ONTVANGEN BOEKEN
Jan Blokker schreef scenario voor Nederlandse speelfilm
VUURSPUWENDE ETNA
WERD RIJKE WIJNBERG
discoucs
SCHRIJVENDE AGENTEN
ZATERDAG 24 OKTOBER 1959
Erbij
PAGINA TWEE
Siciliaanse
indrukken
UIT HET VLIEGTUIG gezien lijkt
Sicilië een barre kale rots, omgeven door de
prachtige blauwe en effen spiegel van de
middellandse Zee. Maar deze Griekse
kolonie der oudheid (later graanschuur van
Romeis een vruchtbaar land gebleven.
Alleen is het graan vervangen door groene
velden, waarboven de witte katoenbloemen
bloeien, of door de sinaasappelboompjes,
citroenen en de wijnbergen. Iedere Siciliaan,
die met het toerisme een cent kan verdienen,
investeert in plantages. De kok van een
door de Siciliaanse regering aangelegd „Vil-
lagio Turistico", of toeristisch dorp, toont
zijn Duitse gasten (de Duitsers schijnen dit
jaar Sicilië massaal ontdekt te hebben)
zijn tuirien met sinaasappel- en citroen- huisjes zijn boerenwoningen en geen toe
feomen en men vraagt zich af hoe hij risten bungalows. En toch hoort men niets
h** rroAnnn Uw ^an critiek. Zes miljoen Sicilianen in een
het gedaan krijgt om tien uur per dag landi dat slechts de helft kan tewerkstel-
m ae keuken te staan, planter te spelen ien, dat zegt genoeg.
en goede sier te maken in een land, DE KUSTSTREEK tussen Messina Ca-
waar het toeristisch seizoen slechts twee tania en Syracuse is de Siciliaanse Riviè- V,1V.
of drie maanden per jaar rustig wordt. ra. Maar dat het meest luxueuze centrum ge bergen waar een fikse bries waait, heb-
Er zijn méér verrassingen. Catania is Taormina met de gecombineerde attrac-
geworden met 300.000 in- MÏÏTSSÏwS
woners en daar rijzen momenteel mach- bedden kan bieden is een van die onver-
tige flatgebouwen uit de grond, soms
tien verdiepingen hoog. Wij zijn ervan
overtuigd dat het toerisme in Sicilië in
de eerstkomende tien jaren enorm zal
toenemen. Men kan moeilijk geloven
dat Sicilië zoals een jonge advocaat
het ons zei in een lange bittere mono
loog over vijf jaren een communis
tische staat zal zijn geworden.
Het strand, van Taormina
DRIE UREN LANG draait de bus langs
de haarspeldbochten tot op 2.000 meter,
op 1.200 meter verandert het landschap en
wordt de wijnstruik vervangen door de
kastanjeboom en de olijfboom. In die ho-
DE MEESTE TOERISTEN leren Sici
lië kennen op de averechtse manier. Van
Messina of Palermo uit, waar zij uit Na
pels landen, toeren zij zes dagen rond in
bussen, hetgeen ongeveer 50.000 lire kost.
Maar men moet er rondkuieren in de vis
sersdorpen of in de berggehuchten, waar
naast een enorme grote kerk vier of vijf
armoedige huisjes staan. Onder de flon
kerende sterren is het ook om drie uur
's ochtends nog twintig graden en met
veel geduld en veel herhalen wordt men
wegwijs in het Spaans-Moors beïnvloede
Siciliaans dialect. Wie als toerist alle com
fort wil verzaken kan in een bergdorpje
op nog geen vijf kilometer van het luxu
euze Taormina, waar men van 3.000 tot
12.000 lire per dag betaalt voor pension,
een huisje huren voor 1.000 lire per maand
(100 lire is 60 cent). Maar niemand doet
het. Zo gaat de tegenstelling tussen de
luxueuze badplaatsen en het arme binnen
land waarschijnlijk steeds groter worden
met uitzondering van de vruchtbare da
len waar enkele duizenden arme pachters
thans door de landhervorming kleine zelf
standige boeren zijn geworden.
OVERAL TUSSEN de kleine industrie
stad Gela, vroeger een Griekse vestiging,
een Agrigento, waar op de bergen nog
drie Griekse tempels prijken, heeft de
regering irrigatiesystemen aangelegd, de
wegen zijn goed verzorgd en de wit-roze
klaarbare raadsels van het eiland. Op die
tweehonderd of driehonderd kilometer
lange kust zijn er overigens slechts drie
of vier badplaatsen. De meeste toeristen
maken al dadelijk kennis met het wonder
van de Etna. In augustus 1956 nog heeft
de 3.000 meter hoge reus zijn lava ge
spuwd. Het was gelukkig de hoogste en
grootste krater, die in werking kwam. De
lava, een zwarte steenmassa, die er uit
ziet als half verbrande steenkool, vloeide
enkele kilometers naar beneden. Maar de
angst slaat de dalbewoners pas om het
hart wanneer een van de twintig veel klei
nere kraters, die aan de voet van de Et-
na liggen, beginnen te spuwen, want dan
vloeit de massa de dorpen binnen. Zo werd
het dorp Mascali in 1928 totaal vernield
en thans nog liggen er massa's zwarte ste
nen op het strand. Het ongelooflijk mooie
van de zaak is, dat al deze kraters in het
dal vruchtbare wijnakkers zijn geworden
OP DE HELLINGEN hebben de Sicilia
nen kleine etages gegraven, gestut dooi
de zwarte lavastenen, die volgens de oude
Griekse bouwmethode zonder cement op
elkaar zijn gestapeld, en daar groeit nu
de beroemde Vino di Etna, de Etnawijn
De witte secwijn van de Cyclopen is wer
kelijk voortreffelijk. En de knapen loper
met de dikke blauwe of gele druiventros
sen het strand af, in het Duits roepend
„gute trauben!".. voor 150 lire per kilo.
Twintig dood en vernieling zaaiende kra
ters zijn goedaardige wijnheuvelen ge
worden en de Siciliaanse zon doet de rest.
ben rijke Italianen zeer moderne villa's
gebouwd sommige bijna zo groot als kas
telen. Op het 2.000 meter hoge bergpla
teau voert een zweefbaan de toerist naar
de krater van de Etna en de wandeling
rond de gapende muil duurt anderhalf uur.
In de winter komen de skiliefhebbers er
hun hart ophalen en ter afwisseling gaan
zij een weekend op het strand liggen, waar
het dan toch altijd nog 18 graden is.
TAORMINA IS BEKEND om zijn
Grieks theater dat door de Romeinen werd
verbouwd. Het stadje ligt op de bergen en
heeft deze speciale attractie dat het de
duurste hotels van het eiland bezit. Messi
na, de havenstad, is aantrekkelijk, maar
Amsterdams hoofdcommissaris Van
der Molen heeft zijn toestemming ge
geven tot de uitgave van een hoek, dat
volgende maand bij de Wereldbiblio
theek zal verschijnen. Zijn fiat was no
dig, omdat het boek is geschreven door
twee politiemannen, die uit de keuken
hebben geklapt, uit de keuken van de
radio-autodienst. „Vijf maal acht grijpt
in" is een avonturenroman geworden,
zoals die uit de fantasie van een schrij
ver moeilijk zou kunnen ontstaan. Zes
jaren dienst op een door de stad krui
send radiowagentje leverde zoveel
vreemde situaties en belevenissen op,
dat de stoutste fantasie wordt over
troffen. Dat zeggen zij zelf, de agenten
Baantjer en Van Dijk, en wij zullen
het straks kunnen lezen, als het boek
van de persen komt. Zo langzamerhand
is een hele bibiliotheek samen te stel
len van de schrijvers onder de hoofd
stedelijke politie. Het begon met de als
maar dóór vertellende commissaris
Voordewind. Toen kwam adjudant
Groen van de zedenpolitie, wiens boe
ken met rode oortjes werden verslon
den en nu gaan de agenten dus ook al
schrijven. De vorige hoofdcommissaris
de heer Kaasjager, heeft even geaar
zeld met de toestemming voor het „vijf
maal acht"-boek. De heer Van der Mo
len gaf ten slotte zijn permissie. Mis
schien hoopt hij, dat door die schrijve
rij de belangstelling voor het beroep
van politieagent wordt gewekt Am
sterdam kan er nog wel zo'n zeshon
derd gebruiken.
JAN BLOKKER vertelt vlot, boeiend en
met overtuiging. Ik praat met hem bij
hem thuis, in de Grevelingenstraat, een
stille, onopvallende straat in Amsterdam
Zuid. Hij heeft een prettige stem, die de
woorden snel tot goedlopende zinnen aan
een rijgt. Als hij eenmaal op gang is, is
hij moeilijk af te leiden, ook niet door zijn
drie kinderen, die af en toe even binnen
komen, de kleine blonde Jessica, die een
beetje huilt omdat ze kiespijn heeft, mooie
Tanja, met twee lange vlechten, die net
buitengespeeld heeft en Jantje, die kwaad
kijkt, omdat hij alwéér „naar die rot-
schooltandarts moest".
Jan Blokker vertelt graag over zijn laat
ste scenario. Je merkt dat dat hem nog
steeds bezig houdt. Daarom zou hij ook
het liefst aldoor bij de opnamen die
onlangs zijn begonnen aanwezig zijn,
maar dat kan nou eenmaal niet, want óók
Jan Blokker heeft nog veel ander werk te
doen; vaak dingen die hij prettig vindt,
maar ook dingen die hij verfoeit.
HOEWEL DE NIEUWE Nederlandse
film dus in de Sinterklaastijd speelt, is hij
bepaald niet gebaseerd op folkloristische
gebruiken. Integendeel, deze zijn tot het
minimum beperkt; hoofdzaak is het dra
matisch gebeuren. In het verhaal spelen
zes mensen een hoofdrol, zij vormen drie
gezinnen. In het eerste gezin is de man
directeur van een reclamebureau, de
vrouw fotografe. Als de film begint zijn
ze zes maanden uit elkaar. De vrouw wil
niet langer met haar echtgenoot leven,
maar zich uitsluitend op haar werk con
centreren. Hij kan echter onmogelijk bui
ten haar en doet allerlei pogingen haar te
rug te winnen, hetgeen hem „gedeeltelijk"
gelukt, op de avond van de vijfde de
cember.
Het tweede gezin bestaat uit een man
en een vrouw met drie kindertjes. Ze zijn
een jaar of acht getrouwd. Hij is een ech
te charmeur, een man die achter iedere
aantrekkelijke vrouw aanzit, en steeds
avontuurtjes heeft. Op de avond voor Sin
terklaas ontmoet hij een prachtige vrouw
„dat móet iets gewéldigs zijn", zegt Jan
Blokker onmiddellijk en hij kan met
haar een afspraak maken voor de volgen
de avond, dus voor de vijfde december.
Het derde gezin bestaat uit een echt
paar, dat al jaren gelukkig getrouwd is
en een zoon van een jaar of zeventien acht
tien heeft. Die zoon, die net als zoveel jon
gens of meisjes van zijn leeftijd een he
kel heeft aan het „gezellige Sinterklaas
avondje", probeert er op allerlei manie
ren aan te ontkomen. Als er dus elders
een fuifje wordt gegeven, grijpt hij die
gelegenheid met beide handen aan en
laat zijn vader en moeder dus alleen, op
de avond van de vijfde december.
AL DEZE MENSEN hebben dus hun
problemen. De eerste man wil zijn vrouw
terug, de tweede weet niet of hij die af
spraak nu wel of niet moet nakomen, en
in het derde verhaal vragen de ouders zich
af, hoe ze hun zoon op Sinterklaasavond
thuis moeten houden. Jan Blokker heeft al
deze problemen op een bijzonder knappe
manier opgelost. Of liever: hij heeft eigen
lijk niet opgelost, de surpriseavond brengt
ze allemaal wel weer bij elkaar. Maar op
de ochtend van de zesde december begint
alles weer opnieuw
Jan Blokker heeft zich, voor zover dat
tenminste in zijn vermogen lag, in de zes
hoofdfiguren van deze film ingeleefd. In
zijn verbeelding heeft hij met ze gepraat,
met ze gezwegen en geluisterd naar hun
gesprekken. Ze zijn een deel van hem ge
worden. Nu heeft hij ze „losgelaten". De
regisseur Fons Rademaker moet nu de
mensen die Blokker creëerde, samen met
de acteurs en actrices in het leven roepen-
Eva Hoornik
Planten en dieren
Veldgids voor vogels door R. S. R. Fit
ter en A. Richardson (vertaald en bewerkt
door M. J. Tekke). Phoenix-Pocket. Uitge
versmij. W. de Haan/Standaardboekhandel.
De vogels rondom, ons huis door Jan P.
Strijbos. Serie „Vogelleven in Nederland"
van L. J. Veen's Uitgeversmij. n.v. te Am
sterdam.
Vetplanten door Edgar Lamb, met zwart
wit en gekleurde illustraties. N.V. Uitge
versmij Kosmos, Amsterdam/Antwerpen.
Het gebruik en de verzorging van vaste
planten in onze tuin door Mien Ruys. Met
zwart-wit illustraties. N.V. Uitgeversmij.
Kosmos, Amsterdam/Antwerpen.
Diversen
Stijlen in de Bouwkunst door J. J.
Vriend. Weten en Kunnen-reeks van n.v.
Uitgeversmij. Kosmos, Amsterdam.
Chemie verovert de wereld door dr.
H. Müller. Phoenix-Pocket, W. de Haan/
Standaardboekhandel.
Chemie door Kenneth Hutton. Neder
lands van drs. J. J. P. Boezeman. Prisma-
boek. Het Spectrum, Utrecht/Antwerpen.
Als ziende den Onzienlijke door ds. J. T.
Wiersma en dr. J. W. Schulte Nordholt.
Uitgeverij Het Wereldvenster, Baarn.
Kijken en weten, alles over televisie door
J. Hogendijk. N.V. Uitgeverij W. van Hoe
ve, Den Haag.
Timmeren door F. H. Aarts. Hoe-doe-ik-
het-zelf-reeks. Uitgeverij Mulder en Co.,
Hilversum.
Elektrisch Vissen door D. E. van Drim-
melen. A.O.-reeks.
Detectiveboeken
Elsevier Atlas van de gehele wereld,
samengesteld door de Winkler Prins re
dactie. Elsevier-Pocket. Uitgeverij Elsevier,
Amsterdam/Brussel (vierde druk).
Prisma Breiboek door Margharita M.
Mootz. Prismaboek. Het Spectrum, Utrecht/
Antwerpen.
Proost! Het hoe-wat-waar van drinken
en dranken, door Louise Duitz. H. P. Leo
polds Uitg. Mij. n.v., Den Haag.
Kleine gids voor goede manieren door
Elka Schrijver. „De practische biblio-
theek"-reeks van uitgeverij Born n.v., As
sen-Amsterdam.
Ruim 100 recepten voor smakelijke gerech
ten door Willy Jans, uitgeverij Van den
Broek, Bussum.
Gezondheid, Schoonheid en Charme door
G. Willinkhuizen en A. van Leliestad, Uit
geverij Van den Broek, Bussum.
Secretaresse gevraagd door Addie
Vroegop. Uit de praktijk voor en van een
secretaresse. Uitgeverij Het Wereldvenster,
Baarn.
maboek. Het Spectrum, Utrecht/Antwer
pen.
Avontuur onder water door Clarence
Benham (uit het Engels vertaald door A.
M. van Steyn—Dingjan). Prismaboek.
Rio na middernacht door Frank Arnau
(vertaald door A. B. Frederiks). Uitgeverij
Nijgh en Van Ditmar, Den Haag, Rotter
dam.
De albatros en andere detectiveverhalen
door Charlotte Amstrong (vertaald door
Hans Jacobs). (Prismaboek. Het Spectrum,
Sport utrecht/Antwerpen).
Zeilen door M. Ruytenschildt (zesde
druk) N.V. Uitgeversmij. Kosmos, Amster
dam/Antwerpen.
Tennis door ir. M. E. van de Wall. N.V.
Leopolds Uitgeversmij. Den Haag.
Koning der Haaien door Franco Prosperi
(vertaling uit het Italiaans door drs. H. J.
C. Alvarez (uit het Amerikaans vertaald
en bewerkt door''Ly dia Belinfante). Pris-
De dertiende gast door Ellery Queen
(vertaald door mr. I. E. PrinsWillekes
MacDonald). Prismaboek.
Het verdwenen manuscript door Edmund
Prismaboek.
Crispin (vertaald door Gerard Messelaar).
De man die geen moordenaar was door
Alexander Spoerl (vertaald door J. F. Klip
huis). Prisrhaboek.
„HET SCHRIJVEN VAN MIJN EERSTE
SCENARIO VOOR DE FILM „FANFARE"
IS EIGENLIJK VANZELF GEGAAN. BERT
HAANSTRA KWAM NAAR ME TOE: „IK
WIL ZO GRAAG EEN SPEELFILM GAAN
MAKEN, EN JIJ SCHRIJFT TOCH Hè, ZOU
JIJ DAN NOU NIET EENS EEN SCENARIO
WILLEN MAKEN?". EN HOEWEL IK HET
WEL EEN BEETJE VREEMD VOND INEENS
MET DE IDEE VAN EEN SCENARIO GE
CONFRONTEERD TE WORDEN. ZIJN WE
ER TOCH OVER GAAN PRATEN EN ZO
HEEFT „FANFARE" LANGZAMERHAND
VORM GEKREGEN. HET WERD EEN AF
GEROND VERHAAL, EEN VERHAAL, DAT
ME EIGENLIJK NOOIT HELEMAAL BE
VREDIGD HEEFT, MAAR DAT TOCH EEN
GROOT SUCCES BLEEK TE ZIJN. OP
MIJN TWEEDE SCENARIO VOOR „MAK
KERS STAAKT UW WILD GERAAS", HEB
IK ME ECHT MEER VOORBEREID, IK
BEN ER DAN OOK VEEL MEE BEZIG
GEWEEST. FONS RADEMAKERS, DIE
DE FILM REGISSEERT, KWAM NET
ALS HAANSTRA MET DE IDEE. HET TROK
HEM AAN EEN FILM TE MAKEN. DIE
ROND SINTERKLAASAVOND SPEELT,
NEE, NIET OMDAT DIE AVOND ZO SPE
CIFIEK NEDERLANDS IS. MAAR OMDAT
DIE TIJD TUSSEN LATEN WE ZEGGEN
14 NOVEMBER EN 11 DECEMBER IETS
OPWINDENDS HEEFT, IETS GEHEIMZIN
NIGS. IETS WAT JE EIGENLIJK MOEILIJK
KUNT OMSCHRIJVEN".
Jan Blokker
De „gemeenteduiven" in de Haarlemmerhout zijn zo tam dat zij zich door de wande
laars op deze van mond-tot-mond-manier laten voeren. Een intiem tête-a-tête op
een der bankjes bij de hertenkamp.
de Jongh). Bibliotheek van verre reizen en
zeven zeeën. Uitgeverij C. de Boer jr., Hil
versum.
Diepzeeduiken en onder water zwemmen
door Ferdinand van Leeuwen. Arti Beeld
encyclopedie.
Diagrammatica, 80 puzzels voor de lief
hebbers door Charles E. D. Julien. Prisma
boek. Het Spectrum, Utrecht/Antwerpen.
Spelen met cijfers door W. J. Reichmann.
Prismaboek. Het Spectrum, Utrecht/Ant-
werpen. (Vertaling drs. J. Boezeman).
Wat moet ik zeggen en hoe zeg ik het. in
het Zweeds? In samenwerking met de Ned.
Reisvereniging uitgegeven door n.v. Uit
geversmij. Kosmos, Amsterdam/Antwer
pen.
Caterine Valente door H. van der Mey-
den. Mimosa-Reeks. N.V. Leiter-Nypels,
Maastricht.
De Russische celist Mstislaw Rostropowitsch
speelt sonates van Sjostakowitsch en Proko-
fieff, resp. aan de piano begeleid door de
componist en door Swjatoslaw Richter.
(Decca BLK 16121)
Dezelfde cellist speelt met het Groot Sym
fonie-Orkest van Radio Moskou o.l.v. Boris
Haikin het celloconcert op. 104 van Dvorak.
(Decca LXT 2015)
Blijf uw zenuwen de baas, door Walter
llllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
werd door de geschiedenis zo zwaar be
zocht, dat nog alleen de kathedraal of Duo-
mo enige historische betekenis heeft. In
1908 werd de stad door een aardbeving
verwoest en kwamen 5.000 mensen om het
leven, ondanks de hulp van een Russische
vloot, die daar toevallig voorbijvoer. En
op 13 juni 1943 bombardeerde de Ameri
kaanse luchtmacht de stad zo hevig dat
de gehele stadskern uitbrandde. De twee
honderd Duitse soldaten die in de kerk wa
ren gevlucht, werden allen gedood, een
vreselijk bloedbad. Daarna landden de
Amerikanen en namen de stad zonder slag
of stoot in.
Wanneer men de Middellandse Zeelan
den ietwat beter begint te kennen, zijn
veel monumenten en musea op Sicilië van
betrekkelijke historische waarde, maar de
toeristische propaganda is voortreffelijk
en hemelt alle cultuurbezit met zuidelij
ke overdrijving op. Sicilië is daarom voor
namelijk interessant omdat het ontstaan
is als een Griekse kolonie. Daarover de
volgende keer in een slotartikel.
A. G. Samois
DOOR MIDDEL VAN twee nieuwe
opnamen van Decca kan men kennis
maken met de Russische cellist Msist-
law Rostropowitsch die hier nog vol
slagen onbekend is maar in de Sovjet-
Unie tot de grootste uitvoerende musici
gerekend wordt en als zodanig op één
lijn gesteld met de violist David Ois-
trach. De twee zijn zeker te vergelijken;
ook het spel van de tweeëndertigjarige
Rostropowitsch treft door die supe
rieure eenvoud waarbij de totale be
heersing van het instrument de weg
vrijmaakt voor wat men in kwalita
tieve zin een „integrale vertolking" zou
kunnen noemen. De voordracht is ge
heel natuurlijk gericht op het ont
sluiten van de in de muziek verborgen
spanningen en de toehoorder kan op
gaan in het voor hem geopenbaarde
werk. Een dergelijke benadering die in
de werkelijke zin een interpretatie, een
„uitlegging", mag heten, heeft iets wat
te allen tijde zeldzaam is: stijl.
OP ééN DER BEIDE opnamen brengt
de cellist werk van landgenoten ten
gehore, te weten de cellosonate op. 40
van Sjostakowitsch en de sonate op. 119
van Prokofieff. In het eerstgenoemde
werk wordt hij door de componist zelf
begeleid, in het tweede door Swjatos
law Richtei;, die met grote trefzeker
heid en in voortreffelijk ensemble-spel
met hem samenwerken. Van Sjostako
witsch die, zoals men weet, wel de
meest in aanzien staande componist
van de Sovjet-Unie is, betreft het een
werk uit zijn beginperiode, Prokofieffs
sonate daarentegen stamt uit 1949, vier
jaar vóór zijn dood. Nu is het verschil
van uitdrukking in feite niet zo groot
als men op grond van het leeftijdsver
schil misschien zou denken. Eerder
lijkt het in beide gevallen alsof een
wat grauwe, mistroostige kleur eigen is
aan het psychisch klimaat van de ge
accrediteerde Sovjet-componisten. Of
betreft het hier een achtergrond die
veel dieper in het landschap en de ge
schiedenis van hun omgeving gewor
teld ligt? Een soortgelijke weerbarstig
heid. een linksheid die eigenlijk geen
afbreuk doet aan de waarde van de
uiting, maar ten nauwste met het ka
rakter ervan verbonden is, treft ons
bijvoorbeeld reeds in het oeuvre van
hun negentiende-eeuwse voorganger
Moessorgski die zijn ellende nog rustig
in de wodka mocht smoren zonder dat
de tsaar aller Russen er zich mee be
moeide. Nu is het opvallend dat Sovjet
componisten zich er blijkbaar toe kun
nen laten dwingen marionetten van de
staatsmacht te worden terwijl juist een
ongeschaafde onbeholpenheid als van
hoekig bewegende houten poppen zich
zo sterk aan ons opdringt bij het luis
teren naar hun werk. En, nogmaals,
het is een interne onbeholpenheid die
soms opeens kan openbreken in een
aandoenlijke frase zoals het zang
thema in Sjostakowitsch' sonate en
zich dan weer prompt afsluit en grim
mig voortdraaft in onvriendelijke
contrapunten en met veel dof geweld
in het lage register. Want afgezien van
zeldzame oases, wordt men in eerste
instantie getroffen door een opmerke
lijk gebrek aan klankraffinement en
een voorkeur voor liggingen die het oor
niet kunnen strelen, zoals: melodiestem
in de discant van de piano, accoorden
laag in het basregister met, iets daar
boven, maar nog op (tè) aanzienlijke
afstand van de eenzame bovenstem,
een beweeglijke tegenmelodie in de
cello.
SJOSTAKOWITSCH' sonate is, bin
nen de aangeduide begrenzingen, zeker
het meest fantasierijke stuk op deze
plaat. Er zit een continuïteit in zijn
muziek, een vermogen tot gedurig
voortspinnen van de muzikale draad,
die heel opmerkelijk is en, als het oor
zich eenmaal ingeschelpt heeft, boeiend
blijft in zijn verstrengelingen. Het
tweede deel is een bijna behekst,
kwaadaardig stuk, de kermisbezeten-
heid van een soort Russische Brueghel.
Dan volgt een largo, lang en duister
mediterend, een stuk dat aanvankelijk
nogal onsamenhangend lijkt maar toch
ook een toon van sombere aanhanke
lijkheid verraadt. De finale begint met
een volks en bitter wijsje, door onbe
houwen grommen begeieid; verderop
ontspruit er opeens een razende opwin
ding aan, steekt er een wervelstorm in
de piano op, waardoorheen de cello pa
nische kreten laat horen. Maar al dit
geweld eindigt weer in het gemoede
lijke Russische berendansje van het
begin; zoiets kan in de muziek.
VOOR DEGENEN die liever wat
dichter bij huis blijven heeft Decca nog
een andere opname uitgebracht. Op
LXT 2015 speelt Rostropowitsch het
celloconcert van Dvorak, begeleid door
het groot symfonie-orkest van radio-
Moskou. Ook hier frappeert de robuste.
mannelijke allure van zijn spel. Bij
hem klinkt de violoncello steeds in haar
volle, genereuze sonoriteit; ook in het
hoge register heeft het instrument
niets van die geastreerde scherpte die
de toon daar wel eens kan ontsieren.
Sas Buiige
