MALRAUX en ANOUILH
DE STAD SALERNO EN DE OUDSTE
UNIVERSITEIT VAN HET AVONDLAND
Nieuwe stukken van
Chayefsky en Anderson
beheersten
tot dusver
het Parijse
seizoen
TONEEL IN NEW YORK
Erbij
De Rougon Macquarts
van Emile Zola
i
ZATERDAG 9 JANUARI 1960
VAN ONS UITZICHTSPUNT Ra-
vello kunnen wij de havenstad
Amalfi niet zien liggen, een
bergwand belet het uitzicht.
Maar wel zien wij, al is de af
stand veel groter, in de verte
Salerno schemeren. Salerno is
tegenwoordig de hoofds+ad van
de provincie, waartoe Amalfi
behoort en dat is waarlijk een
uiterst bescheiden rol voor een
stad, die eenmaal de eerste was
van gans Zuid-ltalië en een cul
tuurcentrum zoals Europa des-
SALERNO IS TEGEN
WOORDIG een vriendelijke,
prettige stad, minder rumoe
rig en chaotisch maar ook
minder opwindend dan Napels.
Er is niet zoveel armoe; de be
volking is wat meer terug
houdend en spreekt een dialect
dat beschaafder klinkt dan het
Napolitaans. Salerno is in zeke
re zin een oudere stad. Zeker,
in de Griekse en Romeinse
oudheid telde Napels veel
meer mee dan Salerno, maar
gedurende de middeleeuwen
was Salerno een wereldstad,
hoofdstad eerst van het prins
dom Salerno, ontstaan in 847
toen het rijk der Longobarden
in twee stukken uiteenviel en
dat onder Guaimario de Vijfde
(10271076) half Italië onder
zich verenigde. Maar in 1076
werd Guiamario door Robert
de Noorman (Guiscard), die
door de Paus en door de Amal-
fitanen te hulp was geroepen,
verslagen en het prinsdom
kwam tot een eind. Ook de
Noorman maakte Salerno tot
zijn hoofdstad en de stad ging
eerst in betekenis achteruit
toen het koningshuis Sicilië
veroverde en Palermo de
hoofdstad werd (1127) en meer
nog toen in 1224 de Anjous,
naast Palermo, Napels en niet
Salerno tot regeringszetel
maakten.
tijds geen tweede had aan te
wijzen. De doorsnee toerist kent
eventueel Amalfi, maar bezoekt
zelden Salerno. En toch is er heel
wat te zien. Wie met de trein uit
Napels naar het zuiden, Sicilië,
gaat, wacht bij Salerno een ver
rassing. De trein komt uit een
van de vele lange tunnels en
plotseling ziet men, honderden
meters beneden zich, een grote
stad die zich uitstrekt langs een
golf nog mooier en blauwer dan
die van Napels. Op de voor
grond verrijzen immense bogen
in baksteen: het driedubbele
aquaduct uit de Normandische
tijd. De stad zelf ligt langs de
baai neergevlijd en een stads
park, kilometers lang en rijk aan
palmen en exotische bomen,
maakt dat de indruk bijzonder
aantrekelijk is. Bij avond, wan
neer de duizenden lantaarns
langs de golf ontstoken zijn,
toont Salerno zelfs een bijzonder
groots beeld, meer dan Genua
of Napels.
Foto rechts: Jean Anouilh.
Links: Malraux
DE EERSTE EN VOORNAAMSTE helft van het toneelseizoen heeft Parjjs nu al
weer achter de rug. En aangezien dit seizoen tevens samenvalt met het grootste
offensief dat André Malraux, de nieuwe minister voor de Cultuur een post die
ook al een novum is had ingezet of Frankrijks officiële kunstleven te transfor
meren en scherper af te stemmen op de beginselen die generaal De Gaulle aan zijn
vijfde republiek ten grondslag wilde leggen, is het moment misschien niet te vroeg
een poging tot een eerste voorlopige balans te wagen. In de eerste plaats moet dan
worden opgemerkt dat Malraux' gemelde aanval zich uiteraard slechts direct kon
voltrekken in die sector van het Parijse kunstreven welke door de staat wordt
beheerst: de twee opera-instituten, de beide staatsschouwburgen van de Comédie
Franqaise en het Odeon tegenwoordig Théatre de France geheten en Jean
Vilars troep van het Théatre National Populaire. Die vijf instellingen heeft Malraux,
zoals men zich herinnert, aan het einde van het vorige seizoen op Vilars T.N.P.
na niet alleen van nieuwe leiders voorzien, maar bovendien nog uitgebreid met
het Théatre Récamier dat, als experimentele schouwburg, aan het T.N.P. werd
gekoppeld. Een andere schouwburg, die eveneens op staatskosten geëxploiteerd zou
worden en onder de directie van de thans overleden Albert Camus geplaatst zou
worden, is blijkbaar nog altyd niet gevonden.
JUIST DEZE uitbreiding van de over- ren voor de hoge lasten waarvan de fis-
heidsinvloed en -zorgen in de richting van cus zeker niet het geringste aantal opeis-
het experimentele toneel is om twee re- te. Na die capitulatie voor de staat, neemt
denen belangrijk. Ten eerste omdat die diezelfde staat nu dus althans een deel
kleine theatertjes in het Quartier Latin van deze activiteiten over waardoor de
en elders, die als vooruitgeschoven li- (zijdelingse) invloed van de minister der
nies fungeerden van de scheppende dra- Cultuur derhalve niet onaanzienlijk is ge-
matische kunst en waar men een Ionesco, stegen. En het is om die reden teleurstel-
een Adamov, een Becket, een Audiberti lend, dat juist in dit domein de winsten
hun eerste schoten hoorde lossen, de laat- van het nieuwe kunstregime zich nog
ste jaren één voor één moesten capitule- maar onduidelijk aftekenen. Camus blijft,
als gezegd, nog helemaal op de achter-
grond en het eerste experiment van Vilar
in het Théatre Récamier, waarbij het
stoelen, groter, hoewel in de details niet zo geesteskind van een debutant-toneel-
móoi, als die van Ravello. schrijver, de journalist Armand Gatti,
èn in positieve zin duidelijk voelbaar zijn
in de officiële sectoren van het Parijse
kunstleven, dan is als creatief kunstenaar
ook dit jaar vooral Jean Anouilh wel weer
de figuur geweest die dit seizoen het Fran
se toneel beheerst. Van de drie premières
die in september met de meeste span
ning tegemoet werden gezien, is de ope
rette van Aymé en Béart Patron" in de
regie van Roland Petit, ondanks de mede
werking van Zizi Jeanmaire, een fiasco
geworden, beantwoordde Sartre's ,.Les
Séquestrés d'Altona", door een te hoge
lading aan filosofische en sociaal-politie
ke bijbedoelingen, toch niet geheel aan de
verwachtingen die men na vier jaar zwij
gen van deze dramaturg-wijsgeer had ge
koesterd, maar heeft Jean Anouilh met
zijn twee nieuwe werken, „Beckett" en
„Petite Molière", de adhesie van vrijwel
alle toneelminnaars verworven. Zolang
Anouilh ieder seizoen een nieuwe bijdra
ge levert, behoeft men zich voor de toe
komst van het Franse toneel geen al te
zware zorgen te maken.
Frank Onnen
Een KUNSTZINNIG kanunnik heeft ten doop werd gehouden, is beslist géén
sedert kort boven de sacristie een museum voltreffer geweest. Op het moment dat
ingericht, dat een voorbeeld genoemd mag deze regels worden geschreven is Vilar in
DAT IS ALLEMAAL heel lang geleden die stad werden al gauw verschillende Een der twaalf de-eeuw se met mozaïek worden voor dit soort kerkelijke musea. zi.in proeftheater met een tweede stuk
en men zou verwachten, dat er niet veel kloosters gebouwd. De monniken beoefen- ingelegde preekstoelen in de kathedraal Het is bijzonder rijk en bevat een paar voor de dag gekomen, afkomstig van de
van over is. Gelukkig zijn het niet alleen den de geneeskunde en bezochten ook van Salerno kunstwerken die enig zijn ter wereld. In onlangs overleden ingenieur-romancier
vechtersbazen die geschiedenis maken, er lekenpatiënten buiten het klooster. Dit de eerste plaats bevat het ivoren „Paliot- chansonnier-trompettist Boris Vian, een
is ook de wetenschap en kunst. Als we- leidde tot wantoestanden en in 1131 ver- jn dgze kathedraal bijgezet Hoewel het to" (altaarvoorhang), één bij twee meter stuk dat ik nog niet zag en dus buiten dit
tenschappelijk centrum is Salerno enig in bood het Concilie van Reims aan klooster- imvendige door de pompeuze toevoegsels groot. Dit is het grootste beeldhouwwerk overzicht vallen moet.
de wereld. Eeuwen lang voor elders uni- lingen zieken te bezoeken buiten de kloos- van de achttiende eeuw_ die men nu bezig in ivoor ter wereld; het bestaat uit acht- QNDER HFT VERWIJT dat de Comé-
versiteiten ontstonden had men hier de termuren. Van dat jaar af werd de school is te verwijderen, wordt ontsierd, is de entwintig relièfvoorstellingen naar het Francaise'ter wille van een kortzichtig
„bchola Salermtana". We vinden het te- van Salerno die al eeuwen oud was een kathedraal van Salerno een monument van Oude en het Nieuwe Testament, werk van egoïstisch wins
genwoordig heel gewoon, dat er umversi- lekenschool. Men hield er zich met alleen uitzonderlijke betekenis. Een immense een anoniem, maar belangrijk beeldhou- fen en zélfs kru?hten sLeMrvan CoE^
teiten zijn, waaronder meer medici wor- aan Galienus. Hippocrates en de andere voorhof waar onder zuiienhallen antieke wer uit de twaalfde eeuw. Eveneens uit de ™.en rlvdeau en zo en daardoor haar
den opgeleid die over onze gezondheid Griekse en Romeinse meesters. De Saler- Griekse en Romeinse beelden staan, voert twaalfde eeuw dateert het „exultet", een care en hSorische roeping ten bate vS
voorhof, waar onder zuilenhallen antieke
waken Bendenken wij wel eens dat het nitanen hielden zich ook met eigen onder- naar dp hoofdtoegang die gesierd wordt perkamenten strook, ruim acht meter lang, ar* "ls™™cne™epmg j?" °aie va"
niet altijd zo geweest is? Indien u en ik zoekingen bezig en hun geschriften heb- d machtige bronzen deur, ingelegd waarop de lijdensgeschiedenis is voorge- *™nKnjKs Molière verwSrloosdr' heeft
duizend jaar vroeger hadden geleefd (in ben de wetenschap verder gebracht Zoals met zilveren figSren, die in 1099 te Con- steld in aangrijpende miniaturen. Dit gjlie en Mol ére verwaarloosdeheeft
Italië vinden we duizend jaar niet zo veel men weet was in de Middeleeuwen het ge- stantinopel werd gegoten. Inwendig zijn unieke werk is, verdeeld in acht stukken, ™al1ra™ ;r^
en we praten over de. tiende eeuw onge- bruik van menselijke lijken bij de studie nQg enke]e der fraaje mozaïeken be- ondergebracht in evenzovele zware, stalen Jderdïad meer kLsiekeesoeeld
ii- iiu.iiii inin^M.1..Uni AMnni.ii. lïnUnnvnn was!d,iestenvandegrotere6ksdieinde maar deze accentverschuiving in het re-
a fr j U1,rljpr, o pertoire ging gelijktijdig gepaard met
veel interne spanningen onder de „Comé-
diens Frangais" die sedert Molière aan
een stalen discipline onderworpen zijn
en via de administrateur, die ze vroeger
echter meestal wel naar hun hand wisten
te zetten, door de minister zélf worden
geregeerd Het zijn vooral de „jonge tur
ken", gegroepeerd rond de acteur-regis
seur Jean Meyer die in feite vroeger de
Comédie Frangaise dirigeerde, die deze
verdere beknotting van hun vrijheden niet
bijzonder waarderen, zodat hun uittocht
dan ook al is ingezet.
tiende; een tijdstip in het verleden, maar staande studie van het menselijk lichaam eRde èeuw de hele kerk sierde Indruk- nomen,
niet in het verre verleden) dan zouden we dateert uit de veertiende eeuw (universi- wekkend zjjn de twee marmeren preek-
in geval van ziekte ons hebben gewend teit van Bologna),
hetzij tot een kwakzalver, hetzij tot een
bevoegd meester in de medicijnen en dat MAAR IN SALERNO bestudeerde men
laatste wilde zeggen een geneesheer met de anatomie van het varken, sterk over- -
een diploma van de school te Salerno. Het eenkomend met die van het menselijk
diploma van Salerno gold voor geheel lichaam en er zijn in de geschriften van
Europa; er bestond geen tweede centrum Constantijn de Afrikaan, van Cofo en
van studie, dat tegen Salerno op kon. andere Salernitaanse geleerden aanwijzin
gen, dat zij meer wisten van het mense-
DE MAN die bij de val van het Romein- lijk lichaam dan zonder studie van de
se rijk althans iets heeft gered van de anatomie mogelijk is. Salerno had ook
kennis der oude Grieken en Romeinen op vrouwelijke hoogleraren en medici. In de
geneeskundig gebied was de Heilige Bene- elfde eeuw!
dictus, stichter der Benedictijnerorde. De
zetel van zijn orde vestigde hij te Monte- DE KRUISVAARDERS plachten, terug-
cassino, niet zo heel ver van Salerno en in kerend uit het Heilige Land. Salerno aan
te doen om daar hun doorgaans onder
mijnde gezondheid op peil te brengen; zij
wilden ook leefregels om, teruggekeerd in
hun barre noordelijke landen, de herwon-
ven gezondheid te bewaren. Daaraan dan
ken wij menig leerdicht, waarin de gulden
regels van Salerno werden uiteengezet en
die leerdichten vormden weer teksten voor
Onze tuin- en kamerplanten
(Van onze Amerikaanse correspondent)
EEN OVERTUIGENDER beeld van de
nieuwe stijl-Malraux gaf Jean-Louis Bar-
rault in het Théatre de France te zien en
ook te bewonderen. Zowel met Claudels
„Tête d'or" een jeugdwerk dat op
twintigjarige leeftijd geschreven werd
als met Anouilhs „Petite Molière", be-
dit ongelukkige meisje, dat, ondanks haar wees Barrault opnieuw zijn fameuze ta-
waanzin, soms ogenblikken heeft van gro- lenten als regisseur èn vooral als bezieler
Twee betrekkelijk jonge dramaturgen, te geestelijke helderheid. Dat blijkt on- en protagonist die een troep (en een
de 36-jarige Chayefsky en de 42-jarige der andere in een gesprek met een jonge- voorstelling) met zijn geest doordringt,
de medici in noordelijke landen. Het be- Anderson, hebben dit jaar het Newyorkse man, die binnengeloodst is in de synagoge een geest die bovendien wel goed bliikt te
L-pnCètp ie h r>i Rpoimon oonifofie ^alr*rr»i_ lu.t. J ..1^ li l x i x_ i J
meester van De Gaulle's
DE CLIMAX komt wanneer het meisje ingezet.
republiek had
kendste is het „Regimen sanitatis Salerni- publiek stukken getoond, die een aanwinst teneinde het quorum vol te maken. Die harmoniëren met de richtlijnen welke
tanum" uit het eind van de twaalfde eeuw, zijn voor }iet Amerikaanse repertoire, nieuweling in deze sfeer blijkt volkomen door Malraux werden aangegeven. Ook
Dit werk waarvan meer dan driehonderd Chayefsky's werk „The tenth Man" speelt nihilist te zijn geworden. Hij hecht geen Barrault, zelfs wanneer hij Offenbach's
uitgaven bekend zijn, gold tot ver in de geheel in een synagoge, heeft daardoor enkele waarde meer aan het leven en heeft Gaité Parisienne opvoert heeft zich altijd
achttiende eeuw als fundamenteel voor de traditionele elementen die een attractie te reeds herhaaldelijk getracht zelfmoord te een beetje een hogepriester van de kunst
medische studie. Er is heel veel, veel meer meer zijn voor de talrijke Joodse toneel- plegen. Toch raakt hij begaan met het gevoeld, en die feestelijke wijdingwel-
dan wij denken, van die oude Salernitaanse liefhebbers in New York, maar leidt tot lot van dit meisje en wanneer hij aanwe- ke niet' altijd van een zekere hoogdra-
s wijsheid overgebleven in onze dagelijkse een verrassend en ontraditioneel slot. Ro- zig blijft teneinde de duivelsuitdrijving vendheid gevrijwaard blijft schijnt nu
gewoonten. In de winter plegen wij allen, hert Anderson, vooral bekend door zijn mogelijk te maken, vermoedt men een juist het doel te zijn waarop ook Malraux
dank zij Kerstmis en andere feesten, meer nTea and Sympathy" (720 opvoeringen op groeiende sympathie, zo niet liefde in hem. zijn ministeriële zinnen van ceremonie-
te eten dan in andere jaargetijden. Welnu: Broadway!), heeft evenals in zijn succes-
het „regimen" leert ons: „In het lentetijd stuk, wederom naar voren gebracht, dat
is matig eten nuttig; nog schadelijker is de lichamelijke intimiteit tussen een man wordt binnengeleid in de kring van de tien
onmatigheid in de zomerhitte. De volrijpe en een vrouw niet alleen behoeft voort te mannen, die de demon uit willen drijven,
herfst verleidt je met vruchten waarvoor vloeien uit liefde of hartstocht, maar even- Formules worden gesproken, de hoorn
De witte aronskelk wordt teaenwoordia l* je h?eden m°et Maar laat ,wjn" eens belangrijk kan zijn als uiting van een wordt geblazen, ieder staart in spanning
steed^ meer als kamernlant ^kweekt Ler!?eY,els gerust neer aa" *en "jkbeladen morele steun, al is deze volgens de con- naar het meisje - en dan valt plotseling
overigens leen LS want het i^ een ?S oE? menigeen zal ook deze oude raad ventie ook immoreel Zijn nieuwe stuk heet de nihilistische jongeman ter aarde. Zijn
prachtige plant en Mjeengoede ierzor- jjf ^onTmTovermaTt Snken wto 1on.lv nijhf. spanning en medegevoel hem te machtig kerstnacht doorbrengt, staat vlak b« de
ging kan ze ook rijk bloeien. In december heeft geschaad! drink er 's morgens eiat PHAYFFSKY nn» iong is hliikt gew°rden: De Joodse mannen conclude- inrichting waar zij wordt verpleegd (ook
moet men echter niet te veel bloemen ver- ff f nfP ZJichn 7ifn w f S sf: nl LÏ ren dat Z1J ®fn deT" ultgedreY.e" ZÜ heeft perioden van helderheid). Wel
wachten; nu worden de dagen weer wat opmeuw van en het zal -ie medlclJn z'jn. wel uit het feit, dat hij zijn caniere ge- maar uit iemand anders dan zij op het heeft He man in He afaeWn ,Hif i«r
eJTdS Is wat He arwslcet^moet^hebben MAAR DE ITALIANEN hebben nog scheidene stukken met een tijdsduur van 6SuwUI,6C„ ailc vatt
in deze tijd van het jaar veel licht en liefst iets te leren van deze spreuk: ,,'s Middags één uur. Sommige daarvan heeft hil!later de ongevoeligheid en heeft weer een doel ment buiten te sluiten in zijn relatie tot
zon. De plant vormt vele grote bladeren en ZU1 -ie niet of weinig slapen; koorts, lui- uitgebreid tot werk van langere ad<*h, bij m zijn leven; goed zijn voor dit ongelukki- die vrouwen.
zonder blad geen bloemen en dus dient heid. hoofdpijn en catarrh vinden in de voorbeeld „Marti dat groot succes had ge meisje.
men ook flink te gieten; dagelijks moet de middagslaap hun oorsprong". En evenmin als film van normale lengte en „Middle
plant in ieder geval water hebben; zeker volgen zij deze regel: „Een zwaar avond- of the night dat het als toneelstuk bijna
DE „ROUGON MACQUARTS" van
Emile Zola verschijnt bij Bigot Van
Rossum te Blaricum in drieëntwintig dub
bele pockets, waarvan wij de eerste vier
delen ontvingen: „Het Fortuin van de
Rougons („La Fortune des Rougons"), ver
taald door .J. van Snellenberg, „De Buit"
(„La Curée"), vertaald door T. Aagen
Moro, „De Veroveringen van Plassans" (La
conquête de Plassans"), vertaald door C.
Belinfante, en „De Buik van Parijs" („Le
ventre de Paris"), vertaald door B. Netlov.
ZOLA BESCHRIJFT in deze meesterlijke
zedenschildering, „de natuurlijke en sociale
historie van een familie onder het Tweede
Keizerrijk" tegen een achtergrond van de
opkomst, de bloei en de val van Napoléon
III. De oorspronkelijke reeks, waarvan er
in de Nederlandse vertaling twee in twee
delen zijn gesplitst, omvat twintig delen,
waarvoor de stof in drie jaar werd bijeen
gegaard en ingedeeld. Het eerste deel ver
scheen in 1871, in het jaar waarin de Bo-
napartes ten val kwamen, maar het was
twee jaar eerder al geschreven.
Zola's werk is doortrokken van een
noodlotssfeer, die veroorzaakt wordt door
de allesbeheersende invloed die hij toe
kende aan erfelijke factoren. Zijn stijl
draagt de kenmerken van deze bezeten
heid, waardoor een karikaturale eenzijdig
heid in zijn karakters ontstaat. Zijn ro
manfiguren zijn vrijwel zonder uitzonde
ring krankzinnigen of geweldenaars, wier
levensloop bepaald is door hun lichame
lijke gesteldheid en door hun materiële
omstandigheden.
ZOLA'S BRUTE „sociale realisme"
een vernietigende, zij het zeer eenzijdige,
critiek op het maatschappelijke bestel on
der het keizerrijk maakt hem bij de
communisten een gewilde auteur en zijn
werk is dan ook in het Russisch vertaald.
Hij vertekent de werkelijkheid, bezielt de
dode stof tot groteske werkelijkheden, die
een eigen leven gaan leiden. Hij is onover
troffen in het beschrijven van verwarde
massale verschijnselen en gebeurtenissen,
maar ce wetenschap waarmee hij schermt
is schijn en de psychologie waarmee hij
WANNEER DE GREEP en de denk-
hoorn beelden van Malraux zowel in negatieve
zi-i °P net heeft de man in de afgelopen vijf jaar
ver- oog hadden. In zekere zin hebben zij ge- omgang met vrouwen gehad, maar hij
lijk. De jongeman is verlost van zijn kou- heeft zichzelf ertoe gedwongen alle senti-
De vrouw met wie hij deze kerstavond
en kerstnacht doorbrengt, heeft hem van
OOK ANDERSONS stuk brengt twee on- het begin af aan duidelijk gemaakt, dat
als ze in een normaal verwarmde'kamer maal bezorgt de maag veel last; wie twee jaar uithield op Broadway De zeer gelukkige mensen samen en ook hier wordt zij geen lichamelijke intimiteit met'hem
bladeren 's morgens een druppel water lijk in op zuiver medische zaken, bevat- Om een dienst te houden in de synagoge
hangt. De plant heeft ook veel voedsel no- ten aanwijzingen over geneeskrachtige heeft men een quorum nodig van tien
dig en het is dus nuttig haar wekelijks een kruiden, schrijven voor hoe een aderlating mannen, en met het zoeken naar de tiende
weinig te bemesten; 'de bekende kamer- moet worden verricht, hoe men doofheid is men vrij lang bezig. De synagoge is in
plantenkunstmest kan men voor dit doel kan voorkomen en al dergelijk meer. New York en Chayefski, die uitnemend
heel goed gebruiken. Per liter water lost De „school" van Salerno had haar grote de kunst verstaat om stemming te schep-
men één thelepeltje mest op en hiermee invloed tussen de jaren 900 en 1400, maar pen, heeft prachtige typen gecreëerd wier vreemdeling die zij op kerstavond ontmoet, kerstnacht door te brengen? De auteur
kan men al een tiental kamerplanten be- werd pas in 1811 door de Fransen geslo- dialoog snel wisselt tussen het heilige en acht het beter in haar kamer te blijven, suggereert dat hun gedrag goed is geweest
mesten. Eigenlijk moet de aronskelk in ten. Er waren ook faculteiten voor wijsbe- het zotte. De grondtoon blijft, ondanks omdat zij weieens zelfmoord zou kunnen en geeft bezorgden onder het publiek de
mei wat rust hebben; ongeveer een geerte, godgeleerdheid, en recht, zodat veel vermakelijkheid, toch ernstig, want plegen. ,J-—
maand zal men niet moeten gieten en mag Falerno met recht de oudste universiteit deze mannen in de synagoge hebben het
en vroege ochtend. Twee eenzamen, een die hem bevrijdt van de kilheid, die in
man (Henry Fonda) en een vrouw (Bar- deze vijf jaar over hem is gekomen en die
bara Bel Geddes) ontmoeten elkaar in een voor haar de siag wat verzacht van de
herberg in New England. De vrouw blijkt ontrouw, die haar man haar heeft betoond,
wanhopig, omdat haar echtgenoot, die op
reis is, haar ontrouw is geweest, en de BEHÓÓRDEN zij op deze manier de
men ook niet bemesten, Nadien wordt de ter wereld bezat.
plant in volle grond van de tuin gepoot en
zorg dan voor voedzame grond.
voldoening de man met kerstcadeautjes
Het stuk is in hoofdzaak een dialoog in naar zijn geesteszieke vrouw te zien gaan
plan opgevat om een meisje, dat kennelijk mineur tussen deze twee eenzamen. Hij en de vrouw na een telefoontje van haar
schizofreen is, te verlossen van de „bo- blijkt geen weduwnaar zoals hij eerst man uit Londen te zien vertrekken naar
Een verdere roem van deze stad is de ze geest", die bezit van haar heeft geno- voorgaf: zijn vrouw van wie hij nog het vliegveld. Geen groot thema, maar
prachtige kathedraal van Sint Mattheus; men. Het gehele stuk spitst zich toe op het altijd veel houdt is sedert vijf jaar een door vooral Barbara Bel Geddes en
G. Kromdijk het stoffelijk overschot van de evangelist uitdrijven van de demon (de „debuk") uit krankzinnig en de herberg, waar hij deze Henry Fonda zeer gevoelig gespeeld stuk.
Emile Zola
werkt is grof. Niettemin zijn deze romans
in hoge mate boeiend. Men kan Zola ken
schetsen als de Jules Verne op het gebied
van de sociale psychologie.
DE VERTALINGEN zijn over het alge
meen vrij goed. Er is kennelijk naar ge
streefd een vlot leesbare Nederlandse tekst
te krijgen, waarbij wel eens wat van de ty
pische „Fransheid" verloren gaat.
Ab Boerma
