Horen en zien
Sprekers voor en tegen alles
Raadsel voor
PANDA EN DE LIJFWACHTERS
AVONTUREN VAN EEN HOND
ASY-
ROM EN MIOE
NAAR SCHAAP LOPEN
17
radio televisie
AANKONDIGINGEN EN
NABESCHOUWINGEN
Knap handwerk
[H1
1d
De radio geeft zaterdag
T elevisieprogr anima
Commerciële televisie
in West-Duitsland
Radiotelefonieverkeer met
„Veronica" blijft verbroken
Nieuwe liederen op
Bav O-klokkenspel
GARCIA
DE LEON:
//aaimachine
kopen
Vervolgverhaal
door
M. G. Eberhart
1000 BROEKEN
VRIJDAG 27 MEI 1960
1. „Wat lees je de laatste tijd weer
veel over roof en diefstal!" merkte Pan
da op, toen hij op een morgen de krant
zat te lezen. „Nu is er weer een overval
gepleegd op de miljonair Palmer. Ze heb
ben hem leeg geschud, maar gelukkig had
hij geen cent bij zich. Hij bofte dus." Niet
temin lijkt het mij een onaangename ge
beurtenis voor genoemde Palmer," sprak
Jolliepop. „Dat is het nadeel, wanneer
men als miljonair bekend staat, men wordt
altijd belaagd door duistere lieden." „Dan
zal ik niet gauw belaagd worden," zei
Panda, „vooral niet nu ik juist de be
lasting heb betaald. Ik heb nauwelijks ge
noeg over voor een kopje thee en
Hij brak verschrikt af, toen opeens een
schot weerklonk en een kogel zijn thee
kopje verbrijzelde. Op hetzelfde moment
sprong een krijgshaftig manneke door het
raam naar binnen, zwaaiend met een ro
kend geweer. „Net op tijd!" riep hij. „Aan
slag verhinderd.! Op Jut de lijfwacht kun
je rekenen! Kosten: een tientje!"
De K.R.O. heeft woensdagavond eerst de
dames wat ideetjes aan de hand gedaan
voor de zomermode van 1960. Zes leerlin
gen van de Maastrichtse Stadsacademie
voor Toegepaste Kunsten toonden eigen
ontwerpen. Daarna drong Jan Willem Hof-
stra binnen in de woning van Cruys Voor-
bergh waar modezaken aan de orde kwa
men waarover men zich eeuwen geleden
het hoofd afpijnigde, onder het regieme
der Lodewijken. De kennismaking met
Voorbergh als beeldsnijder en costumier
geschiedde echter rijkelijk oppervlakkig.
In het filmpraatje van A. van Domburg
ging het eerst over de onlangs bekroonde
amateurfilm van Jan van Hillo, die we
overigens al eerder voor de televisie had
den gezien, en vervolgens over de film
„la Dolca Vita" van Fellini die in Cannes
een ereprijs behaalde. Het stukje dat men
ervan liet zien was overigens bepaald on
voldoende om een idee van deze film te
krijgen. Een goed stuk werk was een
politie-documentaire van Dick de Vree
over de zakkenrollerij waarbij ook de me
thoden tot in finesses uit de doeken wer
den gedaan. Zeer instructief voor het pu-
bifek...;.. en voor mogelijke gegadigden
voor dit handwerk, dat overigens een
moeilijk aan te leren techniek vereist. Ge
tuige het optreden van de „eerlijke zak
kenroller" Peter Oran. Een reeks arties
tennummers in Treslong onder de titel
Pyste, besloot de zaak, waaronder vooral
dat van de boeienkoning Alan Alan die
zich geketend aan de voeten liet omhoog
takelen zeer spectaculair was. Maar als
de drie Craddocks artiesten van wereld
formaat zijn, dan pleit dat niet voor de
wereldsmaak. Deze elkaar in het gezicht
slaande en trappende mannetjes verdien
den in het begin misschien een verrast
lachje, maar werden vervelend toen zij na
10 minuten nog niet van ophouden wisten.
Hemelvaartsdag bracht wat we mochten
verwachten. Een reportage van Ajax-
Fijenoord natuurlijk, gevolgd door het
journaal waarin radio Scheveningen de
N.T.S. in contact bracht met de haring-
Advertentie
Houdt u ook van kanovaren?
ii
HILVERSUM I. 402 m. 7.00—24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.1ö Gewijde muz. 7.30 Voor
de jeugd. 7.40 Gram. 8.00 Nieuws. 8.15 Impressies
van de Lichtprocessie in Lourdes. 8.20 Gram. 8.50
Voor de vrouw. 9.35 Waterst. 9.40 Radio-Rally
1960. 10.05 Voor de kleuters. 10.20 Gram. 10.25
Radio-Rally 1960. 10.30 Ben ie zestig? 10.55 Radio-
Rally 1960. 11.00 Voor de zieken. 11.45 Gram. 11.55
Radio-Rally 1960. 12.00 Middagklok - noodklok.
12.03 Gram. 12.30 Land- en tuinbouwmeded. 12.33
Radio-Rally 1960. 12.38 Gram. 12.50 Actual. 13.00
Nieuws. 13.15 Zonnewijzer. 13.20 Platennieuws.
13.25 Dansmuz. 13.45 Voor de jeugd. 13.55 Radio-
Rsllv 1960. 14.00 Verz.progr. (Om 14.40 en 15.10
Radio-Rally 1960). 15.15 Franse les. 15.30 Voor de
jeugd. 16.00 Radio-Rally 1960. 16.10 Gregoriaanse
zang. 16.40 Amateursprogr. 17.00 Voor de jeugd.
18.00 Lichte muz. 18.15 Journalistiek weekoverz.
18.25 Amateursprogr. 18.45 Vragenbeantw. 19.00
Nieuws. 19.10 Act. 19.25 Memojandum. 19.30 Ka
merorkest en solist. 20.20 Lichtbaken, lezing. 20.30
Gram.'21.10 Pol. praatje. 21.20 Gevar. progr. 22.25
Boekbespr. 22.30 Nieuws. 22.40 Hongerende we
reld, rep. 22.55 Gesprekken. 23.55—24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.20 VARA. 19.30 VPRO. 20.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Gymn. 7.20 Gram. 8.00
Nieuws. 8.13 Gram. 8.50 Voor de vrouw. 9.00 Gym.
vooi\de vrouw. 9.10 Gram. VPRO: 10.00 Samen
thuis, praatje. 10.05 Morgenwijding. VARA: 10.20
Gevar. progr. 11.30 Pianorecital. 12.00 Gram. 12.30
Land- en tuinbouwmeded. 12.33 Orgelspel. 13.00
Nieuws. 13.15 Voor de jeugd. 14.15 Streekuitzend.
14.40 Harmonie-orkest. 15.05 Nieuw-Guinea tegen
wil en dank, lezing. 15.20 Gelders orkest en koor.
16.10 Boekenwijsheid. 16.30 Hammondorgel en
zang. 17.00 Jazz. 17.30 Act. 18.00 Nieuws en comm.
18.20 Operamuz. 19.00 Artistieke staalkaart. VPRO:
19.30 Binnen en buiten de grenzen, lezing. 19.40
Christus, zijn leerlingen en de mensen, lezing.
19.55 Deze week. praatje. 20.00 Nieuws. 20.05 Me-
tropole-orkest. 20.40 De onzichtbare verzameling,
hoorspel. 21.00 Instr. kwintet en soliste. 21.25 So
cialistisch comm. 21.40 Lichte muz. 22.05 Sport
nieuws. 22.30 Nieuws. 22.40 Lichte muziek. 23.10
Sport. 23.15 Gram. 23.55—24.00 Nieuws.
BRUSSEL. 324 m.
12.00 Gram. 12.30 Weerbericht. 12.35 Gesproken
aperitief. 12.45 Gram. 13.00 Nieuws en weerber.
13.15 Muzikale kaleidoscoop. 14.30 Journaal. 15.00,
15.15 en 15.45 Gram. 16.00 Lichte muz. 16.30 Ne-
grospirituals. 17.00 Nieuws en weerber. 17.10 Dag-
klapper en liturg, kal. 17.20 Liturgische gezangen.
17.30 Gram. 17.45 Engelse les. 18.00 Orgelconcert.
18.30 Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Gram.
20.00 Intern, wedstr voor piano Kon. Elisabeth.
22.00 Nieuws. 22.15 Amus.muz. 23.00 Nieuws. 23.05
Gram. 23.30 Gram. 23.45 Hongaarse muziek. 24.00
Sluiting.
VOOR VRIJDAG
Regeringsuitzend.: 19.00—19.45 Instructie voor
volkstellers. NTS: 20.00 Weekjourn. NCRV: 20.30
Act. 21.15 Cabaret. 21.50 Documentaire film. 22.10
Wat ben ik?, lezing.
VOOR ZATERDAG
VARA: 17.00 Voor de kinderen. NTS: 17.30-
18.30 Voor de kinderen (overn. van de Vlaamse
TV). 20.00 Journ. en weeroverzicht. VARA: 20.20
Interviews. 20.35 Quiz. 21.35 Gevarieerd progr.
vloot, en wel met een Katwijker, die ma
tige vangst meldde. Een beetje matig ook
zo'n beeldflits, die niet t.v. maar radio is.
Enfin. Wij hebben ons daarna, via de
landdag van de AVRO, in Bangkok gestort
aan de hand van het altijd aangenaam
koutende echtpaar Denis en zagen vervol
gens een opvoering van Rousinss „Bobbel
tje." Het werd in feite meer een toneel
reproductie dan een televisietoneelmani
festatie, hetgeen vaak het geval is met
toneelspelen, die voor t.v. worden bewerkt
en toch in wezen voor de planken geschre
ven blijven. De acteurs-prestaties waren
nu bepalend voor het succes dat de voor
stelling in de huiskamer kon hebben. Ge
lukkig stond Guus Hermus borg voor een
uitstekende realisering van de hoofdrol
De beroemde monoloog van Bobbeltje
kwam op het beeldscherm bij gebrek aan
ruimte en diepte lang niet tot zijn recht,
ook al trachtte regisseur Van der Kamp
met wisselende beeldinstellingen deze te
suggereren. Voor de geïnteresseerde in de
wezenlijke eigenschappen van dit medium
een interessante avond door de verrijking
van zijn vergelijkingsmateriaal.
Beeldschermer
Een particuliere maatschappij in West-
Duitsland heeft plannen kenbaar gemaakt
tot het aanvragen bij de regering van toe
stemming tot het oprichten van een vol
waardig commercieel televisienet.
De Maatschappij, die zich „vrij" noemt,
wil met ingang van 1 januari 1961 gedu
rende vijfentwintig uur per week gaan
uitzenden. Kapitaal zou aanwezig zijn om
programma's te garanderen van dezelfde
standaard als die van de nationale tele
visie. Met een filmmaatschappij in Mün-
chen is gebruik overeengekomen van haar
studio's.
West-Duitsland heeft momenteel één
televisiestation dat door de staat wordt ge
ëxploiteerd. De regering heeft verklaard
akkoord te kunnen gaan met een tweede
kanaal zonder aanwijzingente geven wie
dit zou moeten exploiteren.
De juridisch adviseur van „Veronica",
mr. dr. K. W. P. Klaassen uit Den Haag,
heeft de P.T.T. verzocht de „Veronica"
weer toe te laten tot het radiotelefonie
verkeer via Scheveningen-Radio. Op 8 mei
werd de „Veronica" daarvan uitgesloten
omdat haar omroepuitzendingen het open
baar radiotelefonieverkeer van Schevenin
gen-Radio ernstig stoorden.
De directeur-generaal van de P.T.T. heeft
aan mr. Klaassen geantwoord dat, hoewel
deze storing zich op het ogenblik niet meer
voordoet, hem nu weer klachten hebben
bereikt van ernstige storingen in het radio
verkeer van een andere van vitaal belang
zijnde dienst. Welke dit is, wilde de P.T.T.
niet zeggen, aldus mr. Klaassen.
De directeur-generaal deelde mede. geen
aanleiding te zien de „Veronica" tot het
openbaar radiotelefonieverkeer via het
Rijkskuststation Scheveningen-Radio toe te
laten zolang erkende radiodiensten storing
van de omroepuitzendingen van de „Vero
nica" ondervinden. Tenslotte merkte hij in
zijn brief aan mr. Klaassen nog op, dat ten
aanzien van de ondervonden storingen „de
nodige stappen bij de betreffende buiten
landse administratie zijn gedaan" (hier
mede wordt bedoeld bij de daarvoor in
aanmerking komende instantie in het land
waar het schip geregistreerd staat: Pana
ma).
Van de weigering tot toelating in het
radiotelefonieverkeer kan men krachtens
de Telegraaf- en Telefoniewet in beroep
gaan bij de minister van Verkeer en Wa
terstaat en dit' zullen, aldus mr. Klaasen,
de belanghebbenden op korte termijn doen.
Het mechanische klokkenspel van de
Grote Kerk te Haarlem brengt weer nieu
we liederen ten gehore. Namelijk op heel
uur „Heer Jezus heeft een hofken" en op
ha'lf uur „Valse du Havre" ("c.a. 1800).
Aan het einde van Oxford Street in Londen staat als een volkomen overbodige
ingang van Londen de monumentale triomfboog Marble Arch. Dit bouwwerk is de
vervanger van een minstens zo beroemd, maar natuurlijk monument: de boom van
Tybuin, in welks schaduw vroeger menig struikrover of andere vijand van de ge
meenschap de hoogste tol betaalde voor zijn misdrijven. Onder deze boom beklom
op 14 oktober 1855 een Londense timmerman een zeepkist en sprak een zich snel
vormend gehoor toe. De volgende zondag was hij er weer. Zijn onderwerp: het
recht van vrije meningsuiting. Deze timmerman, een beroemdheid eigenlijk,
hoewel zijn naam vreemd genoeg verloren is gegaan, maakte met zijn optreden
een begin aan een schone traditie. Hij was de eerste openbare redenaar in
Hyde Park en thans, meer dan een eeuw later, floreert het bedrijf als nooit
le voren.
Het eens zo machtige Engelse im
perium mag dan al nagenoeg ontbon
den zijn, zo lang men vrijuit zijn me
ning mag uiten in dat deel van Hyde
Park, dat Speakers' Corner wordt ge
noemd, behoeft geen Brit te wanhopen.
Op een oppervlakte van enige honder
den vierkante meters kan men hier
urenlang de argumenten beluisteren
van lieden, die zich voor of tegen gods
dienst, voor of tegen staatkundig stel
sel, voor of tegen apartheid en voor of
tegen zichzelf verklaren. Volgens dui
zenden Londenaars en vreemdelingen
biedt Speakers' Corner nog steeds het
beste gratis openlucht amusement van
de hoofdstad. Elke avond is er voor
stelling, 's zaterdagsmiddags heeft men
gewoonlijk een grotere keuze van spre
kers, maar op de zondagmiddagen wor
de de gala-uitvoeringen gehouden. Ik
zelf sla zelden deze gelegenheid over
een spreekwoordelijk „dooie" middag
aangenaam te vullen.
Nergens anders dan in de Angelsak
sische landen is het instituut van de
openluchtspreker levensvatbaar geble
ken. New York heeft zijn Times Squa
re, Sydney zijn Domain. In ons land
heeft men (te Zeist) een schuchtere po
ging ondernomen 'n platform van vrije
meningsuiting te vestigen, maar veel
succes heeft men er niet mee gehad.
Zeist miste bovendien de charme van
de verscheidenheid: men kon er slechts
het woord voeren over een tevoren be
paald onderwerp. In Londen is dat an
ders. Iedereen die meent iets te ver
tellen te hebben, gaat op een stoel of
een andere verhoging staan en begint.
Na drie zinnen heeft hij een groepje
om zich verenigd.
De betiteling „soap-box orator" zal
wel nooit uitsterven, hoe zeldzaam de
zeepkisten ook geworden zijn. Er zijn
er nog steeds en zij trekken vaak de
grootste publieke belangstelling die
het met een wrakke stoel doen, maar
anderen heb ik voor hun optreden be
zig gezien aan ingewikkelde construc
ties, ware wonderen van techniek. Ver
leden week zondag nog heb ik vol ont
zag de manipulaties gevolgd van twee
jonge knapen met een artistiek uiterlijk,
die hun attributen in een wagentje met
zich mee hadden gevoerd. Ik dacht
eerst dat zij een soort openlucht demon
stratie van meccano-arbeid wilden ge
ven, maar nee, geleidelijk groeide on
der hun nijvere handen een ranke stel
lage, samengesteld uit tientallen meta
len spijlen, die door honderden moeren
aan elkaar werden bevestigd. Het was
het spreekgestoelte van een uiterst link
se politieke groepering.
Ernstige en bijzonder vasthoudende
sprekers, zoals de heer Frank Sheed
(„ik sta hier al eenenveertig jaar") be
weren te kunnen terugzien op een reeks
van goede resultaten. In zijn geval zijn
dit bekeringen hij heeft zich ingezet
voor het Catholic Evidence Guild. Naast
hem trekt een dominee, zondag aan zon
dag een groot en aandachtig gehoor;
zijn forse stem klinkt gemakkelijk bo
ven het gezang van het Leger des
Heils uit. Vlakbij de dominee heeft Ar
thur Heane zijn vaste standplaats. Hij
is een man met een ernstige grief, die
hij de laatste twintig jaar met liefde
koestert. „Whitehall robs poor inven
tors", zegt hij, „de regering besteelt
arme uitvinders". Ik heb dikwijls ge
tracht te weten te komen welke uitvin
dingen) deze kippenboer uit Winches
ter dan wel op zijn naam heeft, maar
hij blijft uiterst vaag.
Mr. Wilson, een man met een mager,
fanatiek gezicht, is er alleen maar op
uit zijn medemensen zoveel mogelijk
geluk te brengen. In zijn opvatting is
geluk een synoniem van geld. „Waar
om hebben wij niet genoeg?" pero
reert hij. „Omdat de Bank of England
het alleenrecht heeft bankbiljetten uit
te geven". Met zijn rug tegen een ge
ornamenteerde lantaarnpaal en voor
zich 'n uitrolbaar plakkaat („De vrede
en de welvaart van het mensdom han
gen af van een praktische toepassing
van de gouden standaard in het dage
lijks leven", is een van zijn raadsel
achtige stellingen) probeert hij met een
gebarsten stem zijn vele opponenten te
overschreeuwen. Zijn redevoeringen
ontaarden meestal in eindeloos bek
vechten met toeschouwers, die speciaal
naar Hyde Park komen voor het ge
noegen tegen elke spreker te zijn.
Deze zogenaamde „hecklers" vormen
een onmisbare entourage. Na een paar
bezoeken aan Speakers' Corner kent
men ze: het kleine manneke met zijn
spottende ogen, die even rad van tong
is en even gevatte replieken geeft als
de beste spreker, de drie oude wijfjes,
die handklappend achter een niet ge
heel normale, doch onschuldige psal-
menzinger aanlopen, de broodmagere
en doodsbleke Pool, te pas en te onpas
opmerkingen lancerend ten gunste van
de Sovjet-Unie. Zij komen alleen om de
redenaars van hun stuk te brengen,
wat bij debutanten dikwijls lukt.
Het is een vreemde verscheidenheid
van mensen. Colonel Mackinnon voelt
zich niets te hoog om hier voor de Con
servatieve Partij te spreken, waarmee
hij vele beroemdheden (en tegenstan
ders) uit het verleden, zoals George
Bernard Shaw, Ernest Bevin, Attlee,
Lloyd George en Herbert Morrison na
volgt. Natuurlijk ontbreekt de laatste
tijd niet de spreker voor de groep, die
een campagne voert tegen de H-bom, zo
min als het spreekgestoelte van de
Vereniging voor Hulp aan Kleurlingen
ooit onbezet is. Al deze enthousiaste
kruisvaarders van de moderne tijd
hebben het vaak moeilijk onder het
kruisvuur van interrupties. Maar allen
spreken met de steun van een heilige
overtuiging. Een uitzondering vormt de
langharige Ier MacGuinness, een char
mante deugniet, die volstaat met een
babbeltje te maken over zichzelf. „Al
les wat ik w-eet heb ik opgedaan door
naar mijzelf te luisteren", zegt hij met
een stalen gezicht. Na de nodige mop
pen te hebben verteld, die er maar
juist mee door kunnen, eindigt hij
ernsitg: „De wet verbiedt me u om geld
te vragen, dat zou bedelen zijn, maar
geen wet verhindert u het mij te geven'
Nadruk verboden
Advertentie
BEVERWIJK
Kruisstraat 25
HAARLEM
Haarlem
ZAANDAM
Tel. 12921
umya.,^ atA
122123. Toen Mioe weg was, ging Rom nog wat met z'n spoortreintje spelen. Hij
legde de rails uit op de grond, met tunnel en stationnetje, en liet de trein over de
spoorweg daveren.
Maar de tijd staat niet stil. Toen de klok op acht uur stond, waarschuwde moeder hem.
Bedtijd, RomGa je speelgoed opruimen. Rom borg z'n trein in de kast en
ruimde alles op. Toen ging hij naar bed.
Maar vóór hij in slaap viel, lag hij nog wat te denken aan alles, wat er die dag
gebeurd was. Ze hadden toch maar 'n fijne vrije middag gehad, vond hij.
id
Daar waren weer de zachte nachtelijke geluidjes, ver
weg maar merkwaardig duidelijk in de stille nacht;
het gepiep van een vogel, een zacht geritsel in de
bougainville voor het raam. Een keer hoorde hij in de
verte het kuchende geknor van Ouwe Stinkerd. Ouwe
Stinkerd, was een, meestal nogal slaperige, krokodil die
al zo lang als Cayce zich kon herinneren in het meer
huisde. Daar was weer dat hese geknor. Als het Ouwe
Stinkerd niet was, dan was het een andere krokodil.
De politie zou de kogel die de rechter gedood had,
onderzoeken één ruw afgewerkte kogel had Cayce
uit hun praten opgemaakt, die door zijn hart gegaan
was. Maar de revolver zouden ze nooit vinden. Die lag
in het meer en zonk elke minuut dieper weg in de
modderige bodem. Daar waren ze het allemaal over
eens geweest Cayce ook.
Morgenochtend zou hij proberen Roddy te dwingen
tot een nadere verklaring van zijn vraag naar dat lit
teken aan zijn voet. En hij zou het ook aan Dodie
vragen.
1-Iij vroeg zich af of Midge ook thuis was en of hij
haar zou zien. Zou haar glimlach zijn hart nog steeds
sneller doen kloppen? Hij vond het nu gek dat hij nog
steeds niemand rechtstreeks naar Midge had ge
vraagd. Toch waren zij en Roddy klaarblijkelijk niet
met elkaar getrouwd. Nu ja, ze zou nu wel met iemand
anders getrouwd zijn.
Je bent toch gek geweest- op Midge, had de sheriff
gevraagd. Iedereen wist het. Met Dodie had hij ge
stoeid, gespeeld, gevist en om het hardst gelopen; hij
had haar geplaagd en was terug geplaagd, maar Midge
had hij nooit geplaagd. Ze was te lief nee, hij had
nooit met haar gestoeid, hij had haar alleen aanbe
den. Daarom waren hij en Dodie samen weggelopen,
toen Midge en Roddy plotseling een jeugdige romance
hadden en verklaarden dat ze wilden trouwen zodra
ze oud genoeg waren en hun ouders toestemming zou
den geven. Waarom vroeg Cayce zich loom af.
Hij had verdriet gekend, zoals alleen een heel een
zame jongen kan voelen; eerst bij de dood van zijn
vader, toen voortdurend door het hulpeloos overgele
verd zijn aan de rechter én ten slotte door Midge's
verloving met Roddy. Hij had toen wanhopig uitge
zien naar iemand die hem alleen zou toebehoren
Dodie? Hij voelde nu niets meer van die alles trotse
rende drang die hem tot die daad gedreven had
met de rechter er onmiddellijk achteraan om het hu
welijk te annuleren.
Dodie was er stellig overheen. Uit haar vrije, eer
lijke houding die middag bleek wel duidelijk dat ze
het incident naar de onbelangrijke plaats, waar het
thuishoorde, verwezen had. Zeker was, dat het nooit
echt een huwelijk was geweest. Hij bedacht hoe vreemd
het was, dat hij zo weinig wist van wat er met Dodie.
Midge en de anderen was gebeurd in de afgelopen
zes jaren. Maar per slot van zaken had hij het zelf
allemaal zo gewild. Hij had zelf resoluut de band met
thuis verbroken; het leek hem toen zijn enige redding.
De lucht rook vochtig en de geur van bloemen drong
in de kamer binnen. Cayce haalde een paar maal
diep adem. Het was of hij de lucht proefde. Toen
viel hij in slaap.
Hij wist niet hoe lang hij geslapen had, toen iets
hem uit die diepe slaap wekte; hij wist ook niet wat
hem had gewekt, maar hij richtte zich plotseling op.
Waar was hij. Toen schoot het hem te binnen, eerst
waar hij was en toen wat er was gebeurd. Hij be
greep zelf niet waarom hij zat te luisteren iedere ze
nuw van het lichaam gespannen.
Het was erg donker; het was blijkbaar nog altijd
bewolkt. Toen hoorde hij een zacht, scherp gekraak.
Hij herkende het geluid; het was de derde trede van
de trap. Was dat nu alles? Blanche was rusteloos en
liep door het huis te dwalen. Ze ging dan naar be
neden, naar de keuken een glas warme melk halen,
zoals ze zo dikwijls deed. Toch bleef hij even wach
ten. Zijn sigaret was op toen hij het gekraak weer
hoorde en het geluid van zachte voetstappen, alsof
Blanche op pantoffels op haar tenen langs zijn slaap
kamer liep. Ergens beneden werd een deur gesloten.
Hij drukte zijn sigaret uit. Terwijl hij langzaam weer
wegdoezelde dacht hij aan wat hem de komende dag
te doen stond. Allereerst wilde hij de plantage inspec
teren. Daarna zou het werk pas goed beginnen en hij
wist dat hem een langdurige, veel-omvattende taak te
wachten stond.
Wat hij de volgende morgen in werkelijkheid deed,
was Zack ontslaan.
HOOFDSTUK V
Cayce stond laat op. hoewel hij zich had voorgeno
men, om er vroeg uit te komen. De eigenaar van een
plantage hoort bij het krieken van de dag op te staan.
Het was een stille, bewolkte dag; een dikke mist hing
om de struiken en de bomen en het meer was al
even grijs als de lucht. Hij kon niet zien of de mare
chaussees nog altijd op de pier waren. Hij vond een
verschoten werkbroek, die hem eigenlijk te nauw was,
maar die hij toch aantrok, en een overhemd waar hij
bijna uitbarstte. Een nieuw dienstmeisje was in de
eetkamer bezig, een net, aardig negerinnetje, dat
hem vertelde, dat juffrouw Blanche haar ontbijt had
laten brengen, dat mijnheer Roddy vroeg was opge
staan en al was uitgegaan, en dat de tarwepap nog
warm was. Sinds hij van huis weggelopen was, had
hij geen tarwepap meer gegeten; hij at twee flinke
porties en dronk een paar koppen sterke zwarte kof
fie. Daarna ging hij Zack zoeken. Hij vond hem ten
slotte terwijl hij, lui tegen een tractor geleund, met
een paar plantage-arbeiders stond te praten. Negen uur
dacht Cayce, en nog niemand aan het werk.
Zack nam de bungelende sigaret niet uit zijn mond.
Zijn kleine pet met. de enorme klep, die diende om
zijn ogen tegen de zon te beschermen, had hij laag
over zijn voorhoofd getrokken. Hij verroerde geen
spier van zijn slungelige lichaam, hij zei alleen: „Gaat-
ermeer, Cayce?"
De twee arbeiders staarden naar Cayce. Er lag een
onbeschofte onverschilligheid in Zack's begroeting en
onmiddellijk begreep Cayce dat die dikke man van
plan was zijn positie die sterk was uit te buiten.
De rechter was dood, maar toen hij leefde en ook al
tijdens het leven van Cayce's vader had Zack in feite
de plantage beheerd. Nu de rechter dood was en Cayce
waarschijnlijk zijn opvolger was, was Zack's positie nog
sterker. Cayce was onervaren; wat hij wist, wist hij
alleen door wat hij als jongen had gezien; en vooral
van Zack had hij wat geleerd. Zack was dus in het
zadel en was besloten hoog te paard te zitten. Cayce
vroeg: „Waarom zijn deze mensen niet aan het werk?"
Zack bracht zijn gewicht over op zijn andere dikke
been. „Och, zie je," zei hij lijzig, terwijl zijn kleine
oogjes triomfantelijk glinsterden. „Ik geloof dat wij
maar eens moesten praten, Cayce."
„Daar heb je gelijk in, Zack. Wat is hier aan de
hand? Waarom is de onderneming zo achteruitgegaan?"
Er kwam een gevaarlijk licht in Zacks ogen. „Ik
was hier al toen jij nog geboren moest worden en
ik heb nog nooit klachten gehad."
„Dan ben ik de eerste die klachten over je heeft."
Cayce was zich bewust van de gretige aandacht van
de twee arbeiders. Vóór de avond viel, zou het ver
haal over het incident in heel Suncas City in kleuren
en geuren verteld worden. Hij wist dat hij als planter
stond of viel in deze vijf minuten.
Zack zei: „Als je niet tevreden bent over de ma
nier waarop ik voor de onderneming zorg, weet je
wat je te doen staat."
„De onderneming is van mij, Zack. Je kunt voor
rnij werken en mijn orders ontvangen of.."
„Of wat?" Zack wierp een geamuseerde blik naar
de beide arbeiders.
„Of ophoepelen," zei Cayce.
In zekere zin was het ongelukkig dat de twee ar
beiders, met van nieuwsgierigheid wijd opengesperde
ogen en gespitste oren, erbij waren, want Zack wist
ook dat zijn positie op dat moment stond of viel. Vijf
entwintig jaar lang was hij als opzichter van Blan-
chaard een vrij machtig man in de gemeenschap ge
weest. Er kwam een gemene blik in zijn ogen. Hij
richtte zich langzaam op en stond nu tegenover Cayce,
een houterige, grote figuur, maar toch een sterke ke
rel. Hij gooide zijn sigaret neer zonder hem uit te
trappen, wat Cayce irriteerde; het was maar een klei
nigheid, maar het was typerend voor de verwaarlo
zing en de nonchalance, waartoe men op de onderne
ming was gekomen. (Wordt vervolgd)
Bij de Wereldbibliotheek in Amsterdam
is in vertaling verschenen IK BEN JONA
THAN SCRIVENER van de Engelse
schrijver Claude Houghton. Het verhaal is
opgebouwd i-ond deze Scrivener, een ge
fortuneerde, wat vreemde Engelsman met
een zeer heterogene vriendenkring. De
hoofdpersoon is echter constant afwezig en
alles wat men over hem weet, verneemt
men uit de verklaringen, die de verschil
lende vrienden tegen de secretaris van
Scrivener afleggen. Ieder van de vrienden
vertegenwoordigt als het ware een be
paald facet van de hoofdpersoon. De se
cretaris, die Scrivener nog nimmer heeft
ontmoet, krijgt een steeds completer beeld
van de afwezige hoofdpersoon.
Houghton heeft een bijzonder leesbaar
verhaal geschreven. Hij heeft de sterk uit
eenlopende karakters van de vrienden van
Scrivener raak en nu en dan geestig ge
tekend. Het ontbreekt het verhaal beslist
niet aan spanning, want door de verschil
lende verklaringen wordt de lezer steeds
nieuwsgieriger naar de afwezige man om
wie het verhaal draait. Als Scrivener aan
het slot plotseling voor zijn secretaris
staat en het verhaal abrupt eindigt, is dat
echter een onbevredigende anticlimax, die
aan de rest van het verhaal afbreuk doet.
Advertentie
Kenze uit meer dan
Gen. Cronjéstr. 40-44, Haarlem, Tel. 54679
DE NEGEN MUZEN
Uitreiking toneelprijzen. Op woens
dag 1 juni 's middags om half vijf zullen
in de Rotterdamse schouwburg namens het
bestuur van de vereniging van schouw
burg- en concertgebouwdirecties de jaar
lijkse toneelprijzen (Louis d'Or en Theo
d'Or) worden uitgereikt.
Z.I.G.E.A. Het vrouwenkoor Z.I.G.E.A.,
onder leiding van mevrouw Rie Vring-
Servaas. behaalde op 21 mei twee eerste
prijzen op het Nederlands Koorfestival te
Amsterdam in de afdeling uitmuntendheid.
