€sso Exposities van twee collecties Het Rotterdams Toneel met stuk van Marivaux AKKERTJES met bent u beter uit! Akkertjes helpen écht tegen kou en griep en snel ook! Petitie aan het comité Albert Schweitzer Nieuwe leerstoel voor prof. Samkalden Dr. A. E. Cohen tot hoogleraar benoemd De steward en de stewardess, de kamerleden op reces, de praatvaar en de bestevaar, de reder en de redenaar, de muzi- en de predikant en wat er verder in het land iets wezen wil of wat beduidt - ze roepen 't allemaal zeer luid: Kabinet bezocht de T.H. Dronken wegpiraat na wilde jacht ingesloten Duizend liter smeerolie op straat Loosdrechtse raad in actie tegen B. en W. Sir Winston Churchill legt de pen eindelijk neer Wees Moskou Amerikaan uit omdat hii „lastig" was? Baron Bentinck bij Selwvn Llovd Vereniging van Fotojournalisten DINSDAG 27 OKTOBER 1959 DE WERKEN VAN (Pierre Carlet de Chamblain de) Marivaux die leefde van 1688 tot 1763 genieten tegenwoordig een hernieuwde, alleszins gerechtvaardigde populariteit. De bevoorrechten onder ons zijn de laatste jaren bijzonder verwend met enkele fraaie tot schitterende opvoeringen daarvan door franstalige groepen uit Parijs (Barrault, Vilar) en Brussel, alsmede in het laatste Holland Festival door een provinciaal ensemble. Het was in principe dan ook een verstandig besluit van de leiding van het Rotterdams Toneel de instudering van het stuk, waarmee men hier ten lande diens gracieuze vreugde wilde laten herleven, aan een Franse regisseur toe te vertrouwen. Men heeft hier namelijk te doen met een overheersende stijl, die ons in wezen vreemd is gebleven. De marivaudage, dit schermen met elegant ge slepen woorden, vergt volledige vertrouwdheid met de traditie der welgemaniei-d- heid. Hoeveel winst het ook heeft gebracht, men kan toch niet zeggen dat de mede werking van Guy Suarès een onverdeeld succes is geworden. Men kan zich trouwens enigszins verbazen over deze keuze. Guy Suarès heeft zich in zijn nog maar korte loopbaan (hij werd geboren in 1932, debuteerde in 1951) reeds een niet onaanzienlijke reputatie verworven, zonder evenwel bewijzen van affiniteit met Marivaux te hebben geleverd. MAANDAGAVOND heeft de eerste van enkele voorstellingen in de Haarlemse Schouwburg plaats gehad van „De liefde komt van vier kanten". Onder deze kenne lijk moeizaam bedachte en allerminst ka rakteristieke titel gaat de meesterlijke komedie „La double inconstance" ver borgen. Dit blijspel, geschreven in de twin tiger jaren van de achttiende eeuw, was een apotheose van Marivaux' eerste schep pingsperiode, toen de financiële zwendel van John Law hem in grote moeilijkheden had gebracht. Het was bestemd voor het repertoire der Italiaanse komedianten en zou later alleen door „Le jeu l'amour et du hasard" qua muzikale toon en psycho logische verfijning overtroffen worden. Als badinerende zedenschildering van het bloeitijdperk van het menuet heeft het in zijn oeuvre, laat staan in dat van anderen, .-•'üi gelijke niet. Luc Lutz als Harlekijn en Lies Fran ken als Flavinia in „De liefde komt van vier kanten van Marivaux. Marivaux, heeft Robert Kemp eens ter inleiding van een bloemlezing opgemerkt, was beslist geen reus onder de toneel schrijvers, maar hij is uniek. Zijn stukken lijken allemaal op elkaar en zijn toch an ders en steeds weer nieuw, net als die van Bach, waarmee hij trouwens naar de vormbeginselen misschien nog meer ver wantschap heeft dan met Vivaldi, uit wiens oeuvre tijdens de hier besproken vertoning nu en dan flarden ter melodieuze begeleiding van gevoelsopenbaringen de zaal inzweefden. Waar ik op doel is de kruiswerking van opzettelijke contrasten, waarbij de motieven in elkaar overvloeien. Niet voor niets heet het thans gespeelde ,.De dubbele onstandvastigheid". Daarmee Is de bewering, het in elkaar overlopen van omgekeerd corresponderende groepen, als het ware tot programma verheven. HET BEHANDELDE {hema vindt men in bijna alle uitvloeisels via een joyeus Advertentie flitsen uw klachten weg Het Comité Albert Schweitzer tegen Atoombomproeven heeft in een brief aan de regering en aan de beide Kamers der Staten-Generaal, verklaard met veront rusting te hebben vernomen, dat raketten van het type „Honest John" reeds onder weg zijn naar Nederland. Het comité acht het aanvaarden van deze raketten volgens een verouderde overeenkomst in strijd met de inhoud van de recente besprekin gen, die door de leiders van Amerika en Rusland zijn gevoerd, waarbij ook de al gemene ontwapening naar voren werd ge bracht en waardoor in de gehele wereld enige ontspanning begint te komen. Het Comité verzoekt met grote aan drang, terzake van het stationeren van de ze raketten een zodanige beslissing te ne men, dat ook Nederland aan deze inter nationale ontspanning een positieve bij drage levert. Naar wij vernemen is binnenkort de be noeming te verwachten van prof. dr. I. Samkalden. oud-minister van Justitie in het laatste kabinet-Drees, tot buitenge woon hoogleraar aan de Leidse universi teit voor het recht der internationale or ganisaties. Prof. Samkalden zal hiermee een nieuwe leerstoel bezetten. Het ligt in de bedoeling dat deze bijzon dere leerstoel binnen afzienbare tijd in een gewone leerstoel wordt omgezet. Prof. Samkalden was van 1952 tot zijn benoe ming als minister reeds hoogleraar te Wageningen. gehanteerde pen van de geest van Mari vaux terug: de twee hoofdpersonen denken van elkaar te houden, maar ontdekken gaandeweg hun vergissing als de ware liefde in hun leven komt. Hier zijn Harle kijn (de namen werden grotendeels ver nederlandst) en Silvia de uit spelenderwijs gegroeide gewoonte verloofd geraakten, die elk een ander vinden, respectievelijk Flavinia en de anonieme vorst, door wie de ware hartstocht wordt opgewekt. De intrige is bijzonder doorzichtig, alles gaat precies zoals men het ziet aankomen. Maar het doorlopend verrassende komt voort uit de innerlijke spanningen van de genuan ceerde processen der bewustwording. Ja waarlijk, Marivaux is een bii uitstek muzi kale toneelschrijver geweest, die in won derbaarlijke combinaties van superieure eenvoud een facinerende lyriek heeft ont wikkeld. Vrijwel nergens is daarbij de so ciale verwevenheid zo duidelijk aantoon baar. Sommige commentatoren menen uit de critische gesprekken ten aanzien van de hoofse gedragsregels een prelude tot de democratische revolutie te mogen afluis teren. Maar veeleer heeft men. geloof ik. te doen met de precieuze nostalgie van de zwanezang van een in uiterste verfiining ten ondergang neigende cultuurfase. Mari vaux was toch duidelijk een overgangs figuur een innerlijk verlichte naar een nieuw stadiaum van do samenlevine waarvoor de vormen nog gevonden moesten worden. DAT LAATSTE is in „La double incon stance' opvallend merkbaar: Silvia en Harlekijn, grootgebracht ojd het platteland en de natuurlijkheid zelve, voelen zich bei den onweerstaanbaar aangetrokken, na de overwinning van hun aanvankelijke be vreemding, tot vertegenwoordigers van een bijna rituele erecode, die bescherming lijkt te bieden tegen hun emotionele verwar ring. Zij voelen zich heen en weer ge trokken. Al deze dynamische elementen zijn dank zij de uitmuntende zorgen van Guy Suarès voor zowel objectieve als sub jectieve plastiek op voor Nederland on gekende wijze tot gelding gekomen. Men lette slechts op de representatieve symbo liek van het lopen: altijd met beheersing en waardigheid door de zich machtig wetende hovelingen, daarentegen als in stinctieve reactie door de aan spontane opwellingen gevolggevenden. De snelnnsi- ties werden aldus duidelijk gemarkeerd in hun geleidelijke verschuivingen. Deze choreografie zou een regisseur van eigen bodem hier nooit z.o doeltreffend hebben kunnen bereiken, gesteld dat iele der gelijks had willen nroberen (ik heb het vrijwel nooit gezien). DAAR IS ECHTER een levensgroot na deel tegenover gekomen, waardoor de winst van de weeromstuit in verlies ver keerde. Bij alle bewondering voor de stijl zuiverheid van de toonaangevende révé rence moest men vaststellen, dat er veel van het contrast tussen naturel en raffine ment verdween doordat allen in hun spel- prestaties iets kennelijk aangeleerds demonstreerden. Men kon te moeilijker op het eerste gezicht en gehoor de tegenstel ling aanvaarden tussen oprechtheid en op smuk. tussen het in eenvoud bekoorlijke en het habitueel gekunstelde, doordat men nu juist voor de beide pastorale karakters als toneelpersoonlijkheden ietwat ge maniëreerde. overigens voortreffelijke krachten als Ann Hasekamo en Luc Lutz had ODgesteld. Vooral de laatste had in zijn clowneske onzekerheid niettemin tal van grapnige momenten. Maar het teveel aan berekening van zijn kant had men liever gezien bij Lies Franken als de net iets te delicaat intrigerende naleisdame aan wie ik overigens miin hulde voor haar uiterlijk voorname verschijning niet mag onthouden. Zo goed als volmaakt was de vorst van Henk van Ulsen. inderdaad de centrale figuur, een toonbeeld van no blesse door de gave vereniging der inner lijke en uiteHnke asoecten daarvan. The- ra Verheugen kon zich in dit n-p'lieu nog moeilük handhaven. Steve van Branden berg dn de zeer belangrijke schakelrol van bediende! en Pioter Lutz zochten tezeer effecten in komiekerigheid. IN DE SCHERPZINNIGE vertaling van L. Th. Lehmann. waarin enkele fouten voorkwamen die men zich op de middel bare school niet zou mogen veroorloven, werd een hoog tempo mogelijk en door gaans bereikt. Friso Wiegersma ontwierp de decors, kennelijk naar de uitdrukke lijke voorschriften van de regisseur. Niet graag zou ik verzuimen mee te delen, dat uit de volle zaal herhaaldelijk enthousiaste blijken van plezier opstegen. David Koning (Van onze Haagse redacteur) Bij Koninklijk Besluit is dr. A. E. Cohen uit Heemstede tot gewoon hoogleraar in de faculteit der letteren en wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit te Leiden be noemd. Professor Cohen zal college geven in de geschiedenis der middeleeuwen en haar hulpwetenschappen. De nieuwe hoog leraar was vele jaren werkzaam als we tenschappelijk medewerker aan het Rijks instituut voor oorlogsdocumentatie te Am sterdam. Zijn echtgenote, mevrouw H. Cohen-Koster. heeft sinds kort zitting in de Heemsteedse gemeenteraad voor de Partij van de Arbeid. Advertentie De ministerraad heeft maandag een werkbezoek aan de Technische Hoge school te Delft gebracht om een indruk te krijgen van de problemen waarvoor de T.H. zich in dit stadium van haar ontwik keling ziet geplaatst. De president-curator dr. C. H. van der Leeuw sprak een welkomstwoord, waar na de rector magnificus prof. dr. R. Kro ning, de onderwijsproblemen onder de loep nam. Voorts werd nog het woord ge voerd door prof. ir. B. H. H. Zweers, ad viseur voor bouwzaken. Het grootste deel van het gezelschap vertrok vervolgens naar het waterloopkundig laboratorium, anderen bezichtigden het gebouw voor technische fysica en scheikunde. In het gebouw voor werktuig- en scheepsbouw- kunde werd vervolgens de lunch gebruikt. Niet alleen de nieuwe Technische Hoge- schoolstad in aanbouw in de Wippolder was deze dag een belangrijk punt van het bezoek doch ook konden de ministers ken nis nemen van de collectieve voorzienin gen op sociaal gebied ten behoeve van de studenten, die in de laatste jaren tot stand zijn gekomen. Zo werd tijdens een ge meenschappelijke rondrit per autobus een bezoek gebracht aan de studentenflats aan de Maria Duystlaan. Het middagprogramma omvatte verder bezoeken aan de gebouwen voor elektro techniek, geodesie en van voertuig- en vezeltechniek. De slotbijeenkomst werd gehouden in het nieuwe studentensport centrum waar gasten en gastheren nog enige tijd geanimeerd bijeenbleven. De politie van Bergen op Zoom heeft na een wilde nachtelijke achtervolging zeke re P.G. aangehouden, die zonder vaste woon- of verblijfplaats is en in de nacht van zaterdag op zondag, naar thans be kend is geworden, in staat van dronken schap een auto bestuurde. De achtervolging werd ingezet, zodra de politie door het slingerend rijden van G. het vermoeden kreeg, dat hij onder in vloed was. De race door de stad met een snelheid van bijna 100 km. per uur eindig de in een grasperk. G. had inmiddels een verkeersbord geramd en een draadafras tering omver gereden. Hij reed bovendien zonder papieren. De achterbanden van zijn wagen waren totaal versleten en zijn ruitenwissers waren defect. De man is in gesloten. De Delftse politie heeft in de afgelopen nacht de heer D. uit Den Haag aangehou den en in arrest gesteld omdat hij als be stuurder van een auto op de rijksweg Den Haag-Rotterdam „onder invloed" op de linker rijbaan reed. Nadat hij een motor rijder had aangereden was hij gevlucht, doch later keerde hij in een taxi op de plaats van het ongeval terug. De politie rekende hem toen in. De motorrijder liep een gebroken arm en een hersenschudding op. Op het Maastunnelplein in Rotterdam is maandag een tramstel van de R.T.M. in botsing gekomen met een tankauto die aan de rechterzijde bij de aftapkraan lek sloeg. Van de vijftienduizend liter dunne smeerolie, die de auto vervoerde, liep on geveer duizend liter op straat. De rest kon in een andere tankauto worden overge heveld. De brandweer heeft tussen de tramrails twee putten gegraven, waarin de olie zich voor een deel verzamelde. De tankauto kon ook deze olie wegzuigen. Daarna werd zand gestrooid en na enige uren was de „smeerboel" opgeruimd. De tram moest worden weggesleept. Per soonlijke ongevallen hebben zich niet voor gedaan. De Loosdrechtse gemeenteraad is una niem niet te spreken over het beleid van B. en W. over het afgelopen jaar en de wijze waarop voor het komende jaar de begroting is samengesteld. „Slap en in teresseloos" aldus het P. v.d. A.-oordeel over de werkwijze van het college, die afbreuk doet aan een democratisch be stel. Dit was ook het oordeel van de pro testants-christelijke raadsfractie. De V.V.D.-woordvoerder was van oordeel, dat het plassengebied wel beschermd en bewaard moest blijven, maar de water sport en de toeristen worden door het ge meentebestuur vertroeteld. De bewoners hebben meer aan goede sportaccommoda tie in de onmiddellijke omgeving van de nieuwe wijken, aldus de V.V.D. „Het is maar goed dat u geen burge meester van Bergen bent", aldus de enige K.V.P.-er in de raad. Ondanks herhaald aandringen tot instelling van raadscom missies voor onderwijs, financiën en open bare werken, moet men het in Loosdrecht nog steeds zonder deze lichamen stellen. De nieuwgekozen wethouder H. Vlug, (pro testants-christelijk) werd door de P. v. d. A.-fractie „ongeschikt" geacht voor een plaats in het college. De heer Vlug is de opvolger van wethouder D. Schoenmaker, die in augustus van dit jaar door de politie beschonken achter het stuur van zijn auto vandaan is gehaald. Onmiddellijk daarna eiste de protestants- christelijke fractie zijn aftreden, hetgeen na enige strubbelingen geschiedde. LONDEN (UPI) Sir Winston Churchill heeft het schrijven opgegeven en wil nu al le tijd die hij in Engeland is wijden aan de politiek, zo heeft een goede kennis van hem meegedeeld. Met de voltooiing van zijn „Geschiedenis van de Engelsspreken de volken" heeft hij het doel bereikt dat hij zich als schrijver gesteld had. Sinds 1898 heeft de bijna 85-jarige staats man tal van biografieën, artikelen en commentaren geschreven in het sonore, ietwat retorische proza van zijn grote re devoeringen. In 1953 kreeg hij de Nobel prijs voor letterkunde, in de eerste plaats voor zijn zesdelige geschiedenis van de tweede wereldoorlog, waarmee hij tien miljoen gulden heeft verdiend. Zijn eerste boek handelde over de veld tocht van Malakand. waaraan hij deelnam als jong officier. Hij haalde er zich de woede van zijn superieuren mee op de hals maar won zoveel faam, dat hij bin nen een jaar de best betaalde Britse oor logscorrespondent was. WASHINGTON (Reuter-UPI-AFP) Russell Langelle, het hoofd van de veilig heidsdienst van de Amerikaanse ambas sade te Moskou die onlangs uit de Sovjet- Unie is gewezen, heeft op een persconfe rentie te Washington verklaard, dat naar zijn oordeel de Russen hun maatregel te gen hem hadden genomen, omdat hij er in geslaagd was, pogingen om toegang te krijgen tot het werk van de ambassade en dit te ondermijnen te verijdelen. Het aan tal pogingen om zulks te doen was het laat ste half jaar toegenomen. Ook vele andere ambassades in Moskou hadden hiervan te lijden, aldus Langelle, die geen nadere bij zonderheden wilde verstrekken, naar hij zei uit veiligheidsoverwegingen. Hij zei wel nooit enig bewijs te hebben gevonden voor de bewering dat er verbor gen microfoons in de ambassades zouden zijn. De Russen proberen alleen voortdu rend het personeel om te kopen. LONDEN (Reuter-AFP) De Neder landse ambassadeur te Londen, mr. A. W. C. baron Bentinck van Schoonheten, heeft maandag op eigen verzoek een onderhoud gehad met de Britse minister van Buiten landse Zaken, Lloyd. Het ging om een al gemene bespreking. Minister Lloyd ont ving ook de Belgische ambassadeur te Londen, Van Meerbeke. De Belgische am bassadeur had om het onderhoud ver zocht. Zowel van de zijde van de Nederlandse als van de Belgische ambassade werd ver nomen, dat het onderhoud alleen maar ten doel had. contact met minister Lloyd op te nemen, die na de verkiezingen de portefeuille van Buitenlandse Zaken heeft behouden. De ambassadeurs hadden hem sedert de verkiezingscampagne niet meer ontmoet. In beide gevallen is gesproken over de internationale toestand en zonder twijfel ook over een topconferentie. Pro blemen die in het bijzonder Groot-Brittan- nië, Nederland en België betreffen, zijn niet ter sprake gebracht, zo werd op de ambassades te Londen vernomen. HET ARNHEMSEl gemeentemuseum exposeert tot 15 november de collectie van de heer H. L. Straat, chirurg te Leeuwar den, het Haagse Gemeentemuseum tot de zelfde datum die van de schilder P. Artn- zenius. Beide collecties kunnen onze sym pathie hebben. Die van de heer Straat om dat hij daarmee enige schilders hielp en mogelijk stimuleerde, die van de schilder omdat het een zo bijzonder goed uitgezoch te verzameling is. Het laatste mocht men verwachten gezien Arntzenius eigen werk, dat van grote smaak en een fijne eruditie getuigt. Gezien het feit dat Arntzenius een deel van zijn bezit al vaak in bruikleen aan het Haags museum afstond valt het te verwachten dat zijn bezit voor zover mogelijk toch voor Nederland bestemd is. Wij hopen dat in ieder geval. Want Arnt zenius collectie is een afgerond geheel te te noemen van waardevolle zaken. Ken nelijk heeft hij in het werk van de door hem bewonderde kleine meesters de stil te gezocht, die hem blijkens zijn eigen werk zo lief is. Stilte, zeker, maar Dau- bigny's dorpsgezicht is eigenlijk van een grote bewogenheid, gezien de wijze waar op het geschilderd werd; maar het is toch weer bewogenheid om de stilte. ARNTZENIUS, gezien zijn eigen werk kón het nauwelijks anders, heeft voorkeur voor de school van Barbizon en diens tijd genoten, waarmee we dan heel schuchter enig werk uit onze Larense school mogen vergelijken. De Haagse School heeft trou wens alles met de Barbizonners te ma ken. Arntzenius schildert werken, die ons wel herinneren aan de Haagse School. Maar hij is net iets minder oog en iets meer geest, waardoor hij meer aanslui ting vindt met de school van Barbizon; minder geladen misschien dan de Neder landse voorgangers. Mogelijk heeft hij compensatie gevonden in zijn verzame ling voor wat hem zou kunnen ontbreken. Arntzenius waardeer ik thans in ieder ge val meer dan ik al deed. Nu om hemzelf en zijn collectie. In die collectie komt een schilderijtje voor waarvan de maker on- Chinees terra cotta grafplastiek uit de collectie H. L. Straat. Het werk stamt uit de Wei- of T'ang-periode. bekend is. En juist dit schilderijtje zou bij na van Arntzenius kunnen zijn. Voor wie Arntzenius' werk niet kent: het is num mer 19a, en na het zien daarvan zal Arnt zenius' werk niet tegenvallen. ARNTZENIUS koos dus vooral onder Franse schilders. Waar hij koos onder Ne derlanders zijn deze met hun werk dicht bij die Franse collega's. Het verwondert me bijvoorbeeld niet dat hij Gabriël (1828- 1903) koos, want deze kon nauw in de om geving van de grote Franse schilder Co- rot zitten. En wat Arntzenius verder koos kan de liefhebber met plezier gaan zien. Hij ontmoet onder meer, naast de Dau- bigny's, werken van Fantin Latour, Har- pignies, een bewogen schilderijtje van Isa- bey, werk van Is. Israels, Karsen, Jacob Maris, Matthijs Maris, Raffaëli, die toch eigenlijk een voorloper was van Utrillo, Redon, Ribot, Tholen, met een nogal gro te en zo gerechtvaardigde hoeveelheid, Verster, Vollon, Weissenbruch en Willem de Zwart. DE CHIRURG H. L. STRAAT benader de de beeldende kunst als geïnteresseer de leek. Het is dan ook te begrijpen dat hij zich bij het samenstellen van zijn col lectie heeft laten leiden door wat leek te gelden. Het kan er namelijk bij mij moei lijk in dat men zowel verliefd is op de „ma gische realisten" en ik zou bijna zeg gen zogenaamde expressionisten als Chabot en Benner. Te goed ken ik Cha- bots begin, gesteund door het voorbeeld van de Belg Permeke, wiens werk trou wens nog de collectie van de heer Straat steunt. Benner zat meer in de omgeving van de heer Straat en dat deze belang stelling voor hem had kan men gezien de hier vertoonde schilderijen zich wel voor stellen. We kunnen het de heer Straat moeilijk kwalijk nemen dat Benner op zo overdreven wijze wordt gewaardeerd te genwoordig. Ten slotte komt diens werk van Kruyder en het Duitse expressionis me, vermoedelijk toch via Wiegers, van daan. Wantrouwend als ik ben vraag ik me af of de sombere schilderijen van Theo van der Horst ook niet van de kunsthan del Van Lier, welke men achter de aan koop van een en ander vermoedt, komen. Van der Horst beloofde wel degelijk wat en mogelijk maakt hij dat nu. We hoor den zo lang al niet van hem. Gezien deze collectie lijkt het me wel tijd dat beloftes ook voor het publiek worden ingelost. Ge zien het schilderij van Aad de Haas, be kend door zijn moeilijkheden met zijn re ligieuze kunst in Zuid-Limburg, begrijp ik niet waarom men zoveel ophef van deze figuur maakte. Is het een in de bres sprin gen voor hem van de kant van Straat? Men zou dit kunnen waarderen. Maar men had zo gaarne het aan de collectioneur ge gund dat aan zijn verzameling een even sterke liefde duidelijk was als welke blijkt uit die van de schilder Arntzenius. Bob Buys Op de te Amsterdam gehouden jaarvei gadering van de Nederlandse Vereniging van Fotojournalisten zijn tot leden van het dagelijks bestuur gekozen de heren P. van Breukelen te Rijswijk (voorzitter), T. van der Reijken te Laren (secretaris) en D. Stokvis te Den Haag.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1959 | | pagina 9