Eén redder kwam om Europa heeft vele toegangspoorten maar Rotterdam is de grootste HAMBURG Hamburgers over Europoort Hamburg heeft ook industrie BRIEVENBUSSEN BELOONDE IDEEEN CELD OP DE BELT Watersnood DONDERDAG 21 JANUARI 1960 5 Zelfwerkzaamheid in huis Kennemer Kruimels DE OUDE CONCURRENTIEGEEST, om niet te spreken van naijver, tussen de drie grote havens van het Westeuro- pese vasteland: Rotterdam, Antwerpen en Hamburg, leeft nog steeds en zij is er niet minder op geworden, cloor de Euromarkt. Van die drie havens is Rotterdam verreweg de grootste, sinds kort de tweede havenstad van de wereld. Rotterdam heeft de laatste tijd een naam gekregen, welke zijn eerste positie in Europa bijzonder treffend uitdrukt: Europoort, de poort van Europa. Men kan begrijpen dat de aloude concurrenten deze fiere maar tegelijk uitdagende naam prikkelt. En toch is deze naam, die men in het buiten land vereenzelvigt met de stad Rotterdam, in Rotterdam zélf slechts de naam van een nieuwe uitbreiding van de haven, een deel van de haven dus. Maar men accepteert uiteraard gaarne het reclame-element en laat zich deze naam gaarne aanleunen, daar zij de stad slechts ten goede kan komen. In werkelijkheid is Rotter dam slechts een van de waterpoorten van Europa, zij het de grootste. Er ligt een hele trits van havens langs de Noordzee en het noordoostelijke deel van de Atlantische Oceaan. Die van het vaste land duidt men dikwijls aan als Duinkerken-Hamburg-lijn. Aan grote en kleine havens liggen aan die lijn: Duinkerken, Gent, Antwerpen, Vlis- sidgen, Rotterdam, Amsterdam, Delfzijl, Emclen, Bremen en Hamburg. Maar ook Engeland hoort nog altijd bij Europa en het heeft ook zijn havens in dit zeegebied zoals Southampton, Plymouth, Londen en een aantal kleinere. Al die havens eisen een deel van het zeeverkeer op. Een machtige stroom goederen en mensen komt via deze poorten Europa binnen of verlaat ons werelddeel. Rotterdam zou alléén nooit dit verkeer kunnen verwerken, ook al zou zijn haven nog tien maal groter zijn. En toch: Europoort! We zeiden al, dat deze naam een prikkelende uitwerking heeft op de naaste en grootste „concurrenten": Hamburg en Antwerpen. Con currenten, alle Europese eenwordingsgedachten ten spijt. En onze nationale trots, alle bereidheid in de toekomst supranationaal te worden ten spijt, hoort maar al te graag Rotterdam Europoort noemen. Over dat Rotterdam en over Hamburg en Antwerpen en de verlangens, die daar leven om hun deel te hebben van de zeevaart zullen we in een drietal reportages vertellen. Ondanks zijn vele en grote zorgen werkt Hamburg zich langzaam maar zeker weer omhoog. Het heeft zijn door de oorlog ver loren positie al weer ingelopen: het haven- verkeer beliep in 1957 106 van dat van 1936 met een omzet van 26.6 miljoen ton tegen 25.8 miljoen ton in het genoemde vooroorlogse jaar. Vergeleken met andere Noordzeehavens is dat niet veel, want de zeevaart is zeer expansief zoals blijkt uit de cijfers: Hamburg 106, Rotterdam 170, Antwerpen 156 en Bremen 147 percent van het vooroorlogse havenverkeer. Hamburg is dus een eind achtergebleven, ook in vergelijking met de andere grote Duitse haven Bremen, maar Bremen was van het begin af de haven van de geallieerde be zetters. Maar al geeft het feit dat de haven al weer op vooroorlogs peil is, de Ham burgers vertrouwen in de toekomst, toch fronsen zij hun voorhoofd als men spreekt over deze toekomst. De Hamburger haven heeft immers haar achterland verloren. Ongeveer de helft van het vroegere havenverkeer kwam „van boven", midden-Duitsland, Saksen enz. en dat alles is nu door het ijzeren gordijn verloren. De Elbe is wel altijd van veel minder betekenis geweest voor de binnen vaart dan de Rijn, maar de goederenstroom van en naar Hamburg over deze vaarweg was toch wel aanzienlijk. Dat merkt men nu pas goed, zo vertelt mij de heer Hubert Keiter syndikus (leider van een afdeling) van de Handelskammer. Ten gevolge van de verdeling van Duits land, waardoor de rivier veel minder be varen wordt, is ook het onderhoud van de Elbe verwaarloosd, zodat deze vaarweg voor de binnenscheepvaart niet meer up to date is, hij is niet gemoderniseerd. Deze achteruitgang is zó groot, dat het, als men kon samenwerken met Oost-Duitsland (men spreekt overigens altijd van „die da drüben", want ook midden-Duitsland ligt achter het gordijn) bij beider inspanning nog 12 a 15 jaar zou duren eer de Elbe weer geschikt gemaakt zou zijn voor sche pen tot 1000 ton voor de binnenvaart. Wel is een eerste stap gedaan voor de modernisering door het bouwen van een stuw een eind stroomopwaarts, maar de Sovjetzone verleent geen enkele medewer king. Integendeel: men laat alle schepen die stroomopwaarts varen een zeer hoge belasting betalen met als motief het over stromingsgevaar dat door de stuw veroor zaakt zou worden. Deze belasting is zó hoog dat de scheepvaart er onrendabel door wordt, daarom wordt deze belasting gerestitueerd door het ministerie van Financiën te Bonn. De grote wens in Hamburg is het gra ven van een noord-zuid kanaal dat een verbinding tot stand zou brengen met het Mittellandkanaal. Salzgitter is een groot industriegebied geworden, welks produk- ten nu door de Oostzone moeten met de hoge belasting. Deze noord-zuid verbin ding is overigens al een oud plan: als West-Duitsland het niet doet, doet de Oostzone het. Lossen in de haven van Hamburg Hamburg heeft niet de pretentie de ha ven te willen worden voor het Rijn-Roer gebied, dat blijft Rotterdam, maar Rotter dam, zegt de heer Keiter, wil de enige Europoort worden en dat is in de E.E.G.- gedachte niet houdbaar. Als natuurlijke haven, ook voor midden-Duitsland. wil Hamburg zijn plaats behouden. Om dat te bereiken wordt 'alles in het werk gesteld wat voor dat doel dienstig kan zijn. De stuw in de Elbe is een van de mid delen. De modernisering en het geschikt maken van de havenbekkens voor grote tankers is een tweede maatregel. Hiertoe wordt o.m. de diepgang van de rivier van 10 meter op 11 meter en later op 12 ge bracht. Een ander is een radarketen naai de monding van de Elbe. Die afstand be- Boulevard in Hamburg draagt niet minder dan 100 km. Zó ver ligt Hamburg van de zee af Een der andere, misschien wel een van de meest benauwende zorgen van Ham burg vormt het Oostzeeverkeer. Vroeger had Hamburg veel zeeverkeer uit de oos telijke landen, dat nu naar de Oostzee havens in de Sovjetzone gaat. Deze havens zijn sterk uitgebouwd, vooral Rostock. De toegang voor grote zeeschepen is al gereed en momenteel wordt gewerkt aan een tweede haven. De weerslag daarvan heeft Hamburg de laatste twee jaren al gevoeld. Tot 1956 vertoonde het Hamburgse haven verkeer een gestadige toename, al bleef die achter bij de westelijke havens, die zich krachtiger konden ontwikkelen daar zij niet benadeeld werden door de ver deling (het IJzeren Gordijn). In 1957 open baard© zich voor het eerst een versterkt havenverkeer van de Oostzone (Oost- Duitsland) en Tsjechoslowakije, hoewel dit land wel met eigen schepen naar Hamburg komt, waar het een eigen deel van de haven heeft. In 1958 is deze ontwikkeling doorgegaan en werd daarmee de teruggang van Ham burg voortgezet, maar Hamburg zet door om de verbinding zo lang mogelijk in stand te houden, opdat de politieke schei ding niet ook op het verkeer overslaat en zal alles doen om de permanente splitsing tussen West- en Oosthavens te voorkomen. Hoe reageren Rotterdams grote con currenten, Hamburg en Antwerpen, op Europoort? Deze vraag is gesteld aan figuren uit haven- en handelskringen in deze beide steden. Hun antwoord en belangwekkend materiaal over het Westeuropese havenverkeer is in een aantal artikelen verwerkt en tenslotte wordt ook Rotterdam zelf, het haven bedrijf en de havenuitbreidingen in de beschouwingen betrokken. Voor het Oosten is het trouwens ook be langrijk om gebruik te maken van de na tuurlijke weg via Hamburg, dat een dicht net van zeelijnen heeft in plaats van met enorme kosten zelf een verkeersnet op te bouwen. Ten slotte zij als laatste van Hamburgs zorgen nog genoemd het veranderde ka rakter van het havenverkeer: vroeger ver werkte men in de haven veel stukgoed, maar tegenwoordig is er veel meer massa goed waaraan niet zo veel wordt verdiend. (Ditzelfde verschijnsel kent Rotterdam trouwens ook, al is men daar altijd meer ingesteld geweest op massagoed.) Ook de pijpleiding voor olie van Keulen naar het Westen is voor Hamburg een groot nadeel. Ja, zegt de heer Schroder van het haven bedrijf, Hamburg zal de wederopbouw voortzetten! Maar wij kunnen geen grootse projecten ondernemen, want het geld moet van Hamburg komen, 90 van het beno digde geld komt van de staat en stad Hamburg en is geen bondsaangelegenheid. Enkele honderden IJmui- dense Duinwijkers hebben onlangs een verzoek om brievenbussen en postzegel automaten binnen redelijke afstand van hun woning ondertekend. De directeur beantwoord de dit verzoek prompt: „Van uw schrijven heb ik met belangstelling kennis genomen. De aangelegenheid was reeds vóór de ontvangst van de door u kenbaar ge maakte wensen in onderzoek. Zoals u bekend zal zijn, werden dezer dagen post zegelautomaten geplaatst aan de Eenhoornstraat hoek Sa- turnusstraat. De gelijktijdige verplaatsing van de brieven bus doelt naast een doel matige plaatsing in de nabij heid van automaten tevens reeds op een streven naar een enigszins andere ver deling der beschikbare brie venbussen ten opzichte van elkaar door bijplaatsing van een brievenbus aan of in de omgeving van de Orionweg. In principe bestaat hiervoor dus al een plan. Ik moge er evenwel uw aandacht op vestigen dat de uitvoering daarvan eerst kan plaats vinden nadat het nodige overleg met de gemeente tot de vereiste overeenstemming betreffende de plaats en tot het verkrijgen van de offi ciële goedkeuring door het gemeentebestuur heeft geleid en zo nodig tevens van de eigenaar en de bewoner van de gronden waarop, c.q. de muur, waaraan een bus wordt gehangen de nodige toestemming is verkregen. De ervaring heeft geleerd, dat één en ander in het algemeen wel enkele weken tijd vergt. Mijnerzijds zal getracht wor den om de moeilijkheden voor de adressanten zo spoe dig mogelijk op te lossen, Het begon met een ondoor dachte handeling en het ein digde allemaal op de ge meentelijke vuilnisbelt van Velsen. Een inwoonster van Velsen-Noord frommelde (om welke reden dan ook) een briefje van vijfentwintig gulden in een lege doos, waarin tandpasta behoorde te zitten. Toen zij later het geld nodig had en ging kijken, was het doosje weg. Foetsievuilnisbak vuilnisbelt. Man ging kijken en snuffelde enige uren in de berg ongewenste spullen van ruim zestigduizend Velse- naren en ongeveer twaalf duizend Heemskerkers (want die lozen hun rommel alle maal in deze gemeentel. Maar de man vond de vijfen twintig gulden niet terug. waarbij ik een beroep op hun geduld meen te mogen doen. Ten aanzien van de post zegelautomaten geldt het zelfde streven. Hierbij dient echter voorop te worden ge steld dat de verstrekking van deze zeer kostbare appa ratuur in veel beperkter mate geschiedt. Thans is nog niet te voorspellen wanneer na de laatste verstrekking ten behoeve van de Een hoornstraat opnieuw een stel automaten te mijner be schikking zal worden gesteld. Zonder een definitieve toe zegging te kunnen doen. ben ik wel van mening dat, gelet op de huidige situatie, in de toekomst de omgeving van de Orionweg bij het beschik baar komen van automaten voorrang zal verdipnen bij andere delen van de stad De belangen van de betrokken bewoners blijven onder de aandacht". Er zijn deze week weer twee flinke beloningen uit gereikt: 400 aan de heer J. Drijver te Beverwijk, hulp- inzetter bij het koudwalstuig van Breedband en 1000 aan de heer J. Boerlage te Beverwijk, machinebank werker van de mechanische dienst van Breedband. Het idee van de heer Drij ver betreft een voorstel tot het wijzigen van de bedie ning van de aandrijfrollen van de inzet van het koud walstuig, zodanig, dat ook terug gedraaid kan worden. Hierdoor wordt oponthoud, bii het inzetten van de staal- band van te walsen rollen staal, verkort. De gewonnen tijd resulteert in een zekere produktieverhoging van kondeewalst staal. Het idee van de heer Boer lage betreft een ontwerp voor een verstelbaar ge- leidetafeltje. dat eveneens goede diensten bewijst bij het inzetten van de staal- band, met als gevolg een kleine tijdwinst, die even eens in een hogere produktie van het koudwalstuig resul teert. Jhr. ir. B. de Jonge, be- drijfschef van de Breed- bandwalserijen zei dat de ideeën bewijzen dat de men sen plezier in het werk heb ben. Er ontwikkelt zich in Breedband een ideeënstroom, waarin zeer nuttige sugges ties voorkomen. Een heel kleine, maar doeltreffende, verbetering kan in een pro- duktiebedrijf, waar vele ton nen staal doorgezet worden, tot opmerkelijke resultaten leiden. De beproeving van de ideeën in de praktijk eist soms enige tijd. maar een goed idee wordt niet ver geten. Het tragische ongeval bij de stranding van de HD 79 „De Drie Gebroeders", dat de 62-jarige Oep Starren- burg uit Terschelling het leven kostte, heeft grote ont zetting veroorzaakt. Steeds weer sneuvelen mannen, die de zee al talloze malen heb ben verslagen. De zee geeft de strijd nu eenmaal nooit op. Juist daarom heeft men allerwegen zo'n bewondering voor de redders, die bij elke actie opnieuw hun leven wagen. Het. tragische verscheiden van Oep Starrenburg doet denken aan de stranding van de „Greifswald" in 1877, die een redder het leven kostte, toen de reddingboot werd omgeslagen. In het decem bernummer van ,.De Red dingboot" wordt over deze stranding uitvoerig ge schreven. De Greifswald, een houten Duitse bark, geladen met dwarsliggers, kwam in de middag van zondag 25 no vember 1877 tijdens hevig stormweei; - uit het. noord noordwesten Vöorgaats van IJmuiden. De loodsdienst. die destijds door loodskotters werd verricht, was gestaakt en ten gevolge van een mis verstand tussen de kapiteins van de Greifswald en van de sleepboot, die loodsaan- wijzigingën zou geven, zeilde de bark de havenmond mis. De Greifswald kwam ten anker, maar het anker hield niet en schin strandde bij naai sg, boneorden Zand- voort. N'i hield het anker wél en dit werd schin en op varenden noodlottig, want daardoor werd de Greifswald niet over de bank heenge slagen. Na korte tijd lagen de grote mast en fokkemast over boord en toen de Zand- voortse reddingboot de strandingsplaats had bereikt, was het schip reeds door de hevige branding verbrijzeld. De zee lag bedekt met 's Morgens, het was haast nog duister sloop er als 'n dief in nacht heel veel water door 'n dijkje stukgeslagen met veel kracht. Mensen lagen nog te slapen waren zich van niks bewust tot er zo maar in de straten water kwam, weg was de rust. 't Kwam al hoger en al hoger 't drong zomaar de huizen in redden wat er was te redden maar dat had niet eens veel zin. Met 'n tas of pak gewapend sommigen ook met 'n hond liepen door het ijskoud water héél verward wat in het rond. Laten zij toch dankbaar wezen die hiervoor zijn bespaard. Vèrgeet hen niet die zijn verdreven van hun huis en van hun haard. Héél veel zal er zijn bedorven want de schade is zéér groot tast in uw beurs en geef uw gave voor deez ramp de„ watersnood". Dit gedicht kregen wij toe gestuurd van de kampeer vereniging Kamp Aarden burg. Eén van haar zeer ac tieve leden, de heer L. Nu- man, Vegastraat 62, beter bekend als Ome Bertus, is zelf ook slachtoffer van de ramp in Tuindorp-Oostzaan. wrakstukken en dwarslig gers, die zeer groot gevaar opleverden voor de reeds in zee gestoken reddingboot van IJmuiden. De IJmuidenaren slaagden er in twee schip breukelingen op te pikken. Ook de Zandvoortse redding boot ging in zee, maar helaas zagen de Zandvoortse roeiers hun bovenmenselijke po gingen om schipbreukelingen te redden, die zich aan wrak stukken hadden vastge klampt, niet met succes be kroond. Tot overmaat van ramp werd de reddingboot door een zware breker onderste boven gesmeten. De roeiers dreven op hun zwemvesten naar het strand, maar C. Ko king, de zoon van de red- dingbootschipper Leendert Koning, bleek reeds te zijn overleden. De ramp van de Greifs wald eiste tien slachtoffers: negen zeelieden van de bark en de reddingbootroeier C. Koning. IMPORT VAN ZEEVIS. Het Commercial Fisheries Committee van de staats commissie voor conversatie en ontwikkeling in de Ame rikaanse stad North Carolina passeerde maandag een be sluit cm de import van eet bare zeevis en schaaldieren te beperken. Men ging tot deze actie over nadat het lid van de commissie C. G. Hol land rapporteerde dat 50 landen garnalen naar de V.S. exporteren. De importen hebben een lokale prijsdaling veroorzaakt. De aanleg van havenwerken, kademuren, de radar bekostigen wij zelf. Alleen zeer grote werken als de verdieping van de Elbe (behalve het gedeelte dat op Ham burgs grondgebied gelegen is), de kanali sering van de Elbe, het graven van het noord-zuid kanaal en de aanleg van de noord-zuid autobaan, echte rijksaangele genheden, zijn voor rekening van de bondsstaat. Autobanen, dubbele spoor lijnen, de opbouw van een verkeersnet te land en te water is een nationale opgave. Wat Hamburg zelf kan doen, doet het zelf! Wij willen baas blijven in eigen huis. Deze typisch Hamburgse trots valt steeds weer op in gesprekken met verschillende functionarissen. Hamburg is niet alleen een haven en een stad, het is ook een staat, een der Lander van de Westduitse bonds republiek. Het is de oude vrije Hanzestad, met een traditie die teruggaat tot diep in de Middeleeuwen. Het heeft een groot vrijhavengebied, telkens als men op de Elbe dit gebied in of uitvaart moet men aanleggen bij de douanekantoren. Zestig tot zeventig percent van het havenbedrijf is overheidsbedrijf en behoort van de stad en staat Hamburg, de rest is particulier bedrijf. Dit in sterke tegenstelling tot Rot terdam, waar het gemeentelijke havenbe drijf een verhuurbedrijf is en particuliere ondernemingen de „haven" vormen. Daar om is het land Hamburg een rijk land, de opgebrachte belasting komt Hamburg en de Hamburgers ten goede. Dit geldt uiter aard niet voor de rijksbelastingen. EUROPOORT? Maar dat is toch een fait accompli. Wat valt daarover nog te zeggen, zegt dr. Braun. het hoofd van de voorlichtingsdienst van de stad Hamburg. En hij voegt daaraan toe: „Wij hebben daar volledig begrip voor. Na het verlies van de Indonesische markt moet Holland alles doen om er weer bovenop te komen. Maar nu Holland de tabaksmarkt ver loren heeft, waarom zouden wij die dan niet proberen te krijgen, die ook zoveel verloren hebben? Zo zien wij ook het stre ven van Rotterdam om zich op te werken tot de grote toegangspoort van Europa." „Leven en laten leven is het Hamburgse standpunt. Rotterdam moet niet alles wil len doen en hebben," luidt echter het ant woord van de heer Schroder, een der ex perts van de Hamburgse haven. „De grote havens Antwerpen en Hamburg hebben een langdurige traditie en zijn toegerust Duitse koopvaarders in de Hamburgse haven. voor het havenverkeer. Daarom moet er een arbeidsverdeling zijn en niet alleen Rotterdam moet zich opwerpen als d e haven voor West-Europa. Dat zou ook voor de Europese gemeenschap niet goed zijn. De Rijn is trouwens niet op alles be rekend, dat is genoegzaam aangetoond. Voor de Duitse kuststeden geldt hetzelfde als voor Rotterdam. Amsterdam en heel Nederland. Ook wij leven van export, scheepvaart en scheepsbouw. Als de in dustrie hier in Hamburg opgebouwd wordt dan gebeurt dat vooral in verbinding met de haven. Alle havens van Antwerpen tot Ham burg zijn „leistungsfahig", dat moet men zich realiseren, óók in Rotterdam. Het is gevaarlijk te grote projecten aan te pak ken. Dat leidt tot moeten benutten en tot een concurrentie die voor niemand goed is. Men moet doen wat nodig is, niet meer. dat is gezond." VICARIS VOOR HERV. GEMEENTE OORTER WIJK De Centrale Kerkeraad van de Ned Herv. Gemeente te Beverwijk heeft voor de wijk Oosterwijk, de heer J. Nagtegaal uit Utrecht benoemd als vicaris. De vol gende maand hoopt de heer Nagtegaal zijn werkzaamheden te beginnen. Al is de Hamburgse haven slechts zee: langzaam in opkomst, de stad Hamburg l toch niet alleen de haven! Er zijn nog velt en grote andere bestaansbronnen voor di bijna twee miljoen HamburgersD< stad is vooral na de oorlog een groot in dustriecentrum geworden: een groot dee van het havengebied is hiervoor bestemd Het is een uitgesproken middelindustri< en er zijn niet zulke grote bedrijven al- in het Roergebied. Wel is deze industrie vooral berekend op de haven of houdt z> daarmee verband: werven en toeleverings bedrijven, verwerking van in de havei aangevoerde grondstoffen: margarine, olie tabak (sigaretten), elektro-industrie, ma chinebouw, fijnmechanica, optische instru menten, enz. Er is een kopersmelterij, dl de grootste is van Europa. De industrieëi produceren echter veel meer dan voor dt scheepvaart nodig is. Deze was lange tijr door de bezettingsautoriteiten aan be perkende bepalingen onderhevig. Daaron heeft de industrie zichzelf nieuwe wege: gezocht en zich op export toegelegd Daar naast is er de grootstad industrie (voe dingsmiddelen enz.). Veel mensen zitten ook op het gebiet van het karweitjes opknappen in huis me veel problemen. Dat bleek woensdagavond in het Jeugdhuis aan de Schipbroekweg ii Santpoort, waar de Nederlandse Vereni ging van Huisvrouwen een forumavonc over „zelfwerdzaamheid thuis" heeft ge houden. De leden van het forum kregei een groot aantal vragen over kleine repa raties in huis, woninginrichting enzovoort te beantwoorden. Op vlotte wijze geleid door de heer R. A. Kuin wisten zij vele vragenstellers van hun moeilijkheden tc- verlossen. Voor de pauze gaf ir. H. L. Verster, ar chitect te Den Haag, goede raad. Hi waarschuwde tegen een te grootse opzt van de zelfwerkzaamheden Een goed. voorbereiding en een geschikte taakverde ling tussen de huisgenoten kunnen helper van een korvee een prettige vrijetijdsbe steding te maken. Veel huisvrouwen hadden aan de oproep in het verenigingsblad hun echtgenoten mee te nemen gevolg gegeven Alle aan wezigen keerden tenslotte zeer voldaan huiswaarts. Een zangkoor zong enkel, liedjes.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1960 | | pagina 5