bases
in
Bonn wilde Westduitse
Spanje vestigen
Grote reddingsactie
HET WEER
Minder overheidsingrijpen als
bedrijfsleven meewerkt
NAVO-leiding zou er niet
mee akkoord zijn gegaan
in mijn bij Zwickau
Olympisch zilver was
voor Sjoukje Dijkstra
Huurverhoging op 8
maart in Tweede Kamer
Twee doden in het verkeer
Er staat nog niets vast
Militaire garanties voor
Nieuw-Guinea gewenst
WOENSDAG 24 FEBRUARI 1960
*Se JAARGANG NUMMER 95
Voor de slachtoffers van
T uindorp-Oostzaan
Reeds 39 doden geborgen
verore
Officiële gelukwens van
staatssecretaris
In de krant van heden:
Kans op regen
Chopin ter ere
Het woord is aan
Defensie-uitgaven
Mr. Bot in New York
REDE VAN PROF. ZIJLSTRA
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuideru I I m wm k ^Jj gnfc ha T3 Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat 9-1 uur. I I I V I jj T £nl Ek i Ij g ff 1| g Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
Telef. a dm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519. JL JL ^j|| JL JL Ma JL A 1© franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct
Telef redactie 5389. na kantooruren 5080. DAGBLAD VOOK VELSEN-IJMUIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING Giro-rekening IJmuider Courant no 129288.
Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
land, als NAVO-lid, en Spanje de Atlan
tische eenheid kunnen benadelen en uit
gelegd kunnen worden als druk om Span
je „via de achterdeur" in de NAVO te
krijgen. Bovendien zouden de Russen uit
een dergelijke overeenkomst zeker klin
kende propagandamunt slaan.
Minder dan wijs
(Reuter, AFP) De „New York
„Times" gelooft dat men zuiver mili
tair gezien mogelijk steekhoudende argu
menten kan aanvoeren voor het Westduit-
se verlangen, vooral als men let op het
gebrek aan integratie in de NAVO. Doch
politiek bezien, en zelfs vanuit het stand
punt van nationale en militaire moi'aal,
is het zeker minder dan wijs. Het sugge
reert dat de Westduitse regering twijfelt
aan het vermogen van de NAVO om West-
Duitsland te verdedigen en dat zij daar
om in het achterland, in gebieden waar
de Verenigde Staten vooruitgeschoven ba
ses hebben, ook bases wil bezitten.
De Londense „Times" vraagt zich af
wat het nut zou zijn van Westduitse bases
in Spanje, waar de verbindingen over land
tussen beide landen „niet bijzonder goed
zijn". De diplomatieke correspondent
van het blad in Bonn meldt dat Britse ver
tegenwoordigers bij de NAVO „niet kunnen
verklaren wat de Westduitse autoriteiten
voor de geest stond".
Nagekomen giften
B.B. ƒ1.—; B.B. 34 ƒ50,—; M.S. f5.—;
J.B. ƒ2,50; Zr.M.E.L.M. f50,—; C. de V.
2.50; J.F.S. 5,—; J.H.v.P. 5.—; Dr. J. P.
W.A.v.B.H. 25,—; P.A.M. f 10,—Nardij
Floor 2,—; Gez. de Gr. te B. 20,—; H.S.
10,Directie en personeel Vermaat's
Bakkerijen 500; Drs. I. L. f 10,—; J.G.Y.
ƒ10,—; P. Fl. ƒ25,—Pers. Ver. Pharma-
chemie ƒ40,68; Dr. C.A.B. f25.—; B.J.E.
ƒ2,50; G.R. ƒ2,50; D.B. 5,—; H.A. ƒ2.50;
M.Z. 5,—; A. en J. 4,50; de L. f 3,—; N.N.
ƒ2.50; A.M. ƒ5,—; N.N. f2,—; Toos ƒ2,50;
Ma 2.50; Mevr. W.B. 10,—; K.B. 1,—
H.v.A. 10.—; N.N. 10,—; S. 4,—; Pau
line en Jacquelinetje, Middenweg 24, 6,
OOST-BERLIJN (Reuter) Reddings
ploegen met een totale sterkte van 460
man, die uitgerust zijn met rookmaskers,
voeren in de Karl-Marx-steenkoolmijn te
Zwickau, in Oost-Duitsland, een verbeten
strijd om de levens van 106 mijnwerkers,
die, na een ontploffing, gevolgd door
brand, meer dan een kilometer onder de
aarde van de buitenwereld zijn afgesne
den.
Tot nu toe zijn 51 mijnwerkers gered.
Enkele geredden zijn ernstig gewond.
Eenentwintig stoffelijke overschotten wer
den geborgen.
Kurt Giegor, vice-voorzitter van de Oost
duitse staatscommissie voor economisch
planwerk, verklaarde in een radiogesprek
dat de toestand „zeer ernstig" is.
De Oostduitse radio-omroep meldt in
een uitzending uit Zwickau, dat één mijn
werker heeft gezegd dat zich in de schacht
waar de brand woedt, het dodelijke mijn-
gas verspreidt. „Slechts wanneer wij een
bepaald kruispunt van mijngangen hebben
bereikt zullen wij weten, of er nog over
levenden zijn", aldus deze mijnwerker.
Een gewond lid van een reddingsploeg
verklaarde in het ziekenhuis: „Wij wer
den als verkenners omlaag gezonden om
een eerste indruk van de toestand te ver
krijgen. De omstandigheden waren zeer
moeilijk. De temperatuur was bijzonder
hoog en het zicht bedroeg, als gevolg van
de sterke rookontwikkeling, op bepaalde
plaatsen niet meer dan ongeveer tien cen
timeter".
Een dokter van ditzelfde ziekenhuis ver
klaarde, dat vele geneesheren zich had
den aangeboden om in de mijn af te dalen
en eerste hulp aan de gewonden te verle
nen. Verscheidene dokters werden uitge
kozen, die daarop afdaalden. Een andere
dokter zei, dat het hem moeite had gekost
om verpleegsters, die reeds twaalf uur
dienst hadden gedaan, te overreden naar
huis te gaan. Allen wensten ook daarna
nog op post te blijven.
(UPI) Volgens economische deskun
digen in West-Berlijn zijn de mijnen in
Oost-Berlijn ouderwets uitgerust. Voor de
oorlog werden zij vanwege de kolenover-
vloed in het Roergebied nooit als van veel
belang beschouwd. De mijnen van Zwickau
zijn tot vorige maand nooit toegekomen
aan het voor hen gestelde produktiequo-
tum. Vorige maand werd het quotum ein
delijk bereikt na een regeringscampagne.
In West-Berlijn wordt het niet onmoge
lijk geacht, dat deze produktieverhoging
ten koste van de veiligheid is gegaan.
De Oostduitse radio deelde vanochtend
mee, dat zich tussen de redders en de 102
mijnwerkers een brand bevindt, die zich
uitstrekt over enkele honderden meters.
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
IEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596
SCOOTER - BROMFIETSKLEDING
Volgens een Amerikaans persbericht
zou de Amerikaanse onder-minister van
Buitenlandse Zaken, Dillon, hebben ver
klaard dat Nederland heeft besloten de de
fensie-uitgaven met 9 percent te verho
gen. In de Tweede Kamer heeft gister
middag de heer Bakker (C.P.N.) gevraagd
of dit juist is. De heer Vermeer (P.v.d.A.)
vroeg of de Nederlandse regering tot de
verklaring van Dillon aanleiding heeft
gegeven.
Minister Visser antwoordde, dat de Ne
derlandse regering geen besluit heeft ge
nomen omtrent de toekomstige hoogte van
de defensieuitgaven. De regering is bezig
een lijst op te stellen van de te verwach
ten nieuwe uitgaven in de eerstkomende
jaren, waarna beslist zal worden, welke
uitgaven voorrang moeten hebben. In die
afweging van prioriteiten spelen ook de
defensie-uitgaven hun rol en daarover is
dus ook nog geen beslissing genomen. Van
Nederlandse zijde is geen enkele aanlei
ding gegeven tot de verklaring van Dil
lon.
Het Olympisch toernooi kunstrijden in
Squaw Valley is beslist: de gouden me
daille viel zoals algemeen verwacht
werd ten deel aan het Amerikaanse
meisje Carol Heiss, maar de tweede plaats
bleef voor de achttienjarige doktersdoch
ter Sjoukje Dijkstra uit Amstelveen.
Sjoukje Dijkstra heeft overigens nog he
vige concurrentie ondervonden van het
Amerikaanse meisje Barbara Roles, haar
naaste concurrente. Barbara Roles reed
een betere kür en liep ook wel in op de Ne
derlandse, maar verdringen kon zij haar
toch niet meer.
Sjoukje Dijkstra, die gisteren in Squaw
Valley een zilveren medaille in de
wacht sleepte.
De tweede Nederlandse deelneemster,
Joan Haanappel, deed het ook gisteren
niet slecht, maar moest toch haar vierde
plaats op de eindx-angschikking laten aan
de Tsjechische Jana Mrazkova.
De staatssecretaris van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, mr. Y. Scholten,
heeft Sjoukje Dijkstra telegrafisch zijn
gelukwensen doen toekomen voor het be
halen van de zilveren medaille bij het
kunstrijden.
(Zie verder pagina 13)
pag
\Veerrapporten L -
Uit het. binnenland 2, 4
Buitenlands nieuws 3
Van Dag tot Dag3
Op de Praatstoel 3
Kunst
Langs sluizen en havens 3
Uit stad en omgeving 5, 6, 7
In de Vishal en op zee 6'
Agenda van IJ mond en Haarlem 7
Sport
Feuilleton 9
Horen en Zien9
Amsterdams Allerlei 9
Beeldverhalen 9
Economisch nieuwsH
Beurs 3.1
Scheepsberichten U
Dit nummer bestaat uit
veertien pagina's
Vei-wachting tot morgenavond:
Veel bewolking met plaatselijk
enige regen. Tot matig of
krachtig toenemende wind tus
sen zuidoost en zuid. Weinig
verandering in temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
Ter herdenking van het feit dat hon
derdvijftig jaar geleden Chopin werd
geboren, hebben vele muziekliefheb
bers bloemen gelegd op zijn graf op
Père-Lachaise te Parijs.
James Ramsey Ullman:
Iets minder weten en iets meer begrij
pen daaraan hebben wij, dunkt mij,
het meest behoefte.
Het is de bedoeling dat de wijziging van
de Huurwet op 8 maart in de Tweede Ka
mer aan de orde zal worden gesteld. De
goedkeuring van het Benelux-verdrag zal
daarna op de agenda komen, maar niet
vóór 15 maart.
Op de pi-ovinciale weg in Zuidschar-
woude is de 9-jarige Henny Ydema, wo
nende te Heer Hugowaard, door een per
sonenauto aangereden en ernstig gewond.
In het St. Elisabethziekenhuis te Alkmaar
is de jongen later overleden. De knaap
wilde, tezamen met een vriendje, op de
fiets de weg oversteken vóór de naderende
auto.
Een ongeluk in Haren heeft het leven
gekost aan de 44-jarige slager J. Dijkhuis
uit Groningen. Hij reed met zijn auto over
de rijksstraatweg in de richting Groningen
en passeerde een paar voor hem rijdende
wagens, toen uit de richting Groningen
een autobus naderde. De slager had zon
der ongelukken kunnen doorrijden, omdat
de weg ter plaatse breed genoeg is voor
drie auto's. Hij remde echter krachtig,
waardoor zijn wagen op de natte weg
slipte en tegen de bus botste. De bestel
wagen werd vrijwel vernield. De slager
was vrijwel op slag dood.
NEW YORK (Rtr) De Nederlandse
staatsseci-etaris voor Nieuw-Guinea, mr.
Th. H. Bot, heeft dinsdag in New York
verklaard, dat Nederland niet zal aax-ze-
len, het Nedei-landse deel van Nieuw-Gui
nea zelfbestuur te geven, als de UNO zou
den bepalen dat ook het door Australië be
heerde deel van het eiland rijp is voor
zelfbestuur. Mr. Bot, die spx-ak op een
perslunch die door de Nederlandse Voox--
lichtingsdienst in New York was georgani
seerd, merkte op dat het Australische deel
van Nieuw-Guinea wordt gedekt door het
ANZUS- en het ZOAVO-verdrag, terwijl
het Nederlandse deel „bloot staat aan elk
avontuur-, van welkt kant ook". Hij geloof
de dan ook, dat Nedexdand, inplaats van
blaam, eerder meer morele en politieke
steun vei-diende en, zonodig, wellicht ook
militaii-e garanties van bepaalde andere
landen.
Hij voegde hieraan toe, dat de Papoea's
van NedeiTands Nieuw-Guinea in het ge
heel niet op de Indonesiërs gesteld zijn.
Deze laatsten maken volgens hem alleen
maar uit prestige-ovei-wegingen aanspi-a-
ken op het Nedexdandse deel van Nieuw-
Guinea.
Tenslotte verklaarde de heer Bot nog dat
de Nederlandse regering miljoenen dol-
lai-s voor Nieuw-Guinea uitgeeft zonder er
iets voor terug te krijgen. Wij doen dit,
zo zei hij, omdat wij ons moreel verant
woordelijk voor het gebied achten.
De minister van Financiën, prof. dr. J. Zijlstra, heeft voor de Gelderse Industriële
Club in Arnhem gesproken over de financieel-economische situatie. Met betrekking
tot de grote vraag van het ogenblik, waarheen ons de beweging zoals die in 1959
is ingezet leidt, concludeerde hü, dat de verwachte toeneming van de bestedingen
slechts voor een deel door de groei van het nationale produkt kan worden op
gevangen, waardoor het overschot op de lopende rekening van de betalingsbalans
zal moeten worden aangesproken en wel tot een bedrag van ongeveer 1 miljard. Dat
is op zichzelf draagbaar omdat er dan nog steeds een overschot van 700 a 800 miljoen
zal resteren, dal zeker niet als te klein kan worden gekenschetst.
Maar de beslissende vraag di'ingt zich
direct aan ons op: zal deze heftige bewe
ging van 1 miljard naar beneden op de
betalingsbalans weer afvlakken of „doox--
schieten". Anders geformuleerd: mar
keert een bevredigende cijfermatige af
loop van 1960 als geheel niet een ontwik
keling naar ovei-spanning en overbeste-
ding in 1961. Deze laatste vraag is, ver
volgde hij, van bijzonder grote betekenis
voor het nu te voeren beleid. Zou een ont
wikkeling ten kwade, als hier aangeduid,
inderdaad moeten worden gevi-eesd, dan
zal met ingrijpen niet lang meer kunnen
woi-den gewacht. Hoe tijdiger men ingrijpt
hoe lichter die ingreep kan zijn. Biedt de
ontwikkeling van thans voldoende waar
borgen voor een evenwichtige ontwikke
ling ook na 1960?
Binnen de perken
Evenwichtig dat wil zeggen zonder over
spanning op de arbeidsmarkt en zonder
overbesteding in de nationale economie,
twee vei'schijnselen, die nauw met elkaar
samenhangen, aldus prof. Zijlstra. Hij stel
de voort, dat er opnieuw wat men met
een zekere overdrijving een welvaartspsy
chose zou kunnen noemen ontstaat. Ieder
een wil zijn deel in de gestegen welvaart
en bijna iedereen ziet wel een achterstand
als argument daarvoor.
Over het te voeren beleid, zei hij, dat
slechts indien er voldoende harmonie is
tussen het beleid van de regering en de
gedragslijn van het bedrijfsleven het mo
gelijk is dat aan het bedrijfsleven de vrij
heid wordt gegeven, eigen vcrantwoorde-
(Van onze parlementaire redacteur)
(Van onze correspondent in Bonn)
De Westduitse regering heeft gisteren met kracht ontkend, dat er onder
handelingen tussen Spanje en de bondsrepubliek zijn gevoerd over het huren
van terreinen in Spanje voor het opslaan van Westduitse legei-voorraden, de
vestiging van militaire ziekenhuizen en de aanleg van oefenterreinen. Sedert
twee jaar, aldus de regering te Bonn, worden, met goedkeuring van de Noorrl-
atlantische Verdragsorganisatie met de nabuurlanden daarover wel onderhande
lingen gevoeid en, waar het Nederland, België, Frankrijk en Noorwegen aangaat,
met succes. De berichten over het Westduits-Spaanse militaire overleg kwamen
gistermiddag uit Londen en Madrid. Uit die berichten bleek, dat het Westduitse
ministerie van Defensie zou hebben gepoogd van Spanje toestemming te krijgen
voor de vestiging van alle mogelijke militaire installaties, met uitzondering van
luchtvaart-, marine- en rakettenbases. Mocht men de Spaanse berichten geloven,
dan zou dit overleg tussen Bonn en Madrid in het midden van de vorige maand
reeds vrij ver gevorderd zijn geweest toen het NAVO-hoofdkwartier te Parijs
er een stokje voor zou hebben gestoken.
Om drie x-edenen zouden de Brittdn, de
Amerikanen en de NAVO-topleiding zelf
dit overleg niet opportuun hebben geacht:
1. het fascistische regime van Franco
lijkheid te dragen en dat de regering zich
beperkt tot globaal ingrijpen op strategi
sche punten.
Met betrekking tot de lonen heeft de re
gering in overleg tot het bedrijfsleven het
door de Staten-Generaal aanvaai'de beleid
uitgestippeld, dat de loonontwikkeling bin
nen de perken van de produktiviteit moet
blijven. Dat geldt voor alle loonsverhogin
gen. Ook die welke straks nodig zijn voor
compensatie voor de huurverhoging. Wan
neer in betekenende mate tegen deze stel-
regel zal worden gezondigd, benadrukte
minister Zijlstra, kunnen de gevolgen niet
uitblijven. „Ik spreek mij over de cijfex-s
op dit ogenblik niet uit, maar ik geloof
dat niemand de indruk heeft, dat de tot
standgekomen en voorgenomen loonsver-
hogingen de produktiviteitsontwikkeling
niet tenminste volledig zouden absor
beren".
Ontkoppeling onmogelijk
Daarnaast is er mede natuurlijk in di
recte samenhang met de lonen de prijs
politiek. Ook hier is het in de eerste plaats
aan het bedrijfsleven om het beleid waar
te maken, dat in onderling overleg is over
eengekomen. Wanneer de lonen boven de
px-oduktiviteit uitgaan, is pi'ijsverhoging
natuurlijk nauwelijks te keren. Een van
de essentiële punten van het loon- en prijs
beleid is, dat werkgevers en werknemers
in de bedrijfstakken bij de bespx'ekingen
de samenhang tussen lonen en prijzen vol
ledig in het oog houden. Ontkoppeling
tussen loon- en prijsbeleid zal de regex-ing
niet kunnen acceptex-en.
Afhankelijkheid
Minister Zijlstra merkte tot slot op, dat
bij al de beraadslagingen over het door
Nederland te voérfen beleid natuux-lijk nim
mer buiten beschouwing mag worden ge
laten, dat Nederland een klein land is in
een grote wereld. Als de wex-eldconjunc-
tuur onverhoopt ernstige teruggang zal
vertonen ondervinden wij zei hij, daarvan
direct en in belangrijke mate de gevolgen.
Als in 't buitenland de conjunctuur voort
durend beter zal worden en zelfs een in
flatoir karakter zal aannemen, wordt het
bij een gegeven wisselkoers steeds moei
lijker aan de greep daarvan te ontkomen.
Deze samenhang mag niet tot valse ge
latenheid leiden, want hoe het in het bui
tenland ook loopt, door eigen fouten kun
nen wij ons altijd in het ongeluk storten,
aldus minister Zijlstx-a.
De Rotterdamse kustvaarder „En-
gonia", die dinsdag in de Golf van
Biscaye is vergaan.
in Spanje achten vele NAVO-leden, voor
al Noorwegen en Denemarken, niet rijp
voor het NAVO-lidmaatschap. Het wox-dt
ten enenmale onjuist geacht, dat West-
Duitsland een stap in de richting van mi-
litaire samenwei-king met Spanje, gelijk
de Verenigde Staten die al jaren geleden
met succes (luchtbases) hebben gedaan,
zou ondernemen, die zou kunnen leiden
tot het effenen van de weg voor Madrid
naar de NAVO.
2. De naderende topconferentie, die op
16 mei te Parijs begint, is niet geschikt
om Spanje thans als NAVO-lid te propa
geren, althans een nauwe militaire sa
menwerking tussen Bonn en Madrid tot
stand te brengen. Het zou koren op de mo
len van de Russen zijn die de NAVO door
lopend beschuldigen van „fascistisch-mi-
litaire tendenzen".
3. Een Westduits initiatief op militair
gebied buiten de NAVO om acht het
NAVO-hoofdkwartier ten enenmale on
juist, al was het maar vanwege de onver-
mijdelijke politieke weerslag, die derge
lijke handelingen in landen als Noorwe
gen, België, Frankrijk en Nederland zul
len hebben.
Goede verstandhouding
Bonn heeft dus voortvarend ontkend,
maar het staat als een paal boven water
dat de Westduits-Spaanse verhoudingen
ook op ander dan zuiver economisch ter-
ï'ein zeer goed zijn. Niet voor niets is van
Amerikaanse zijde gezegd, dat er wel de
gelijk gespi-oken is tussen Bonn en Ma
drid over militaire zaken en wat het Duit
se contact met Franco aangaat: de West
duitse minister van Defensie Strauss is
onlangs door Madrid een welkome gast
genoemd, nadat hij een bezoek aan Por
tugal had gebracht. De Westduitse minis
ter van staatsbezittingen Lindrath oogst
te onlangs te Madrid op een congi'es veel
succes met redevoeringen. Van bonds
kanselier Adenauer is tenslotte bekend
dat hij voor het Spaanse lidmaatschap
van de NAVO is. Hij heeft evenwel te ken
nen gegeven, dat de Bondsrepubliek hier
bij niet de spits kan afbijten en als eex-ste
Spanje kan voorstellen. Zouden de Ver
enigde Staten na de topconferentie ech
ter een dergelijke stap ondernemen, dan
zal Bonn tot de eex*sten behoren om zo'n
voox-stel te steunen.
Britse tegenkanting
Onze correspondent in Londen meldt
dat het Britse departement van Buiten
landse Zaken heeft bevestigd dat de West
duitse federale regering de NAVO heeft
gepolst over bepaalde militaire faciliteiten
welke zij in Spanje zoekt. Het Fox-eign Of
fice weigerde echter hierover bijzondex-he-
den te onthullen of de Britse houding te
formulex-en. Wel werd ontkend dat de
Bondsrepubliek i-aketbases in Spanje
tx-acht te vestigen zoals in persberichten
was gesuggex-eerd. Maar al zwijgen de
autoriteiten, er is geen twijfel aan dat
Londen fel gekant is tegen de opbouw van
Westduitse strijdkx-achten in een land dat
buiten de NAVO staat niet alleen, maar
waar bovendien een fascistische dictatuur
heerst. Men huivert bij de gedachte aan
herstel van de Westduits-Spaanse militai
re en politieke samenwerking en herin-
nei-t aan de rol welke Spanje voor de
tweede wereldoorlog heeft gespeeld, waar
de weermacht tijdens de burgei-oorlog ge
legenheid kreeg generale repetitie te hou
den.
WASHINGTON (Reuter) Uit goedin-
gelichte bron in Washington verluidt, dat
het „State Department" Bonn heeft laten
weten dat de Verenigde Staten niets voor
Spaanse faciliteiten ten behoeve van West-
Duitsland voelen. In de eerste plaats zou
een onderlinge regeling tussen West-Duits-
