Politieke bewustwording der
inheemsen neemt sterk toe
BE!
Snellere instelling van
streekraden gewenst
HET WEER
Vader en zoon uit Wijk aan Zee
bij botsing in Wassenaar gedood
Was- en reinigingsmiddelen
spijs vet en gloeilampen
G. VERHOEF
R
IS 'êeforeuouêuui
„Kortenaer" kwam terug
met defecte generator
Macmillan in Ghana met
stille trom ontvangen
Joegoslavische leider
naar de Sovjet-Unie
luxe manchester broeken
van Praag
Broeken
PAPOEALEIDER JOUWE IN NEDERLAND
Weinig verandering
In de krant van heden:
ZES DODEN IN HET VERKEER
Kans op vergelijk tussen
China en Indonesië?
PRIJSVERLAGINGEN OP KOMST
Jos de Klerk 75 jaar
Het woord is aan
Wrijving tussen Warschau
en Belgrado gemeld
Bus in Polen door trein
meegesleurd, 15 doden
Snelle minister
DONDERDAG 7 JANUARI 1960
45e JAARGANG NUMMER 54
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat. 9-1 uur.
Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519.
Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080.
Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295.
IJmuider Courant
DAGBLAD VOOR VELSEN-IJMUIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING
Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct.
Giro-rekening IJmuider Courant no. 129288.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
Met het K.L.M.-vliegtuig is woensdag
middag op Schiphol aangekomen een der
vooraanstaande figuren van de autochto
ne bevolking van Nederlands Nieuw-Gui-
nea, de heer N'Jouwe. Hij heeft hier zijn
gezin gebracht, dat zal achterblijven wan
neer hij over enkele weken weer naar het
overzeese rijksdeel terugkeert.
„Dat zal dan niet meer zijn als ambte
naar in vaste dienst van het gouverne
ment. Dat ben ik sedert 1 december al niet
meer", vertelde de heer Jouwe. „Samen
met de heer Wormsiwor, lid van de streek-
raad van Biak en met de medewerking
van enige andere Papoea's hebben we een
houthandel opgericht, de „Papuan Export
and Import Cy". Dit is een houtaankap-
onderneming, gesticht dus op initiatief
van autochtonen in Nieuw-Guinea, waar
voor het kapitaal is verschaft door de
„New Guinea Lumber Import Commit
tee", een onderneming welke wordt ge
vormd door vijf firma's in Japan. Japan
heeft behoefte aan 300.000 kubieke meter
hout per maand, niet de hardste, doch meel
de middensoorten. Men hoopt in Japan
daarvan tien percent ui Nieuw-Guinea te
kunnen betrekken. De betaling zal ge
schieden in Amerikaanse dollars en wij
van onze kant hopen dan ook, dat deze
inkomsten mede een deviezenbron zullen
gaan vormen voor ons land".
Het gouvernement van Nieuw-Guinea
heeft de heer Jouwe, die geen aanspraak
kon doen gelden op buitenlands verlof, de
overgang vergemakkelijkt door hem, na
zijn terugkeer in Hollandia, als tijdelijk
ambtenaar in dienst te nemen tot eind
april in een economische functie in het
belang der bevolking.
Tegen Keiezen
Er wordt van uit Nederland aandrang
uitgeoefend om de Keiezen, een met de
Ambonezen indertijd naar Nederland ge
komen groep, te doen emigreren naar
Nieuw-Guinea. De heer Jouwe zei, dat de
inheemse bevolking zich daartegen ver
zet om economische en politieke redenen.
Deze Keiezen waren in Nederland in de
gelegenheid, zich op zeer gunstige voor
waarden te bekwamen in diverse werk
zaamheden. In Nieuw-Guinea zouden ze
allerlei functies gaan bezetten, waarvoor
de Papoea thans nog niet de geschiktheid
bezit en later dus niet meer voor in aan
merking zou komen. Dit druist in tegen de
opvoeding van de bevolking voor de toe
komstige zelfstandigheid. In politiek op
zicht hebben de Papoea's er geen ver
trouwen in, dat deze mensen altijd trouw
zullen blijven aan Nederland. Men acht
ze een politiek gevaarlijk element. Om
dat het hier een maatregel van blijvende
aard betreft wordt het onjuist geacht, dat
hij eenzijdig door de Nederlandse rege
ring zou worden opgelegd, zonder dat de
inheemse bevolking de gelegenheid heeft
gehad, er haar goedkeuring aan te geven.
Men wachte, aldus de heer Jouwe, in elk
geval tot na de instelling van de Nieuw-
Guinea-raad. Dan kan op democratische
wijze de mening worden gevraagd van de
gehele Papoea-bevolking. Ook dient hier
bij in het oog te worden gehouden, dat als
er mensen van deze Indonesische bevol
kingsgroep naar Nieuw-Guinea worden ge
stuurd, men ook aan anderen, b.v. Chine
zen of Indiërs, de toelating niet kan wei
geren.
Deze kwestie, zei de heer Jouwe, zit in
Verwachting tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met
slechts enkele verspreid voor
komende buitjes. Matige tot
zwakke noordwestelijke wind.
Weinig verandering in tempe
ratuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Nieuw-Guinea dieper dan men in Neder
land schijnt te menen. Hij refereerde hier
bij aan wat in de Tweede Kamer mr. Van
Rijckevorsel ten gunste van het sturen
der Keiezen had opgemerkt. De heer Jou
we is van mening, dat mr. Van Rijcke
vorsel niet gedurende een tweedaags ver
blijf te Merauke een juist inzicht heeft kun
nen krijgen in de verhouding tussen de
Papoea en de niet-Papoea en bestreed ook
de motieven, die het Kamerlid op volken
rechtelijk gebied heeft aangevoerd.
Naar de mening van de heer Jouwe zou
voor de eerste keer in de politieke geschie
denis deze kwestie grote moeilijkheden
kunnen veroorzaken tussen Nederland en
de Papoea-bevolking.
De postcensuur
Zowel naar binnen als naar buiten acht
te de heer Jouwe de kwestie van de post
censuur een zeer pijnlijke zaak. Zij is koren
op de molen voor de Indonesische propa
ganda. Intern zijn zonder twijfel de in de
Nederlandse grondwet vastgelegde men
selijke rechten geschonden. Moeilijk zal
het ook zijn. bij de maatregelen tegen de
schuldigen repercussies te vermijden. De
heer Jouwe doelde hierbij niet slechts op
de onmiddellijk bij de zaak betrokkenen,
doch ook op anderen, die belast zijn met
de uitvoering van de maatregelen van be
stuur, b.v. de residenten. Men vraagt zich
in Nieuw-Guinea in inheemse kringen af,
welke maatregelen tegen hen zullen wor
den genomen, voorzover zij bij de zaak wa
ren betrokken. Worden er te lichte straffen
opgelegd dan zou dit betekenen, dat de
Grondwet feitelijk straffeloos kon worden
geschonden, en bij te zware straffen wordt
het moeilijk, omdat bij de kwestie van de
onwettige postcensuur zo velen recht
streeks of zijdelings betrokken zijn.
Voor de voortvarende en bekwame wij
ze, waarop mr. Witsen Elias en zijn me
deleden in de onderzoekcommissie de zaak
hebben behandeld, heeft men in inheemse
kringen niets dan lof. Men vindt dit des te
prettiger, omdat het prestige van het ko
ninkrijk, dat door deze zaak heeft gele
den, daardoor enigermate is hersteld.
Meer streekraden gewenst
Naar de mening van de heer Jouwe
dient de regering met het instellen van de
streekraden meer voortvarendheid te be
trachten. De streekraad van Biak-Noem-
pag.
Weerrapporten
1
2
Uit het binnenland
2
10
Op de Praatstoel
3
De Kleine Wereld
3
Buitenlands nieuws
3
10
Zn de Vishal en op zee
4
Uit stad en omgeving
5,
6
Kennemer Kruimels
5
IJmondagenda
6
Agenda van Haarlem
6
Jos. de Klerk 75 jaar
7
Mode
9
Toch Is Het Zo
9
Feuilleton
9
Horen en Zien
9
Economisch nieuws
11
Beurs
11
11
Sport
13
Dit nummer bestaat uit
veertien pagina's
foer is thans ingesteld omdat, naar de
mening van de overheid, de bevolking
daar een genoegzame ontwikkeling bezit
voor het medebeslissen in eigen zaken.
Maar naaf zijn mening kan hetzelfde mo
tief zeker gelden voor streekraden in het
gebied van de Geelvinkbaai, Japan en
Maropen, Wandmen, Manokwari, de kust
streek van Hollandia tot Sarmi en de resi
dentie Radja Ampat.
De politieke bewustwording van de Pa
poea's neemt volgens de heer Jouwe met
de dag toe. Het leeuwendeel van de poli
tieke ontevredenheid is te wijten aan de
te geringe economische ontplooiing van
het land, waardoor er veel werkloosheid
heerst. Waarom, zo vraagt men zich af,
is er, toen de Nieuw Guinea Petroleum
Maatschappij zich terugtrok, daarvoor
niets, in de plaats gekomen? De Papoea
gaat er aan twijfelen, of Nederland se
rieus van plan is, het land politiek en eco
nomisch inderdaad tot ontwikkeling te
brengen. Het duurt allemaal te lang; men
wordt ongeduldig.
Politieke bewustwording
De hoer Jouwe acht het zaak, dat Ne
derland zijn bestuurlijke politiek in Nieuw
Guinea zo spoedig mogelijk gaat aanpas
sen aan de veranderende politieke toe
stand in de wereld. Men denke1 niet, dat
de politieke bewustwording van de Pa
poea alleen afhankelijk is van de Neder
landers als opvoeders. Indirect wordt de
Papoea op politiek gebied opgevoed door
de wereldsituatie. Het aantal politiek be
wuste Papoea's neemt met de dag toe.
Jaarliks leveren de scholen een flink
aantal leerlingen af en de jongere genera
tie is op politiek gebied vaak verrassend
anders ingesteld dan de kampongbewo
ners. Zij is geenszins pro-Indonesisch,
maar is wel zichzelf bewust geworden,
krijgt zelfrespect en aanvaardt bewust het
zelfbeschikkingsrecht, een verschijnsel dat
zich nu ook in Afrika allerwege openbaart.
Een moeilijkheid in dit opzicht is, dat,
op slechts enkele uitzonderingen na, nog
te veel bestuursambtenaren zich niet kun
nen onttrekken aan de koloniale sfeer. In
deze veranderende wereld, die met de dag
andere inzichten brengt, kunnen ze niet
meekomen en voelen zij zich onzeker. Men
neemt dan licht zijn toevlucht tot ver
ouderde methoden als de postcensuur, die
in het huidige bestel niet meer passen.
Papoea-bataljons
Over de instelling van Papoea-batal
jons zeide de heer Jouwe, dat voor dienst
neming zeker mensen zullen zijn te vinden.
Hij waarschuwde echter tegen een in
cidenteel te werk gaan, waarmede hij doel
de op de opheffing van dergelijke batal
jons, die tijdens de oorlog hadden bewe
zen, uit goede rimboevechters te zijn sa
mengesteld, doch na de oorlog werden op
geheven omdat deze militairen te hoog
zouden zijn bezoldigd in vergelijking met
de inkomsten van de kampongbevolking.
Deze houding ten aanzien van de verde
diging van het land, waaraan velen gaar
ne willen medewerken, heeft bij vele in
heemsen kwaad bloed gezet. Ook ten aan
zien van de medewerking van inheemsen
aan de landsverdediging moeten aldus
de heer Jouwe vaste richtlijnen be
staan.
Het marine-fregat „Kortenaer", dat gis
termiddag voor de lange reis naar Nieuw
Guinea uit Den Helder was vertrokken lag
korte tijd later weer in Den Helder voor
de wal. Nadat een kilometer of zestig was
gevaren, werd een defect aan de turbo
generator geconstateerd. Reparatie in de
thuishaven bleek noodzakelijk.
Het zal vermoedelijk enige dagen duren
voordat de „Kortenaer" weer kan ver
trekken»
Op de Rijksstraatweg in Wassenaar
heeft zich woensdag omstreeks twee uur
een ernstige botsing voorgedaan tussen
twee bestelwagens, waarbij twee personen
op slag werden gedood en vijf andere
werden gewond, van wie twee ernstig.
Een bestelauto, bestuurd door de 65-ja-
rige heer W. H. de Bie uit Wijk aan Zee,
melkslijter, die vergezeld werd door zijn
32-jarige zoon, <-?ed in de richting Den
Haag en kwam door nog onopgehelderde
oorzaak ter hoogte van de buitenplaats
Hartenkamp plotseling op de linker weg
helft terecht. Van de andere zijde nader
de een bestelauto van een Haagse wijnhan
del, waarin gezeten waren de 44-jarige C.
I-Iorvers uit Den Haag, diens 40-jarige
echtgenote en hun 11-jarig zoontje. Een
frontale botsing volgde, waarbij de beide
inzittenden van de eerste bestelauto om
het leven kwamen. Van de inzittenden
van de andere auto werden de vrouw en
het zoontje ernstig gewond.
Een scooterbestuurder uit Wassenaar, die
krachtig moest remmen, slipte. Hij en zijn
duo-passagier werden minder ernstig ge
wond, maar moesten ook naar een zieken
huis worden overgebracht. De twee auto's
werden vrijwel totaal vernield.
Bij een gecompliceerde aanrijding te
Limmen bij Heiloo tussen twee vracht
auto's, is de 29-jarige motorrijder H. Drie
ling uit Amsterdam, die juist wilde passe
ren, tegen de weg geslingerd. Hij was op
slag dood.
Op de Lagewcg in de gemeente Blok
ker is de 63-jarige tuinder C. Kooter nabij
zijn huis aangereden door een personen-
Ir. D. C. van Schaik te Heer bij Maas
tricht is gereed gekomen met het in
kaart brengen van het ondergrondse
gangenstelsel van de Sint Pietersberg.
Het is een kaart geworden van zes bij
twee meter. De kaart, zal geëxposeerd
worden in de hal van het Bonnefan-
tenmuseum te Maastricht. Bijna dertig
jaren heeft ir. Van Schaik opmetingen
verricht in de onderaardse gangen
doolhof ran de St Pietersberg. Hij is
door gedrongen tot in het gevaarlijke
instortingsgebied zowel in het
klassieke Franse instortingsgebied als
in het zuidelijke gangenstelsel, waar
het eveneens niet veilig was door de
afgravingsexplosies.
DJAKARTA (Reuter) De Indonesische
minister van buitenlandse zaken dr. Su-
bandrio heeft woensdag op een perscon
ferentie, na een onderhoud met de Chine
se ambassadeur Hoeang Tsjeng verklaard
dat Indonesië en China mogelijk op weg
zijn naar een oplossing van het geschil,
dat tussen beide landen gerezen is over
Indonesische maatregelen tegen de Chi
nezen in Indonesië. De minister verklaar
de dat er „veel vooruitgang" is geboekt
tijdens de besprekingen van vandaag,
maar zei verder niets te kunnen meede
len. De volgende week zal hij de ambas
sadeur weer spreken.
Het ziet er naar uit, dat de Nederlandse consumenten gaan profiteren van een
aantal prijsverlagingen voor wasmiddelen, spysvetten en verlichtingsartikelen. Dit
zal dan de vrucht zijn van het overleg dat minister De Pous (Economische Zaken)
heeft gevoerd met een aantal ondernemingen en bedrijfstakken. Naar verluidt,
bereidt Unilever een verlaging voor van de prijzen van een wasmiddel met één
a twee cent naar de grootte van het pak, van een reinigingsmiddel met één cent per
grote bus en van pakjes spijsvet met vier cent per kilogram. By Philips is een prijs
verlaging voor een aantal verlichtingsartikelen, waar onder gloeilampen in over
weging van vyf a zes percent.
Dat de bewindsman besprekingen voert
met het bedrijfsleven, vloeit voort uit de
nieuwe loonpolitiek. Hierbij is van be
tekenis, dat een produktiviteitsstijging, die
uitgaat boven het gemiddelde, niet geheel
in een loonsverhoging mag worden ver
disconteerd, maar ook aan de verbruiker
ten goede moet komen in de vorm van
prijsverlaging.
Het is derhalve duidelijk, dat wanneer
loonsverhogingen worden aangevraagd, die
uitgaan boven het gemiddelde, de minister
met de betrokken ondernemingen overleg
wil plegen over de mogelijkheden tot ver
laging van de prijzen. De prijzen dragen
op het ogenblik een stabiel karakter. Met
de bovengeschetste actie wordt voorkomen,
dat een loonsverhoging wordt gevolgd door
een prijsverhoging. Anderzijds wordt be
reikt, dat de loonsvex-hogingen binnen de
perken blijven.
Geen prijsverlaging voor margarine
Naar wij vernemen, geeft de situatie op
de grondstoffenmarkt geen aanleiding over
te gaan tot een prijsverlaging voor mar
garine. Tot deze conclusie is men geko
men tijdens een bespreking tussen de mi
nister van Economische Zaken en de bond
van Nederlandse margarine-fabrikanten.
In september vorig jaar ging, zoals bekend,
de prijs van margarine met vier cent per
kilogram omlaag, welke verlaging gold
voor de prijsklasse van 40 cent.
auto en op slag gedood. Hij wilde vlak voor
de auto op de fiets de weg oversteken.
Op de Schijndelseweg te St. Oedenrode
is een ongeluk gebeurd, dat aan de 42-ja-
rige heer J. Bons uit Eindhoven het leven
heeft gekost. De heer Bons zat in een auto
die bestuurd werd door zijn 20-jarige zoon.
Deze reed met grote snelheid tegen de ach
terzijde van een met bomen beladen be
spannen wagen. Een van de bomen boorde
zich door de voorruit en trof de heer Bons,
die daardoor op slag werd gedood. De be
stuurder van de auto kreeg een zenuw
schok. Een derde inzittende van de wa
gen werd licht gewond.
In Borne liep het 3-jarig zoontje van het
echtpaar Tinselboer plotseling langs een
voor zijn ouderlijke woning staande ben
zinepomp de straat op, juist op het mo
ment dat een auto naderde, bestuurd door
een dierenarts. Een aanrijding bleek niet
te voorkomen te zijn. Het kind werd zeer
ernstig gewond en is later in een zieken
huis te Hengelo overleden.
Ter gelegenheid van de 75ste ver
jaardag, morgen 8 januari, van onze
muziekmedewerker Jos. de Klerk, treft
de lezer op pagina 7 huldigingsbij dragen
aan van prof. Hendrik Andriessen, ir.
H. Bading, Wouter Paap, Flor Peeters
en Frans Vester.
ACCRA (UPÏ-AFP) Premier Macmil
lan van Groot Brittannië werd gisteren
met stille trom ontvangen in Ghana's
hoofdstad Accra, de eerste stopplaats op
zijn reis die hem naar verschillende staten
van West, Oost en Zuid-Afrika zal voeren
Slechts weinig mensen waren met pre
mier Kwame N. Kroemah naar het vlieg
veld gekomen. De wegen waarlangs de
twee premiers de stad binnenreden waren
nagenoeg verlaten.
„Deze premier kan geen belangrijke
man zijn", zei een taxichauffeur tegen een
mier Kwame N'Kriemah naar het vlieg-
Touré van Guinea hier komt, is de hele
weg afgezet met politie". Premier N'Kroe-
mah zei, dat Macmillan's reis niet slechts
de banden tussen Groot-Brittannië en
Ghana maar ook die met geheel Afrika zal
versterken.
Advertentie
I
Bekroond Nat. en Intern.
Dameskapper
KENNEMERLAAN 184 - TEL. 4825
Ferdinand de Lesseps:
Onze tegenstanders zijn dikwijls onze
beste helpers.
BELGRADO (Reuter) Een van de
veertien leden van het politieke bureau
van de Joegoslavische communistische
partij, Voekmanovitsj-Tempo, is met zijn
vrouw en twee zoons naar de Sovjet-Unie
vertrokken voor een „vakantiereis". Te
zelfdertijd spraken diplomaten in Belgra
do over ernstige moeilijkheden in de be
trekkingen tussen Joegoslavië en Polen.
Waarnemers zeggen dat Voekmanovitsj -
Tempo in de eerste plaats zou spreken
over verbetering van de betrekkingen tus
sen Joegoslavië en de Sovjet-Unie.
In Oostex-opese kringen is gezegd dat
hij drie weken in de Sovjet-Unie zou blij
ven en dat hij een onderhoud met minis
ter-president Kroesjtsjev heeft verzocht.
Een vakantiereis naar de Sovjet-Unie in
januari noemde men in deze kringen
„zeer ongebruikelijk".
In diplomatieke kringen te Belgrado is
gezegd dat de berichten over een crisis in
de betrekkingen tussen Joegoslavië en Po
len steun vinden in de uitwijzing in decem
ber van twee Joegoslavische militaire at-
taché's uit Polen.
Van welingelichte zijde te Belgrado is
vernomen dat er onofficiële berichten uit
Warschau zijn geweest volgens welke de
bevelhebber van de Poolse luchtmacht,
generaal Frey-Bielecki, kort voor kerst
mis met een vliegtuig naar onbekende be
stemming is vertrokken. Ook zijn er be
richten dat er boven Belgrado een vlieg
tuig van een Russisch type is gezien, dat
wel in gebruik van de Poolse maar niet
van de Joegoslavische luchtmacht is.
Een officiële woordvoerder van de Joe
goslavische regering heeft berichten in de
Britse pers tegengesproken volgens welke
Frey-Bielecki naar Joegoslavië is ge
vlucht. Hij wilde geen commentaar geven
op vragen over moeilijkheden tussen de
twee landen.
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL 13439
LEIDSeSTRAAT (BIJ KONINGSPLEINJ AMSTERDAM TEL 223596
SCOOTER - BROMFIETSKLEDING
WARSCHAU (Reuter) Op een over
weg te Opole (Silezië) is woensdagavond
laat een autobus in botsing gekomen met
een trein. Vijftien mensen zijn om het le
ven gekomen en 39 gewond, zo is donder
dag in Warschau bekendgemaakt.
Het communistische partij-orgaan
„Trybuna Ludu" meldt, dat de autobus
door de trein over een afstand van hon
derd meter werd meegesleept. Twaalf
passagiers waren op slag dood, drie over
leden tijdens het vervoer naar het zieken
huis.
De bus had voor de overweg staan
wachten tot een goederentrein was gepas
seerd. De overwachter opende de bomen
te vroeg, want toen de autobus de overweg
opreed, kwam van de andere kant een
passagierstrein die de bus greep. De over
wegwachter is voortvluchtig.
De minister van defensie, ir. S. H. Vis
ser, heeft ivoensdag zijn eerste werk
bezoek aan een luchtmachtonderdeel
gebracht en wel aan de basis Woens-
drecht. De terugweg naar de residentie
maakte de bewindsman per Hawker
Hunter TM-7, die hem in ijltempo naar
Ypenburg bracht. Hier stapt de minis
ter uit het toestel.
Advertentie
SPECIALE AANBIEDING
moderne kleuren
Zo lang de voorraad strekt
9.75 en 11.50
PLEIN 1945 no. 48
