De verdwijning van de oude
hbs dient algemene vorming
Duitse „Stahlhelm" predikt
de ouderwetse soldatengeest
„Export heeft slecht gewerkt
en vele bollen zijn weggegooid"
Onderwijs in nieuwe banen
Vroegere bankbediende
verdacht van fraude
Gas- en stroomdiefstal
berecht
Bond van Bloembollenhandelaren
Amsterdamse tram
van heden af duurder
Zaanstreek in rep en roer
door vals brandalarm
Polen en Turkije betwisten
elkaar vrijkomende zetel
Eerste wereldcongres over
industriële vormgeving
Avonturier vervalste
paspoorten
Haarlemse rechtbank
Onderwijzer vervalste re$u
van het kantongerecht
Hechtenis geëist wegens
grove schuld aan botsing
ZOAVO wil UNO-controle
in Laos bestendigen
VRIJDAG 2 OKTOBER 1959
9
(Door dr. J. A. G. van der Veer, rector van het Stedelijk Gymnasium te Utrecht)
Hoe men het voorstel van minister Cals,
blijkens het door deze ingediende ontwerp
van wet op het voortgezette onderwijs, om
de oude hbs met naam en al te doen ver
dwijnen en haar taak op te delen tussen
Atheneum en de HAVO-school, beoordeelt,
hangt natuurlijk ten zeerste af van het
standpunt dat men inneemt. De echte
hbs-mensen zullen vooral de verlenging
van de cursusduur betreuren, omdat er
toch nog altijd een niet te verwaarlozen
percentage leerlingen is, dat deze oplei
ding in vijf jaar voltooit. De verandering
betekent echter een verbetering, wanneer
men het volgende overweegt.
Op zichzelf is het reeds vreemd, dat men
in Nederland zowel na een zesjarige voor
opleiding (gymnasium) als na een vijfja
rige (hbs) toegang verkrijgt tot het afleg
gen van universitaire examens. De parate,
feitelijke kennis van de hbs-leerling is,
voor zover deze te vergelijken valt, mis
schien even groot als die van de gymna
siast, maar in algemene vorming staat de
gemiddelde hbs-leerling achter.
Dat nu ook de nieuwe hbs, in het
gewaad van het Atheneum, door zijn
langere duur meer kan bijdragen tot
de algemene vorming van de leerling,
is als een voordeel te beschouwen.
Dit klemt des te meer, omdat het wets-
ontwerp-Cals beoogt ook die leerlingen bij
het voorbereidend wetenschappelijk on
derwijs te krijgen, die wel over de ver
standelijke capaciteiten, maar vaak niet
over de benodigde culturele habitus be
schikken. Juist dit aspect van het onder
wijs komt de laatste decennia meer naar
voren. Voor de school ligt hier een grote
taak.
De maatschappelijke cpleiding van de
hbs wordt overgenomen door het hoger al
gemeen voortgezet onderwijs (HAVO), in
leerstof ongeveer te vergelijken met de
huidige middelbare meisjesschool en de
middelbare handelsdagschool. Of deze
nieuwe geschapen havo-school zal aan
slaan, is op dit moment niet te zeggen.
Het bedrijfsleven verklaart wel, dat het
behoefte heeft aan aldus opgeleide men
sen, maar de toekomst moet leren, of dit
juist is.
De essentie
In het eerste artikel hebben wij reeds
uiteengezet, dat de essentie van het wets-
ontwerp-Cals bestaat in vrijheid en diffe
rentiatie, waardoor iedere Nederlander na
het volgen van het basis-onderwijs kan
deelnemen aan die vorm van onderwijs,
welke het best beantwoordt aan zijn capa
citeiten.
Natuurlijk is dit geen gloednieuw ver
schijnsel in onze samenleving. Dank zij
het feit dat steeds grotere groepen van de
Nederlandse bevolking op hoger levens
niveau komen, zoekt ieder die opleiding en
vorming, welke hem het meest perspec
tieven bieden.
Aldus ziet men nieuwe vormen van on
derwijs ontstaan en bestaande vormen
evolueren of verdwijnen.
Nieuw in het wetsontwerp echter is dat
de aansluiting tussen de verschillende vor
men van voortgezet onderwijs vloeiender
zal worden, om op die wijze het euvel van
de verkeerde schoolkeus en het daarmee
samenhangende probleem van blijven-zit-
ten en vastlopen te bestrijden.
Het wetsontwerp onderscheidt tweeërlei
vorm van aansluiting: de horizontale en
de verticale. Hiervan verdient de horizon
tale het meest onze aandacht. Hieronder
verstaat het wetsontwerp het op elkaar
afstemmen van leerplannen bij verschil
lende onderwijsvormen voor leerlingen
van dezelfde leeftijdsgroep zodat in begin
sel zonder enig tijdverlies overgang van
de ene naar de andere vorm en dan naar
een overeenkomstig leerjaar mogelijk is.
Hier staan we dan voor het probleem,
hoe men zo goed en zo snel mogelijk kan
bepalen, wat de capaciteiten van een leer
ling zijn.
Vermoedelijk is dit het moeilijkste
vraagstuk van het gehele voortgezette on
derwijs, dat eigenlijk in nog geen enkel
land bevredigend is opgelost en altijd gro
te moeilijkheden zal blijven opleveren.
Want het gaat erom uit het kind te
halen wat er in zit en tegelijkertijd een
bepaald niveau van onderwijs te hand
haven, die in de praktijk nogal eens
lijnrecht tegenover elkaar staan.
Het verschijnsel, dat ouders maar al te
vaak te hoog grijpen bij de schoolkeus van
hun kinderen en menige school hiertegen
te mat optreedt speelt hierin een belang
rijke rol.
Omdat het voorbereidend wetenschap
pelijk en het algemeen voortgezet onder
wijs in deze de hoogste eisen stellen, klemt
het probleem van de horizontale binding
hier het meest. Tot nu toe stond in dit res
sort van onderwijs de selectie op de voor
grond: men trachtte te bepalen, wie ge
schikt was voor het desbetreffende school
stelsel en wees de rest af. Het bijna uit
sluitend middel was (en is) hiervoor het
toelatingsexamen, waartegen in de loop
der tijden vooral van onderwijszijde, gro
te bezwaren gerezen zijn.
Het lager onderwijs voelt zich door de
druk ervan in zijn ontplooiing belemmerd,
maar het voornaamste bezwaar is wel,
dat het als selectiemiddel niet voldoende
is.
Men kan nl. van een prestatie op het
toelatingsexamen vaak niet zien, of deze
berust op intelligentie of op dressuur. Het
wetsontwerp legt alweer in overeen
stemming met het elck wat wils meer
de nadruk op determinatie dan op selec
tie, meer op geschiktheidsonderzoek dan
op schifting en kent dan ook geen toela
tingsexamen als enig verplicht selectie
middel. Indien wij de betrokken wetspas-
sage juist interpreteren, mag er nog wel
een toelatingsexamen door de opnemende
school worden afgenomen, maar dit mag
niet als enige maatstaf gebruikt worden
bij de opneming van leerlingen.
Het wetsontwerp noemt echter een aan-
al andere wijzen van determinatie, waar-
loor men geen directe behoefte meer zal
hebben aan het in de praktijk zo proble-
natisch geworden toelatingsexamen.
Proefklas
Hieronder valt de proefklas op, die als
"olgt geïntroduceerd wordt:
Een proefklas heeft ten doel in een aan
tal lessen (1624)de leerlingen op hun
geschiktheid voor het voor hen gewenste
schooltype te beoordelen en wel in een
periode, voorafgaande aan het nieuwe
schooljaar. De opzet, de regeling en de uit
voering van deze lessen zullen, zo enigs
zins mogelijk, in nauwe samenwerking tus
sen afleverende en ontvangende scholen
dienen te geschieden. Het onderwijs mag
niet volgens vaste schema's worden ge
geven, mede om te voorkomen, dat de
kinderen erop worden afgericht. De mi
nister is niet van oordeel, dat alle tot het
voortgezet onderwijs (VWO, HAVO,
MAVO) toe te laten leerlingen aan een
proefklas zouden moeten deelnemen. Hij
zou onderscheid willen maken tussen
a) leerlingen, over wie tussen het hoofd
van de afleverende school en de rector/di
recteur van de ontvangende school over
eenstemming bestaat, dat geen nader on
derzoek nodig is, en b) leerlingen, ten aan
zien van wie die overeenstemming niet be
staat en voor wie in de proefklas gelegen
heid bestaat blijk te geven, dat zij voor
toelating in aanmerking komen."
Het is een stap vooruit, dat de proefklas
in de wet zal opgenomen worden. Indien
men echter volgt, wat de minister zou wil
len, ontstaan er wel enige praktische moei
lijkheden. Het wetsontwerp maakt im
mers onderscheid tussen leerlingen, over
wie geen twijfel bestaat en over wie wel
twijfel bestaat met betrekking tot de toe
lating. Dit betekent dat het oordeel van
de lagere school een grote rol gaat spe
len bij de bepaling, of er nog een nader
onderzoek in de vorm van een proefklas
nodig is of niet. Iedere onderwijsman weet,
hoezeer de oordeelvellingen van de onder
scheidene lagere scholen in dit opzicht ver
schillen, hoeveel „optimistischer" de ene
lagere school is dan de andere. Aan de an
dere kant zijn sommige lagere-schoolhoof-
den zeer sceptisch en roepen dan wel psy-
Aan het nog voor het Kamerreces
van Kerstmis in behandeling ko
mende wetsontwerp ter vernieu
wing van het voortgezet onderwijs
heeft een terzake kundige mede
werker van ons blad een reeks
artikelen gewijd, waarvan hierbij
het tweede wordt gepubliceerd.
Het eerste verscheen op 24 sept.
chotechnische hulp in, soms van te betwij
felen waarde. En aangezien het wetsont
werp duidelijk zegt terecht dat de
ontvangende school zich niet aan de ver
antwoordelijkheid daarvoor mag onttrek
ken, zal het erop neerkomen, dat de op
nemende school uitdrukkelijk bepaalde
lagere scholen moet discrimineren.
Om dit te vermijden is het aan te beve
len alle kandidaten in de proefklas op te
nemen, waarvoor bovendien pleit, dat zg.
niet-twijfelachtige leerlingen daarbij
soms niet voldoen aan de verwachtingen
en andere twijfelachtige leerlingen wel
eens meevallen.
Te weinig lessen
Bepaald onvoldoende is o.i. het geringe
aantal lessen, dat het wetsontwerp voor
stelt voor de proefklas. Dit moet zeker
verdrievoudigd worden. En daarmee ko
men wij op de beperkte mogelijkheden
voor de proefklas in de alledaagse prak
tijk van de school. Immers de proefklas
die aan de gestelde eisen beantwoordt, ont
trekt te lang een aantal docenten aan het
gewone schoolwerk in de drukste tijd van
het jaar. Bij een aanmelding van bv. meer
dan 100 leerlingen wordt het dan vrijwel
onmogelijk alle kandidaten in proefklas-
sen op te nemen. Indien dus het wetsont
werp op grond van praktische overwegin
gen de proefklas beperkt tot twijfelachti
ge leerlingen en korte duur is dit aan
vaardbaar, maar niet de beste oplossing.
Opvallend is echter, dat het ontwerp dit
compromis-karakter niet motiveert.
Intussen zijn de bewoordingen van het
ontwerp van dien aard dat een school, die
kans ziet alle kandidaten aan de proefklas
te laten deelnemen, daarin niet gehin
derd wordt.
(Van onze correspondent in Bonn)
Onlangs heeft de „Stahlhelm" te Olden
burg weer eens van zich doen spreken. Het
C.D.U.-bondsdaglid de Hamburgse hoog
leraar in de natuurkunde prof. dr. Pas-
cual Jordan, ging daarbij fel tekeer tegen
de Westduitse journalisten, die zijns in
ziens, bij elke crisis van de internationale
politiek bang worden. Het beeld van de
Duitse soldaat moet volgens de professor
in het hart van het Duitse volk opnieuw
opstaan!
De Stahlhelm is geen vereniging van
eeuwige soldaten en oorlogsdrijvers, ver
klaarde te Oldenburg de „Bundeshaupt-
mann" van deze organisatie, een zekere
Girgensohn. Maar het verleden van de
„Stahlhelm" alsmede de uitlatingen te
Oldenburg gedaan, geven weinig aanlei
ding tot optimisme. De „Stahlhelm" werd
in 1918 opgericht door Franz Seldte en
werd een vrijkorps in de strijd tegen Duit
se communisten. In 1931 kreeg de „Stahl
helm" politieke betekenis door een ver
bond met de nazi's van Hitier en het zo
genaamde Hamburger Front. Seldte werd
zelfs minister in Hitiers regering. De
„Stahlhelm" werd ten slotte overgeno
men door de S.A. van Hitier. Acht jaar ge
leden richtte men de organisatie weer op.
Het Duitse volk heeft volgens Stahlhelm-
leider Jordan in de huidige situatie wat
meer van de ouderwetse frontsoldaat
geest nodig, als medicijn tegen allerlei ver
slappende tendenzen. De Hamburgse pro
fessor, die te Hamburg theoretische na
tuurkunde doceert, meent dat juist de
Stahlhelm-geest zo'n goed medicijn voor
het Duitse volk zal zijn. Die geest laat geen
ruimte voor illusies. Het Duitse volk, ver
slapt door de goede dingen van het „Wirt-
schaftswunder". moet weer bereidheid
krijgen tot „soldatische Opfer" en genoeg
krijgen van de „angst-pers". De „machtin
vloed van de valse pers" moet volgens dit
Bondsdaglid ingeperkt worden. „Er moet
politiebescherming komen tegen tijd
schriften, die een gecamoufleerde Sovjet
propaganda voeren. De bevolking moet
beschermd worden", riep Jordan uit,
„anders blijft het nieuwe leger op één
been staan".
In Haren (Gr.) is een 29-jarige winkelier
gearresteerd, die ervan verdacht wordt in
een vorige betrekking als bankbediende
fraude te hebben gepleegd.
Hij nam een jaar geleden ontslag als
bankbediende van de Rotterdamse Bank
in Hoogeveen. In december 1958 vestigde
hij zich in Haren, waar hij een sigaren
magazijn annex boekhandel en hengel
sportartikelen had gekocht.
Hij wordt ervan verdacht in de tijd dat
hij bij de bank werkzaam was een aantal
effecten, eigendom van Hoogeveense in
gezetenen, ten eigen bate in Amsterdam te
gelde te hebben gemaakt. De waarde van
deze effecten lag tussen de 20.000 en
de 30.000 gulden.
Een 44-jarige glasfabrikant uit Mussel-
kanaal, die lange tijd op onrechtmatige
wijze gas en elektriciteit zou hebben be
trokken is door de Groningse rechtbank
veroordeeld tot acht maanden met aftrek,
waarvan vijf maanden voorwaardelijk met
een proeftijd van drie jaar. De officier had
tien maanden met aftrek geëist. De fabri
kant had een plastic buis zodanig op de
gasleiding aangesloten, dat hij buiten de
meters om gas verkreeg. Elektriciteit
verkreeg hij klandestien doordat hij een
pen door het telmechanisme van de me
ter had geslagen waarmee hij deze meter
naar believen kon stopzetten.
Het machtige sluizencomplex in de
Zandkreek bij Katseveer staat thans
in open verbinding met het water. Op
21 september is men begonnen de
oostelijke ringdijk van de bouwput
door te graven en nu stroomt dan het
water vrij de schutsluis binnen. In nog
geen jaar tijds werd hier een gigan-
men de sluis en de
tisch werk verricht: een 140 m lange,
20 m brede en 9\2 m diepe sluis werd.
gegraven. Het gebruikte materiaal be
stond uit 2200 ton stalen bewapening
en 23.000 kubieke m beton. Het op
hangen van de sluisdeuren en plaatsen
van de basculebrug zal tussen 7 en
14 oktober gebeuren. Op de foto ziet
plaats voor de brug.
Een groot aantal leden van de Bond van
Bloembollenhandelaren heeft woensdag
middag in de foyer van Treslong te Hil-
legom tijdens de algemene vei'gadering de
gelegenheid aangegrepen om hun grieven
tegen de huidige gang van zaken ken
baar te maken. De voorzitter, de heer
F. J. v.d. Kolk, gaf als zijn mening te ken
nen, dat de export dit jaar „zeer slecht"
gewerkt heeft. Men heeft zeer vele tul
pen weg moeten gooien wegens beschadi
ging en aantastingen door het zuur en
narcissen, die waardeloos geworden wa
ren door bolrot en hierdoor zullen de prij
zen gestegen zijn, dit is vermoedelijk nog
niet het eind van de misère, aldus de voor
zitter, want ondanks alle controle zullen
er toch nog wel klachten uit het buiten
land komen. Hij gaf als zijn mening te ken
nen, dat alle onderzoekingsinstituten hun
krachten zullen moeten bundelen om een
juiste bestrijding van deze kwaal te vin
den.
De heer Van der Kolk deed ook mede
delingen over de exportcijfers tot 25 sep
tember. Er is van 1 juli tot 25 september
47.428.000 kg. uitgevoerd ter waarde van
141.266.000. De cijfers in dezelfde perio
de van 1958 zijn 47.203.000 kg. en
132.956.000 gulden. Deze kleine stijging
kan de onrust op de binnenlandse markt
niet hebben veroorzaakt.
Het aanwijzen van zeven bestuursleden
voor het Bedrijfschap voor de Bloembol-
lenhandel heeft tot felle uitbarstingen ge
leid, die gericht waren tegen de Publiek
rechtelijke Bedrijfslichamen. Een van de
leden stelde voor geen vertegenwoordi
gers te benoemen, daar zij volgens
spreker toch maar belachelijk worden
gemaakt door ondeskundige werknemers
vertegenwoordigers.
De voorzitter bestreed deze opvatting
met het argument, dat als de bond geen
vertegenwoordigers zou sturen het be
drijfschap toch blijft bestaan. Pas toen hij
na een uiteenzetting van mr. F. J. D.
Theyse verklaarde, dat het gehele be
stuur van het Bedrijfschap streeft naar
een vereenvoudiging van de uitvoermaat-
regelen legde men zich bij de huidige si
tuatie neer. Als vertegenwoordigers wer
den aangewezen de heren F. J. v.d. Kolk
en C. M. Roozen, met als plaatsvervangers
de heren G. J. M. Vreeburg en C. N. Ne-
lis, die een deelzetel zullen bezetten met
het Katholiek Centraal Orgaan voor de
Groothandel. De heren M. C. Driehuizen,
H*J. Hylkema, W. F. Langeler, F. B. M.
Nederveen en J. Tegelaar jr met als
plaatsvervangers de heren B. D. Arents-
horst, J. L. van Zijverden, T. Hoog,
F. J. D. Theyse en A. Warnaar zullen voor
de bond zitting hebben.
Bij de bespreking van de binnenlandse
en buitenlandse minimumprijzen en het
areaal merkte de voorzitter op, dat men
wel zeer ontevreden is over de gang van
zaken, maar toch nog wel tevreden over
datgene wat men heeft kunnen bereiken.
Men heeft de vorige dag deze minimum
prijzen met de buitenlandse organisaties
besproken. De meningen van de buiten
landers zijn zeer tegenstrijdig. Een groep
vindt de prijzen te hoog, een andere groep
wenst geen minimumprijzen opdat de bui
tenlandse broeiers net zo goedkoop kun
nen inkopen als de Hollandse en een der
de groep beweert, dat dit geen reële prij
zen zijn. Dit ontlokte dr. Verhage ten slot
te de opmerking dat de prijzen dan nog
niet zo slecht waren!
Mr. Theyse zette het verloop van de
besprekingen uiteen, waardoor de verga
dering tot de conclusie kwam dat het nog
erger had gekund.
Tijdens de rondvraag werd meegedeeld
dat het bestuur zal nagaan of er inderdaad
honderden hectoliters plantgoed naar een
boer aan de Nederlands-Duitse grens zijn
gestuurd, die de bollen op zijn eigendom
men in Duitsland mag telen en in- of uit
voeren zonder dat de douane er naar kijkt
krachtens een zeer oud servituut.
Vandaag zijn in Amsterdam de nieuwe
tram- en bustarieven ingegaan. Een enke
le rit met overstapbevoegdheid gedurende
drie kwartier kost met ingang van van
daag 0,35. Vierrittenkaarten zullen 1.—
kosten. De verhoging van de weekkaart
tarieven is minder drastisch en de abon
nementen zijn zelfs van 20.op 12.50
per maand gedaald. Voor bejaarden en
kinderen blijft de mogelijkheid bestaan
om een groene vijfrittenkaart voor 0,50
De oude rittenkaarten zijn nog niet di
rect waardeloos geworden. Voor iedere
niet gebruikte rit wordt van 8 tot 30 okto
ber ƒ0,20 terugbetaald. Daarna blijft deze
mogelijkheid tot 31 december bestaan bij
het hoofdkantoor van het gemeentelijk
vervoerbedrijf.
Onbekenden hebben woensdagavond de
Zaanstreek in rep en roer gebracht door
aan verscheidene brandweerkorpsen, po
litie en burgerlijke autoriteiten mee te
delen dat in de linoleumfabriek te Krom
menie een enorme brand zou woeden. Ter
stond werd een groot aantal brandspuiten
uit Zaandam, Koog aan de Zaan en West-
zaan naar de plaats des onheils gedirigeerd.
Daar voegden zich enige honderden perso
nenauto's en duizenden brommers en
fietsers bij uit alle hoeken van de Zaan
streek.
Toen de duizenden nieuwsgierigen niets
zagen verspreidde zich al gauw het ge
rucht dat het hier een oefening van „Be
scherming Bevolking" betrof. De B.B. wist
echter van niets.
Merkwaardig is dat een van degenen
een vrouw die het loze alarm ver
spreid heeft, moet hebben geweten dat de
burgemeester van Krommenie voor een
vergadering in het gemeentelijk ziekenhuis
te Zaandam was. De onbekende vrouw
heeft nl. dit ziekenhuis gebeld en verzocht
of de burgemeester zo spoedig mogelijk
naar zijn gemeente wilde komen in ver
band met een zeer ernstige brand.
De vrouw schijnt zich bij enkele van haar
„meldingen" te hébben aangediend als
„de vrouw van de wachtcommandant van
Krommenie".
NEW YORK (Reuter) Van gewoon
lijk welingelichte zijde te New York is
woensdag vernomen, dat de Amerikaan
se en de Britse vertegenwoordiging bij de
UNO de kandidatuur van Turkije voor de
Veiligheidsraad zullen steunen en zullen
trachten een Russische poging te verijde
len om het aantal communistische landen
in de raad uit te breiden. Turkije's tegen
kandidaat is Polen. De twee landen be
twisten elkaar de zetel van Japan, die
aan het einde van dit jaar vrijkomt. Tot
aan de Algemene Vergadering van 1955
werd de betrokken zetel als voor Oost-
Europa bestemd beschouwd. In 1955 toen
de verkiezing van een lid voor de zetel
vastliep de Algemene Vergadering kon
geen keuze maken tussen Joegoslavië en
de Philippijnen hebben de twee lan
den elk één van de twee jaar de zetel be
zet.
Verwacht wordt, dat verscheidene le
den van de Afrikaans-Aziatische groep in
de UNO op Polen zullen stemmen.
Zeker niet minder boud ging „Bundes-
hauptmann" Girgensohn te keer voor de
duizend Stahlhelmleden, die te Oldenburg
bijeen waren en die het zonder de rede van
de ziek geworden Stahlhelmleider, de
ex-generaal-veldmaarschalk Kesselring
moesten doen. Er bestaat een „Stahlhelm-
plan" zei de plaatsvervangende leider,
waartoe ook het begrip „Wehrhaftigkeit"
behoort. Hij pleitte voor een regionale
verdediging met het doel ter plaatse er
varen krachten te gebruiken, zoals die in
de Stahlhelm aanwezig zijn.
Kortom de „Stahlhelm" kraait nog altijd
hetzelfde flinke soldatenlied van weleer.
Met veel vlaggen, een grote parade-ach-
tige optocht, met veel ouderwetse muziek,
een religieuze-dienst-te-velde, kransleg-
gingen, een mars naar huis en een een-
pansmaaltijd trok de Stahlhelm weer fris
van de lever door Oldenburg, op weg om
de frontsoldatengeest te doen herleven!
Alsof we nog altijd in de periode 1918-
1933 leven en alsof de gemiddelde West
duitser er niet dagelijks blijk van geeft ge
noeg te hebben van dit extremistische ge
flonker.
De „Stahlhelm" kan in elk geval wijzen
op enkele ruwe vrienden: de „Jonge Euro
pese Arbeidskring", een rechtse, nationa
listische groep te Coburg, nam dezer da
gen op een congres een resolutie aan,
waarbij de schuld van de Tweede Wereld
oorlog op Engeland werd afgeschoven. De
garantieverklaringen van Engeland aan
Polen in 1933 hadden niet ten doel om Po
len te helpen, maar om het arme Duits
land van Hitler in te sluiten....
En de aanval van Hitier op Polen was
door de Polen zelf geprovoceerd!
„Niemand minder" dan de voormalige
N.S.D.A.P.-perschef, Helmüt Sundermann
voerde te Coburg het woord
Het zijn allemaal van veel nationaal-
socialistische taaiheid getuigende zaken,
die op deze wijze af en toe in de Bonds
republiek naar de oppervlakte borrelen.
Men vraagt zich af of Bonn het niet eens
nodig vindt om iedere schijn van getuige
nis en ^an trouw aan het oude nazisme de
kop in te drukken. Het laten voortbestaan
van dergelijke provocerende beweginkjes
zal namelijk steeds weer aanleiding zijn
voor het buitenland een zeker ongeloof in
de democratische grondslagen van de
Bondsrepubliek te koesteren.
In Stockholm heeft dezer dagen, naar
de stichting Instituut voor Industriële
Vormgeving meldt, het eerste wereldcon
gres plaats gehad van de in 1957 in Lon
den opgerichte International Council of
Societies of Industrial Designers, de
I.C.S.I.D. (Internationale raad van de ver
enigingen van industriële ontwerpers).
Momenteel zijn bij deze internationale
raad vijfentwintig design- of designers-
organisaties uit negentien landen aange
sloten.
Nederland was op het congres verte
genwoordigd door de Kring van Industrië
le Ontwerpers (K.I.O.) en het Instituut
voor Industriële vormgeving (I.I.V.). Er
werd, namens beide organisaties, door ir.
L. C. Kalft, van .de Philipsfabrieken te
Eindhoven, een overzicht gegeven van het
geen voor Nederland op het gebied van de
industriële vormgeving kenmerkend is.
In Nederland blijkt de propaganda voor
industriële vormgeving vooral te worden
gezien in het kader van het industrialisa
tiebeleid. Er wordt gestreefd naar een
modern kwaliteitsbegrip, waarin degelijk
heid van constructie en redelijkheid van
prijs gepaard worden aan een zo eenvou
dig en functioneel mogelijke vormgeving.
Juist door deze bijzonder nuchtere aan
pak maken, aldus ir. Kalff, de Nederland
se vormgevingsresultaten een kans op de
internationale markt te midden van de
produkten van andere landen die soms
over meer verfijnde vormgevingstradities
beschikken dan Nederland.
Het I.C.S.I.D.-congres in Stockholm viel
samen met de opening van een permanent
tentoonstellingscentrum van goede
Zweedse vormgeving „Svenska form". Dit
tentoonstellingscentrum, dat is opgezet fh
navolging van soortgelijke centrums in
Londen, Kopenhagen en Oslo, beoogt aan
de binnen- en buitenlandse handel een
kritisch overzicht te geven van het beste
dat in alle branches der gebruiksgoe-
renproduktie door de Zweedse industrie
wordt geboden.
De officier van Justitie bij de rechtbank
te 's Gravenhage heeft tien maanden ge
vangenisstraf geëist tegen de 35-jarige Ne
derlander Th. B., zonder vaste woon- of
verblijfplaats, die in juni 1958 in Den Haag
zijn paspoort had vervalst. Het was de
vierde keer, dat de verdachte zich aan een
dergelijk misdrijf had schuldig gemaakt.
De president van de rechtbank be
schreef hem als een avonturier, die zich
onder meer tegenover journalisten in het
nabije en midden-Oosten had voorgedaan
als ballom-aarder, die van plan was per
ballon de overtocht van Afrika naar Ame
rika te maken. Met het verkopen van der
gelijke verhalen voorzag hij in zijn onder
houd. Hij wist ook herhaaldelijk reisgeld
los te praten van plaatselijke Nederland
se consuls. Met een vervalst paspoort reis
de hij naa Karachi, waar hij van de Ne
derlandse ambassade een nieuw paspoort
wist los te krijgen, zeggende, dat hij zijn
oude verloren had. Ook zijn nieuwe pas
poort vervalste hij, volgens zijn zeggen om
te voorkomen dat hij door de Pakistaanse
staatsveiligheidsdienst zou worden gear
resteerd wegens een politieke kwestie. Zo
wel in Karachi als later in Singapore ver
trok hij zonder zijn hotelrekening te beta
len. „Noodgedwongen", verklaarde hij
voor de rechtbank, „omdat ik moest vluch
ten tijdens onlusten." In Marokko zou hij
voorts een fototoestel hebben gestolen. Dit
bleek volgens de officier van Justitie over
duidelijk uit de processenverbaal van de
Marokkaanse politie. De verdachte ver
klaarde echter, dat de beschuldiging vals
was geweest en was voortgekomen uit po
litieke beweegredenen. De verdediger, mr.
W. A. van Es uit Den Haag, vroeg de
rechtbank het nog eens te proberen met
een voorwaardelijke straf. Op het ogen
blik zit de verdachte een straf uit voor
een eerder gepleegde vervalsing van zijn
paspoort. Alles is begonnen, toen hij na de
oorlog uit Engeland terugkeerde waar hij
bij de parachutisten had gediend. De ver
dediger legde voorts een verklaring over
van de voormalige leider van een Belgi
sche verzetsgroep, waaruit bleek, dat de
verdachte zich gedurende de bezetting
met levensgevaar voor het werk van de
ondergrondse ingezet heeft.
Drie maanden geëist voor valsheid
in geschrifte en oplichtingspoging
Drie maanden gevangenisstraf wegens
valsheid in geschrifte en poging tot op
lichting heeft de officier van Justitie bij
de Haarlemse rechtbank mr. G. W. F. van
der Valk Bouman vanmorgen geëist tegen
een 35-jarige onderwijzer uit Velsen. Ver
dachte is ten laste gelegd dat hij een be
talingsbewijs van de griffie van het Haar
lemse kantongerecht heeft vervalst om
ten onrechte 35 te ontvangen.
De onderwijzer kreeg vorig jaar boeten
van 20 en 15, de eerste wegens het op
geven van een valse naam aan een politie
man. Later kreeg hij een bekeuring van
3 voor een verkeersovertreding. De 35
betaalde hij per giro, voor de betaling van
de 3 kreeg hij een kwitantie. Op 5 méi
van dit jaar schreef hij de griffie een
briefje, dat hem „bij controle van zijn
giro gebleken was dat hij een bedrag van
35 per abuis twee keer had betaald".
Behalve het girostrookje ad 35 sloot hij
de kwitantie van de griffie, waarop hij 't
bedrag van drie gulden in vijfendertig had
veranderd, bij.
Voor de rechtbank erkende de onder
wijzer de kwitantie vervalst te hebben,
maar hij ontkende de staat te hebben wil
len benadelen. Hij vertelde dat hij de
kwitantie had vervalst om zijn stiefzoon
die uit Joegoslavië naar Nederland ge
komen was, de indruk te geven dat de
kosten van levensonderhoud in ons land
zo hoog zijn.
Later had hij vergeten het bedrag op
de kwitantie veranderd te hebben en had
deze met het girostrookje naar de griffie
gestuurd.
De president mr. H. J. Ferwerda zei dit
een zonderling motief te vinden. Ver
dachte, die al eens tot een voorwaardelijke
straf is veroordeeld, is bij het onderwijs
gehandhaafd.
De officier van Justitie vond het ver
haal van verdachte over de vervalsing
„krom en onwaarschijnlijk" Hij zei de
indruk te hebben dat verdachte het bru
taalweg maar eens heeft willen proberen.
De officier achtte valsheid in geschrifte
en poging tot oplichting bewezen.
De raadsman mra A. A. M. Leesberg
meende dat alleen de valsheid in geschrifte
vast stond en concludeerde wat de poging
tot oplichting betreft, tot vrijspraak.
Deurwaarder stond terecht
Vervolgens stond een deurwaarder te
recht. Hij zou in een exploit, bestemd voor
een Haarlemmer, die in een echtschei
dingszaak als getuige moest verschijnen
een buurvrouw aan wie hij het exploit had
afgegeven, als huisgenote hebben ver
meld. In de wet valt dit onder het artikel
„valsheid in geschrifte".
De Haarlemmer, een P.T.T.-ambtenaar
was vaak niet thuis. De deurwaarder was
al verscheidene keren tevergeefs aan de
deur geweest. De Haagse advocaat had ver
zocht het exploit niet door de gemeente
Haarlem te laten betekenen.
Ter zitting verklaarde de deurwaarder
dat hij het stuk aan de dame die op
dezelfde verdieping van het flatgebouw
woonde als degene voor wie het exploit be
stemd was had afgegeven omdat hij
de indruk had dat zij tijdelijk voor de man
wiens vrouw in Duitsland verbleef, zorg
de. Als getuige verklaarde de buurvrouw
dat zij wel meer post en dergelijke voor
de man aannam. Pas later bleek de deur
waarder dat deze buurvrouw geen op
dracht had dit te doen en ook verder geen
contact met de Haarlemmer had. Deze
had er bezwaar tegen gemaakt dat zijn
buurvrouw als huisgenote in het exploit
stond vermeld.
De deurwaarder gaf nu toe dat hij for
meel niet juist gehandeld heeft. „U hebt
de meest praktische weg willen bewande
len", veronderstelde de president.
De deurwaarder vertelde dat hij vorig
jaar 2600 exploiten heeft uitgebracht en
dat er, afgezien van dit geval niets bijzon
ders was voorgevallen.
De officier van Justitie zei dat dit een
pijnlijke zaak voor het Openbaar Minis
terie is. „Met een bloedend hart heb ik
een vervolging moeten instellen tegen een
deurwaarder met wie de verhouding al
tijd zeer plezierig is geweest" aldus mr.
Van der Valk Bouman. „Verdachte zal de
beste bedoelingen hebben gehad, maar hij
had de officiële weg moeten bewandelen.
Twee honderd gulden of 30 dagen en het
vals verklaren van de betrokken akte eis
te hij.
De raadsman, mr. J. Spreij zag als enig
nadeel dat uit de handelwijze van de deur
waarder kon voortvloeien het risico dat
degene voor wie het exploit bestemd was
het stuk niet in handen zou krijgen. Hij
heeft het exploit zo effectief mogelijk wil
len betekenen, zij het dat dit formeel niet
helemaal juist is gebeurd. De raadsman
bestreed dat zijn cliënt in het exploit op
zettelijk onwaarheid heeft neergeschre
ven. Hij concludeerde daarom tot. vrij
spraak, maar als de rechtbank anders
mocht oordelen, veroordeling tot een geld
boete.
Uitspraken op donderdag 15 oktober om
half tien.
Op 3 mei van dit jaar reed een 46-jarige
Amsterdamse bedrijfsleider met zijn auto
zonder voorrang te geven van de Hoofd
weg de Schipholweg in de Haarlemmer
meer op. Hij botste tegen een andere per
sonenauto. De schoonmoeder van de be
drijfsleider kwam om het leven, zijn
schoonvader kreeg een schedelbasisfrac-
tuur en bekkenfracturen. Wegens het ver
oorzaken van letsel door grove schuld eiste
de officier van Justitie bij de Haarlemse
rechtbank, mr. G. W. F. van der Valk
Bouman, vanmorgen tegen de bedrijfs
leider een maand hechtenis en drie jaar
ontzegging van de rijbevoegdheid.
Uitspraak donderdag 15 oktober om half
tien.
WASHINGTON (UPI) De raad van
ministers van de Z.O.A.V.O. (Zuidoost
Aziatische Verdragsorganisatie) heeft zich
maandag in Washington beraden over de
toestand in Laos. Na afloop werd medege
deeld, dat de organisatie Laos te hulp zal
komen wanneer dit nodig is, maar dat in
de huidige situatie de UNO het meest ge
schikte orgaan is om de vrijheid van Laos
te verdedigen.
