingerden, en namens het
conven.t van christelijk sociale organisaties,
de heer H. de Mooij. De voorzitter van de
S.E.R.. prof. dr. G. M. Verrijn Stuart en de
voorzitter van de Stichting van de Arbeid,
mr. F. de Graaff, voerden eveneens het
woord.
Aan de achterzijde van het museum
Boymans van Beuningen in Rotterdam op
het gazon en bij het bordes van de tuinzaal,
hebben maandag twee professoren zich
diep gebukt om met vaardige hand bloem
bollen te planten in twee vierkantjes met
teelaarde. Die bollen waren de eerste van
de ruim anderhalf miljoen bloembollen,
die volgend jaar op de Florida voor een
fantastisch kleurenschouwspel zullen zor
gen.
Op het veertig ha grote terrein van de
Floriade in Rotterdam zijn maandag
morgen de eerste bloembollen geplant.
Nadat professor dr. E. Van Slogteren
(geheel rechts) enkele narcissen de
grond in had gestopt, plantte de hui
dige directeur van het Laboratormm
voor Bloembollenonderzoek in Lisse,
professor dr. ir. J. P. H. van der Want,
de eerste tulpen.
Professor dr. E. van Slogteren, de afge
treden directeur van het Laboratorium
voor bloembollenonderzoek in Lisse plant
te de eerste narcissebollen. Zijn opvolger,
professor ir. J. P. H. van der Want, maak
te onder het goedkeurend oog van vaklie
den die deze plantcampagne uitvoeren, een
begin met de aanleg van een tulpenborder.
Dat alles gebeurde aan de voet van een ho
ge mast met de Floriade-vlag, een rode,
gestyleerde tulp op een wit veld.
Er was een groot gezelschap van Flori-
ade-autoriteiten en personen uit het bloem
bollenvak aanwezig bij de start van deze
„tulpenrally" op de Floriade. De algemeen
voorzitter van de tentoonstelling, dr. A. J.
Verhage, vertelde dat in 1958 de totaalex
port van bloembollen circa tweehonderd
miljoen gulden bedroeg. Uit een klein be
gin is het bloembollenbedrijf gegroeid en
opgebouwd tot een tak van tuinbouw, die
ons land over de gehele wereld vermaard
maakt. Hiervoor is ook van wetenschappe
lijke zijde een belangrijke bijdrage gele
verd en zulks verklaarde de actieve aan
wezigheid van de beide hoogleraren, „bol
led-bozen" zogezeid.
Professor Van Slogteren zei. alvorens
de eerste narcissen te planten, dat het we
tenschappelijk onderzoek veertig jaar ge
leden slechts schoorvoetend in het bollen-
bedrijf is aanvaard. Thans is dit geheel
anders. De bestudering van de gezond
heid van de bloembol, het onderzoek van
de klimaatsinvloeden, zowel in ons land
als in on™ afzetgebieden, hebben belang
rijke gegevens opgeleverd.
Dank zij de krachtige medewerking van
de kwekers is de verbruiksperiode van de
bloembollen belangrijk verlengd. Zowel
door vervroeging" van de bloei als door
remming voor latere bloei konden nieuwe
afzetgebieden worden veroverd, zoals door
de export naar het zuidelijk halfrond.
Professor Van der Want. de opvolger van
professor Van Slogteren, verklaarde het
als zijn taak te zien, het wetenschappelijk
onderzoek van de bollencultuur verder te
bevorderen. Hij sprak de hoop uit, dat vol
gend voorjaar en zomer de bezoekers van
de Floriade in verrukking zullen komen
van de kleuren der geëxposeerde bolge
wassen.
Bij de rectoraatsoverdracht aan de
Technische Hogeschool te Delft heeft de
minister van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen, mr. J. M. L. Th. Cals mee
gedeeld, dat de Koningin de aftredende
rector magnificus prof. dr. O. Bottema,
had benoemd tot commandeur in de orde
van Oranje-Nassau. De versierselen beho
rende bij deze onderscheiding reikte de
minister aan prof. Bottema uit aan het
einde van een toespraak, waarin hij de
scheidende rector magnificus huldigde
voor al hetgeen hij in zijn negenjarige
ambtsperiode voor het hoger onderwijs in
het algemeen en voor de Technische Ho
geschool te Delft in het bijzonder heeft ge
daan. De minister noemde prof. Bottema
een grootmeester van de taal, die boven
dien beschikte over een stuurmanskunst,
waarmede hij het schip van de senaat tel
kens weer behoedzaam wist te loodsen tus
sen de Scylla van overspannen vernieu
wingsdrang en Charybdis van vermolmde
traditie.
De in Rijswijk gevestigde afdeling labo-
reerwerkplaatsen van het Staatsbedrijf
Artillerie-inrichtingen zal worden opgehe
ven daar aan dit fabriekscomplex op kor
te termijn een andere bestemming zal wor
den gegeven. Op deze afdeling werken
circa 100 man personeel dat na het ont
slag op wachtgeld gesteld wordt en waar
voor een bijzondere regeling wordt ge
troffen.
Onder het opschrift „Proteststaking"
schrijft de Volkskrant van heden:
Het dreigt traditie te worden, dat de tot
standkoming van een nieuwe cao voor de
grafische bedrijven gepaard gaat met een
protest-staking bij de Amsterdamse dag
bladen. Vandaag op de kop af drie jaar
geleden kwamen de kranten één dag niet
uit, gisteren ontstond een zelfde situatie.
De trouwe lezer, die terecht is gaan ge
loven in de leuze, dat je de krant niet mis
sen kunt „geen dag", zou bijna gaan den
ken, dat zijn lijfblad het best af en toe
een etmaal zonder hém schijnt te kunnen
stellen. Maar dat is niet waai'. Het gaat
alle krantemensen de grafici inbegre
pen aan het hart, als ze een dag ver
stek moeten laten gaan.
De lange duur van de onderhandelingen,
de verwachtingen, die in de loop van de
tijd zijn ontstaan en ten slotte de bittere
teleurstelling, toen het College van Rijks
bemiddelaars bezwaar maakte, hebben
ertoe geleid, dat de grafici in de hoofd
stad tegen het advies van de organisa
ties in meenden een zeer duidelijk pro
test te moeten laten horen. Anderen, el
ders in het land, hebben dit protest over
genomen. Dezelfde grafici hebben drie
jaar geleden ook geprotesteerd. Toen was
het tegen een loonbeslissing, die viel on
der het kabinet-Drees, nu gaat het tegen
een, die genomen wordt in het kader van
de vrijere loonpolitiek onder het kabinet-
De Quay. Dat verklaart, waarom Het Vrije
Volk zich nu zo ontzettend opwindt en zijn
lezers probeert wijs te maken, dat dit dan
de vrijere loonpolitiek is. Het is misschien
goed er Het Vrije Volk aan te herinneren,
dat ook onder het bewind van minister
SuuiTioff loonsverhogingen werden ge
toetst en dat ook toen afkeuring mogelijk
bleek. Binnen het raam van de vrijere
loonvorming vindt eveneens toetsing
plaats, zij het dat nu meer dan vroeger
rekening wordt gehouden met wat per be
drijfstak mogelijk is.
Er is officieel alleen maar bekend ge
maakt. dat het standpunt van het college
van Rijksbemiddelaars afwijkt van dat
van de werkgevers en werknemers. In
hoeverre het afwijkt en wat dit voor ge
volgen kan hebben voor de loonvoorstel-
len is niet bekend. Het is dus onmogelijk
nu reeds de beslissing van het college te
beoordelen. In ieder geval weegt voor ons
in een stelsel van vrijere loonpolitiek de
moeizaam tot stand gekomen overeen
stemming tussen werkgevers en werkne
mers zwaar, zeker in de grafische sector,
steeds een pionier in de verwezenlijking
van de overlegsgedachte. De bezwaren
van het college moeten dus wel zeer fun
damenteel zijn, willen ze gewicht in de
schaal leggen. In dat geval heeft het col
lege de moeilijke plicht voet bij stuk te
houden, omdat fouten bij het begin van
de vrijere loonpolitiek tegen de spelregels
begaan zich later ernstig zouden wreken.
Noch de grafici noch iemand anders zou
daar belang bij hebben behalve als er zou
worden aangestuurd op een mislukking
van de vrijere loonpolitiek. Het nader
overleg zal op korte termijn uitkomst
moeten bieden. Voor de grafici hopen we
oprecht, dat het college spoken heeft ge
zien. Mocht dat niet zo zijn, dan zullen ze
van hun kant open moeten staan voor re
delijke fundamentele bezwaren.
De Telegraaf van heden geeft zijn visie
op de typografenstaking in de volgende
bewoordingen: De economische positie
der grote landelijke bladen is ten gevolge
van de laatste wereldoorlog aanzienlijk
verzwakt. Hebben de vooroorlogse bladen
door de oorlogsgebeurtenissen en hun na
sleep hun financiële reserves grotendeels
ingeboet, de na de oorlog nieuw versche
nen landelijke kranten staan voor de taak,
de technische uitrusting, die zij bij hun
verschijning misten, nieuw op te bouwen,
en daartoe is nodig, reserves te kweken.
Daarbij komt, dat de naoorlogse regerin
gen de abonnementsprijzen steeds krach
tig onder druk hebben geplaatst. Het ge
volg is, dat deze abonnementsprijzen aan
zienlijk lager liggen dan de buitenlandse.
Dit, hoewel nieuwe machines en grond
stoffen, zoals papier en inkt, tegen inter
nationale prijzen moeten worden inge
kocht. De lagere abonnementsprijzen kun
nen daarom slechts gehandhaafd worden
door druk op de lonen.
Betaalden vóór de oorlog de dagblad
drukkerijen lonen, die aanzienlijk hoger
lagen dan die der particuliere handels
drukkerijen, thans zijn die in beginsel ge
lijkgetrokken. De drukker of zetter in de
dagbladbedrijven neemt, niet meer de be
voorrechte plaats in, die hij vóór de oor
log bezette. Vandaar de moeilijkheden, die
telkens weer in de dagbladbedrijven op
treden, zowel bij het aanwerven van per
soneel als door spontane uitbarstingen.
Dit is de achtergrond van de actie, waar
door onze lezers hun maandagochtendblad
hebben moeten missen. Bij de touwtrek
kers achter de schermen ging het erom,
het kabinet-De Quay een hak te zetten. En
dat werd vergemakkelijkt door de tactiek
van colleges, zoals de Stichting van de Ar
beid en het College van Rijksbemidde
laars. In deze kringen wist men heel goed
wat zich afspeelde tijdens de langgerekte
onderhandelingen tussen werkgevers en
werknemers over de thans zo omstreden
cao in de grafische industrie. Had men
partijen tijdig gewaarschuwd, dat wat in
de maak was niet goedgekeurd zou wor
den, de nieuwe overeenkomst zou nooit
door werknemers en werkgevers gezamen
lijk zijn geaccepteerd.
Men zal tegenwerpen, dat een dergelijk
overleg niet op de weg der genoemde col
leges lag. Wie zo spreekt, lokt opzettelijk
moeilijkheden uit en ontneemt wei-kgevers
en werknemers hun laatste verantwoorde
lijkheid.
Wat hier ook van zij, de wilde staking
van gisteren heeft niet alleen niets opge
lost, maar tegelijkertijd een prestigekwes
tie geschapen, die moeilijk te verteren
valt.
Het is duidelijk, welk spel er gespeeld
wordt. Enerzijds het bukken van rege
ringscolleges voor een kortstondige wilde
actie, anderzijds de dreiging van een al
gemene typografenstaking. Er zal veel be
leid nodig zijn om beide klippen te omzei
len.
Eén ding is zeker. De bovengenoemde
colleges zijn voor de tweede keer men
herinnert zich wat zich heeft afgespeeld
bij de metaalbedrijven een bron van on
rust en moeilijkheden gebleken. De zoge
naamde geheime besprekingen, die zij
voeren, bleken zo lek als een mandje te
zijn. Zij voerden geleidelijk de spanning
op tot een kookpunt. Slechts indien de di
rectieven aan deze onpraktische lieden ge
wijzigd worden, zijn moeilijkheden als
thans opnieuw zijn opgetreden, te vermij
den. Wellicht ligt in deze richting een weg
uit de impasse, waarin wij thans geraakt
zijn.
