De „Frans Elza" moest voor
wrakken uitwijken
1% VohkaSe
Lloyd veroordeelt anti-Duitse
campagne en prijst Adenauer
Westduitse partijen achter de
koers Adenauer-Brandt
Landbouw heeft in tien jaar
zes miljard gulden nodig
DE EERSTE VOORJAARSSNUFJES
SIMONS Speciaaliaak
S. J. IE GOEDE - EIEG0
2 slopen
Reisfonds voor ouders
van geëmigreerden
Kongo zal volledig
soeverein worden
„Minister schetste een
vertekend beeld"
Kreditering heeft zich
gunstig ontwikkeld
Twee doden in
het verkeer
Toonaangevend óók voor bruidsgarniiuurs
aank.
winkelbediende
DONDERDAG 11 FEBRUARI 1960
4
Buitenlands debat in Lagerhuis
Mysterieuse onderzeeboot
Wij willen het recht op zelfbeschikkingdat
heden ten dage ieder volk in Afrika be zit"
Daling van de Kongolese
aandelen op de beurs
BELGISCHE SCHIPPER VERKLAART:
De Lauwerszee-kwestie
Verdere rationalisatie
in landbouwbedrijf
Huiseigenaar contra
gemeentebestuur
Twee jaar celstraf voor
jongeman die drie
zusters doodreed
Een gezellige collectie Carnavalshoeden
DE ATTRACTIE VAN UW FEEST
REGEN LEKKAGE REGEN
Ster(ke) f
staaltjes
Van heinde en ver.,
naar Mag. „De Ster"
vrouwelijk personeel
Leeftijd tot 40 jaar.
Van onze correspondent in Londen)
De Britse minister van Buitenlandse Za
ken Sehvyn Lloyd, verdedigde gisteravond
in het Lagerhuis de levering van geleide
projectielen aan de Westduitse Bondsre
publiek. De oppositie had een motie inge
diend tegen de bevoorrading van het
Westduitse leger met kernwapens voor
de bijeenkomst van de topconferentie in
mei, omdat deze daardoor in gevaar kan
worden gebracht, speciaal wanneer de
Sovjet-Unie, als tegenmaatregel, Oost-
Duitsland eveneens gaat bewapenen,
waarmee Moskou heeft gedreigd. Het de
bat over de buitenlandse politiek zal twee
dagen in beslag nemen.
Sir Winston Churchill, pas teruggekeerd
uit Monte Carlo, was gistermiddag aan
wezig. Hij werd luid toegejuicht bij zijn
binnenkomst.
Sehvyn Lloyd zei dat de NAVO-leveran-
tie van geleide projectielen een logisch
gevolg is van het feit dat de bondsrepu
bliek een volwaardig bondgenoot is van
het westen. De Britse regering acht een
persoonlijke controle over de kernladingen
door de NAVO opperbevelhebber een vol
doende waarborg tegen eigenmachtig West-
duits optreden.
De oppositie was het met deze zienswijze
niet eens. In de praktijk, zo betoogt zij,
worden de NAVO bondgenoten niet over
een kam geschoren. Sommigen hebben in
de geallieerde strategie een speciale taak.
Volgens deze redenering kunnen aan bond
genoten bepaalde wapens onthouden wor
den. Bovendien is de kernbewapening van
de Bondsrepubliek volgens de oppositie in
strijd met de NAVO-strategie zelf omdat
de uitdrukkelijke theoretische functie van
de geallieerde grondstrijdkrachten in West
Duitsland is een eventuele Russische op
mars te vertragen. Voorrang dient daar
om te worden gegeven aan de opbouw van
de conventionele strijdkrachten in de
Bondsrepubliek. De oppositie is vooral on
gerust over een recente uitlating van pre
sident Eisenhower, waaruit kan worden
afgeleid dat West-Duitsland binnen af
zienbare tijd, zonder enige beperking,
zelf over de kernladingen zal kunnen be
schikken. Ook West-Duitsland zelf voelt
weinig voor kernwapens, die het door de
NAVO werden opgedrongen, aldus de op
positie. Selwyn Lloyd zei echter alle ver
trouwen in dr. Adenauer te hebben en
verklaarde dat de anti-Duitse campagne
bewust ten doel heeft de NAVO ten val
te brengen. Het is volgens Lloyd uiter
mate verheugend dat Adenauer de Bonds
republiek politiek en economisch aan het
Westen tracht te koppelen zoals Sir Win
ston reeds in 1946 te Zürich had bepleit.
Uit het debat bleek dat er ook in het La
gerhuis ongerustheid bestaat over hetgeen
er in West-Duitsland zal gebeuren als
Adenauer van het politieke toneel zal zijn
verdwenen.
Gezwicht
De voornaamste oppositiespreker Den
nis Healey onderstreepte het gevaar van
kernbewapening van de bondsrepubliek,
omdat deze zo dicht bij de communistische
gebieden ligt, omdat Duitsland verdeeld is
en omdat het territoriale aanspraken
maakt over de Oost'duitse grenzen heen.
Healy viel de Britse regering aan omdat
zij, ondanks haar aanvankelijke goede be
doelingen om ontspanning te bereiken,
voor Adenauer was gezwicht. De bonds
kanselier heeft alleen in het topgesprek
toegestemd omdat er geen beslissingen
over Berlijn of over iets anders zouden
worden genomen en waarschijnlijk een
jaar tot na de Amerikaanse verkiezingen
zal worden verdaagd. Er is geen teken
van enige belangrijke onderhandelingen
aan de top, zei Healy, die voorts waar
schuwde tegen een algemene verspreiding
van de waterstofbom over een aantal lan
den, waaronder China. Het zou rampzalig
zijn indien de positieve kansen welke er
nu aanwezig zijn om de dreiging van de
mensheid af te wenden werden verzuimd
zoals ook in 1945 is gebeurd. De oppositie
motie dringt ook aan op een uitgedunde
militaire zone in Midden-Europa met bij
behorende controle.
De Britse regering is hier fel tegen,
maar houdt vast aan het door Macmillan
BUENOS AIRES (UPI) De Argentijn
se marine heeft nog een fregat, speciaal
uitgerust voor onderzeebootbestrijding,
naar de Golfo Nuevo gestuurd, waar zich
een onbekende onderzeeboot moet bevin
den. De chef operaties van de marine,
vice-admiraal Alberto P. Vago, is ook naar
de golf gegaan en naar verluidt staan ook
kikvorsmannen gereed om met vliegboten
ernaar toe gebracht te worden.
Er doen vele geruchten de ronde in
Buenos Aires: dat er nog een tweede
onderzeeboot waargenomen zou zijn, dat
er gezocht wordt naar een „moederschip"
en dat de politie een „buitenlands echt
paar" gearresteerd heeft dat een berg
plaats voor vijfduizend man zou hebben.
De marine bewaart het stilzwijgen, het
geen aanleiding is geworden tot de ver
onderstelling dat de boot ontsnapt is of
naar een diepte gedoken, waar hij niet
vernield kan worden.
Ia marinekringen verwacht men dat het
mysterie dit weekend zal zijn opgelost.
Als het schip nog zit opgesloten, zal het
onvermijdelijk aan de oppervlakte moeten
komen.
in februari 1959 in Moskou verkondigde
denkbeeld van kleinere geografische
proefzones met beperkte bewapening en
inspectie.
Maidenspeech
Het lagerhuis was diep onder de indruk
van een maidenspeech van het liberale
lid Alan Thompson, die een uitvoerig ge
documenteerd beeld gaf van de nog verre
van voltooide democratie in de Bondsre
publiek waar rechters en vooraanstaande
politici die een weerzinwekkende rol in
de nazi-periode hebben gespeeld nog steeds
in functie zijn. Onder instemming zei hij,
dat in de buitenlandse politiek ook met an
dere waarden dan alleen strategische re
kening gehouden dient te worden.
Ten behoeve van het onlangs in het le
ven geroepen spaar- en reisfonds „Wij
komen" heeft de rijkspostspaarbank een
regeling getroffen waardoor het mogelijk
is dat ouders van emigranten en hun kin
deren in den vreemde op één spaarbank
boekje kunnen sparen voor een reis naar
de kinderen of voor een reis van de kinde
ren naar hun ouders. Door massavervoer
zullen de prijzen zeer waarschijnlijk be
langrijk kunnen worden verlaagd. Op het
noodfonds, dat bedoeld is om naast het
eigenlijke spaar- en reisfonds in dringen
de gevallen te kunnen helpen, is inmid
dels een aanzienlijk bedrag gestort, waar
door het mogelijk is geworden reeds ter
stond de eerste gevallen te kunnen behan
delen, bijvoorbeeld van ouders die nog
niet voldoende hebben gespaard, doch
wier kind in den vreemde ernstig ziek is
of een ongeval is overkomen.
(Van onze correspondent in Bonn)
De Westduitse partijen de C.D.U. van
Adenauer, de socialistische S.P.D., de li
berale F.D.P. en de rechtse Deutsche Par
tei trokken gisteren, na een over het
algemeen tam debat van vijf uur over de
buitenlandse politiek één lijn in de kwes-
tie-Berlijn volgens de Adenauer-Brandt-
koers.
Volgens Adenauer is de kwestie-Berlijn
een geval waaraan men op de aanstaande
topconferentie zal kunnen toetsen of de
Russen het wel ernstig menen met de
ontspanning in de wereld. De houding van
de Westduitse regering wordt gesteund door
geheel West-Berlijn, aldus Adenauer: door
het Westberlijnse huis van afgevaardig
den, de Senaat en burgemeester Brandt.
Die houding houdt in dat het Berlijnse
probleem pas kan worden opgelost nadat
er een oplossing is gevonden voor het
vraagstuk van de Westduitse eenheid. Iede
re wijziging in de huidige Berlijnse sta
tus zal geschieden ten koste van West-Ber
lijn, aldus de bondskanselier.
Brieven aan Kroesjtsjev
Veel aandacht besteedde Adenauer aan
zijn verhouding tot Kroesjtsjev. De brief
wisseling met de Russische minister-pre
sident zal hij voortzetten, „omdat men al
tijd moet pogen nader tot elkaar te ko
men inzake het gemeenschappelijke doel:
de gecontroleerde ontwapening van allen.
Dit doel zal beslissen over het lot van de
wereld", aldus Adenauer, die overigens
zei dat het moeilijk is met een tempera
mentvol man als Kroesjtsjev te onderhan
delen. „Wij willen het recht op zelfbe
schikking, dat heden ten dage ieder volk
in Afrika bezit" en dat Kroesjtsjev, vol
gens de bondskanselier, aan de Duitsers
ontzegt.
Hij herinnerde aan de vraag van de Ita
liaanse president Gronchi tijdens diens re
cent gesprek met Kroesjtsjev: „Is Rus
land bereid Berlijn tot een vrije stad te
maken na vrije verkiezingen?", waarop
Kroesjtsjev antwoordde: „Het zelfbe
schikkingsrecht der Westberlijners erken
nen wij alleen inzake de sociale en econo
mische verhoudingen. Niet verder".
Daarop reageerde Adenauer fel met te
zeggen: „Berlijn behoort niet aan Sovjet-
Rusland, het behoort tot Duitsland en is
bezet door de vier grote mogendheden. Er
kan geen sprake van zijn dat de Westber
lijners niet het recht krijgen zelf over hun
lot te beslissen".
Strijdvaardig, sarcastisch, bitter ern
stig, maar ook soms geestig zo deed de
krasse kanselier dit debat af, aan de hand
van een paar losse aantekeningen, waar
bij hij als toppunt van vitaliteit ten beste
gaf: „Wat we in de afgelopen tien jaar
hebben gedaan en wat we in de komende
tien jaar zullen doen, daarover zal het
Duitse volk ons beoordelen." Blijkbaar
ziet Adenauer zich ook nog als een man
van ver in de negentig in het politieke
strijdperk staan.
Oostduits antwoord
In Oost-Berlijn vergaderde tezelfder
tijd de Volkskammer, het parlement van
Oost-Duitsland. De Oostduitse minister
president Grotewohl verklaarde dat ge
heel Berlijn tot Oost-Duitsland behoort en
dat West-Berlijn nooit Westduits is ge
weest. De Volkskammer besloot tot de vor
ming van een nationale defensieraad on
der voorzitterschap van partijsecretaris
Ulbricht. Door deze functie krijgt Ul-
bricht alle militaire macht in Oost-Duits
land in handen. Zijn raad moet het Oost
duitse antwoord zijn op de „verregaande
Westduitse bewapening."
Algemeen gelooft men te Bonn dat Ul-
brichts grootspraak van onlangs dat zijn
staat binnenkort raketwapens zal krij
gen door de Russen niet gehonoreerd zal
worden. Van Russische zijde zou men de
laatste tijd Ulbricht juist een seintje heb
ben gegeven het wat rustiger aan te doen
met het oog op het naderen van de Pa-
rijse topconferentie. Op die conferentie,
zo zei Grotewohl gisteren, wenst ook Oost-
Duitsland vertegenwoordigd te zijn gelijk
in 1959 in Genève.
(Van onze correspondent in Brussel)
Joseph Kasavoeboe, de president van
de Abako, die gisteren weer op de Ronde
tafelconferentie te Brussel is verschenen,
heeft in een nogal scherp gestelde nota
opnieuw de vorming van een voorlopige
regering geëist. Dinsdag waren twee po
gingen om een vergadering van het ge
meenschappelijk front der Kongolese de
legaties bijeen te roepen mislukt. Een
amendement van Kasavoeboe werd even
wel door de R.T.C. aanvaard: de soeve
reiniteit zal volledig zijn.
Het voorstel van minister De Schrijver
om een Belgisch-Kongolees verdrag tot
stand te brengen, dat samen met de onaf
hankelijkheid van Kongo van'kracht zal
worden, werd door de meeste Kongolese
delegatie-leden op applaus onthaald. De
Schrijver verklaarde dat het Belgisch-
Kongolees verdrag een algemeen kader
verdrag zal zijn dat later kan worden
aangevuld met technische akkoorden.
De R.T.C. werd het ook eens over de
inhoud van het begrip onafhankelijkheid.
Het is duidelijk dat de Kongolese rege
ring na 30 juni aan de Belgische regering
zal vragen bij voorbeeld de buitenlandse
betrekkingen van Kongo aan te houden.
Het kaderverdrag zal door een com
missie van twaalf Kongolese leiders die
in Brussel zouden blijven zetelen worden
voorbereid en tegen de tweede helft van
juni, wanneer de Kongolese regering zal
zijn gevormd, te Leopoldstad worden be
sproken.
De conclusies van de commissie voor de
structuur van de Kongostaat betreffende
het vrije verkeer van mensen, goederen
en kapitaal in Kongo werd zonder veel
discussie aanvaard, evenals de verdeling
van de taken tussen de centrale regering
en de provinciale regeringen. Alleen over
het onderwijs, waarover de provinciale
regeringen de volledige controle wensen,
ontstond een levendig debat.
In kringen van de Belgische beleggers
was men gisteren nogal ongerust. Ter
beurze daalden de koersen van een aan
tal Kongolese aandelen.
De Marineraad heeft vanochtend in de
Rolzaal aan het Binnenhof in Den Haag
het onderzoek naar de aanvaring tussen
het vliegdekschip „Karei Doorman" en de
Belgische kotter „Frans Elza" voortge
zet. Vandaag werd als getuige gehoord de
29-jarige Roland Viaene uit Oostende,
schipper van de O. 281. De O. 281 voer in
de nacht van 24 op 25 september, toen de
„Frans Elza" met haar vijfkoppige be
manning tengevolge van de aanvaring met
de „Karei Doorman" in de omgeving van
Helgoland ten onder ging, achter de
„Frans Elza" aan.
Schipper Viaene verklaarde dat het ge
woonte is dat gevist wordt in de geveeg
de vaai-route in het uit de tweede wereld
oorlog daterend mijnenveld. Op de vraag
van de voorzitter of dit vissen in de vaar
route geen gevaren oplevert met het oog
op de vrij drukke scheepvaart, antwoord
de de getuige dat dit zijns inziens niet het
geval was.
Uit de verklaringen van schipper Viae
ne bleek verder dat de „Frans Elza" ver
moedelijk overvaren is op een plaats waar
dit schip van koers had moeten verande
ren terwijl het aan het vissen was. Schip
per Viaene meende dat de „Frans Elza"
daar ongeveer heeft moeten draaien om
dat iets verderop veel wrakken worden
aangetroffen.
Hij verklaarde voorts dat bij donker
steeds gevist wordt met brandend hek-
licht. De voorzitter merkte op dat de reder
van de „Frans Elza", de heer Legein heeft
verklaard dat bij het vissen het heklicht
niet brandt. Schipper Viaene zei hiervan
nog nooit te hebben gehoord. „Zelfs de
Hollandse vissers doen het heklicht niet
uit", zei hij.
In tegenstelling tot hetgeen de 17-jarige
roerganger van de „Jenny", Remi Des-
welgh, voor de raad had verklaard, deel
de schipper Viaene mede dat de knaap
hem niets heeft medegedeeld over het
verdwijnen van de „Frans Elza". De jon
gen, die in de nacht van 24 op 25 septem
ber alleen de wacht had aan boord van de
O. 281 en de opdracht had achter de lichten
van de „Frans Elza" aan te varen, had
deze lichten op een ogenblik zien verdwij
nen achter de boeg van een groot oorlog
schip, dat later de „Karei Doorman" bleek
te zijn.
Schipper Viaene verklaarde verder dat
de jongen ook nog niets gezegd had toen
de bemanning van de „Jenny" om twee
uur 's nachts door hem werd gepord om
dat het net moest worden gehaald. Pas la
ter in de nacht had de schipper via de
Belgische radio vernomen dat de „Frans
Elza" ten onder was gegaan. Nadat dit
bericht bekend was geworden heeft de
„Jenny" zich naar de opgegeven positie
begeven om mee te zoeken. Toen het licht
werd is twee uur gezocht op een plaats
waar olievlekken op het water zichtbaar
waren. Daar was ook de Zeebrugge 554
aan het zoeken.
Schipper Viaene verklaarde voorts dat
verscheidene delen van de „Frans Elza"
van staal waren. Uit de antwoorden van
andere getuigen, die eerder werden ge
hoord, viel op te maken dat de „Frans El
za" geen radar-echo had gegeven omdat
het een geheel houten schip zou zijn.
De voorzitter van de Marineraad ver
klaarde hierna het openbare onderzoek ge
sloten. De raad zal later uitspraak doen.
In een nota aan de Tweede Kamer heeft
het provinciaal bestuur van Friesland de
Kamerleden met de grootste aandrang ver
zocht zich duidelijk uit te spreken voor
afsluiting van de Lauwerszee in plaats van
de verhoging der bestaande zeewering.
Aan dit werk zou volgens de nota een ge
lijke prioriteit moeten worden toegekend
als aan de Deltawerken in westelijk
Nederland, hetgeen zou betekenen dat in
1960 met de werkzaamheden wordt be
gonnen.
„Van uitstel komt afstel"
Het provinciaal bestuur vreest, dat het
vorige maand door minister Korthals ge
vraagde uitstel op afstel zal neerkomen.
In zijn nota keert het provinciaal bestuur
zich met name tegen de door de minister
gewekte twijfel, of de investeringen die
voor afsluiting van de Lauwerszee nodig
zouden zijn, op verantwoorde wijze kunnen
worden ingepast in het investeringsbeleid
van de komende jaren. Het provinciaal
bestuur heeft de indruk geki-egen dat de
door de minister overgelegde becijfering
van de kosten en baten van afsluiting niet
volledig is, waardoor het beeld ten ongun
ste van het afsluitingsplan is vertekend.
Bepaalde baten worden door de minister
in het geheel niet op geld gewaardeerd en
de kosten van de te winnen nieuwe grond
worden „nodeloos hoog" geschat. Sociaal-
economisch gezien kan de kostprijs van de
grond zelfs helemaal geen beletsel vormen.
De vervangende wei-ken zijn wel minder
kostbaar dan afsluiting maar het resultaat
is allerminst gelijkwaardig. Het provin
ciaal bestuur van Friesland zegt de indruk
te hebben gekregen dat „de minister blijk
baar liever een opgelapte voermanswagen
boven een nieuwe auto verkiest, alleen
omdat in het eerste geval minder directe
investering nodig is en geleidelijker uit
voering mogelijk is".
In Utrecht is vandaag een studiedag
over „Nieuwe wegen in de mechanisatie
en rationalisatie van het landbouwbedrijf"
gehouden, die georganiseex-d was door
het Instituut voor Landbouwtechniek en
Rationalisatie te Wageningen en de alge
mene technische commissie van het Land
bouwschap.
Over de ax-beidsox-ganisatie van het
weidebedrijf sprak op deze dag de heer
G. Postma, die zei dat stijging van lonen
en andere kosten het in de toekomst aan
trekkelijk zal maken, twintig tot dertig
koeien per arbeidskracht te houden. An
derzijds is er een tendens naar werktijd
verkorting en ai-beidsvex-lichting ook in de
veehouderij. Dit houdt in dat zeer hoge
eisen zullen worden gesteld aan de ox-ga-
nisatie van het veehoudejijbedx-ijf.
Ir- W- Vos> die nieuwe mogelijkhe
den bij de melkwinning besprak, zei dat
het melken volgens de huidige methoden
ongeveer veex-tig pex-cent van alle werk
op het weidebedrijf uitmaakt. Door het
overgaan van hand- op machinaal mel
ken, vex-vanging van het namelken met de
hand door machinaal namelken, het aan
brengen; van-een melkleiding in de win-
terstal en het gebruik maken van een door-
loopmelkstal zal het volgens ir. Vos moge
lijk zijn het aantal koeien, dat door een
man kan worden gemolken, van acht tot
dertig te vex-hogen.
De heer N. Hoogendoorn, die sprak over
zaaien en verzorging van bieten zei, dat
de arbeidstop in de verzox-ging van de
voederbieten een belangrijke factor is
waardoor de teelt van dit gewas afneemt
(vorig jaar, naar oppervlakte gerekend,
met tien percent). Het is daarom van be
lang om na te gaan, op welke wijze de
hoeveelheid arbeid bij de verzox-ging van
bieten kan worden verminderd.
Over het oogsten van suikex-bieten zei
de heer E. Sti-ooker, dat de totale arbeids-
behoefte voor rooien, koppen, laden, ti-ans-
port en lossen is afgenomen van 150 man
uren per hectare voor volledig handwerk
tot 32 man-uren per ha. voor het verza-
melrooien in een verzamelbak. Voor het
bei-gen van de suikerbietenoogst werden
in ons land tijdens de afgelopen cam
pagne ruim duizend volautomatische bie
tenrooiers gebruikt.
De president van de rechtbank in Den
Haag, heeft uitspraak gedaan in een kox-t
geding tussen een Leidse huiseigenaar te
gen het gemeentebestuur van Noordwij-
kerhout. De president bepaalde dat het
vox-deringsbesluit van de gemeente pas
ten uitvoer gebx-acht mag worden nadat de
achterstallige huur volledig is betaald.
De gemeente Noox-dwijkerhout had de
woning gevorderd ten behoeve van de
huurders, nadat de Leidse kantonrechter
op verzoek van de eigenaar een ontrui
mingsbevel had gegeven op grond van
wanbetaling van de huurders, die een
huurschuld van meer dan 600 hadden. De
huiseigenaar had vernietiging van het
vorderingsbesluit geëist. In zijn overwe
ging zei de president, dat de gemeente zo
veel mogelijk rekening moet houden met
een rechterlijk vonnis. In het onderhavige
geval is dit niet geschied. Het is gebruike
lijk, dat een huurder na een ontruimings
bevel snel zijn achterstallige huurschuld
aan de huiseigenaar pleegt te betalen om
zo weer in zijn huurrechten bevestigd te
worden. Door het vorderingsbesluit van
de gemeente Noordwijkerhout zou de
huiseigenaar nooit in het bezit komen van
de hem toekomende huur. De president
heeft derhalve de vordex-ing van de huis
eigenaar gedeeltelijk toegewezen.
De rechtbank te 's-Hertogenbosch heeft
de 25-jarige los ax-beider J. B. uit Deurne
veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf
en intrekking van zijn rijbewijs geduren
de vijf jaar. Tegen deze man, die op de
avond van 8 november toen hij onder in
vloed van alcohol verkeerde met een ge
huurde auto drie meisjes uit Deurne heeft
doodgereden, was drie jaar gevangenis
straf en tien jaar intrekking van het rij
bewijs geëist.
De drie meisjes, de zusters Martha, Ma
ria en Wilhelmina Kuyten, liepen die avond
gearmd met hun verloofden aan de uiter
ste linkerkant van de Vlierdensweg, toen
de snelrijdende auto hen alle drie van de
jongens losrukte. B. was na het onge
luk doorgereden.
Het rapport der commissie-Verrijn Stu-
ax-t over het landbouwkrediet in Nederland
is dinsdagmiddag in een bijeenkomst in
het Kux-haus te Scheveningen besproken
door de voorzitter dier commissie, prof.
dr. G. M. Verrijn Stuart, buitengewoon
hoogleraar aan de gemeentelijke univer
siteit van Amsterdam, en door de minis
ter van landbouw en visserij, mr. V. G.
M. Marijnen. Prof. Verrijn Stuart schets
te de ontstaansgronden van de commissie.
De commissie is ingesteld, omdat er in het
landbouwkrediet behoefte bestond de hui
dige organisatie en de toekomstige ont
wikkeling aan een wetenschappelijk on
derzoek te onderwex-pen. Met name nu
er in de landbouw door het in werking
treden der E.E.G. aanmerkelijke vex-an-
deringen te wachten staan, achtte men
een ondex'zoek naar de plaats en betekenis
van het landbouwkrediet gewenst.
De commissie heeft berekend welke
vraag naar financieringsmiddelen in de
komende tien jaren kan worden verwacht
uit hoofde van voortschrijdende mecha
nisatie, generatiewisseling in de landbouw
en de tendens tot bedrijfsvergroting die
aanwezig is. De commissie komt tot de
conclusie dat deze totale vraag naar fi
nancieringsmiddelen onder bepaalde voor
waarden gesteld kan worden op 600 mil
joen gulden per jaar. Tegenover deze vraag
heeft zfj gesteld het verwachte aanbod dat
verkregen wordt uit interne financiering,
aanbod van leningen van familieleden, van
boerenleenbanken, spaarbanken, levens
verzekeringsmaatschappijen, particuliere
personen en overheid.
De commissie komt tot de conclusie dat
ook in het geval dat boeren en tuinders
de netto-investeringen niet uit eigen be
sparingen kunnen financieren, de boeren
leenbanken in staat zijn een voldoende
aanbod van kort en middellang krediet te
verschaffen. Voorwaarde daarbij is, dat
de boerenleenbanken eenzelfde percenta
ge van de nationale besparingen aan kun
nen trekken, als in het recente verleden
het geval was en dat door hen het recen
telijk gevoex-de krediet- en voox-schotbeleid
wordt gecontinueerd. Voor wat betreft het
krediet met een lange looptijd, d.i. dus
langer dan tien jaren, zouden moeilijkhe
den kunnen ontstaan indien de verstrek
king van zulke leningen door familieleden
geringer zou worden als een mogelijk ge
volg van de trek uit het platteland, of in
dien de interne financiering van de land
bouw geringer zal zijn dan in het verle
den het geval is geweest, hetzij door een
tex-uggang in de rentabiliteit, hetzij door
een wijziging in het bestedingspatroon.
De commissie heeft kunnen concluderen
dat er thans in het landbouwki-ediet wei
nig knelpunten zijn, terwijl voorts de con
clusie gewettigd is, dat onder bepaalde
voorwaarden de boerenleenbanken ook in
de naaste toekomst in staat zullen zijn de
land- en tuinbouw op bevx-edigende wij
ze te financieren. Daarom heeft de com
missie niet gepleit voor radicale wijzigin
gen in de organisatorische opbouw van
het boerenleenbankwezen, hoewel er in de
land- en tuinbouw wel enige bezwaren te
gen deze ox-ganisatie bestaan. Enkele wij
zigingen in de organisatorische opzet acht
de commissie echter wel gewenst, tenein
de zoveel mogelijk aan de bezwaren tege
moet te komen. Daax-naast zal het nood
zakelijk zijn, dat de boerenleenbanken in
de toekomst de kredietverlening verrui
men in die zin, dat de kx-edietverlening
meer zal moeten worden gebaseerd op de
bedrijfs-economische gegevens van de
kredietvragende bedrijven. De voorzitter
herhaalde met klem de wens van de com
missie, dat een goede wettelijke regeling
van het registerpand zou worden gevon
den aangezien zulks voor de agrarische
kredietverlening van bijzonder groot be
lang moet wox-den geacht. Ook ten aan
zien van de werkwijze van het borgstel
lingsfonds voor de landbouw heeft de com
missie enige aanbevelingen gedaan, welke
prof. Verx-ijn Stuart hier onderstreepte.
Spreker zei dat de Nederlandse land
bouw, wat de kredietvoorziening betreft,
in een bijzonder gunstige positie verkeert.
Zonder noemenswaardige steun van over
heidswege is de agrarische kiredietvoor-
ziening in Nederland op alleszins bevredi
gende wijze geregeld door de vrijwillige
samenwei-king van bedrijfsgenoten. Ver
geleken met andere landen heeft het
coöpei-atieve landbouwkrediet in Neder
land een veel gunstiger ontwikkeling door
gemaakt. Juist de plaats, die het land
bouwkrediet in het financiële en mone
taire bestel van ons land inneemt, heeft
ertoe geleid, dat er thans een bevredigen
de financiering van de land- en tuinbouw
mogelijk is, terwijl de toekomst met ver
trouwen kan worden tegemoet gezien.
Minister Marijnen zei dat het van wer
kelijkheidszin van de beide centrale boe
renleenbanken en de drie centrale land
bouworganisaties getuigt, dat deze zelf
het initiatief hebben genomen, het vraag
stuk van de financiering in de agx-ax-ische
sector aan de orde te stellen.
Een voordeel van dit rapport is, volgens
de minister, dat het niet alleen een gi-on-
dige analyse geeft van de financiei'ing van
de Nederlandse land- en tuinbouw in het
heden en in de nabije toekomst, maar dat
het ook belangwekkende aanbevelingen
doet voor de richting waax-in het eigen
lijke landbouwkredietwezen zal moeten
gaan, en evenzeer suggesties doet voor de
medespelers in de agrax'ische financiering
zoals de rijkslandbouwvoorlichtingsdienst
en het borgstellingsfonds voor de land
bouw.
In Doetinchem kwam de 55-jarige wiel
rijder A. Brinkman, hoofdboekhouder bij
de Gelderse Tramwegen, in botsing met
een 25-jarige bromfietser. Beiden wer
den gewond en moesten naar een zieken
huis worden overgebracht. De heer Brink
man is daax-, zonder bij kennis te zijn ge
komen overleden.
In Grootebroek is de 30-jai'ige motorrijder
N. V. Snel tegen een langs de weg gepar
keerde auto gebotst. Tijdens zijn over
brenging naar het ziekenhuis te Enkhui
zen is hij overleden.
uit binnen- en buitenland zijn reeds NU GEëTALEERD in onze
showroom en etalages.
DAMES- en MEIS1ESHOEDEN
GED. OUDE GRACHT 99—101 - HAARLEM - TEL. 10232
GEGALV. GOLFPLATEN
Lood - Zink - Zinken afvoerpijpen - Asphaltpapier -
Daklcer - Dakcement - Mastiek - Dakltjm -
Carbolineum - Petroleum enz. enz.
RUTEX VLOEIBARE DAKRUBBER
het wondermiddel tegen lekkage
te gebruiken op hout - steen - ijzer - zink enz. enz.
AFD. SANITAIR
Wasbakken 21.50 Complete wastafels f 54—
Closetpotten 20— Douchebakken 55—
Geisers 125— Badkuipen 149.
le klas materiaal
Ruim gesorteerd in: Koper-, Aluminium-, Polisanitebuis,
Gaspi.jp, Gasfitting, Gummi en loden sifons.
Diverse kranen en fittingen, linsoldeer enz. enz.
ZIJLSTRAAT 11-15 b. d. brug - TELEFOON 13039
KIN DERHUIS VEST 43-45 - TELEFOON 17340 - HAARLEM
Alléén vrijdag en
zaterdag:
van 1.69 per stuk
voor: 2.88
Een voordeel van
50 cent!
Kennemerlaan 35-37
Telef. 4901
JAN VAN DER MEER
vraagt voor de afdeling
Rijwielen en Elektra
Gen. Cronjéstraat 1
Haarlem Telef. 55429
KONINKLIJKE VERKADE FABRIEKEN N.V.
Voor onze Verpakkingsafdelingen vragen wij
Goed loon plus premie
Spaargeldregeling
Reiskostenvergoeding
Aanmelden: vrijdag 12 februari 's avonds tussen
7—8 uur in het Cultureel Centrum, Moerberg-
plantsoen. IJmuiden.
