Kort en bondig
„Holland" verrichtte zware berging
Aanhoudend vrij koud
Dr. Luning Prak ziet grote
gevaren in industriespreiding
Gemeente universiteit heeft
te weinig hoogleraren
Rumoer over het ontslag van
mr. De Rijke in Hollandia
Concurrentiepositie
versterken
Minister Luns naar Athene
Hotel „El Curacao"
nu al te klein
Branden en brandjes
tijdens het weekeinde
Mislukte roofoverval
in Den Haag
Zes andere leden van
adviesraad bedanken
Verontreinigd Rijnwater
Maatregelen in Den Haag
tegen runners
MAANDAG 21 MAART 1960
2
Randstad Holland en haar belagers
Plannen voor tweede hotel
met Nederlandse hulp
Een der daders als vrouw
verkleed - ingerekend
Prof.Noyons overleden
Verhouding veel ongunstiger dan aan de
drie Rijksuniversiteiten
Vier mannen raakten gewond
Joy-riders in greppel
c3
Volgens dr. J. Luning Prak, die vandaag op een lunchvergadering van het
departement Rotterdam van de Nederlanclsche Maatschappij voor Nijverheid
en Handel het woord gevoerd heeft, zijn er vier groepen belagers van de Rand
stad Holland, namelijk de planologen, de onderwijs-planners, de fiscus en de
buren. Aan de hand van voorbeelden gaf spreker aan, hoever zijns inziens de
prognoses van de planologie kunnen falen. De stad, zei hij, heeft van oudsher
het intellect uit de provincie aangezogen, omdat er in die stad emplooi was voor
meer talenten en deskundigheid. De Randstad Holland bevat 35 percent van de
bevolking van Nederland, maar driekwart van de accountants, juristen, journa
listen, studenten, professoren, politici, artiesten enz.
Als de planologen de stelling poneren,
dat men de groei van de grote steden moet
afremmen, dan geldt volgens dr. Luning
Prak voor hen schijnbaar alleen het dom
me aantal. Wanneer wij aan Parijs den
ken, wordt ons vanzelf duidelijk, hoe over
dreven de klachten van de planologen zijn.
Den Haag met Wassenaar heeft een gro
ter oppervlak dan Parijs, maar het telt
slechts 20 percent' van de drie miljoen in
woners van de eigenlijke stad Parijs. Men
zou, aldus spreker, in de Randstad Hol
land gemakkelijk vijfmaal een agglome
ratie als Parijs kunnen neerzetten en dan
nog rustig aan de Nieuwkóopse plassen
kunnen zitten vissen.
Fysiocratisch sentiment
Naar sprekers oordeel wringt de schoen
juist aan de andere voet: Nederland labo
reert juist aan een teveel aan spreiding
van zijn bevolking. Hij meende dit te kun
nen aantonen door te wijzen op steden als
Brussel en Parijs, Londen en Kopenhagen.
Nederland heeft beurs en handel in Am
sterdam, het landsbestuur in Den Haag,
de wereldhaven in Rotterdam. Deze histo
rische spreiding noemde spreker al teveel
van 't goede. Volgens hem zijn vele plano
logen nog gevangen in het fysiocratisch
sentiment. Hun prognoses lijden evenzeer
aan statistische argeloosheid. De spreker
vreest ook, dat zij de kern van het econo
misch gebeuren miskennen en zich te wei
nig spiegelen aan buitenlandse voorbeel
den.
Recreatie niet in wandelkilometers
Tenslotte meent spreker, dat zij het
essentiële punt missen: waarvan moet
Nederland in de toekomst bestaan?
Hoe gezocht en gekunsteld de argu
mentatie van sommige planologen is
blijkt zijns inziens duidelijk op het
chapiter van de recreatie. Recreatie'
acht hij nu eenmaal niet gebonden
aan het aantal wandelkilometers. De
interprovinciale spreiding achtte hij
ook gevaarlijk. Wij hebben, zei hij,
maar twee grote' troeven in de inter
nationale economische strijd, Am
sterdam en Rotterdam. Wanneer het
zover komt, dat ook de regering ves
tigingen van Amerikaanse industrieën
naar de periferie van het land dirigeert,
groeit het gevaar.
Universiteit in Rotterdam
Ook op het gebied van het onderwijs
moeten wij naar sprekers overtuiging het
zoeken in het bundelen van onze interna
tionaal tamelijk zwakke krachten, niet in
de versplintering. Op onderwijsgebied
hebben wij de commissies Piekaar en Ne-
her gehad voor de spreiding van het hoger
onderwijs. Zij hebben de diagnose wel aar
dig gesteld, maar schieten volgens spre
ker bij hun therapie verre tekort. Wat
Rotterdam betreft: stel al dat 100.000
Rotterdammers hun bestaan vinden in de
havenactiviteit, dan zijn er nog 600.000
over, die zich met andere activiteiten be
zig houden. Spreker noemde het geen bio
logische wet, dat de zoon van een expedi
teur zich niet geroepen kan voelen om me
dicijnen te studeren. En waarom zou de
knappe zoon van een kraanmachinist geen
bioloog worden?
Wanneer men, aldus dr. Luning Prak,
de drie steden Leiden, Utrecht en Rotter
dam tegen 1980 24.000 studenten toe
schrijft, waarom is het dan wenselijk dat
Utrecht en Leiden daar elk 10.000 van
krijgen en Rotterdam slechts 4000? Het ziet
er volgens hem naar uit, dat de bevol-
De Griekse regering heeft de minister
van Buitenlandse Zaken, mr. J. M. A. H.
Luns, uitgenodigd voor een officieel bezoek
aan Griekenland op 26 en 27 april. De mi
nister zal worden vergezeld door zijn echt
genote. Na het bezoek aan Athene zullen
minister Luns en zijn Griekse collega naar
Istanboel vertrekken, waar zij de vergade
ring van de Noordatlantische raad zullen
bijwonen.
WILLEMSTAD (anp) Gezaghebber
M.P. Gorsira van Curagao heeft tijdens
een bijeenkomst met journalisten medege
deeld, dat de resultaten van hotel „El
Curasao Intercontinental" te Willemstad
in het afgelopen halfjaar van dien
aard zijn, dat het dringend tijd wordt,
tot uitbreiding van het aantal kamers over
te gaan. Dit is mogelijk door een nieuwe
vleugel bij te bouwen die het aantal ka
mers met 60 op zal voeren tot 180. Tevens
is het zaak, plannen te maken voor een
tweede hotel, dat dan een strandhotel
dient te worden. „El Curagao" staat mid
den in de stad.
De benodigde gelden voor deze plannen
zullen, zo mogelijk, van particulieren en
ook van de overheid moeten komen. Waar
schijnlijk zal daarbij een beroep worden
gedaan op Nederland, dat immers de toe
zegging heeft gedaan, goede plannen gaar
ne te willen steunen, indien daarmede de
Antilliaanse economie wordt bevorderd.
Voorts deelde de gezaghebber mede, dat
er aan particuliere zijde plannen zijn voor
het oprichten van een Volkstheater. De
heer Gorsira juicht deze plannen van harte
toe. Hij ziet er een mogelijkheid in, de
eigen muziek, dans en folklore te stimu
leren, waaruit nieuwe en belangrijke at-
racties voor de bezoekende toeristen kun
nen voortkomen,
Wat de modernisering van de dr Albert
Plesman -luchthaven betreft, de startbaan
is gereed om straal-passagiersvliegtuigen
te ontvangen. Het stationsgebouw moet
echter uitgebreid worden. Ook hiervoor zal
de hulp van Nederland nodig zijn, zo
meent de heer Gorsira.
kingsagglomeratie langs de Rijnmond vrij
snel zal groeien naar de twee miljoen.
Waarom zou men deze bundeling van
krachten en talenten niet versterken en
bekronen met een volledige universiteit?
Wat het Hoger Technisch onderwijs aan
gaat komt het spreker redelijk voor nog
een half dozijn I-I.T.S.-en erbij te bouwen,
bijvoorbeeld in Maastricht, in Bergen op
Zoom, in Deventer en in Emmen. Maar
ook in de Randstad Holland moeten er een
paar bijkomen en wel dicht bij Rotterdam.
Geen geld voor de Randstad
Ten derde wat de fiscus betreft: spreker
wilde slechts op één aspect in wat hij
noemde de gebreken van het vigerende
belastingstelsel wijzen: Het totale gemis
aan waardering, dat de fiscus toont voor
extra prestaties. Een enigermate verlich
te regering zou prestaties, die stuk voor
stuk een hoge concentratie aan financieel
effect hebben, fiiet slechts vrijdom van
belasting geven, maar een premie van 100
percent toekennen.
De Randstad Holland telt 35 percent van
de bevolking, levert 50 percent van de eco
nomische diensten die ons land opbrengt
en mag 65 percent van de belastingen beta
len. Wanneer het dan op het verdelen van
die belastingbuit aankomt, is er voor de
kaalgeplukte Randstad Holland geen geld
beschikbaar, zelfs niet voor vitale behoef
ten.
Het zou volgens spreker toch zeer wel
denkbaar zijn, dat het rijk bij zijn heffing
zich beperkte tot de accijnzen en invoer
rechten, om die te besteden aan nationale
doeleinden als defensie en dijkenbouw,
maar dat de gemeenten de inkomstenbe
lasting, de loonbelasting en de vennoot
schapsbelasting, op hun grondgebied ge
heven, zelf mochten besteden. Er zou dan
nog wel honderd gulden per inwoner aan
de moloch staat kunnen worden afgedra-
gen.
Krachtiger houding
Met de laatste categorie van belagers
van de Randstad Holland, de buren, zei
spreker te bedoelen de natuurlijke vijan
den, de concurrenten in Europa en over
zee. Hij wilde de sfeer vergelijken met de
competitiegeest op het sportveld. Het
secretaris Stijkel op de wenselijkheid heeft
gewezen voor Nederland, om bij het onder
handelen op het internationale vlak een
wat krachtiger houding aan te nemen. Ons
ijverig gedraaf om overal een goed judi
cium voor gedrag en fatsoen te krijgen,
maakt onder de politici niet veel indruk.
Wanneer wij in 1980 ongeveer 15 mil
joen Nederlanders tellen, dan zou spreker
het niet betreuren maar toejuichen, wan
neer daarvan acht miljoen in de Randstad
Holland waren gegroepeerd. Dan zouden,
zo besloot'hij, onze ■papieren in het "inter
nationale toernooi heel wat sterker kunnen
staan.
Zaterdagavond tegen tien uur is een fel
le brand uitgebroken op de derde verdie
ping van een kantoorpand aan de Nes te
Amsterdam. Enorme rookwolken ver
spreidden zich over de Amsterdamse bin
nenstad en van Dam tot Rembrandtplein
wekte de penetrante brandlucht de nieuws
gierigheid van voorbijgangers. Slechts
weinigen konden echter een plaatsje vin
den in het smalle straatje achter het Ro-
kin. De brandweer stond voor een moei
lijke taak omdat de vuurhaard slechts van
het dak af te bereiken was. Pas om half
twaalf kon het sein „brand meester" wor
den gegeven. De verdieping was toen ge
heel uitgebrand.
Het pand maakt deel uit van de cliché
fabriek Nauta en Haagen n.v., die voor tal
van dagbladen cliché's vervaardigt. De
verdieping was verhuurd aan een im- en
exporthandelaar, die de kantoorruimte te
vens als woonruimte had ingericht. Hij
was met zijn vrouw en drie kinderen voor
het weekend de stad uitgegaan.
De clichéfabriek heeft aanzienlijke wa
terschade, maar kon zondagavond haar
werk toch normaal voortzetten. Het brand-
piket van de politie stelt een onderzoek in
naar de oorzaak. De stille omgang, die za
terdagnacht zijn route door de Nes zou
zoeken, vond de straat door brandweer
wagens versperd. De processie werd om
geleid via het Rokin.
Brand in kaarsenfabriek
Zondagavond omstreeks kwart voor zes
is een felle brand uitgebroken in de ester
afdeling van de n.v. Koninklijke Steari-
nekaarsenfabrieken „Gouda Apollo" in
Gouda. Door bedrijfsstagnatie in deze af
deling was de pomp oververhit geraakt,
waardoor de zeer brandbare vloeistoffen
vlam vatten en spoedig ook de houten be
timmering van het pand en de ventilatie-
kap vlam vatten. Honderden inwoners
van Gouda sloegen de brand gade. De be
drijfsbrandweer kreeg spoedig assistentie
van de Goudse brandweer met twee mo
torwagens, een nevelspuit en een ladder
wagen. Binnen een half uur had men de
brand bedwongen. Het werk in de uitge
brande afdeling zal ongeveer een week stil
liggen. De schade wordt geschat op 25.000
gulden.
Glasloods afgebrand
Zondagmiddag is brand uitgebroken in
een loods bij de glashandel van de firma
Lammers en Bruggink aan de Adelaars
laan in Apeldoorn-Zuid. De loods, die een
oppervlakte had van honderd vierkante
meter, brandde geheel uit, terwijl ook
twee vrachtauto's, een partij glas en een
aantal glaskisten verloren gingen. De
schade is vrij aanzienlijk. De eigenaar is
verzekerd. De brand zou veroorzaakt zijn
door kinderen die in de buurt van de loods
een vuurtje gestookt hebben.
Vlam in de pan
De 83-jarige weduwe J. Pruis-Koelman
is zaterdag zeer ernstig gewond tijdens
een brandje in haar woning aan de Mar-
nixstraat in Amsterdam. Zij was bezig
met het smelten van vet toen de vlam in
de pan sloeg. De vrouw liep ernstige brand
wonden over het gehele lichaam op. In
zorgwekkende toestand is zij overgebracht
naar het Wilhelminagasthuis.
Zaterdagavond heeft zich een mislukte
roofoverval afgespeeld in een siagarenwin-
kel in de Multatulistraat in Den Haag.
Omstreeks zeven uur kwam een vrouw de
winkel binnen, die een doos sigaren be
stelde en meteen vroeg of zij even van
het toilet gebruik mocht maken. Terwijl
de winkelier haar de weg weer, kwam
een man binnen die verzocht even te mo
gen telefoneren. Op dit moment keerde de
vrouw terug en viel de winkelier van ach
teren aan. Deze, de 50-jarige Z., verweer
de zich echter hevig. De telefonerende
man, die, naar achteraf bleek, het te za-
men met de vrouw op de kas van de
winkelier gemunt had, zag dat de vrouw
het onderspit ging delven en nam de be
nen. Na een korte worsteling zag ook de
vrouw kans uit de winkel te ontsnappen
en rende zij de straat op, achtex-volgd
door de winkelier. Op zijn hulpgeroep
snelde een bouwvakarbeider toe, die te
zamen met hem de vrouw overmeesterde,
waarna zij werd geax-resteerd door een
te hulp gesnelde politieman. Bij het ver
hoor bleek, dat zij in het geheel geen
vrouw was, maar een doeltreffend als
vx'ouw vei'klede 48-jarige Haagse koop
man. Zijn medeplichtige is nog voort
vluchtig.
In het St. Radboudzfekenhuis te Nij
megen is overleden prof. dr. E. C. H. J.
Noyons, in leven hoogleraar in de fysiolo
gische chemie aan de medische faculteit
van de r.-k. universiteit te Nijmegen.
Px-of. Noyons was x-eeds geruime tijd
ziek. In 1901 werd prof. Noyons in 's-Her-
togenbosch geboren. Hij studeerde aan de
rijksuniversiteit te Utrecht en was onder
meer geruime tijd vex-bonden aan de Ge
meente Univex-siteit van Amsterdam. In
1950 kwam hij naar Nijmegen, waar hij
de grondlegger werd van de praekliniek.
Px-of. Noyons zal morgen op het kerkhof
„Jonker Bosch" te Nijmegen ter aai'de
wox-den besteld na een mis van requiem
die om halfelf in de St. Jozefkerk begint.
Bij het aanstellen van wetenschappelij
ke medewerkers aan de Gemeente Uni
versiteit van Amstex-dam gaat men aan
zienlijk schrieler te werk dan bij de Rijks
universiteiten het geval is, aldus luidt een
der conclusies uit een rapport over de
omvang van de wetenschappelijke staf
aan de onderscheidene universiteiten, sa
mengesteld op verzoek van het bestuur
van de vereniging „Wetenschappelijke
staf der universiteit van Amstex-dam."
Het rapport is gepubliceerd in Folia Ci-
vitatis, het weekblad voor de Civitas Aca
demica der Amsterdamse universiteit.
Deze univei'siteit, die het gx-ootste aan
tal studenten telt, heeft aanzienlijk min
der hoogleraren (179), dan de x'ijksunivex--
siteit in Utx-echt (221) en Leiden (205). Gx-o-
ningen komt met 149 hoogleraren op de
vierde plaats.
Ook wat betreft de wetenschappelijke
ambtenaren staat Utrecht bovenaan (met
476), gevolgd door Leiden (met 344). Am
sterdam komt op de derde plaats (met 222)
voor Groningen (met 168).
Daarentegen staat Amsterdam boven
aan bij de bezetting van de assistènten-
x-angen (533), gevolgd door Leiden (388),
Utrecht (300) en ^róningen (280).
De aantallen studenten aan de univex--
siteiten zijn: Amsterdam (6594), Utrecht
(5730), Leiden 4842) èn Groningen (2796).
Groningen heeft dus 1 hoogleraar op 19
studenten, Leiden 1 op 24, Utrecht 1 op 26
en Amsterdam 1 op 37. Ook uit de cijfex's
van het gemiddeld aantal studenten per
wetenschappelijk ambtenaar blijkt een
zwaardere belasting voor Amsterdam ver
geleken met de andere universiteiten.
Slechts in de vex-houding van het aantal
studenten per assistent neemt Amsterdam
geen uitzonderingspositie in.
Uit deze cijfers blijkt, volgens het rap
port, dat er in Gx-oningen aanmerkelijk
minder wetenschappelijke ambtenaren
zijn dan assistenten, in Leiden bijna even
veel ambtenaren als assistenten en in
Utrecht x-uim anderhalf maal zoveel amb-
HOLLANDIA (ANP) Naar aanleiding
van de ontslagvei-lening aan mr. O. C.
de Rijke als lid van de benoemde ad-
viesx-aad van Hollandia zijn de gemoede
ren in de hoofdstad van Nederlands Nieuw
Guinea danig in beroering gekomen.
Zoals bekend is, werd mr. De Rijke on
langs veroordeeld wegens valsheid in ge
schrifte, tot vier maanden gevangenis
straf waarvan twee maanden vooi-waar-
delijk. Hij is onlangs door de gouverneur
van zijn lidmaatschap van de Adviesraad
ontheven, 'omdat hij naar de mening van
de gouverneur wegens persoonlijke om
standigheden niet langer aan de onge
schreven regels voldeed, die voor de le
den van het publiek college als Advies
raad geldig geacht moeten woi-den.
Toen mr. De Rijke zelf geen aanleiding
zag, om ontslag te vex-zoeken, achtte de
gouverneur, zoals bleek uit een brief aan
de Adviesraad die in „De Nieuw Guinea
Koerier" werd gepubliceerd, het noodzake
lijk, door een ontslagbesluit blijk te ge
ven van de noi-men, die hij gehandhaafd
wenste te zien.
Op het aanvankelijk verzoek van de Ad
viesraad om de juridische grond voor het
ontslag te mogen vernemen, zette de gou
verneur in een brief de motieven uiteen.
Dit lokte reactie uit van zes Raadsleden
(vier Europeanen, een Chinees en een
Indonesiër), die zich niet met het ontslag
konden verenigen en hun ontslag aan
boden. Alle inheemse Raadsleden echter
achtten het antwoord in de brief bevredi
gend, en één Nederlands' lid (de verte
genwoordiger van de Arka) bleef even
eens aan. In een brief schreven de zes
autochtone leden in het Maleis, het stand
punt van de gouverneur als juist te on
derschrijven, omdat „de waarde van een
Den Haag gaat zuurstof toevoegen
(Van onze Haagse redacteur)
Het water van de Rijn, vooral buiten
Nederland, wordt in toenemende mate ver
ontreinigd door de lozing van organische
en anorganische afvalstoffen, afkomstig
van industrieën en grote bevolkingscentra,
gelegen in het stroomgebied van de rivier.
Dientengevolge laat ook'^de kwaliteit van
het water, dat nabij Bergambacht ten be
hoeve van de Haagse duinwaterleiding aan
de rivier de Lek wordt onttrokken, de laat
ste jaren vaajk zeer veel te wensen over,
waardoor het proces om uit dit water zui
ver en betrouwbaar drinkwater te ma
ken, steeds gecompliceerder is geworden.
De toenemende verontreiniging heeft, in
't bijzonder gedurende bepaalde perioden
van 't jaar, ondermeer een aanmerkelijke
daling van het zuurstofgehalte van het
rivierwater tot gevolg. Dit zuurstofgehalte
is van zeer gx-oot belang, omdat bij een
tekort aan vrije zuurstof het natuux-lijke
zelfreinigingsproces van het water wordt
belemmerd en bovendien veelal de in het
water opgeloste zuurstof reeds bij de ge
deeltelijke zuivering, welke het water te
Bergambacht ondergaat, wordt verbx-uikt,
terwijl dan nog lang niet alle onder die
omstandigheden oxydeerbare stoffen zijn
geëlimineerd.
Met het oog op de kwaliteit van het door
de duinwaterleiding te leveren drinkwater
is een zo goed mogelijke voörzuivering
van het rivierwater te Bergambacht ver
eist. In vei'band hiermede is het thans
noodzakelijk maatregelen te treffen, ten
einde het zuurstofgehalte van het aan de
de rivier onttrokken water te verhogen.
Hiertoe dient een zogenaamde beluch
tingsinstallatie - een uitvinding van de
Haagse duinwaterleiding zelf- te worden
aangebracht, een omvangrijk watex-bouw-
kundig werk, waarmee 250.000.- gemoeid
zal zijn. B. W. van Den Haag stellen
de gemeenteraad voox-, dit bedrag beschik
baar te stellen. De uitvoering van dit
werk zal dit jaar aanvangen, om in 1961
te worden voltooid.
Raadslid in de Raad even groot is als
zijn persoonlijke waarde in de samenle
ving". Zij stellen zich ten aanzien van de
kwestie op het standpunt, dat nadat mr.
De Rijke uit de gevangenis weer in de
samenleving zal zijn teruggekeerd, en als
dan blijk geeft van behoorlijk optreden,
zij er geen bezwaar tegen zouden hebben
met de andere Raadsleden tot een verge
lijk te komen in het belang van de sa
menleving. Zij zijn het niet eens met de
.stakingshouding van de niet-autochtone le
den, die „naar het voorkomt aan de be
trokkene een hogere waaxde toekennen,
dan aan de- behartiging van de belangen
der samenleving, waarvoor wij benoemd
zijn''.- Zij verzoeken in de brief de gou
verneur, stappen te ondernemen om de
Raad te laten voortbestaan.
Wat de ontslagnemende raadsleden be
treft, zij betwisten de juridische gronden
van het ontslag van mr. De Rijke. Zij zijn
van mening, dat deze „zijn representati
viteit in de samenleving heeft gehand
haafd".
De Vereniging van Huisvrouwen op
Nieuw-Guinea heeft zich schx-iftelijk ge-
distancieerd van de ontslagnemende af
gevaardigden in de Adviesraad.
B. en W. van Den Haag zijn van oordeel,
dat het optx-eden van runners gezien moet
worden als een specimen van een ver
schijnsel, dat zich in velerlei vormen kan
voordoen, doch steeds hierop neerkomt,
dat het publiek op de openbax-e straat
wordt lastig gevallen door lieden, die zich
tot het verlenen van diensten of tot het
aanbevelen van logies-gelegenheden en
bedrijven aan het publiek opdringen. Hoe
wel dit verschijnsel in Den Haag nog geen
ernstige vormen heeft aangenomen, zijn
B. en W. toch van oordeel, dat dex-gelijke
praktijken het aanzien van de stad schade
toebrengen en gemakkelijk tot verstoring
van de openbare orde aanleiding kunnen
geven. Daarom geven zij de gemeenteraad
in overweging, de algemene politieveror
dening in die zin te wijzigen, dat daaraan
de volgende bepaling wordt toegevoegd:
„Het is verboden zich tot het aanbevelen
of verschaffen van tijdelijke woon- en lo-
giesgelegenheden, dan wel tot het aanbe
velen van winkels en bedrijven of tot het
verlenen van diensten, op de openbare
straat aan het publiek op te dringen".
tenaren als assistenten. Hieruit conclu
deert het rapport, dat bij toeneming van
het aantal studenten de verhouding tus
sen de wetenschappelijke ambtenaren en
assistenten aan de Rijksuniversiteiten zich
wijzigt ten gunste van de bezetting van de
hogere rangen. Deze ontwikkeling zet zich
echter niet voort in Amsterdam. Daar
blijkt het grotere aantal studenten te wor-
den opgevangen door uitbreiding van het
personeel, in de lagere tijdelijke rangen.
Criminologisch Instituut. Nadat op 1
oktober 1959 het Criminologisch Instituut
aan de Rijksuniversiteit te Utrecht zijn
vijfentwintigjarig bestaan had gevierd,
waarbij reeds gepreludeerd werd op de
aanstaande verhuizing naar een nieuw ge
bouw, is vrijdagmiddag deze nieuwe be
huizing aan de Koningslaan officieel in
gebruik gesteld.
De hooglferaar-directeur, prof. dr. G. Th.
Kempe, sprak een welkomstwoord, waarin
hij jegens alle instanties en personen die
bij aankoop, verbouwing en inrichting be
trokken waren geweest, van zijn grote
dank getuigde voor de wijze waarop zij
hadden meegewerkt.
(Speciale berichtgeving)
Kapitein K. van der Wielen,^32 jaar oud, gezagvoerder van de „Holland", het
vlaggeschip van Doeksens Bergingsvloot lop Terschelling, liet een ogenblik zijn
gereserveerdheid varen. „Even was het alsof mijn hart stilstond", zei hij, terwijl
.zijn ogen in de verte staarden alsof ze het gehele tafereel opnieuw zagen. „Een
minstens tien meter hoge golf dook op het schip neer en toen het water weer
van boord was gestroomd waren al mijn mannen verdwenen. Goddank waren
zij niet over boord gespoeld. Ze lagen alle zes in het gangboord, vier van hen
gewond. Maar zij stonden dadelijk op en togen opnieuw aan het werk. Op zulke
momenten denkt niemand aan zichzelf. Dan is men één met het schip en één
in zijn pogen om een in nood verkerend schip veilig aan de sleeptros te krijgen.
Dan wordt er niet aan zakelijke doeleinden gedacht maar aan de bemanning
van dat andere schip.
Eén der reders van de bex-gingsmaat-
schappij Jan Doeksen, die de reis zelf
meemaakte, beaamde grif, dat de redding
van de Lady Sharon een zwaar karwei is
geweest. Maandagmorgen zeven uur werd
op Terschelling het s.o.s. opgevangen van
de 1495 ton metende Lady Sharon, een
schip van rederij Thomas Watson Ship
ping Lloyd uit Rochester, zonder lading
op zee en door het uitvallen van de ma
chine benoorden de Doggersbank, in ern
stige moeilijkheden vex-kerende. Tien mi
nuten later voer de „Holland" reeds op
volle kracht naar het in nood verkerende
schip, daarbij strijd aanbindend met de
Duitse sleper Danzig uit Cuxhaven, de
Deense sleper Mimer uit Esbjerg en de
Nederlandse sleepboot Loire van Smit.
Voor de Holland was de afstand het grootst
maar de meer dan 3000 pk. ontwikkelende
machine stond wel borg voor een serieuze
kx-achtmeting en een niet geringe kans op
succes.
Windkracht elf
De strijd om de 27 jaar oude Lady werd
ingezet bij een temperatuur van enige
graden onder nul. Er moesten 202 mijlen
worden afgelegd en later nog eens 30
mijlen er bij omdat het hulpeloze Britse
schip inmiddels een eindweegs was afge
dreven voordat de „Holland" als eerste,
na een race die 14 volle uren duurde, het
schip in radarpeiling kreeg. Even na mid
dernacht begon men met pogingen de tros
vast te maken. Tot drie maal toe werd een
hieüw-lijn Óver het schip'geschotèn waar
na de sti-andlijn over boord ging. Maar de
Britten zagen geen kans de vijfduimsvoor-
loop aan boord te krijgen. Hun stoomke
tel was uitgevallen, ze konden dus de win
ches niet gebruiken en hun handkracht
schoot te kort. Telkens als er een paar
meter sleeptros aan boord was schoot de
ze weer los uit hun verkleumde handen.
Die nacht zag men geen kans om verbin
ding te maken.
Het werd inmiddels ijzig koud. De wind
nam in kracht toe en zware sneeuw
buien maakten het zicht miniem. Zelfs op
het radarscherm was de „Sharon", die
snel noordwaarts afdreef, bijna niet in het
oog te houden. Dinsdagmox-gen om acht
uur gelukte het een dx-aad van de vracht
vaarder naar de „Holland" over te bren
gen waarna op de eigen sleeptx-os van de
„Sharon" de sleepreis kon beginnen. Als
doel gaf de kapitein van de sleper Flek-
kefjord aan de zuidpunt van Noorwegen
op. Het werd geen voox-spoedige reis, De
Engelse sleeptros bleek niet sterk genoeg
te zijn. 's Avonds om half zeven werd de
verbinding verbroken en kon men op
nieuw beginnen. De wind was aangewak
kerd tot een kracht van tien tot elf en
hevige sneeuwbuien belemmerden alle
uitzicht. Ook nu stuitten alle pogingen om
met handkracht de zwai-e sleeptros aan
boord te trekken. De gehele woensdag
x-aasde de storm door. De „Holland"
tx-achtte in de buurt van de vrachtvaax--
dër te blijven. Het enige wat men voor
de bemanning van het met ondergang be
dreigde schip kon doen was het per raket
ovex'schieten van jex-rycans met olie, zodat
zij tenminste voor enige warmte konden
zorgen. Deze raket-transporten lukten tot
tweemaal toe.
De „Lady Sharon" dreef inmiddels boven
Schotland in de richting van Pentland
Fix'th, tussen Schotland en de Orkaden.
Daar stond zes mijl stroom en de storm
was nog niet in kracht verminderd. Toch
besloot kapitein Van der Wielen een nieu
we poging te wagen om verbinding te krij
gen met behulp van Sharon-sleeptros. Het
was bittere noodzaak want het schip kon
elk ogenblik op de rotsen te pletter slaan.
Stuurman J. Bakker, werd met vijf beman
ningsleden, naar het achterdek gestuurd
waar golven geregeld overheen sloegen.
Ze moesten proberen daar de draad van
de Sharon op te pikken. Toen kwam die
tien meter hoge golf. Bij elke nieuwe zee,
die over het achterdek spoelde stonden de
kapitein en reder Jan Doeksen om het
hardst te tellen of alle zes mannen er
nog wel stonden of lagen. Maar ze klaar
den het met de dx-aad en woensdagmid
dag om vier uur was er weer verbinding.
De sleepreis kon worden vervolgd. Tot
vrijdagmorgen zes uur acht men dat het
nu verder goed zou gaan. Dat zou ook
wel het geval zijn geweest als de „Lady
Sharon" niet zo'n scherpe achterkant had
gehad. De tros schuurde door en met
snelle vaart dreef het schip af naar de
x-otsige kust met scherpe riffen. Kapitein
Van der Wielen had geen keus meer. Ex-
zou en er moest een eigen tros van de
„Holland" naar de „Sharon". Bij wind
kracht elf en met hoge zeeën voer de
„Holland" naar het vx-achtschip en werd
de tros overgebracht.
Dit kostte een flinke deuk in de achter
steven. Vx'i'jdagmorgen, elf maart, precies
om acht uur kon de „Holland" weer gaan
trekken. Nu aan een eigen tros. De positie
was zestig mijl zuidoost van Pentland
Firth. De storm raasde nog steeds met on
verminderde kracht, de vijfduims voor
loop van de Holland weerstond echter alle
geweld. De kapitein van de „Lady Sharon"
gaf te kepnen van de x-eis naar Flekkefjord
af te zien. Hij wilde liever naar de Schotse
haven Aberdeen. Okay, zei kapitein Van
der Wielen en zaterdagmiddag om 1 uur
legde hij de schuit veilig aan de wal in de
Aberdeense haven.
De „Holland" keerde dadelijk naar Ter
schelling terug. Er wex-d een kopje thee
gedronken waarna de sleepboot meteen
naar Harlingen doorvoer om te bunkeren.
Men wilde weer klaar zijn door een nieuwe
reis. Na een van de moeilijkste bex-gingen
uit de geschiedenis van de moderne
sleepvaart te hebben verricht.
Met een auto die zij in Venlo hadden
weggenomen, reden zaterdagavond na
middernacht drie jongelui in het plaatsje
Maasbree in een greppel langs de weg ten
gevolge waarvan de auto over de kop sloeg.
In de auto bevondei)Kzich de 18-jarige mej.
J. A. Peeters uit Helden, de 21-jarige
M. Peetjens en de 19-jarige bestuux-der
M. Stassen, beiden uit Venlo. De twee
eei-stgenoemden werden gewond, terwijl
de laatstgenoemde door de rijkspolitie
werd aangehouden en ingesloten, omdat hij
ervan verdacht wordt onder invloed te
hebben gereden en mede schuldig te zijn
aan joy-riding.
Het K.N.M.I. deelt mee:
Op het westelijke deel van de Oceaan
ligt een bijzonder diepe depressie met
een luchtdruk in het centrum van onge
veer 948 mb. Deze veroorzaakt in een uit
gebreid gebied zware stormen. Een ande
re storing trok door het zeegebied tussen
Groenland en Noorwegen naar het noord
oosten.
In de omgeving van de Oostzee hand
haafde zich een hogedrukgebied. Het
houdt boven het vasteland van West-
weer met in de nacht temperaturen om
het vriespunt duurt nog voort.
WEERRAPPORTEN
Maximum-temperaturen
binnen- en buitenland.
Neerslag, laatste 24 uur.
V
Dinsdag 22 maart
Zon op 6.39 uur, onder 18.56 uur.
Maan op 4.00 uur, onder 13.26 uur.
Maanstanden
27 maart 8.38 uur nieuwe maan.
Hoog en laag water in IJmuiden
Maandag 21 maart
Hoog water 9.47 en 22.38 uur.
Laag water 4.56 en 17.42 uur.
Dinsdag 22 maart
Hoog water 11.25 en uur.
Laag water 6.20 en 19.23 uur.
Den Helder
geheel bew.
ozo
4
0
Ypenburg
zwaar bew.
no
5
0
Vlissingen
onbewolkt
O
6
0
Eelde
half bew.
O
5
0
De Bilt
licht bew.
0
5
0
Twente
zwaar bew.
O
4
0
Eindhoven
geheel bew.
O
5
0
Zd Limburg
zwaar bew.
ono
6
0
Helsinki
onbewolkt
w
7
0
Stockholm
onbewolkt
windst.
7
0
Kopenhagen
zwaar bew.
ozo
2
0
Aberdeen
geheel bew.
z
6
4
Londen
onbewolkt
o
11
0
Amsterdam
zwaar bew.
ono
5
0
Brussel
onbewolkt
oho
6
0
Luxemburg
zwaar bew.
ono
4
0
Parijs
geheel bew.
O
10
0
Bordeaux
onbewolkt
ono
17
0
Grenoble
licht bew.
windst.
8
0
Nice
onbewolkt
n
15
0,3
Berlijn
half bew.
no
4
0
Frankfort
zwaar bew.
no
5
.0
München
geheel bew.
O
0
0
Zürich
geheel bew.
no
2
0
Genève
geheel bew
0
5
Locarno
geheel bew.
windst.
12
0
Wenen
geheel bew.
nno
3
0.5
Innsbruck
zwaar bew.
windst.
8
0
Athene
zwaar bew.
n
16
0
Rome
regen
ono
18
0.1
Ajaccio
licht bew.
no
15
0
Madrid
onbewolkt
windst.
24
n
Lissabon
onbewolkt
no
25
0
