WEKELIJKSE ESPE RANTG-CURSUS
Sensatiepers kan verdachte
nu geen kwaad meer doen
Zie Boven
Maan dooft licht van ster
„PART-TIME" GEESTELIJKEN
Komst van zijn vrouw
had gunstig effect op
publieke opinie
Een jaar geëist voor
poging tot „plezierrijden"
en mishandeling
politieman
Arbeider veroorzaakte
dood van collega
Vorig jaar 83.632
nieuwe huizen
Politieman liet zich
omkopen
Verzending van zeepost
Twee elf jaar oude
wetsontwerpen
ingetrokken
Zeventiende les
Wat is het recht tot
vrije nieuwsgaring?
De verbetering van de
IJmuidense havenmond
VRIJDAG 5 FEBRUARI 1960
9
Proces-Van Rbegint woensdag
Neem dit tabletje
tegen aambeien M
om de pijn
te stillen
Boekenactie tegen nazisme
en antisemitisme
Kerkelijk Leven
Vraag van Kamerleden
i
Komende woensdag begint in Boston de moordzaak, waarin de Nederlandse
marconist Willem van R. terecht staat, op verdenking dat hij een vrouwelijke
passagier van de „Utrecht", even buiten de haven van Boston, zou hebben
vermoord en overboord gegooid.
(Van onze correspondent in Washington)
Men zal zich het geval nog wel herin
neren: op 18 september 1959 bleek
's avonds om negen uur dat Lynn Kauff-
man, een passagiere van de Utrecht, zich
niet meer aan boord van het schip bevond.
Een dag later spoelde haar lijk aan, ge
kleed in blauwgrijze shorts en badschoen-
tjes. Het lichaam vertoonde vele blauwe
plekken. De „Utrecht" was op weg van
Singapore naar New York en had de acht
tiende september Boston aangedaan. Na
aankomst te New York stelde de politie
aldaar ben uitgebreid onderzoek in. Aan
vankelijk had men de indruk, dat Lynn
Kauffman zelfmoord had gepleegd, doch
toen de politie de marconist W. van R. aan
een verhoor van twintig uur onderwierp,
zou deze volgens de politie hebben ver
klaard, dat hij met mevrouw Kauffman
gedurende de reis van 44 dagen zeer in
tiem geworden was, dat hij op de acht
tiende een hevige woordenwisseling met
haar had gehad en dat hij haar daarbij
een klap zou hebben gegeven. De politie
gaf in haar relaas aan de pers de indruk,
dat Van R. de moordenaar geweest zou
zijn.
Jury beïnvloed
Voor de Amerikaanse sensatiebladen
was dit verhaal een buitenkans. Een
„mooie, jonge, gescheiden vrouw" die een
flinke erfenis te wachten had, zou ver-
Advertentie
tmp.:J.H. vin den Bosch 4 Co.-Postbus 8054-Amstcrdam
Tegen een 22-jarige Haarlemmer en
een 29-jarige Velsenaar, beiden los arbei
der, heeft de officier van Justitie bij de
Haarlemse rechtbank mr. G. W. F. van
der Valk Bouman donderdag een jaar ge
vangenisstraf met aftrek geëist, omdat zij
een poging tot „plezierrijden" met een
auto zouden hebben gedaan en een poli
tieman zouden hebben mishandeld.
Verdachten hadden op 28 november van
vorig jaar bier gedronken en probeerden
in IJmuiden-Oost verscheidene auto's te
starten. Zij kwamen ten slotte in een ga
rage van de villa v$n een arts en gingen
in de daar staande auto zitten. Op dit mo
ment werden zij gearresteerd door een po
litieman in burger die het tweetal tijdens
de tocht van de ene auto naar de andere
had gevolgd. Op weg naar het politiebu
reau rukten de los arbeiders zich los. De
rechercheur kon de jongste weer pakken,
maar tijdens het gevecht dat zich hierna
afspeelde stompte de jongeman hem in
het gezicht. Terwijl de vechtenden op de
grond lagen kwam de oudste los arbeider
terug en schopte de politieman tegen het
hoofd. Deze kon door de pijn de Haarlem
mer niet meer vasthouden en de mannen
gingen er vandoor. Later werden zij toch
gepakt.
De politieman verklaarde ter zitting,
dat hij bloeduitstortingen en schaafwon
den aan hoofd, borst en een arm had op
gelopen. Hij vertelde dat de arts zich op
de achtergrond had gehouden, terwijl het
om zijn auto ging.
De officier van Justitie achtte poging tot
diefstal van benzine (oftewel poging tot
„plezierrijden") en de mishandeling van
de politieman bewezen. Hij eiste een jaar
gevangenisstraf met aftrek.
De raadsman van de Haarlemmer, mr.
L. Ali Cohen, zei dat deze verdachte niet
kan autorijden en concludeerde op het
punt van poging tot diefstal tot vrijspraak.
Wat de mishandeling betreft merkte de
raadsman op dat verdachte meende te
genover een burger te staan die de poli
tie zou kunnen waarschuwen. Hiervoor be
pleitte de verdediger een gecombineerde
straf.
Mr. J. Jansonius zei in zijn pleidooi
voor de Velsenaar dat de verdachten op
het moment zelf niet het plan hadden om
te gaan rijden. Hij schetste hen als onno
zele lieden die hadden gedronken en hun
verstand niet gebruikten. Over de mis
handeling van de politieman merkte hij
op dat de Velsenaar heeft gedacht een bur
ger tegenover zich te hebben die blufte
van de politie te zijn. Hij bepleitte een
korte gecombineerde straf met toezicht.
In geval van een langere straf achtte hij
het gewenst de Velsenaar eerst aan een
onderzoek van de geestvei-mogens te on
derwerpen.
moord zijn door haar „minnaar", die ge
trouwd was en die letterlijk en figuurlijk
met haar opgescheept zat dat was de
indruk, die het grote publiek van de zaak
kreeg en terecht heeft de „Christian Scien
ce Monitor" een van de beste en minst
sensationele Amerikaanse kranten, de
vraag gesteld, of het wel verantwoord was
dat de politie zoveel bijzonderheden aan
de pers meedeelde naar aanleiding van
het vooronderzoek. Het blad stelde deze
vraag vooral in verband met het feit, dat
een jury betrokken zou zijn bij deze recht
zaak en de juryleden zouden onwillekeu
rig beïnvloed zijn door dergelijke „sappi
ge" verhalen in de pers. Overigens gaf
de schrijver van dit artikel meteen toe,
dat zulke politie-loslippigheid eer regel
dan uitzondering moet worden genoemd.
Van R. zou dus niet meer geleden hebben
dan anderen in een dergelijk geval. Een
schrale troost!
Men zou echter nog een meer reële zon
zijde kunnen zien: de publieke opinie is
belangrijk sympathieker tegenover Van
R. geworden, sedert zijn vrouw Nel uit
Gilze-Rijen is overgekomen, hem twee
maal in de week in de sombere gevange
nis bezoekt en alom verklaart, dat zij
gelooft in zijn onschuld. Deze publiciteit,
zo verklaart Van R's advocaat W. Lang
don Powers, heeft „geweldig geholpen".
Vele onzekerheden
Men moet aannemen, dat vele juryleden
ook de krantenartikelen over Van R's
vrouw gelezen hebben en die zullen een
tegenwicht vormen tegen een publiciteit,
die hem aanvankelijk alleen maar kwaad
kon doen. Het schijnt dat de sfeer in de
sombere gevangenis Van R. geen goed
doet. Hij zit daar nu al maanden, is ma
ger geworden en vrij nerveus. In zekere
zirt moet het voor hem een opluchting zijn
dat de zaak nu voorkomt. Hij ontkent, een
moord te hebben bedreven en de verdedi
ger is zeker niet kansloos. Allerlei is on
zeker in dit geval. Om te beginnen is het
moeilijk vast te stellen, waar mevrouw
Kauffman eventueel vermoord zou zijn.
Zou dat geschied zijn buiten de territoria
le wateren, dan zou de Amerikaanse jus
titie geen zeggenschap hebben in deze
zaak.
Medici getuigen
BOSTON (UPI) Getuigenissen van
medici zullen waarschijnlijk een voor
naam bestanddeel vormen van het proces.
Di-. Michel A. Luongo, politiedokter van
Suffolk County, zal een van de voornaam
ste getuigen a charge zijn. Luongo was de
eerste die de dood van Lynn Kauffman
aan een misdaad toeschreef. Zijn uitspraak
veroorzaakte een geschil met de politie,
die aanvankelijk geloofde in zelfmoord of
een ongeluk. Later wijzigde de politie
haar vermoeden en werd de marconist van
de Utrecht, Van R., gearresteerd.
De verdedigers van Van R. hebben thans
verklaard dat zij. dr. Milton Helpern, de
internationaal bekende politiedokter van
New York, dr. Charles Gund, een chirurg
uit Boston en dr. J. Steward Roonej'. een
patholoog, als getuigen zullen doen oproe-
pen.
Haarlemse getuige?
Tijdens een gisteren gehouden ..hea
ring" heeft rechter Frank J. Murray
van het. Massachusetts Superior Court
een verzoek van de verdediging afge
wezen om A. Warmerdam uit Haar
lem en G. de Kruyk uit Rotterdam,
officieren van de Utrecht, als getui
gen te dagvaarden, omdat geen adres
sen waren opgegeven.
Voor de Haagse rechtbank is een voor
waardelijke gevangenisstraf van twee
maanden en een geldboete van 100 gulden
geëist tegen de 32-jarige Vlaardingse
bouwvakarbeider C. J. de L. terzake van
grove schuld aan de dood van een collega.
In november van het vorige jaar was De L.
werkzaam op de achtste etage van een
flatgebouw in aanbouw.
Hoewel hij onmogelijk kon zien of er
zich beneden hem medearbeiders bevon
den, trapte hij een kistje met een gewicht
van 4 kilogram de steiger af. Het viel van
twintig meter hoogte op het hoofd van de
steigermaker B. Beekhuizen, die op slag
werd gedood.
De L. erkende de hem ten laste gelegde
feiten. Weliswaar verklaarde hij nog luid
keels, de bekende waarschuwing „van on
deren" te hebben geroepen, doch hij be
greep wel dat dit zijn onachtzaamheid
nauwelijks minder maakte. Een zijner
collega's verklaarde als getuige dat De L.
„anders altijd bijzonder voorzichtig"
pleegt te zijn in zijn werk. De rechtbank
zal op 18 februari uitspraak doen.
Volgens gegevens van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek is het definitieve
aantal woningen, dat in het afgelopen jaar
in Nederland is gereedgekomen 83.632.
Het aantal in december 1959 opgeleverde
woningen beliep 9635. Dit aantal werd nog
nimmer in enige maand bereikt. Van de in
december voltooide woningen werden er
907 als systeemwoning gebouwd. In het
gehele jaar 1959 werden 8982 systeem
woningen opgeleverd. Gerekend tot 1960
werden sedert de bevrijding 769.227 wo
ningen gebouwd, viaarvan 78.768 systeem
woningen, In december 1959 werd begon
nen met de bouw van 7040. woningen (in
december 1958 met 6101 woningen). In het
gehele jaar 1959 werd begonnen met de
bouw van 87.085 woningen, tegen 83.396
in 1958.
Doordat het aantal woningen, dat in
december 1959 gereed kwam, groter was
dan het aantal dat in aanbouw werd ge
nomen, liep het aantal woningen in uit
voering terug tot 87.611 op 1 januari 1960.
Op 1 januari 1959 waren 84.106 woningen
in aanbouw.
Advertentie
Crackfree beter en goedkoper
Advertentie
enom afdoend een einde te maken aan
die hinderlijke kwaal. Als u de Hemotabkuur
volgt kunnen zalf of zetpillen achterwege
blijven. De zwellingen slinken al gauw, ge
nezing wordt tegelijkertijd bevorderd. Daar
om, ook voor U Hemotabs, om van aambeien
spoedig te herstellen.
De complete kuur 1.47) bij apothekers en
drogisten.
„Ik was in hart en ziel politieman, ik
heb een gelukkig gezinsleven en had het
geld niet nodig. Ik begrijp niet hoe ik er
toe gekomen ben", zei de 47-jarige opper
wachtmeester van de rijkspolitie te Ca-
pelle a/d IJssel, R. R., toen hij voor de
rechtbank in Rotterdam terecht stond voor
een vergrijp dat de officier van justitie
als „knevelarij" betitelde. Tien gulden had
de „opper" aangenomen van een jongeman
die hij met zijn meisje op 24 december jl„
na middernacht in een auto te Capelle be
trapt had op overtreding van de plaatse
lijke politieverordening. Hij wilde proces
verbaal opmaken, maar de jongeman zou
wel drie maal gevraagd hebben „Kan het
niet overgaan?", waarop de politieman ge
zwicht was en zich liet omkopen. De jon
geman was toen later naar de politie ge
gaan.
De opperwachtmeester verzekerde de
rechtbank dat het de eerste en enige keer
was dat hij dit gedaan had. En de officier
van justitie zei in zijn requisitoir: Ik ver
trouw deze opperwachtmeester nog. Deze
politieman (22 dienstjaren) staat uiterma
te gunstig bekend, en heeft een vlekkelo
ze loopbaan. Hij was een hardwerkend
man met hart voor zijn vak. Dit is een
van de zaken, waarin ik liever de verdedi
ger zou zijn, zei de officier. Zijn eis luidde
zes maanden gevangenisstraf met aftrek
waarvan drie voorwaardelijk.
Heksenketel
„Het is bij de rijkspolitie op het ogen
blik een heksenketel door het personeels
gebrek" had de officier ook gezegd, en
hierin zocht hij, evenals de verdediger,
mr. A. F. A. van Velzen, en de verdachte
zelf, de oorzaak van het gebeurde. Door
verlof en cursussen van anderen zou R.
vaak alleen voor het werk gestaan heb
ben. Bovendien zou hij van superieuren
wel eens niet bepaald vriendelijke verma
ningen gekregen hebben.
„Het was al nacht toen het gebeurde, de
man was moe en hij piekerde", voerde
de verdediger aan. Dank bracht mr. Van
Velzen aan de officier voor zijn requisi
toir, en het parket voor de wijze waarop
men zijn cliënt heeft behandeld.
Na er nog op gewezen te hebben dat R.
een voortreffelijk vader van een gezin met
acht kinderen is, vroeg de verdediger de
rechtbank „in vergaande mate mild en
clement te zijn".
Over veertien dagen volgt de uitspraak.
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet zijn
bezorgd, staan achter de naam van het
schip vermeld.
Argentinië: ms Gooiland, 8 febr.; Austra
lië: ss Strathaird, 9 febr.; Brazilië: ss Al-
gorab 7 febr.; ss Uruguay Star 11 febr.;
Canada: ss Queen Mary, 8 febr.; ms Wes-
terdam 11 febr.; Chili via New York 11
febr.; Indonesië: ss Radja, 11 febr.; Ned.
Antillen: ms Oranje Nassau, 9 febr.; Nieuw
Zeeland: ms Sussex. 7 febr.; Suriname: ms
Ammon, 10 febr.; Unie van Z.-Afrika en
Z.W.-Afrika: ms Carnarvon Castle, 7 febr.;
Brits Oost-Afrika: ss „Jean Laborde, 11
febr.
Inlichtingen betreffende de verzendings
data van postpakketten geven de postkan
toren.
Herdenking van Jodendeportaties
Ter waarschuwende herdenking van de
eerste Jodendeportaties uit Amsterdam op
22 februari 1941 zullen in de laatste week
van deze maand door samenwerking
van uitgevers en boekhandelaren in
vele boekhandels werken worden tentoon
gesteld die gericht zijn tegen het Nazisme
en het antisemitisme. Tevens zal er in die
week een krant te koop worden aangebo
den waarin bijdragen zijn opgenomen die
deze actie betreffen.
Staatssecretaris Scholten van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen heeft de voor
zitter van de Tweede Kamer doen weten,
dat hij de wetsontwerpen betreffende de
bescherming van het architectenberoep en
betreffende de journalistieke verantwoor
delijk heeft ingetrokken. Beide wetsont
werpen dateren" al van begin 1949, maar
zij zijn nimmer door de desbetreffende
Kamercommissies in voorbereiding geno
men,
Critiek uit de Senaat
Zeer vele leden van de Eerste Kamer
zouden het betreuren, aldus het Voorlopg
Verslag der commissie van rapporteurs,
indien het intrekken van de twee ontwer
pen gevolgd zal worden door het intrekken
van andere wetsontwerpen.
De ervaring met de eerder genoemde
wetsontwerpen doet volgens deze Senato
ren vrezen, dat het niet vaststellen van
voorlopige verslagen door de Tweede-
Kamercommissies een aanleiding zal wor
den tot het intrekken van wetsontwerpen,
zodat de daartegen bij de Kamer bestaan
de bezwaren niet in de openbaarheid
komen. Deze leden zouden het onjuist
achten indien de minister min of meer
genoodzaakt zou worden de intrekking
van een wetsontwerp te bevorderen door
dat de Staten-Generaal zich onthouden
van medewerking aan de schriftelijke
voorbereiding van de openbare be
raadslaging over een wetsontwerp.
Advertentie
Crackfree beter en goedkoper
Wie een kijker heeft,
sterk genoeg om over
dag een ster van de
eerste grootte zichtbaar
te maken, kan zaterdag
middag tegen half vier
de ster Aldebaran zien
uilfloepen. Aldebaran,
helderste ster van het
slerrebeeld Stier, is om
die tijd te vinden vlak
bij de maan; zij staat
practisch „tegen de
maan aan".
Maar doordat het lin
kergedeelte van de maan
nog onverlicht is (het is
pas op 4 februari Eerste
Kwartier geweest) lijkt
het voor ons, alsof er
zich nog een stuk hemel
bevindt tussen de ster
en de maangestalte. En
juist daardoor krijgt het
verschijnsel als het ware
iels geheimzinnigs: zon
der zichtbare oorzaak
dooft plotseling het licht
van de ster.
De vakterm voor dit
verschijnsel luidt: ster-
jedekking. De maan, die
zich ten opzichte van de
sterrenhemel en dus ook
len opzichte van Alde
baran, van rechts naar
links beweegt, bedekt
verduistert) Aldeba
ran. De ster schijnt te
doven op het ogenblik
dat zij achter de linker-
maanrand verdwijnt.
Maar die linkermaan-
rand is voor ons momen
teel niet zichtbaar en
daardoor ontstaat 't iet
wat mysterieuze effect
van het plotselinge uit-
floepen.
In de tekening is af
gebeeld op welke plaats
Aldebaran dan staat. U
ziet daar de schijnge
stalte van de maan, zo
als die zaterdagmiddag
is. De stippellijn stelt de
(niet-zichtbare) linker-
maanrand voor en de
stip A de ster Aldebaran.
Met het blote oog zal
een en ander helaas niet
waar te nemen zijn; het
ongewapende oog ziet
overdag geen sterren.
Maar de maan is gemak
kelijk genoeg te vinden
(in zuidoostelijke rich
ting) en wie haar in het
veld van zijn kijker
heeft, zal met des te
meer kans Aldebaran
vinden, wanneer hij te
werk gaat op de manier
van een ouderwetse
fotograaf: met een zwar
te doek over het hoofd
en het oog-einde van de
kijker.
Mijn sterrengids geeft
slechts voor twee plaat
sen het tijdstip van de
bedekking aan: voor ZJk-
kel (Brussel) begint zij
om 15.24 uur, voor Gro
ningen om 15.20. Voor
Haarlem en omgeving
zal het doven van Alde
baran dus ongeveer hal
verwege deze twee tijd
stippen waarneembaar
zijn. Wie zich de moeite
van een waarneming
wil getroosten, zal ook
wel het geduld kunnen
opbrengen, de enkele
minuten door te komen
die het wachten op het
preciese moment vergt
voor degene die zeker
wil zijn dat hij zijn in
strument niet te laat in
stelt.
Het einde komt om
kwart over zes. Alde
baran komt dan weer te
voorschijn aan de weste
lijke rechter-) maan-
rand. En de hele zater
dagavond zal Aldebaran
vervolgens zichtbaar zijn
vlak rechts van de maan,
zich slechts onmerkbaar
langzaam van de maan
verwijderend.
G. v. W.
Het groeiend gebrek aan „mankracht" in
de Anglicaanse kerk heeft daar de vraag
doen rijzen naar de mogelijkheid om gees
telijken aan te stellen, die voor een deel in
dienst van de kerk gaan werken en voor
een deel werkzaam blijven in hun „we
relds" beroep.
De Anglicaanse Gemeenschap telt 320
bisdommen, die verspreid liggen over de
hele wereld en zij heeft een schrikbarend
tekort aan priesters. In Engeland is het
aantal geestelijken van de Anglicaanse
„Church of England" in de afgelopen tien
jaar met 1500 gedaald en volgend jaar zal
ongeveer de helft van de parochie-geeste
lijken boven de 65 jaar zijn. Ondanks de
reorganisatie op het platteland, waarbij
twee of drie gelijke gemeenten worden ge
combineerd, realiseert de Kerk van Enge
land zich, dat het geen krachten genoeg
meer heeft om de 15.000 gemeenten, die zij
omvat, te bewerken. Er zouden elk. jaar., 6.00
nieuwe predikanten bij moeten komen óm
enigszins aan de behoefte te voldoen; De
laatste jaren komen er echter gemiddeld
slechts 450 jonge geestelijken bij, zodat het
tekort steeds toeneemt.
Om het groeiende gebrek aan predikan
ten te overbruggen gaat men ernstig over
wegen om een speciale orde van „part
time" geestelijken op te richten, geestelij
ken dus, die gedeeltelijk in de kerk en ge
deeltelijk in de wereld werken.
Twee leidende figuren in de Anglicaanse
Gemeenschap staan geheel achter dit plan:
de bisschop van Southwell, de 70-jarige dr.
F. R. Barry, wiens bisdom het industrie
gebied in centraal Engeland beslaat en de
Amerikaanse bisschop van Michigan, de
50-jarige dr. Stanley Evich. Deze beide
mannen verdedigden het plan reeds op de
Lambeth Conferentie in 1958 en beiden ge
loven, dat de behoefte aan meer geestelij
ken zich over de hele wereld uitstrekt, in
vele grote steden in Engeland moeten gees
telijken soms op hun eentje een parochie
met 20.000 inwoners bewerken. De bisschop
van Michigan heeft zelf reeds „part-time"-
geestelijken aangesteld en hij wil deze op
zet nog uitbreiden.
Het debat gaat thans over de vraag, hoe
een „leek" als geestelijke gewijd kan wor
den, wanneer hij blijft werken als zaken
man, vakverenigingsbestuurder, journalist,
handelsreiziger of in een andere functie.
Hoe moet hij een behoorlijke opleiding
krijgen voor het predikantschap? Aan
welke kant zal zijn loyaliteit staan, als het
eroo aan komt: aan de kant van het we
reldse, of aan de kant van het geestelijk
beroep?
Het tekort aan geestelijken is niet alleen
een verschijnsel, dat zich openbaart in de
Anglicaanse Kerk. Over het algemeen
daalt het aantal geestelijken, terwijl de
bevolking snel groeit. De verdedigers van
de „part-time"-geestelijken brengen ook
nog het' punt naar voren, dat deze predi
kanten gemakkelijk de afstand tussen kerk
en volk, tussen de godsdienst en het dage
lijks leven, zouden kunnen overbruggen.
Het aanstaande r.-k. concilie
Kardinaal Tardini, staatssecretaris van
de Paus, die maandenlang het voorberei
dende werk heeft geleid, dat materiaal
moet verschaffen voor de voorbereidende
commissie voor het concilie, heeft voor de
Franse televisie hierover een gesprek ge
had met père Antoine Wenger, hoofdredac
teur van het Parijse r.-k. dagblad La
Croix.
Uit het vraaggesprek geven we de be
antwoording van twee vragen weer.
Père Wenger: Wat is het doel van
het komende oecumenische concilie?
Kardinaal Tardini: Dit is een
tamelijk delicate vraag. Op dit ogenblik
kan men zeggen, dat het voornaamste
doel van het Concilie meer in het bijzon
der betrekking zal hebben op de kerke
lijke tucht, op de codex van het kerkelijk
recht, die wijzigingen zal kunnen onder
gaan, en vervolgens op het grote geheel
van de katholieke levensmoraal. Het con
cilie zal, zoals men thans kan aannemen,
eerder van reële practische aard zijn dan
echt leerstellig. Dit laatste is echter niet
uitgesloten, want, zoiets hang af van het
geen de bisschoppen ons hebben voorge
steld en van datgene wat uit die voorstel
len genomen wordt en in het Concilie be
handeld zal kunnen worden. Er zijn heel
wat voorstellen binnengekomen. Wij be
ëindigen eerstdaags de schifting ervan om
na te gaan, welke de belangrijkste zijn.
Uiteindelijk ligt hierover de beslissing bij
de Paus.
Père Wenger: De Paus heeft bij zijn
aankondiging zelf gezegd, dat naar zijp
gevoelen, het concilie ook een bezinning
zou kunnen zijn op de eenheid, waarnaar
zo velen verlangen. In dit perspectief zou
men zich kunnen voorstellen, dat vertegen
woordigers of leiders van afgescheiden
kerken aan het concilie konden deelnemen.
Kardinaal Tardini: Het oecume-
nisch concilie is een interne aangelegen-
Drinkema homo, iomete ebria, klopodis
eniri drinkejon tra turniganta pordo. Kiam
li klopodis tion, li faris tutan cirklon kaj
ree estis sur la strato. Fine li cesis siajn
klopodojn kaj eksidis sur la trotuarrando
por pripensi la aferon, sed li ne povis solvi
la problemon.
Momenton poste junulo eniris la drinke
jon. La pordo turnigis kaj samtempe fraü-
lino venis eksteren. La viro sur la trotuar
rando forte ekmiris kaj grumblis: „Kiel li
faris tion tiel rapide kajkie li lasis
siajn virajn vestojn?"
Taalregels.
85. Trinki drinken, maar het wordt
-drinki- als het een overdadige en onvrien
delijke betekenis krijgt.
86. Het achtervoegsel -em- geeft een nei
ging aan.
drinkema geneigd om te drinken,
drankzuchtig.
scivolema van nature nieuwsgierig.
kolerema opvliegend, gauw geneigd
om boos te worden.
87. Iemand, die drinkt, is trinkanta.
Iemand, die gedronken heeft, is trinkinta.
Iemand, die zal gaan drinken, is trin-
konta.
Herkent u hier de -a-, de -i- en de -o-
van de drie tijden van het werkwoord?
La legonta sinjoro (hij neemt of opent
het boek).
La ieganta sinjoro (hij leest).
La leginta sinjoro (hij heeft het boek
weer gesloten).
88. La pordo turnigas Het achtervoegsel
-ig- heeft de betekenis van -worden, on
dergaan-, Het gemakkelijkst is het, als we
het gebruiken bij bijv. naamw. Eigenlijk
behoren de achtervoegsels -ig- en -ig- (zie
taalregel 63) bij elkaar. Kijk maar:
si rugigas la lipojn la lipoj rugigas
(worden rood).
si purigas la cambron Ia cambro puri-
gas (wordt schoon).
li altigas la muron la muro altigas
(wordt hoger).
Vertaling.
Iemand, die graag een borreltje lustte en
een beetje boven zijn theewater was,
trachtte door een draaideur een kroeg
binnen te gaan. Toen hij dat probeerde,
maakte hij een hele cirkel en stond weer
op straat. Eindelijk staakte hij zijn pogin
gen en ging op de trottoirrand zitten om
de zaak eens te overdenken, maar hij kon
het probleem niet oplossen. Even latei-
stapte een jongeling de kroeg binnen. De
deur draaide en tegelijkertijd kwam een
jongedame naar buiten. De man op de
trottoirrand verbaasde zich zeer en mop
perde: „Hoe heeft hij dat zo gauw klaarge
speeld enwaar heeft hij zijn mannen
kleren gelaten?"
Oefeningen.
71. Gebruik onta - anta en inta bij de
volgende werkwoorden en doe als in het
voorbeeld.
Fumas.
La fumonta sinjoro, de heer, die....
La fumanla sinjoro, de heer, die
La fuminta sinjoro, de heer die
Evenzo met: serci - t-iri - veni - kanti -
paroli.
72. Yan werkwoorden maken we zelfst.
naamw. Doe als in het voorbeeld.
Mi biciklas ik fiets la biciklo de
fiets.
Mi avertas
Li admiras
Si batas
Ni dormas
ïli demandas
Cu vi dubas?
73. Maak van de volgende zinnen vragen.
Elke zin moet éénmaal beginnen met -cu-
en éénmaal met een vraagwoord.
Apud la kokinejo estas la kuniklejo.
La kokino sidas sur bastono en la dor-
mejo.
La kuniklo estas nigra kaj blanka.
Niko laboras diligente en ia lernejo.
74. Vertalen.
Hoe is de man? De man is klein.
Hoe werkt de man? De man werkt lang
zaam.
Hoe is die mijnheer? Hij is vriendelijk.
Hoe reist die mijnheer? Hij reist vlug.
Hoe is de vliegmachine? Hij is nieuw.
Hoe vliegt de machine? Hij vliegt erg
hoog.
Hoe zijn de jongens? Ze zijn erg beleefd.
Hoe spreken de jongens? Ze spreken heel
beleefd.
74a. Vertalen:
Onder de tafel in de keuken staat de
mand van Mops. Waar is het dier? Dat huis
op de hoek van de straat is oud. Wanneer
ga je met je vader naar het feest? Waarom
blijf je staan? (gebruik -anta-, zie oef. 60).
X Een vliegende vogel vindt altijd wat.
Hoeveel kinderen spelen er in de straat?
X Hoe breng draag) je de groente naar
huis? Waarmee maak je de wanden van
de keuken schoon? (gebruik hier -ig-).
X Met eigen handen hebben we het vuil
uit de kamer gedragen. X Het meisje gaf
het boek aan haar eigen moeder. X Dat
paard heeft een mooie bruine kleur.
X Kan ik u bij dat werk helpen? Wie pro
beerde door de draaideur binnen te komen?
heid der kerk. Het kerkelijk recht bepaalt
en wijst aan wie het recht en de plicht heb
ben aan het concilie deel te nemen. Daar
uit kan men afleiden, dat de leden der an
dere godsdienstgenootschappen niet aan
het conicilie kunnen deelnemen.
Maar ik denk dat er enigen zijn, die
erbij aanwezig willen zijn. Zij zullen kun
nen komen, maar vanzelsprekend niet als
deelnemers, doch als waarnemers, want wij
hebben niets te verbergen. Het concilie zal
een grootse manifestatie zijn van waar
heid, eenheid en liefde. Dat is in ieder ge
val zeker. En dit schone schouwspel, dat
de rooms-katholieke kerk te zien zal geven
en de levensverniewing, die hopen wij
er het gevolg val zal zijn, zullen de een
heid vergemakkelijken, de eenheid, waar
naar zoals gij zo goed gezegd hebt
zovelen verlangen, de eenheid, die onze
Heer aan Zijn Vader gevraagd heeft.
Advertentie
Crackfree beter en goedkoper
In het voorlopige verslag van de com
missie van rapporteurs uit de Eerste Ka
mer over de onderwijsbegroting voor 1960
herinneren vele leden eraan, dat staatsse
cretaris Scholten, in zijn beschikking van
28 september 1959, strekkende tot vernie
tiging van de besluiten van het bestuur
van de Nederlandse Televisie Stichting
(N.T.S.) onder meer had overwogen, dat
het bestuur van de N.T.S. in zijn verga
dering van 2 september 1959 had besloten
tot het verlenen van een monopolie aan
één fotopersbureau en geen overleg had
gepleegd met de te dezen eveneens belang
hebbende groep van fotojournalisten.
Is het waar, dat het bestuur van de
N.T.S. echter in vorenbedoelde vergade
ring besloten had het Centraal Bureau
voor de omroep in Nederland te machti
gen behalve de fotograaf van het Alge
meen Nederlands Persbureau nog een fo
tograaf in de werkruimten toe te laten en
voorts om een bespreking te houden met
de belanghebbenden, voordat de regeling
zou ingaan? zo vragen deze vele leden nu.
De staatssecretaris, aldus vervolgen deze
leden, overwoog voorts in de beschik
king, „dat indien enig rechtmatig belang
beperkingen van het recht tot vrije nieuws
garing vereist, dit niet dan in uiterste
noodzaak ertoe mag leiden, dat de
nieuwsvoorziening, waaronder foto's zijn
begrepen, een monopolistisch karakter
krijgt". Deze leden zouden gaarne verne
men, wat wordt bedoeld met „het recht
tot vrije nieuwsgaring". Indien een zoda
nig recht bestaat, geldt 't dan ook ten aan
zien van fotograferen in werkruimten van
particulieren, van instellingen of van de
overheid bij voorbereidende werkzaamhe
den? Heeft de gebruiker van een derge
lijke werkruimte al of niet het recht het
fotograferen te verbieden of aan regelen
te binden?
Naar aanleiding van de genoemde be
schikking zouden deze leden verder willen
vernemen, of de regering bereid is te be
vorderen, dat artikel 32 van het Televisie-
besluit 1956 wordt aangevuld in die zin, dat
het bestuur van de N.T.S. van door de re
gering vernietigde besluiten in beroep
zal kunnen komen bij de Kroon.
Voorts waren deze leden van mening,
dat ongeclausuleerde uitspraken zoals:
„Vrijheid van nieuwsgaring mag slechts
in uiterste noodzaak worden beperkt", ge
vaarlijk zijn.
Het is B. en YV. van Amsterdam bekend,
zo zeggen zij in de memorie van beant
woording der gemeentebegroting, dat de
plannen tot verbetering van de haven
mond van het Noordzeekanaal thans in
hoofdlijnen vaststaan en dat nog dit jaar
daadwerkelijk met de uitvoering zal wor
den begonnen. Op de rijksbegroting voor
1960 is 10 miljoen gulden uitgetrokken
voor deze werkzaamheden. Ten aanzien
van de verdere uitvoering van dit werk
is overeenstemming op technisch niveau
bereikt. Het overleg over de financiering
van dit en andere grote openbare werken
en over de mate waarin de gemeente Am
sterdam in de kosten zal bijdragen, is nog
gaande, doch het oefent geen vertragende
invloed uit op de realisering van dit pro
ject.
