Russisch „ruimtestation" begint
aan grote lus rond de maan
I.D.A. is Marshallplan voor
achtergebleven gebieden
HET WEER
Zinkers zakten in Spaarne
Plezier en ontzetting op hoog niveau
Woensdag moet het de keerzijde van
de maan op 10.000 km. passeren
UW PORTRET
Nieuwe loonregeling
rubberindustrie
O. WERKGEVERS
Atelier Nell Herbert
Dr. Paul Zondier, Zürich
Schraal weer
Minister Zijlstra terug uit Amerika
Eerste 400.000 km. van de
route zou al vaststaan
ln de krant van heden:
Het woord is aan
ESPERANTO-
CURSUS
I AAN DAG 5 OKTOBER 1959
44e JAARGANG NUMMER 281
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiclen.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat. 9-1 uur.
Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519.
Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080.
Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295.
IJmuider Courant
DAGBLAD VOOR VELSEN-IJMUIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING
Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct.
Giro-rekening IJmuider Courant no. 129288.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Minister-president De Quay hod zondagmiddag alle reden om vergenoegd te zijn
in het Feijenoord-stadion. Verpletterden zijn mannen niet de Belgen met liefst
91? Ontzetting stond te lezen op het gelaat van de Belgische ambassadeur in
ons land, baron Van der Straten Waillet. Met diplomatieke stappen kwam hij
geen goal verder. De Rode Duivels lieten het afweten. Het Nederlandse elftal
heerste als de griep.
DEN MAAG (ANP). Precies drie weken na bet geslaagde schot op de
maan heeft de Sovjet-Unie opnieuw een raket in de richting van de maan
gestuurd, die de prestaties van de vorige maanraketten moet overtreffen en
waarnemingen aan de achterkant van de maan moet doen. Zondagochtend
vroeg meldde het Russische persbureau Tass de geslaagde lancering van
een meertrappige raket, waaruit zich enkele uren later een onbemande
waarnemingskoepel van 278,5 kg losmaakte, die de steeds van de aarde
afgekeerde kant van de maan zal moeten fotograferen en waardevolle ge
gevens zal kunnen verstrekken voor toekomstige bemande ruimtevluchten
en de terugkeer van een raket naar de aarde. De „Boemerang" waarnemings
koepel moet een achtvormige lus beschrijven, eerst tenminste eenmaal om
de maan en later terug om de aarde. Op de kleinste afstand van de maan
(10.000 km) zal het station korte tijd gegevens over de maanatmosfeer en
andere metingen kunnen seinen en de telefoto's doorgeven. Volgens radio-
Moskou is het station goed in zijn baan gekomen en werkt het instrumen
tarium met zijn zonnebatterijen, zend. en meetapparatuur uitstekend.
De besprekingen over de toepassing
van de gedifferentieerde loonpolitiek in
de rubberindustrie, die gehouden zijn tus
sen de sociale commissie van de Neder
landse vereniging van rubberfabrikanten
enerzijds en vertegenwoordigers van de
erkende vakbonden anderzijds hebben tot
volledige overeenstemming tussen beide
partijen geleid, aldus wordt ons door de
n.v. Rubberfabriek Vredestein te Loos
duinen, medegedeeld.
Overeengekomen werd om de huurcom-
pensatie 1957 te verwerken in een toeslag
op de uurlonen van 6 cent voor iedere
werknemer, die weekloon geniet, terwijl
daarnaast het basis-uurloon van dezélfde
categorie werknemers met 8 cent zal wor
den verhoogd, hetgeen neerkomt op een
verhoging van gemiddeld 6 percent ver
geleken bij de thans geldende basisuur
lonen. Op deze regeling moet nog de
goedkeuring van het College van Rijksbe
middelaars worden verkregen. Tevens is
overeenstemming bereikt in die zin, dat
de nieuwe C.A.O. de oude overeenkomst
liep 31 juli af indien het college de
voorstellen aanvaardt, geacht zal worden
te zijn ingegaan op 1 september jongst
leden, en dat zij zullen lopen tot en met
31 december 1960.
Advertentie
met lunchpakketten van
Cafetaria SCHAGEN
is uw personeel meer dan tevreden.
BIK EN ARNOLDKADE 43-44 - TEL. 6564
Advertentie
voortreffelijk gemaakt bij
Lange Veerstraat 13 - Haarlem - Tel. 11178
Speciaal adres voor
reproducties van oude foto's.
Advertentie
en al zouflt U het dubbele willen
betalen, zelfs dan is de kwaliteit van
HAMOL niet te verbeteren."
Wilt U meer weten van de wonder
lijk weldadige Zwitserse HAMOL
schoonheidserie, kijk d&n in het
oktober-nummer van HET BESTE
uit Reader's Digest.
Verwachting tot morgenavond:
Overwegend zonnig maar vrij
koud weer. Matige tot krachtige
oostelijke wind.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Van onze Amsterdamse redacteur)
„Wat het Marshallplan voor Europa is geweest zal de International Development
Association (IDA), welke instelling op de jaarvergadering van de in de internationale
monetaire wereld samenwerkende landen is geboren, zijn voor de achtergebleven
gebieden. De IDA heeft als doel leningen en giften te verstrekken op gemakkelijke
voorwaarden als een aanvulling op hetgeen reeds door de Wereldbank wordt gedaan".
Dit verklaarde de minister van Financiën, prof. dr. J. Zijlstra, gistermiddag op
Schiphol, samen met de directeur van de Nederlandse Rank, dr. M. W. Holtrop,
terugkerend van deze in Amerika gehouden jaarvergadering.
In de Amerikaanse pers is over de IDA
ondermeer gezegd, dat Nieuw-Guinea
voordelen zou kunnen hebben van dit
nieuwe fonds. „Ik heb mij daar niet over
uitgelaten'', zei minister Zijlstra. „Wel is
door diverse landen, zoals Engeland,
Frankrijk en België, naar voren ge
bracht, dat ook de gebieden, die ju
ridisch nog geheel afhankelijk zijn van
't moederland, van het fonds moeten kun
nen profiteren. Maar persoonlijk zie ik
daar nog wel wat moeilijke kantjes aan.
Ik heb echter tijdens de vergadering wel
duidelijk laten blijken, dat de Nederland
se regering bij haar principiële bereid-
verklarmg mt oprichting van net fonds
de voorwaarde stelt, dat de goede verhou
ding tussen debiteuren en krediteuren niet
zal worden geschaad. Op de vraag of de
minister hierbij op Indonesië had gedoeld,
antwoordde hij: ,Ja, ongetwijfeld".
Tot de oprichting van de IDA is besloten
op drong van een Amerikaanse resolutie.
Dat dit consequenties voor Nederland in
houdt, is zeker. Prof. Zijlstra zei hier
over: „Voor ons land brengt het 't be
zwaar mee, dat men de fondsvorming wil
volgens de sleute., die thans geldt voor de
Wereldbank. Die bedraagt 2.88 percent
van het nationale inkomen, wat voor Ne
derland zou betekenen, dat het straks hon
derd miljoen gulden moet fourneren in de
tijd van vijf jaar. Deze last is volgens mij
veel te zwaar. Ik vind het wel aanvaard
baar te werken volgens de sleutel, die voor
de instandhouding van de Verenigde Na
ties geldt, namelijk één percent". Op de
jaarvergadering is als streefdatum voor
de inwerkingtreding van de International
Development Association genoemd medio
1960. „Ik geloof, dat dit wel wat optimis
tisch is", meende minister Zijlstra. „U
moet bedenken dat er een parlementaire
rectificatieprocedure in niet minder dan
70 landen moet plaats hebben en zoiets
heeft nogal wat voeten in de aarde".
Verklaring van Erhard
De Westduitse minister van Economi
sche Zaken, Ludwig Erhard, heeft zater
dag bij zijn aankomst uit de V.S. in Frank
fort gezegd dat Europa zijn hulp aan de
minder ontwikkelde landen moet uitbrei
den en dat deze hulp de grote laak is van
de twintigste eeuw.
De minister, die in Washington de jaar
vergadering van de Wereldbank heeft bij
gewoond, zei dat de Verenigde Staten, wier
handelsbalans een tekort vertoont, een
verzwakking wensen van de discriminatie
waarop hun uitvoer sedert de inwerking
treding van de Europese gemeenschappe
lijke markt gestuit zou zijn. De gemeen
schappelijke markt zou dus naar de me
ning van de minister in 1960 tot taak moe
ten hebben, regelingen te zoeken met de
andere volken.
Terugkomend op de hulp aan minder
ontwikkelde landen, legde Erhard er de
nadruk op, dat het moeilijk is de verschil
lende hulpprogramma's te coördineren.
De coördinatie zou evenwel in de toekomst
bevorderd kunnen worden door de tot dit
doel ingestelde internationale organisatie,
de IDA. Maar de particuliere hulp zou
die van de regeringen moeten aanvullen.
De commentator van radio-Moskou
noemde het een voorbereiding voor een
vaste satelliet-om-de-maan, die langere
tijd gegevens over de maan zal kunnen
zenden. De Russische astronoom prof.
Dobronrawov zei zondag, dat het na ander
halve dag duidelijk zal zijn, welke baan
deze maanverspieder tenslotte zal volgen,
maar dat het toestel tenminste zolang zal
leven als Spoetnik III die sinds 15 mei
1958 om de aarde cirkelt. De derde maan-
raket, die door het laatste deel van de aan-
drijfraket gevolgd wordt, heeft twee van
de aarde af regelbare zenders aan boord,
welke ongeveer drie uur per dag gegevens
kunnen uitzenden.
Waarnemers wijzen erop, dat de lan-
sering van de jongste Russische maan-
pag.
Weerrapporten I, 2
Economisch nieuws2
Toch is het zo 2
Op de Praatstoel 3
Engelse verkiezingen 3
Feuilleton 4
Radio en Televisie 4
Uit stad en omgeving5, 7
Beurs 7
Agenda 7
Boeren helpen Drente9
Woningbouw 9
Gesprekscentrum 10 jaar 9
Sport 11, 12, 13
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN PAGINA'S'.
raket niet alleen in de gunstige begindagen
van oktober viel een tijdstip, waarop
de maan het dichtst bij de aarde is maar
ook tijdens Kroesjtsjevs bezoek aan Pe
king, mogelijk als tegenhanger voor het
geslaagde maanschot van 13 september
aan de vooravond van Kroesjtsjevs Ame
rikaanse reis. Daarvóór had Rusland al in
januari een raket naar de maan gezonden,
die evenwel de maan passeerde en in een
baan om de zon kwam. Een Amerikaanse
Atlas-Able raket voor hetzelfde doel als
deze Russische maanraket ontDlofte op 24
september voortijdig op de startbasis.
Premier Tsjoe En Lai van communis
tisch China en andere Chinese leiders zet
ten een enthousiast apnlaus in toen het
nieuws van de Russische raket naar de
maan zondag op een vergadering van het
Russisch-Chinese genootschap in Peking
bekend werd gemaakt.
In Japan menen wetenschappelijke
waarnemers, dat de Verenigde Staten in
de raketten-concurrentiestrijd thans zo'n
achterstand op de Sovjet-Unie hebben, dat
de hoop het te kunnen blijven opnemen
steeds geringer wordt.
Drie dagen
MOSKOU (Reuter) Het Russische
ruimtestation heeft naar de Russische pro
fessor Sedov verwacht drie volle dagen
nodig om de omgeving van de maan te
bereiken en nog een langere tijd om weer
in de buurt van de aarde te komen, waar
het waarschijnlijk een satelliet van de
aarde zal worden, op een grotere hoogte
dan de Spoetnik III.
Dit betekent, dat het station woensdag
morgen vroeg het dichtst bij de maan zal
zijn. Volgens de laatste berichten volgt 't
station de vastgestelde route en functio
neren zijn anparaten uitstekend. Sedov zei
ook dat men de raket, om haar om de
maan te doen zwenken 'n kleinere begin-
snelheid heeft moeten geven, dan die van
de vorige maanraket.
(UPD Om elf uur zondagmorgen kwam
radio-Moskou met de mededeling: „Atten
tie. attentie boete kameraden, luister thans
naar de signalen, die ontvangen worden
uit de kosmos, van de vandaag gelanceerde
derde kosmische raket".
En toen dc omroeper zweeg hoorde men
AAN DE ZONNEKADE in het rustige
Haarlem-Zuid heerste zondag in alle
vroegte reeds grote bedrijvigheid. De
mannen van het Haarlemse gemeentelijke
waterbedrijf begonnen toen aan een spec
taculair karwei: het op hun plaatsen leg
gen van de twee zinkers voor de water
voorziening van Schalkwijk op de bodem
van het hier 87 meter brede Spaarne. Za
terdagmiddag werden de reusachtige „lint
wormen" (diameter veertig centimeter)
alvast in het water gelegd. En zondag nog
voor het ochtendgloren kwamen vier drij
vende bokken in actie om het eerste van
de beide elf ton wegende stalen gevaar
ten boven de gebaggerde sleuven tussen
de Spaarneoevers te manoeuvreren. Bewo
ners van de Zonnekade die toch niet meer
konden slapen, waren de eerste toeschou
wers en allengs werd het drukker van kij
kers langs de waterkant, ook aan de over
zijde van het Spaarne. Omstreeks negen
uur lieten de bokken de eerste zinker on
der het wateroppervlak verdwijnen en om
kwart voor twaalf lag de tweede er naast.
In de houten kuipen op beide oevers kon
den de mannen van het waterbedrijf begin
nen met het „stellen". Klokslag twaalf
uur liet de Haarlemse kikvorsman Jan
Vos zich naar de Spaarnebodem zakken
om de ligging van de beide zinkers na te
trekken.
Het leggen van de zinkers is zonder
moeilijkheden en vlugger dan men heeft
berekend verlopen. Een gunstige omstan
digheid in verband met de opwaartse
druk was dat de hoeveelheid water die
zich in de zinkers bevond, hetzelfde ge
wicht (elf ton) had als de zinkers zelf. In
de middaguren arriveerden vier andere
drijvende bokken met elk ongeveer hon
derd kubieke meter zand, waarmee alvast
in het midden van het Spaarne de zinkers
over een lengte van zevenentwintig me
ter werden vast gelegd. Het storten van
deze eerste portie zand nam enkele uren
in beslag. Om zeven uur des avonds kon
de scheepvaart worden hervat. Het is de
bedoeling dc zinkers voorlopig aan te slui
ten op de bestaande leidingen.
Inayat Khan:
Alle bomen van het paradijs zijn ge
veld met dezelfde bijl: het berekenende
verstand.
Advertentie
SUèDE DAMESJASJES IN KLEUREN
de signalen, die deden denken aan auto
claxons. „Deze signalen worden ontvan
gen van het automatisch interplanetair
station, dat reeds in zijn baan gekomen is,
en zich reeds heeft losgemaakt van de
laatste trap van de raket", deelde de om
roeper toen mede. Hij meldde, dat het
ruimtestation op dat tijdstip 108.000 km
van de aarde was, in een positie boven de
Indische oceaan, lengte 80 graden oost bij
vijf graden zuiderbreedte.
(Reuter) Een uiteinde van de lus, die
het station moet beschrijven zal volgens
Tass „in het gebied van de aarde" liggen.
Besturing?
Het station bevat twee radiozenders, die
respectievelijk op 39,986 en op 183,6 mega
cycles uitzenden.
Het gebruik van deze laatste golflengte
deed Britse deskundigen vermoeden dat
de Russen het ruimtestation besturen.
Russische deskundigen verklaarden zon
dag, dat de route, die het station volgt van
de aarde tot een hoogte van 400.000 km
vaststaat.
De wetenschappelijke commentator van
radio-Moskou zei, dat men door de vlucht
van het station rond de maan, in staat zal
zijn om de maan van veel geringere af
stand dan tot nu toe te bestuderen. De
maan komt, om het zo maar eens uit te
drukken 38 maal dichter bij de aarde. Veer
tig percent van het maangebied, dat tot nu
toe nog nooit aanschouwd is, zal nu onder
zocht kunnen worden, aldus de commen
tator.
MANCHESTER, (UPI) De staf van het
observatorium van Jodrell Bank heeft zon
dagmiddag uit Moskou een telegram ont
vangen, waarin een zuivere positiemelding
van de derde Russische maanraket gegeven
werd. Met behulp hiervan heeft men de
radio-telescoop ingesteld. Precies in de po
sitie, welke de Russen hadden aangeduid
werd de maanraket waargenómen en ving
men de seinen ervan op. De maanraket be
schikt, naar de Britse geleerden menen,
over „geheugencellen", waar de door het
instrumentarium verzamelde gegevens „op
geslagen" worden tot aan het moment van
de radiouitzending.
(UPI). Dr. Alan T. Waterman, hoofd van
de nationale stichting voor wetenschap,
achtte 't „zeer veelbetekenend" dat de Rus
sische geleerden blijkbaar nauwkeurig kon
den zijn wat betreft de voorspelling van
de baan van het ruimtevoertuig. „Het ver
baast mij dat zij de afstand kunnen noe
men, waarop de waarnemingskoepel rond
de maan zal gaan, anderhalve dag voor dit
zal gebeuren. Waar zij over praten is een
zeer moeilijk experiment. De raket moet
met precies de goede snelheid reizen, op
dat de zwaartekracht van de maan haar
kan opvangen, maar ook weer niet zal vast
houden. Het is een veel interessanter ex
periment dan de door hen geleverde pres
tatie van het raken van de maan".
Glennan.
Overigens menen de Amerikaanse ge
leerden, dat de Russen er zelf nog niet al
te zeker van zijn, wat er met hun maan
raket zal kunnen gebeuren.
MOSKOU (UPI) Het Russische
„ruimtestation" was om tien uur vanoch
tend 248.000 km van de aarde verwijderd.
Daarmee had het bijna een derde van de
afstand tussen maan en aarde afgelegd.
De snelheid van de derde maanraket, zo
deelde 't persagentschap mede, is minder
dan die van zijn beide voorgangers.
Ons plan om onze lezers gelegenheid
te geven, Esperanto te leren uit de
krant, heeft zodanige weerklank gevon
den dat wij reeds ver over de duizend
deelnemers hebben kunnen noteren.
Aangezien ook vandaag nog talrijke
aanmeldingen zijn binnengekomen en
ons in de loop van de dag meermalen
telefonisch om inlichtingen werd ver
zocht, menen wy er goed aan te doen
de inschrijving nog met enkele dagen
te verlengen en hieronder op beknopte
wyze nog eens de bijzonderheden te
geven.
In nauwe samenwerking met de
plaatselijke Esperantistenorganisatie
zullen wij op eep vaste dag in de week,
te beginnen half oktober, een les in Es
peranto publiceren, die door de cursis
ten thuis kan worden uitgewerkt, waar
na gelegenheid bestaat het huiswerk ter
correctie op te zenden. De inzender ont
vangt zijn werk tijdig terug voor de
volgende les verschijnt.
De kosten voor deelname beperken
zich tot tweemaal een postzegel van 12
cent per les. Verder wordt deelnemers
dringend aangeraden, zich te voorzien
van een Esperanto-woordenboekje a
0,60, dat op aanvraag zal worden toe
gezonden.
Wie zich nog niet heeft opgegeven,
wordt verzocht dit vandaag of morgen
te doen door middel van een briefkaart,
vermeldende naam en adres, alsmede de
mededeling of men een woordenboekje
wenst te ontvangen. De briefkaart moet
zijn voorzien van een duidelijke vermel
ding „Esperanto-cursus" in de linker- l
bovenhoek, en uiterlijk woensdagoch- I
tend 10 uur in ons bezit zyn.
REDACTIF