Uitbreiding Haarlems telefoonkantoor
wordt in het najaar aanbesteed
WEG EN WIEL
Expositie in Heemskerk van
werk van Mari Andriessen
Toren voor straalzender veertig
meter boven begane grond
VERKEER IN DE TOEKOMST
MISBRUIK VAN DE STRAAT
VERWIJDER SILICONEN-AANSLAG
ZATERDAG 4 JUNI 1960
6
GEBOUW VAN BIJNA 30.000 KUBIEKE METER
Korte Zijlstraat
overwelfd
Gelede gevel
Watervoorziening gestoord
Gebakjesregen
Kort nieiavs
Fietsstuur brak
Hoofdagent redt kind
van verdrinkingsdood
.(t 41 oom at it LiLw,
(Van onze Haagse redacteur)
In dit najaar zal de 26.300 kubieke meter grote uitbreiding van het telefoon
kantoor aan de Raaks te Haarlem worden aanbesteed. Na anderhalf jaar hoopt
men zover te zijn, dat in de reeds voltooide ruimten kan worden begonnen met
de installatie van de apparatuur, waarmee op zijn minst een jaar is gemoeid. De
capaciteit van de centrale voor Haarlem-Centrum kan dan van twaalfduizend tót
twintigduizend aansluitingen worden vergroot, die van de districtscentrale, welke
de interlokale verbindingen in het grootste deel van Noordholland en de bollen
streek tot stand brengt, tot een veelvoud van dat getal. Bovendien zal het com
plex worden uitgebreid met een toren voor straalverbindingen ten behoeve van
de telegraafdienst. Het hoogste punt van deze stalen toren met een doorsnee
van anderhalve meter, van hetzelfde type als voor televisiezenders gebruikelijk
is, komt veertig meter boven de begane grond. Het bouwwerk brengt tevens een
paar verschuivingen in de huisvesting van sommige afdelingen van het telefoon
district met zich. De bedrijfsarts, wiens houten keet aan de Korte Zijlstraat moet
worden afgebroken, gaat naar het pand Kenaupark 19 en de daarin gevestigde
de Rijk
de vroegere wediouder Roodenburg op de hoek van Van Eedenstraat en Tempe-
afdelingen verhuizen naar het door de Rijksgebouwendienst aangekochte huis van
liersstraat. Bouw en inrichting van de nieuwe vleugel van het telefoonkantoor
zullen vele miljoenen vergen.
De uitbreiding werd ontworpen door ar
chitect ir. G. Versteeg van de Rijksgebou
wendienst in nauwe samenwerking met
de heer D. G. Th. Habraken van de af
deling Gebouwen van de Centrale direc
tie van P.T.T. in Den Haag. Hoewel zijn
ontwerp uiteraard een eigentijds karakter
draagt, is ir. Versteeg erin geslaagd de
gevel goed te laten aansluiten op die van
het bestaande gebouw, dat uit de twinti
ger jaren dateert en een typerend voor
beeld vormt van de bouwtrant der Amster
damse school.
De vergroting van het telefoonkantoor
bestaat uit drie delen: een korte vleugel
langs de oostzijde van de Korte Zijlstraat,
een lange vleugel bijna veertig meter
langs de Raaks, welke onmiddellijk aan
sluit op het bestaande gebouw, zodat de
Korte Zijlstraat overwelfd wordt, en een
korte vleugel langs de oostkant van de
Bakkumstraat. In de voorlopig verre
toekomst zal het P.T.T.-complex worden
afgerond door doortrekking van de beide
korte vleugels naar de Zijlstraat, waar
langs dan weer een lange vleugel zal ont
staan.
De lange vleugel aan de Raaks zal op
de begane grond de afdeling aansluitin
gen huisvesten. Dat is het enige deel van
het gebouw waar als regel het publiek zal
komen. Aan de westkant van de vleugel
komt daartoe een hoofdingang met tour
niquetdeuren, waarachter zich een grote
hal bevindt, die via een trappen- en lift-
hüis, tevens toegang geeft tot de vleugel
langs de Bakkumstraat.
De eerste verdieping is bestemd voor
ongeveer twintig kantoorvertrekken, waar
onder de kamers voor de directie van
het district. De tweede verdieping is ge
heel bestemd voor de uitbreiding van de
districtscentrale en sluit op gelijk niveau
aan op de bestaande zaal van de districts
centrale in het bestaande gebouw. De der
de verdieping is bestemd voor de uitbrei
ding van de plaatselijke centrale voor
Haarlem-centrum. In het souterrain van
de vleugel langs de Raaks komen machi
ne- en accuzalen.
De vleugel langs de Korte Zijlstraat om
vat een kelder, waarin een verwarmingsin
stallatie voor het gehele complex wordt
ondergebracht, op de begane grond teken
zalen en kantoorruimten, op de eerste
verdieping het projectenbureau voor de
nettenbouw in de provincie, op de tweede
verdieping voorlopig kantoorruimte en la
ter apparatuurruimte en op de derde ver
dieping een zaal voor de telegraafautomaat.
De vleugel aan de Bakkumstraat huis
vest in de kelder archief en vertrekken
voor de schoonmaakdienst, op de begane
grond de afdeling incasso en de adres
seer- en andere boekhoudmachines, op de
eerste en tweede étage eveneens kantoor-
vertrekken en op de derde een kantine
met terras.
De personeelsingang bevindt zich aan
een binnenplein aan de westkant van de
Korte Zijlstraat. Dat plein wordt onder-
kelderd voor een fietsenstalling met meer
dan tweehonderd plaatsen, welke tevens
dienst kan doen als schuilkelder. Boven
gronds komt een aparte stalling voor
bromfietsen. Het plein zelf dient natuur
lijk ook als parkeerplaats voor auto's.
Uit een oogpunt van constructie is de
uitbreiding van het Haarlemse telefoon
kantoor vooral interessant door de eis,
dat de beide apparatuurzalen op de twee
de en de derde verdieping voor de districts-
en de lokale telefoonnetten niet door ko
lommen mochten worden verdeeld.
Dit betekent, dat de gevels vrij sterk
moesten worden geleed en dat de vloer
tussen tweede en derde verdieping en het
dak een geheel vrije overspanning van
veertien meter uit voorgespannen beton
moesten worden. De dragende kolommen
in de gevel worden bijna veertig centi
meter breed en staan op afstanden van
bijna viereneenhalve meter.
Aan de meandervormige (een aaneen
schakeling van T-vormige balken) beton
nen vloer moesten niet alleen zware eisen
worden gesteld door de vrije overspanning
van 14 meter, vaar vooral door het feit
dat de telefooncentrale daarop een zeer
zware belasting zal vormen. De toegesta
ne nuttige belasting zal niet minder dan
achthonderd kilogram per vierkante me
ter bedragen. De vloer mag maximaal
twee centimeter doorbuigen. Daar de ge
hele apparatuur niet tegelijk wordt gemon
teerd, wordt zij op een staalconstructie ge
plaatst welke verstelbaar is om de door
buiging te regelen.
Tussen de betonnen kolommen komt op
de benedenverdieping een teakhouten pui,
op de eerste een borstwering van Noorse
leisteen onder hoge ramen voor de kan
toorvertrekken. Op de tweede en derde
verdieping (de technische zalen) zullen de
traveëen geheel bestaan uit vierkante rui
ten van tachtig bij tachtig centimeter in
aluminiumpanelen. Deze afmetingen zijn
een gevolg van veiligheidseisen en klimaat
beheersing. Het dak wordt een vouwdak
dat de veertien meter hoge vleugel langs
de Raaks tezamen met de gevarieerde
gevelbehandeling een aantrekkelijk, niet
massaal of monotoon aspect zal verlenen.
De gevel van het ontworpen gebouw
voor het telefoondistrict Haarlem van
de P.T.T. aan de zijde van de Raaks.
Vertraging. Ten gevolge van een de
fect. is een der boten van de Texelse Eigen
Stoomboot Onderneming, die de veerdienst
tussen Texel en Den Helder onderhoudt,
uitgevallen. Aangezien de uitgevallen veer-
boo teen capaciteit heeft voor veertig auto's
zullen automobilisten gedurende de pink
sterdagen met ernstige vertraging bij het
overzetten rekening moeten houden.
Zuinigheid is geboden
Als gevolg van de droogte en het stijgen
de waterverbruik in de gemeente Velsen,
is vrijdag de watervoorziening van het
Antoniusziekenhuis te IJmuiden-oost ge
stoord. Op de bovenste verdieping kon
men door een te lage druk geen water
meer krijgen.
Dit ernstige voorval is voor de directie
van het Velsense waterleidingbedrijf aan
leiding geweest de inwoners van deze ge
meente te verzoeken het waterverbruik
binnen redelijke proporties te houden.
„Anders raakt de watervoorziening in de
knoei", zo zei de directeur, de heer P. J.
de Klerk, vanmorgen. Zowel hij als het
gemeentebestuur maakt zich ernstig zor
gen. „Op zo'n dag als gisteren stijgt het
waterverbruik met 2000 tot 3000 kubieke
meter per etmaal, dat is twee tot drie
miljoen liter water", zo verklaarde hij.
Het grote verbruik is vooral te wijten aan
het sproeien van tuintjes. De directeur
verzoekt een ieder zo zuinig mogelijk met
water om te gaan. „Wanneer dat niet het
geval mocht zijn, dan zullen op korte ter
mijn door het gemeentebestuur maatrege
len worden genomen", zei de heer De
Klerk.
Een IJmuidense huisvrouw keek vrij
dag wel heel erg vreemd op toen er ge
beld werd en een banketbakkersknecht
voor de deur stond met een doos inhou
dende 35 gebakjes, een zak bonbons en een
zak koek. Zij probeerde zich te herinne
ren wie er die dag in haar gezin of fa
milie jarig was, maar mevrouw kon geen
jarige aanwijzen. Zij accepteerde de gro
te bestelling dus niet. Later op de dag
werd alweer gebeld en het was weer een
banketbakker met gebak, bonbons en koek.
De huisbel rinkelde zelfs ten derde male
en weer was er een bakker met gebak.
Dat werd te gek, dacht mevrouw en zij
belde de politie. Deze stelt nu een uit
gebreid onderzoek in.
Weinig kruisbessen. In Zeeland
spreekt men van een vrijwel volkomen mis
lukken van de kruisbessenoogst. De pluk is
nu reeds twee weken aan de gang, maar
de kwantums blijven bijzonder klein en
gemiddeld bedraagt de oogst hoogstens
25 percent van een normale oogst. De mees
te kwekers kunnen zich niet herinneren
ooit zulk een slechte oogst meegemaakt
te hebben. Er hingen reeds weinig bessen
aan de struiken toen de zware nachtvorst
begin mei zware schade toebracht.
Veel aardbeien. Op de Zuidbevelandse
aardbeienveiling in Kapelle-Biezelinge was
er vrijdag een flinke toeneming van dc
aanvoer van aardbeien van de koude grond.
De meeste kwekers hadden reeds enkele
kratten met dit produkt aan de markt. Er
werden hoge prijzen betaald, want voor
goede kwaliteit werd 70 tot 80 cent per
doosje van 250 gram genoteerd. De beste
partijen lagen zelfs rond 85 cent per doosje.
In het gebouw
Bloemlust te Heems
kerk aan de G. van
Assendelftstraat 23 is
tot 12 juni een expo
sitie van werken van
Mari Andriessen te
zien. De expositie is
iedere dag open tus-
;en 14 en 17 uur en op
werkdagen ook nog
tussen 19 en 21 uur.
Hoewel ik al veel van
Andriessen zag, ont
moette ik hier voor
mij toch nog onbe
kende zaken. Waar
die kans ook voor an
deren wel zal bestaan
heeft deze expositie
zin voor meer mensen
ook dan alleen de in
woners van Heems
kerk. Mij was bij
voorbeeld nieuw een
schets voor het mo
nument te Nijmegen,
een zwevende engel,
een prachtig plastiek-
je natuurlijk. Nieuw
waren voor mij een
meisje op een ponnie,
een plaquette met een
meisjeskop en een
jong ens figuurtje in
brons. Voor het eerst
zag ik ook het figuur
tje van de zaaier, dat
4.ndriessen op twaalf
jarige leeftijd maak
te. Hij was al net zo
veelbelovend als een
Kees Verwey.
Over Andriessen
kan ik eigenlijk wei-
rig anders zeggen dan
dat ik hem bewonder
en de belangrijkste
beeldhouwer van ons
land vind door de
gemakkelijke ver
staanbaarheid van
zijn werk, dat van een kwaliteit is, die
men durft te vergelijken met die van inter
nationaal méér bekende beeldhouwers.
Waar geen kritiek bestaat valt er immers
niet veel meer te doen dan een herhaald
bewonderen uit te spreken? Andriessens
werk behoeft niet verklaard te worden.
Zijn oorlogsmonumenten, waarvan we hier
enkele schetsen en foto's ontmoeten, zijn
daarom ook de meest welsprekende, die ik
ontmoette. Naast bewondering voelt men
ook zo veel genegenheid voor dit werk,
dat van zo open karakter is. Andriessens
mensen staan zo dicht bij ons. Dit voor
zover wij in de buurt van zijn modellen
kunnen komen. Ik denk nu aan Andriessens
portret van Lodewijk van Deyssel, die ook
Verwey tot een van zijn grootste werken
inspireerde. Andriessens monumentale kop
zou men willen vergelijken met Balzac-
studies van Rodin. Andere portretten, als
het hier geëxposeerde van een jonge
vrouw, zou men willen plaatsen naast
werk van de grote Franse beeldhouwer
Despiau. Men vermoedt dat Andriessens
werk het dan uit zal houden. Maar even
zeer vermoed ik dat men een vergelijken
direct vergeet door het zo direct mense
lijke contact dat men met Andriessens
werk heeft.
Om ons als oplettend beschouwer van
Andriessens werk te doen gelden, zouden
we misschen enige zaken moeten vergelij
ken met noordelijke plastieken uit de late
middeleeuwen. Andriessen zal daarvan wel
veel bewonderd hebben. Maar zijn werk
is door een intens beleven van gewone
menselijkheid toch zo geheel eigen en ver
gelijkbaar met alles, dat we als groot leer
den zien, zoals bijvoorbeeld Rembrandts
verbeeldingen van mensfiguren.
De catalogus doorkijkende bemerk ik
meer van het geëxposeerde voorheen niet
gezien te hebben. Was dat al belangrijk
voor me, het weerzien van de Mozart-
figuurtjes was dat evenzeer. Ook voor niet-
Heemskerkers zal deze expositie meer bie
den dan de verrassing van het weerzien.
Bob Buys
„De 33 miljoen West-Europese automobielen in 1965, zullen in het jaar 1971 tot
66 miljoen zijn aangegroeid". Dit was één van de conclusies aan het einde van
een internationaal congres voor automobieltechniek, dat één dezer dagen in ons
land gehdüden werd. Nieuwe materialen voor de bouw van motoren, wellicht ook
een vervolmaking van de kleine, krachtige roterende explosiemotor van Wankel,
natsst verbetering van luchtveringsystemen, automatische transmissies en koets
werken zullen samen met toepassing v«n schijfremmen de auto van de naaste
toekomst veiliger maken. Door het gebruik van nieuwe materialen en technische
verfijning bij de automobielbouw zal de normale levensduur van een automobiel
tot 200.000 kilometer kunnen worden opgevoerd, vooral als ook corrosievraag-
stukken volledig tot een oplossing komen.
Over veertig jaar zo parkeren?
Over veertig jaar zal het wegverkeer een totaal ander beeld te zien geven. In
de toekomst zullen andere krachtbronnen de plaats van benzine innemen. De
motoren zullen lichter zijn door toepassing van nieuwe materialen en op het
gebied van plastics kunnen grote verwachtingen voor de automobielbouw gekoes
terd worden. Bijzondere batterijen, nu nog in laboratorium-stadium, zullen lichte
electromotoren op de wielen der voertuigen aandrijven. De gezinnen zullen naast
kleine auto's voor stadsgebruik, intercontinentale „snel-weg-kruisers" gebruiken.
Het openbare vervoer tussen steden zal met snelheden van 300 tot 800 kilometer
per uur kunnen geschieden via grote, lichte voertuigen op railgeleiding, „drijvend"
en op „luchtkussens", „voortgestuwd" door krachtige, betrouwbare en weinig
brandstof gebruikende motoren.
Dergelijke wrakken kan men in vele steden dikwijls weken- en maandenlang op
de openbare weg zien staan. Zij behoren op de autokerkhoven. Tegenwoordig is
het voor de gemeentebesturen mogelijk ertegen op te treden, maar te weinig nog
wordt van deze, vorig jaar door de rijkswetgever geopende, mogelijkheid
gebruik gemaakt.
Siliconen hebben zich doen kennen als voortreffelijke beschermers van de auto-
lak, maar aan de andere kant zijn zij een ware plaag op de autoruiten, waar zij
zich manifesteren als een blauw-witte waas, die de bestuurder vooral bij vochtig
weer het uitzicht belemmert. De ruitenwisser veegt, als het regent, niet al het
water op de ruit weg, ook niet op een siliconenvrije ruit, maar hij trekt een uiterst
dun waterhuidje over het glas. Op een met siliconen besmette ruit breekt dit
waterhuidje echter direct weer stuk en vormt kleine druppeltjes. Hoe komen sili
conen op de voorruit? Een zeer voor de hand liggende oorzaak is, dat men met
eenzelfde doek het koetswerk en de ruiten wast. Men kan dan de siliconen, die de
lak beschermen overbrengen op het glas. Als men zijn eigen wagen niet met sili
conen heeft bewerkt, kan men toch zo'n aanslag op de ruit verkrijgen, doordat
een pompbediende uw ruiten heeft gereinigd met een door siliconen besmette lap.
Soms kan men met keukenvim wel eens resultaat bereiken. Een andere methode
is wrijven met natte tabak. Daartoe doet men wat shag of wat sigarettenpeukjes
in een nat lapje en wrijft daarmede de ruit in, die dan een keer met water flink
moet worden nagespoeld en daarna gedroogd met een schone (siliconenvrye) lap
of handdoekenpapier. Lukt het hiermede echter ook niet dan kan men het eens
met soda proberen. Men moet met soda echter uiterst voorzichtig zyn en er vooral
op letten, dat dit niet met de lak in aanraking komt, want dan ontstaan hierop
vlekken. Het beste kan men een klein beetje soda in een vochtig doekje doen,
zodat men er een prop van kan maken en hiermee de ruit inwrijven. Zorg er vooral
voor dat het lapje niet te nat is. De siliconenlaag wordt door deze bewerking op
gelost, doch vervolgens moet men de soda-oplossing met veel water wegwassen,
anders gaat de soda uitkristalliseren op de ruit en daar witte vlekken veroorzaken!
In al deze gevallen moet men echter niet vergeten ook de ruitenwissers in dit
reinigingsproces te betrekken, want siliconen nestelen zich ook graag in de poriën
der wisserbladen. Soms kan het zelfs aanbeveling verdienen de ruitenwissers
maar van nieuwe veegbladen te voorzien.
Metselaar kreeg hoofdwond
Een metselaar die vrijdag bezig was op
een bouwwerk aan de Oranjestraat te
IJmuiden, kreeg een steen op het hoofd,
die door een kier van een steiger boven
hem was gevallen. Met een flinke hoofd
wonde werd het slachtoffer naar het An
toniusziekenhuis overgebracht.
Op de Wenckebachstraat te Velsen-Noord
fietste een IJmuidenaar. Plotseling brak
het stuur, waardoor de bestuurder viel
Na aanvankelijk te zijn verbonden door
personeel van de bewakingsdienst van
Hoogovens, moest het slachtoffer later toch
naar het Rode-Kruis-ziekenhuis in Bever
wijk, omdat hij een hersenschudding had
opgelopen.
Vrijdagmorgen hoorde een hoofdagent
van de Velsense politie op het terrein
aan de Wijkermeerweg te Velsen-noord
het doordringend gegil van een kind. De
politieman ging op onderzoek uit en zag
tot zijn ontsteltenis een jongetje met het
hoofd voorover boven een sloot hangen, met
de benen in de hoogte en hangend over
een plank. De hoofdagent trok het kind,
dat onherroepelijk zou zijn verdronken,
wanneer de agent het niet had opgemerkt,
uit, de sloot, waai-na het jongetje van
schrik begon te huilen. Het was een zoon
tje van een familie aan de Geelvinckstraat
te Velsen-noord.
