Eerst verdrag over grote proeven dan moratorium voor kleinere Geef de Papoea's op korte termijn zelfbeschikking Accent ligt weer op controle HET WEER Grote razzia's in Zuid-Afrika, ook Luthuli gearresteerd Herstelde gewonden van Sharpville uit ziekenhuis naar gevangenis Vragen in de Kamer over Zuid-Afrika Nasser in India Juistheid van verhoging tarieven betwijfeld Felle critiek op „auto cratische gouverneur" WESTELIJK ANTWOORD OP RUSSISCH VOORSTEL: Zwart en blank ln de krant van heden: vas. Kans op opklaringen Fout op poolformulier Het woord is aan Begroting PTT P.v.d.A.-eis in Tweede Kamer: wpc mufxmo mforeijouvHijr WOENSDAG 30 MAART 1960 45e JAARGANG NUMMER 125 Kantoon Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat 9-1 uur. Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519. Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080. Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295. IJmuider Courant DAGBLAD VOOR VELSEN - IJ MUIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVER W IJ K EN OMGEVING Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen. Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65, franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct Giro-rekening IJmuider Courant no. 129288. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije (Van onze correspondent in de V.S.) GETTYSBURG Dc Amerikanen en Engelsen hebben de Russische suggesties inzake een stopzetting van de kernexplo sies beantwoord met een tegenvoorstel, dat de kwestie van dc inspectie wederom tot het centrale punt zal maken van de verdere onderhandelingen te Genève. Macmillan heeft door zijn bezoek de groep versterkt van hen in Amerika, die op de Russische suggesties positief wilden rea geren, doch het huidige tegenvoorstel, dat meer inspectie verlangt, kan nog lange onderhandelingen te Genève met zich bren gen en zal waarschijnlijk wat minder tege moetkomend zijn uitgevallen dan de Brit ten gewenst hadden. Men verkeert echter nog in het stadium van onderhandelingen en het Westen kan in de loop der komen- Er is een. wissehuerking tussen de strijd van de naturellen in Zuid-Afrika voor hun menselijke rechten en de reacties daarop in vele landen van de wereld. Het optreden van duizenden negers, zoals deze hier bij het station in de lokatie Orlando ten zuiden van Johannesburg (boven), wekt grote weerklank in vele hoofdsteden. Vooral in Londen zijn dagelijks betogende mensenmenigten op de been, tegen wie de politie vooral het South Africa House in bescherming moet nemen (beneden). Dergelijke felle reacties uit alle delen van de wereld, culminerend in de bijeenroeping van dc V eiligheids'- raad, zijn op hun beurt weer een krachtige impuls voor het lang onder drukte zelfbewustzijn van de zwarte bevolking. JOHANNESBURG (Reuter) Bij poli- tierazzia's in Zuid-Afrika zijn woensdag ochtend bijna honderd blanken, Indiërs, negers, en kleurlingen meest leden van politieke organisaties gearresteerd. Tot de gearresteerden behoren de oud voorzitter van het Afrikaanse Nationale Congres, Albert Luthuli, de secretaris van het A.N.C., Doema Nokwe, de voorzitter van de liberale partij, Peter Brown, me vrouw Helen Joseph van de Federatie van Zuid-Afrikaanse Vrouwen, John Brink voorzitter van de liberale partij in Pre toria in wiens huis Luthuli verblijft in de periode, dat hij getuigenis moet geven in het verraadproccs, en John Lang, een neef van de oud-gouvcrneur-generaal Gi deon Brand van Zyl. Alle gearresteerden werden gewaar- Weerrapporten 1, 2 Uit. het binnenland 2, 4 Van Dag tot Dag3 Op de Praatstoel 2 Buitenlands nieuws 3, 4 Uit stad en omgeving 7, 9 In de Vishal en op zee9 Langs sluizen en havens9 Agenda van IJ mond en Haarlem 9 Beeldverhalen 11 Feuilleton 11 Horen en Zien 11 Economisch nieuws13 Beurs 13 Scheepsberichten 13 Sport 15 Dit nummer beslaat uit zestien pagina s Verwachting tot morgenavond: Opklaringen, maar hier en daar ook een regenbui. Vannacht plaatselijk mist en over het al gemeen iets lagere temperatu ren. Morgen overdag dezelfde temperaturen als vandaag of iets hogere. In het noorden van het land matige oostelijke wind, el ders zwakke wind uit uiteen lopende ichtingen. Volledige weerrapporten op pagina twee. schuwd, dat zij meer dan 48 uur zouden worden vastgehouden ingevolge de bepa lingen van de wet voor openbare veiligheid van 1953. Het was de grootste razzia in zijn soort sedert die van 1956, toen, voorafgaand aan het verraadproces, vele arrestaties wer den verricht. Nog vóór de dageraad be trad de politie woensdag huizen in Johan nesburg, Pieter Maritzburg, Witwaters- rand en andere steden. In Witwatersrand alleen al werden 72 arrestaties verricht. In Pieter Maritzburg werden de voorzit ter van de liberale partij voor de provin cie Natal, dr. Hans Meidner, en een lid van de liberale partij, Derek Marsh, ge arresteerd. Albert Luthuli had de rouwdag voor de slachtoffers van de onlusten in Sharpe- ville en Langa afgekondigd. Vorig jaar was zijn bewegingsvrijheid beperkt tot een klein gebied, ongeveer 80 km ten noorden van Durban. Op 20 februari was deze be perking tijdelijk opgeheven om Luthuli in staat te stellen te getuigen in het verraad proces. Maandag had de volksvertegenwoordi ging in eerste lezing een wetsontwerp aan vaard tot het verbieden van het Afrikaan se Nationale Congres en het Pan-Afri- kaanse congres, dat had opgeroepen tot demonstraties tegen het dragen van per soonsbewijzen voor negers. Het Pan-Afrikaanse congres scheidde zich in 1958 af van het Afrikaanse Natio nale Congres wegens verschil van mening over de politiek van het A.N.C. van sa menwerking met andere rassengroepen. De meeste bestuursleden van het P.A.C. waren sedert de onlusten in Sharpeville reeds gearresteerd. De huidige leider, dr. P. Tsele, had meegedeeld, dat de actie tegen de paswetgeving zou worden ver scherpt tenzij de regering uiterlijk dins dagavond zou bekendmaken dat de bepa lingen zouden vervallen. Een dergelijke bekendmaking is uitgebleven. Het Pan- Afrikaanse congres dreigde met een alge hele staking. (UPI) Vandaag verschijnen 23 Afri kanen, die bij de schietpartij in Sharpe ville werden gewond, maar inmiddels uit het ziekenhuis zijn ontslagen, voor de rechtbank van Vereeniging. Wanneer alle 170 gewonden uit het ziekenhuis zijn ont slagen zal het proces in volle omvang kun nen worden gevoerd. Het ziekenhuis van Sharpeville wordt streng bewaakt en iede re patiënt, die wordt ontslagen gaat on middellijk de gevangenis in. Veiligheidsraad NEW YORK (Reuter) De Zuidafri- kaanse vertegenwoordiger bij de UNO, Fourie, is in New York aangekomen. Hij heeft van zijn regering opdracht gekregen alles in het werk te stellen om te voor komen dat de Veiligheidsraad een debat begint over de onlusten in Zuid-Afrika. Ve le afgevaardigden menen, dat de bijeen komst wel eens de meest stormachtige kan worden van de laatste jaren. Er zijn zeven stemmen nodig om een punt op de agenda van de Veiligheidsraad te krijgen. De V.S. willen over dc relletjes spreken. (Van onze parlementaire redacteur) Omdat minister Luns buitenslands is zal het P.v.d.A. Tweede-Kamerlid Burger niet deze week. maar volgende week dinsdag in de gelegenheid worden gesteld monde linge vragen te stellen aan minister-presi dent De Quay over de gebeurtenissen in Zuid-Afrika. Dc gisteren in de Kamer voorgelezen brief van de premier, waarin deze zegt dat de regering geen stappen overweegt in verband met de gebeurte nissen aldaar, is door diverse fracties met „zeer gemengde gevoelens" ontvangen. In de wandelgangen werd de brief door ver scheidene Kamerleden „onbevredigend" genoemd. Maar met een officiële uit spraak over het schrijven wil men wachten tot minister Luns weer aanwezig is. De fractievoorzitter van de P.v.d.A., de heer Burger, tijdens zijn verklaring in de Tweede Kamer over Zuid-Afrika. de maanden nog water bij zijn wijn doen. Zulks temeer, omdat de wereldopinie zich des te zwaarder zal doen gevoelen naar mate een akkoord meer in zicht komt. Macmillan en Eisenhower verklaarden bereid te zijn een korte tijd, waarschijn lijk een a twee jaar, een moratorium te aanvaarden voor de kleinere explosies on der de grond, maar zulk een moratorium zou slechts ingaan, indien een verdrag zou worden getekend, waarbij alle andere kernexplosies voor militaire doeleinden in de ban gedaan worden. Bovendien verlan gen zij, dat wetenschappelijke deskundi gen zo spoedig mogelijk gezamenlijk zoe ken gaan naar middelen om ook kleinere ondergrondse explosies waar te kunnen nemen. Het moratorium is dus afhankelijk ge steld van de ondertekening van het ver drag, waarbij onder meer de inspectie ge regeld moet worden inzake de grote ex plosies. Het moratorium zal dus niet met een ingaan, maar men behoeft niet te vre zen, dat de Amerikanen thans nog snel een serie ondergrondse explosies zullen gaan houden. Dat zou op de wereld een zeer ongunstige indruk maken. Voorlopig blijft de toestand dus bij het oude, dat wil zeggen, de Amerikanen zullen geen explo sies veroorzaken, doch behouden wel de vrijheid eventueel de ontploffingen te her vatten. Een nieuw element in de Engels-Ame rikaanse plannen bracht de journalistieke waarnemers in Gettysburg enigszins in verwarring. Vrijwel algemeen ging men er van uit, dat het verdrag de inspectie zou regelen van de grote explosies, ter wijl het moratorium inzake de kleinere ondergrondse ontploffingen, die toch niet volledig kunnen worden geconstateerd, naar de meesten meenden niets met de inspectie te maken zou hebben. Bij de toe lichting op de officiële verklaring bleek echter, dat de Engelsen en Amerikanen in het verdrag het aantal inspecties willen bepalen, dat per jaar zou zijn toegestaan en dat de inspectiegroepen ook het aan tal der geoorloofde controle-acties zouden mogen gebruiken om de kleinere onder grondse explosies te inspecteren. Nog meer inspecties Tot dusverre hebben de Amerikanen te Genève gestreefd naar een aantal van twintig of eenentwintig inspecties per jaar. Thans, nu men ook de ontploffingen wil nagaan, die in de categorie van het mora torium vallen, wenst men dit aantal te verhogen. Het precieze getal wenste men niet te noemen. Dat zou erop kunnen wij zen dat over dit aantal kan worden onder handeld. Uit de nadere toelichting bleek boven dien, dat de Amerikanen hopen dat het verdrag over drie maanden kan worden getekend. Voor ondertekening op de top conferentie acht men tekort dag, maar tekening over negentig dagen zou onge veer in de tijd vallen, dat Eisenhower te Moskou is. De Amerikanen schijnen thans de indruk te hebben, dat de Russen het verdrag wensen en zetten hun nu de pin op de neus. De grote vraag is thans of de Russen bereid zijn voldoende inspectie te aanvaarden en daarvoor spoedig een realistische regeling te treffen. Het standpunt van Engeland en Frankrijk is nog niet bekend. Tot dusver hebben bei de landen de rassenpolitiek van Zuid-Afri ka altijd als een binnenlandse aangele genheid beschouwd, die dus niet binnen de bevoegdheid van de UNO valt. In welin gelichte Londense kringen meent men, dat Engeland waarschijnlijk tegen de ontwerp resolutie van de Afrikaanse en Aziatische landen zal stemmen. Surinaamse reactie PARAMARIBO (UPI) De wetgeven de vergadering van Suriname heeft dins dag met algemene stemmen besloten uit protest tegen de apartheidspolitiek de handelsbetrekkingen met Zuid-Afrika te verbreken en Zuidafrikaanse goederen te boycotten. De afgevaardigden namen een minuut stilte in acht „ter nagedachtenis van de vermoorde Zuidafrikanen". Verscheidene leden leverden kritiek op de. Nederlandse delegatie bij de UNO, die huns inziens niet scherp genoeg stelling heeft genomen te gen de rassenpolitiek in Zuid-Afrika. NEW DELHI (Reuter) President Nasser van de V.A.R. is dinsdag in India aangekomen voor een bezoek van twaalf dagen. Hij werd op het vliegveld verwel komd door president Radjendra Prasad en premier Nehroe. Meer dan 100.000 men sen stonden langs de weg van het vlieg veld naar de stad. President Prasad noemde Nasser aan een banket „het symbool van het ontwa ken van de Arabische wereld". De pre sident, in wiens woning Nasser logeert, voegde hier aan toe: „Het verheugt ons te weten dat de V.A.R. onder de bezie lende leiding van u en uw regering vor deringen maakt". In een deel van de KNVB-poolformulie- ren voor het komende weekeinde is een foutje geslopen. Op de formulieren, die zijn verspreid door de afdelingen Rotter dam, Dordrecht, Limburg, Noord Brabant en Zeeland en op een klein aantal met x gemerkte reserve-formulieren staat in wedstrijd 15 Derby City in plaats van Derby County. Dat Eisenhower en Macmillan en aan drang in die richting komt stellig van Ame rika thans ook steekproeven wensen te nemen inzake het soort explosies, dat on der het moratorium zou vallen, zal in de wereld wel enige verbazing wekken. Zulk een moratorium beschouwen velen als een gentlemen's agreement, gebaseerd op we derzijds vertrouwen en het moet vreemd aandoen, dat men elkaar zou vertrouwen en niettemin inspecteren. De Amerikanen beschouwen het moratorium echter zuiver als een actie van enkele staten, die alleen voor zichzelf verklaren geen kleine onder grondse proeven te zullen nemen, zonder dat daarbij vertrouwen wordt uitgespro ken in de verklaring van anderen. De Russen kunnen echter, wanneer zij de onderhandelingen willen rekken, veel tamtam maken van het wantrouwen, dat anderen thans enigszins hebben onder streept. Bovendien zullen zij stellig be zwaar maken tegen een groot aantal in specties. De Sovjet-Unie loopt echter het risico, dat zij, indien zij te lang tegenwer pingen maakt, bij de Westerse mogendhe den de indruk wekt alleen terwille van de propaganda de jongste suggesties te heb ben gedaan. Die indruk zou fataal kunnen zijn voor de sfeer van voorzichtig optimis me, die thans onmiskenbaar is. Het Russische persbureau Tass heeft woensdagochtend opgemerkt, dat het Brits-Amerikaanse akkoord aanvaarding van een deel van het jongste Russische voorstel inzake kernwapenproeven in houdt, maar dat anderzijds voorbehoud ge maakt wordt. Onze correspondent in Londen schrijft De eerste reactie in Londen op het re sultaat van de besprekingen in Camp Da vid, is, dat de situatie thans hoopvol is Het besluit wordt vooral als een nieuwe diplomatieke triomf voor Macmillan be schouwd. De waarschuwing klinkt, dat dit jaar beslissend is voor de vrede en dat het ijzer dient te worden gesmeed zo lang het heet is, dat wil zeggen zolang Eisenhower en Kroesjtsjev beiden nog aan de top zijn. Eisenhower wordt gepre zen omdat hij de kolossale druk van het Pentagon en het departement van Defen sie heeft weerstaan, maar niet vergeten mag worden dat ook op Kroesjtsjev door diens militaire adviseurs druk wordt uit geoefend. Het belangrijkste is, zo voelt men het in Londen, dat voor het eerst sinds het begin van de koude oorlog uiterst waardevolle overeenstemming tus sen Oost en West in zicht komt. Aange zien Kroesjtsjev reeds in beginsel het plan heeft voorgesteld, is het moeilijk aan te nemen, dat hij ook niet bei'eid zou zijn tot het in Washington uitgereikte compro mis, dat voor eer. onderdeel ook van hem afkomstig is namelijk het denkbeeld van onderlinge samenwerking om een mid del te vinden tot ontdekking van de kleine ondergrondse proeven. Cornova: Terwijl wij dromen over het grote geluk van straks, verslapen wij het tegen woordige. Enige leden van de commissie van rap porteurs uit de Eerste Kamer verklaarden in het voorlopig verslag nopens de begro ting 1960 van het staatsbedrijf der P.T.T. en de Rijkspostspaarbank bezwaren te hebben tegen de financiering in de huidige vorm van het staatsbedrijf der P.T.T. In het algemeen achtten zij het juist dat ook de staatsbedrijven de weg der zelffinan ciering opgaan. Zij wezen er op, dat de beoordeling van het financieel beheer moeilijk kan worden, indien het een bedrijf betreft dat een ab soluut monopolie heeft. Ten aanzien van zulk een bedrijf is het huns inziens ge wenst, dat de openbare mening en haar vertegenwoordigers de financiering ge makkelijk kunnen doorzien. Dit is natuur lijk veel beter mogelijk, als voor elke in vestering een overheidskrediet nodig is, dat duidelijk op de rijksbegroting parais- seert, dan indien grote kapitalen in een soort „smeltkroes" gaan, waardoor het moeilijk wordt de bestedingen daarvan te controleren. De twijfel van deze leden met betrekking tot de kundigheid van het fi nancieel beheer bij de P.T.T. was des te sterker, nu de ramingen meermalen aan zienlijk beneden de uitkomsten bleven, zij konden moeilijk aanvaarden, dat een ra ming in september 1958 door de uitkomst over dat jaar met tientallen miljoenen kon worden overtroffen. Als een jaar voor twee derden voorbij is, dan mogen zulke grote misrekeningen toch niet voorkomen. Deze leden achtten dit te erger, omdat op zulke onjuiste ramingen tariefsverhogin gen werden gebaseerd waarvan de nood zakelijkheid achteraf bepaald twijfelach tig bleek. Sommige leden zagen in de be groting 1960 de bevestiging van hun vrees dat de plaatsgehad hebbende tariefsver hogingen onvoldoende waren gemotiveerd. Advertentie Voor de handel: N.V. v/h GEBR. PETERS N.Z. Voorburgwal 2, Amsterdam-C. (Van onze parlementaire redacteur) Bij monde van de heer De Kadt heeft de P.v.d.A. gisteren in de Tweede Kamer van de regering ge- eist een (zeer beperkte) termijn te stellen voor het verlenen van zelf beschikking aan de inheemse bevol king van Nieuw-Guinea, waarbij men de ontwikkelde Papoea's van de kust als maatstaf moet nemen. Ook de heer De Graaf (K.V.P.) was van mening dat alle zorg moet worden gericht op de kernen aan de kust. De emancipatie van de primitieve bewo ners van het binnenland moet men maar overlaten aan de toekomstige papoea-regering. Zonder het stellen van een termijn komt men niet tot een bepaald plan betoogde de heer De Kadt. Telkens zegt de rege ring dat een termijn niet kan worden aan gegeven omdat men niet in de toekomst kan kijken. „Moeten we dan wachten tot ook het binnenland is gekomen op het peil dat de kust reeds lang heeft bereikt? Dat duurt nog een 25 jaar. Of moeten we wachten tot het land economisch sterk ge noeg is om zelfstandig in de wereld te kunnen staan? Dan komen er nog tiental len jaren bij. Zo'n lang uitstel „neemt" de wereld niet, en de Papoea's ook niet. Kijk naar Kongo. Kijk naar de jongere generatie in Nieuw-Guinea. Het is altijd een voorhoede, die het eerst rijp is voor zelfbeschikking en zelfbestuur. Die voor- hoede is reeds ontevreden blijkens de de monstraties bij het bezoek van staatsse- crataris Bot aan Nieuw-Guinea". Met de heren Van dc Wetering (CHU) en de Graaf (KVP) had de heer De Kadt grote lof voor oud-gouverneur Van Baal, maar de tegenwoordige gouverneur Plat ted noemde hij „een autocratische per soonlijkheid, die niet geschikt is om het volk op te voeden tot zelfbestuur". De „streekraden" vond de heer ,De Kadt (in tegenstelling tot de heer De Graaf) van weinig betekenis, maar hij drong er wel op aan, binnen een jaar een Nieuw-Gui- nearaad in te stellen. Hij speelde met de gedachte, een motie in die richting in te dienen, mede om een termijn te stellen voor het verlenen van zelfbeschikking. R.-k. onderwijs bevoordeeld Ook de heer Van de Wetering overwoog de indiening van een motie als hij niet een duidelijk beeld krijgt van het toe komstige subsidiebeleid voor het onder wijs, dat voor een belangrijk deel in han den is van zending en missie. Hij heeft de indruk dat het katholieke onderwijs wordt bevoordeeld, een grief die vooral is gericht tegen de katholieke middelbare school te Hollandia. Die school zit ook de heer Patijn (P.v.d.A.) dwars. Zending en missie hebben een grote voorsprong op het openbare gouvernementsonderwijs, merkte hij op. Natuurlijk moet onze schoolstrijd niet worden overgebracht naar Nieuw-Guinea, maar er zullen toch objectieve criteria moeten worden gesteld voor het subsidiebeleid. Voor de heer De Groot (C.P.N.) was al- es wat in Nieuw-Guinea gebeurt „kolonia lisme". Pas vijf van de ingeschreven vijftien sprekers over de begroting van Nieuw-Guinea zijn gisteren aan het woord geweest. Vandaag wordt het debat in de Kamer voortgezet. Minister Toxopeus en staatssecretaris Bot zullen pas volgende week antwoorden. Ook de censuurkwestie op Nieuw Gui nea kwam nog even ter tafel. Mr. De Graaf (KVP) bracht het ontslag van mr. Van Beek ter sprake, die volgens hem niet berooid langs de kant terecht mag komen. Het rapport van de commissie van onderzoek noemde deze spreker genade loos en gebaseerd op onbeëdigde getui genissen van mensen, die zelf mede schuldig zijn. Advertentie BARTELJORISSTR HAARLEM TEL-.13439 - tïIDSESTB*AT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596' SUÈDE DAMESJASJES IN KLEUREN

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1960 | | pagina 1