Wereldnieuws
r
Heksenketel in Japan tijdens
het bezoek van Eisenhower
Erhards politieke ster rijst
snel in West-Duitsland
DE HEMEL
0
Van dag tot dag
Goede kans
Russische visites
in Bonn afgezegd
DONDERDAG 9 JUNI 1960
j
Nixon is nog niet
van Rockefeller af
Gouverneur daagt hem
uit tot verklaring
Washington gelooft dat de president de storm met
ontwapenende vrijmoedigheid kan trotseren
Raketmotor van X-15
uit elkaar gesprongen
Voor
parelwitte tanden
Bestrijdt
tandbederf
In 1961 krijgt hij zijn laatste kans naast Adenauer
(Op de
^PrciCitótozl
De thans op gang komende irritatie van
het Argentijnse prestige in de kwestie van
Eichmann's arrestatie belooft een interes
sante probleemstelling te scheppen, die
misschien nog wel iets goeds kan uitwer
ken.
Argentinië kan het niet over zijn kant
laten gaan dat een individu, dat in dit
land burgerrechtelijke veiligheid genoot,
door een politiële instantie van een ander
land (Israel) wordt weggevoerd zonder
voorkennis en medewerking van de Argen
tijnse regering. Hoe precies de arrestatie
en wegvoering van Eichmann Joden
moordenaar nummer 1 in hun werk
zijn gegaan, is niet duidelijk. Het element
van dwang, geweld of zware beïnvloeding
lijkt wel aanwezig te zijn geweest en de
„vrije wil" van Eichmann kan als dubieus
worden beschouwd, waarbij allerlei nuan
ces mogelijk zijn. Afgezien daarvan echter
is de situatie zo, dat in ieder geval niet
de zuiver legale weg van uitlevering is
gevolgd. Hoezeer men zich kan verheugen
over het succes van de Israëlische speur
ders, moet men in formele en algemene
zin natuurlijk bezwaar hebben tegen der
gelijke ontvoeringsmethoden. Het recht
kan tenslotte geen object van marchande
ren zijn, ook al is er toevallig een zaak
aan de oi-de die tot algemene subjectivi
teit zou doen neigen.
Als het recht altijd en overal moet ze
gevieren, dan moet men echter niet be
ginnen met deze huidige stand van zaken,
doch met een vroegere en meer elemen
taire. Namelijk met de berechting van oor
logsmisdadigers van de eerste dag na de
wapenstilstand af.
Als Argentinië formele en niet te ont
kennen bezwaren heeft tegen de actie der
Israëliërs, dan hebben de Joden oudere,
belangrijker en fundamenteler bezwaren
over de wijze, waarop sommige landen de
vluchtende ratten van het zinkende Duitse
schip hebben gered en een nest verschaft.
Die wederzijdse onbevredigdheid kan in
geen enkel ander milieu dan dat der Ver
enigde Naties in een bevrediging worden
omgezet. Het als dreigement bedoeld voor
nemen van Argentinië om de kwestie bij
de UNO aanhangig te maken, kan daarom
als een mogelijkheid tot regeling van de
hele aangelegenheid worden beschouwd,
tenzij dit land bij zijn merkwaardige sym
pathie voor gevluchte moordenaars blijft
en geen medewerking zou willen verlenen
aan een herstel van nog steeds voortdu
ren onrecht, dat de Israëliërs in arren
moede tot hun illegale actie heeft gedwon-
gen.
(Van onze correspondent in de V.S.)
Nelson Rockefeller, de Republikeinse
gouverneur van de staat New York,
schijnt toch nog de hoop niet opgegeven
te hebben om president van de Verenigde
Staten te worden. Bij de jaarwisseling had
hij te kennen gegeven geen campagne te
zullen voeren, daar de Republikeinse par
tijleiders vastbesloten schenen Nixon de
kandidatuur te geven, maar het fiasco van
de topconferentie deed de papieren van
Eisenhower en diens paladijn, Nixon, wel
wat dalen. Woensdagochtend kwam Rocke
feller op eigen verzoek op het Witte Huis
ontbijten. Na afloop liet hij niet veel los,
maar na naar New York teruggevlogen te
zijn, legde hij daar een verklaring af, die
men moet beschouwen als een uitdaging
aan Nixon en als critiek op het defensie
beleid van de huidige regering. Rockefel
ler heeft het kennelijk correct gevonden
Eisenhower tevoren van deze actie op de
hoogte te brengen.
Populair gezegd kwam Rockefellers ver
klaring hierop neer, dat de Republikeinen
op de conventie een kat in de zak gaan
kopen indien er geen verandering komt in
Nixons houding. Nixon heeft namelijk ver
klaard, dat hij zich pas over een eigen
programma zal gaan uitspreken nadat de
Republikeinse conventie hem kandidaat
gesteld heeft voor het presidentschap. Te
verwachten valt, dat Nixon toch wel enige
bezwaren zal hebben tegen het beleid,
maar vooral tegen bepaalde figuren van
de regering waarvan hij zelf thans deel
uitmaakt. Maar het is te begrijpen, dat
Nixon geen opinie wil uitspreken, die af
wijkt van het regeringsbeleid zolang hij
zelf geen kandidaat is. Dat maakt een
sportieve indruk en heeft bovendien het
voordeel, dat Nixon alle controversen zou
kunnen vermijden vóórdat hij de kandida
tuur in de wacht heeft gesleept.
Deze situatie gaf Rockefeller echter de
gelegenheid met enig recht te beweren:
„Wij lopen de kans een kandidaat te kie
zen, wiens opvattingen wij niet kennen" Hij
verlangde daarom dat Nixon zich zou uit
spreken over verschillende belangrijke
problemen. Indien Nixon zulks zal doen is
het. mogelijk, dat tussen hem en Rocke
feller een meningsverschil aan de dag zal
treden over het defensiebeleid. Rockefeller
is namelijk van mening dat Amerika ach
ter is met, de raketbewapening, kwetsbaar
is in de vliegbases en veel te optimistisch
over het Polaris-wapen.
Op nieuwjaarsdag kon Nixon menen
van Rockefellers concurrentie bevrijd te
zijn, maar thans, vijf maanden later, blijkt
de mededinger die scheen uitgevallen, nog
steeds in de running. Dat Nixons kansen
echter beter zijn .dan de zijne heeft Rocke
feller zelf opnieuw toegegeven.
GRAND RAPIDS. MICHIGAN (AFP)
Senator John Kennedy, die Massachusetts
in de Amerikaanse Senaat vertegenwoor
digt, heeft woensdag op een persconferen
tie te Grand Rapids, in Michigan, ver
klaard, dat hij er thans „zeker" van is
door de democratische partii kandidaat te
zullen worden gesteld voor het president
schap der V.S.
WASHINGTON (UPI) Wanneer pre
sident Eisenhower op 19 juni in Tokio aan
komt op zijn reis door vier oosterse lan
den, komt hij midden in een verwoed poli
tiek gevecht over het Japans-Amerikaanse
militaire verdrag en de Amerikaanse mili
taire bases in Japan. In Washington
vraagt men zich af, hoe dat bezoek zal
aflopen. Eisenhower's persoonlijke charme
heeft op andere wereldreizen bewezen
taalbarrières te kunnen doorbreken en cul
turele en ideologische afgronden te kunnen
overbruggen. Zal dat ook gelukken in Ja
pan? Op het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken gelooft men van wel
en Eisenhower heeft voor zijn staatsbe
zoek aan Tokio nieuwe steun in het Con
gres gevonden. Verscheid-ne senatroen,
onder wie enkele Democraten, adviseer
den gunstig na een verklaring te hebben
aangehoord van minister Herter.
Toch zal de Amerikaanse president, die
zo dikwijls het symbool is geweest van
„de kruistocht voor de vrede" en van de
Amerikaanse gulheid tegenover het buiten
land, in Japan allereerst beschouwd wor
den als de kampioen van de regering-
Kisji. Premier Kisji heeft op het ogenblik
een storm te trotseren vanwege het door
hem ondertekende veiligheidsverdrag met
Amerika, dat alle linkse elementen en
„neutralisten" met afschuw heeft vervuld.
De Japanse regering heeft tienduizend
vertrouwde leden van de democratisch-
liberale partij opgeroepen om de vijftien
duizend man politie die Eisenhower in To
kio zullen beschermen te assisteren. Een
neo-fascis.tische organisatie, de „Groot Ja
pan patriottische partij", heeft aangekon
digd met tweeduizend man te zullen „op
treden" tegen linkse demonstranten. Het
3,5 miljoen leden tellende vakverbond So-
hyo heeft massale demonstraties tegen de
komst van Eisenhower aangekondigd. De
studentenvereniging Zengakuren heeft me
degedeeld dat zestigduizend studenten bij
het vliegveld tegen Eisenhower en het
nieuwe defensieverdrag zullen betogen.
Het gevaar is niet denkbeeldig dat het
bij de aankomst van Eisenhower tot bloe
dige botsingen tussen links en rechts zal
komen, te meer daar de partij van pre
mier Kisji zeshonderdduizend pro-Eisen-
hower demonstranten wil mobiliseren.
Eisenhower zal de handigheid van een
koorddanser moeten hebben in deze poli
tieke arena en ervoor moeten zorgen, dat
geen enk'el gebaar en geen enkel woord
kan worden uitgelegd als inmenging in de
binnenlandse zaken van Japan. Zelfs de
oude diplomatieke algemeenheden zoals
„deelgenootschap", „vriendschap", „vei
ligheid" en „weerstand tegen het commu
nisme" zullen een politieke bijklank heb
ben in de geladen sfeer van de Japanse
hoofdstad.
In feite is de westelijke terminologie van
de koude oorlog, nooit bijzonder populair
geweest in Japan, zelfs niet in kalmer tij
den. Weinig Japanners zien zich als bond
genoten van Amerika of gebruiken termen
als „de vrije wereld". De meesten, zowel
conservatieven als die van links, willen
van de koude oorlog part noch deel.
Daarom is het niet waarschijnlijk, dat
Eisenhower in Japan veel indruk zal kun
nen maken met de gebruikelijke aanspo
ring tot de „vrije wereld" om samen te
staan in het aangezicht van de groeiende
dreiging van het communisme. Dergelijke
woorden zullen wel eensgezind worden
aamvaard in de Philippijnen, op Formosa
en in Zuid-Korea, maar niet in Japan.
Bovendien zal Eisenhower zich overal
onder zwaar politiegeleide moeten bewe
gen vanwege de mogelijkheid van geweld
dadige betogingen. Dat zal veel afdoen
aan dit feestelijk bezoek, dat samenvalt
met de honderdste vei'jaardag van de
Amerikaans-Japanse diplomatieke betrek
kingen.
De president kan betogingen en een cri-
tische pers verwachten en daarbij doet het
weinig ter zake, dat de betogers wellicht
slechts een minderheid vertegenwoordi
gen. In Japan verwerpen intellectuelen en
politieke commentatoren de Westerse mo
tie van „de meerderheid heeft gelijk". Er
wordt dikwijls afgegeven op „de tirannie
van de meerderheid" waardoor omstreden
maatregelen er in het parlement worden
doorgejaagd „louter en alleen dankzij een
stemmenmeerderheid".
EDWARDS, CALIFORNIë (UPI) Ame-
rika's experimentele ruimtevaartuig X-15
is woensdagavond tijdens een test van het
voortstuwingsorgaan uit elkaar gespron
gen. Testpiloot Scott Crossfield zat aan de
stuurinrichting, maar werd niet gewond.
Advertentie
De Westduitse minister van Economische
Zaken en vice-bondskanselier professor
dr. Ludwig Erhard is naar de Noorditali-
aanse stad Cadenabbia vertrokken waar
hij bondskanselier Adenauer in diens va
kantieoord zal opzoeken. Aan dit plotse
linge bezoek wordt te Bonn bijzondere
waarde gehecht. Het zou betekenen dat
Erhard's politieke ster opnieuw snel aan
het rijzen is.
Precies een jaar geleden ontketende
Adenauer in zijn partij, de C.D.U., een
zware crisis. Teruggekeerd van een va
kantie in Cadenabbia deelde hij mee toch
maar niet, zoals oorspronkelijk aangekon
digd, te zullen kandideren voor het ambt
als opvolger van professor Heuss. Die cri
sis is en de C.D.U. en Adenauer snel te
boven gekomen, maar tussen Erhard
wien het kanselierschap na Adenauers
verkiezing tot president en aftreden als
kanselier in de schoot zou worden gewor
pen en Adenauer ontstond een uiterma
te koele verhouding.
Een dergelijke slechte verhouding tus
sen de twee belangrijkste stemmentrek-
kers van de C.D.U. kan de regeringspar
tij zich op het ogenblik niet meer ver
oorloven. Het geldt nu, waar de sociaal
democraten met de attractieve Willy
Brandt bij de verkiezingen in 1961 serieus
kandideren voor het kanselierschap om
alle hens aan dek te brengen. Daartoe die
nen Adenauer en Erhard „hand in hand"
de aanstaande verkiezingsveldslag in te
gaan, en daartoe dient ook de eenvoudi
ge kiezer geen twijfel meer te hebben
wie Adenauer zal opvolgen.
Vandaar dat Adenauer en Erhard die
in de Bondsrepubliek wegens zijn sociaal-
economische successen nog altijd een gro
te populariteit bezit samen de C.D.U.
zullen aanvoeren, te meer daar de ster
van Erhard in de partij zelf de laatste
maanden blijkt te zijn gestegen. Niet voor
niets liet Adenauer de afgelopen weken
dan ook door Erhard in het openbaar me
nige officiële verplichting vervullen opdat
het grote publiek maar zou zien welk ijzer
de C.D.U., buiten de kanselier zelf, in
het vuur heeft
Het gesprek tussen Adenauer en Erhard
te Cadenabbia is het eerste onder vier
ogen tussen beide mannen sedert maan
den. De C.D.U. staat nu eenmaal voor
een sterk teruglopende populariteit. Dat
is gebleken tijdens de laatste verkiezin
gen in Beieren en in Baden-Württemberg,
waar de socialisten beide malen flinke
winst boekten. Ondanks het feit dat Aden
auer nog altijd door „het volk" vereerd
wordt en zijn aanzien door het mislukken
van de topconferentie in Parijs gestegen
is.
De rijzende ster van Erhard toont een
bijzonder aspect van de Westduitse poli
tiek. Een jaar geleden gold Erhard na zijn
nederlaag tegen Adenauer als de man die
politiek gezien „dood" was. Thans is hij
als gelijke van Adenauer op het C.D.U.-
schild geheven. Thans biedt de C.D.U.
Erhard aan het kiezersvolk als de flinke
man die het stuur van het schip van staat
in de handen kan nemen voor het geval
de thans 84-jarige Adenauer iets zou over
komen.
Maar: wint de C.D.U. de verkiezingen
in 1961 en wordt Adenauer dan weer kan
selier en staat Erhard dan opnieuw op de
tweede plaats als vice-kanselier, dan zal
laatstgenoemde spoedig daarna, zo zegt
men te Bonn, onvermijdelijk het veld moe
ten ruimen voor jongere krachten. Want
dan zal zeker een man als de minister
van Defensie Strauss omhoog dringen of
worden gedrongen. Strauss, die en qua
leeftijd (hij is 45 jaar) en qua politiek
temperament, de gelijke geacht wordt van
de S.P.D.-troef Willy Brandt, de nacht
merrie van de C.D.U
(Van onze correspondent in Bonn)
De Russische onder-minister van Bui
tenlandse Zaken, Orlov, heeft gisteren geen
privé-bezoek gebracht aan de Russische
ambassadeur te Bonn, Smirnov. In de
Westduitse hoofdstad was dit bezoek door
de Russen vrij plotseling aangekondigd.
Dinsdag zeiden zij dat het „misschien in
de nabjje toekomst zal plaatshebben".
Orlov heeft met vice-premier Kosygin
onlangs Argentinië bezocht Zij lieten eni
ge dagen geleden weten dat zij Bonn zou
den bezoeken. Tezelfdertijd schreef de
Russische minister Mikojan in een Duits
blad dat de Russisch-Duitse handelsbe
trekkingen verbeterd moesten worden.
Dat artikel werd dinsdag overgenomen
door de Moskouse „Economische Gazet"
„Hoogst toevallig" verscheen ook de West
duitse ambassadeur te Moskou Kroll te
Bonn. Eerst liet Kosygin het afweten,
toen verdween Kroll. ijlings weer naar
Moskou en thans gaat ook Orlov's reis
niet door.
Het is te Bonn niet duidelijk geworden
wat Mikojan en Orlov precies op het oog
hadden. Van een verruiming van de han
del kan geen sprake zijn: de Bondsrepu
bliek kan. slechts zoveel goederen uit Rus
land invoeren als de Westduitse impor
teurs kunnen afzetten dat is in dit
door goederen overstroomde land gering.
Politiek gezien zou de poging van Orlov
om Bonn, zelfs maar op handelsgebied,
van het westen' los te weken op een échec
moeten uitlopen. Er zijn dan ook. vele
Westduitse waarnemers te Bonn die Or
lov's afzegging zonder spijt hebben verno
men.
Onderzoek. De democratische senator
Harrison Williams uit de staat New
Jersey heeft aangedrongen op een diep
gaand onderzoek naar de oorzaak van
de brand en de explosie in de opstel-
lingsplaats van een „Bomarc"-lucht-
doelraket met een kernwapen.
Als een trauma is mij het
beeld van massabetogingen
uit mijn jeugd bijgebleven:
een in variable uniformen uit
gedoste menigte, onder de
gloeiende stralen van een zon
dagmiddagzon samengepakt op
een uitvoerig grasveld, met
boven de hoofden loom wap
perende vlaggen en heen en
weer schommelende vaandels,
gegroepeerd rondom een po
dium. De mannen hadden hun
zakdoeken om hun hals ge
bonden vanwege de aftappen
de hitte en de vrouwen was
ten zich net eau de cologne.
Daartussen stonden de kinde
ren dreinerig van het ene been
op het andere te hangen, tot
zij neerzegen in het verkoe
lende gras.
En op het podium een zwart
heer met pandjesjas, gebarend
en galmend en naar de wol
ken wijzend, die vermoeid
door het blauw zeulden. Er
waren verkreukelde spandoe
ken bij en diepzinnige spreu
ken op stroken bordpapier, die
door kinderen moesten wor
den omhooggehouden. Er wa
ren bordjes aan staken bij
iedere groep, waarop cijfers
en welluidende namen waren
geschilderd: groep 1, St. Tar-
cisius; groep 10, O.L. Vrouw
van Zeven Smarten; groep 23,
Ontspanning na Arbeid; groep
47, Jonge Vrouwen Congrega
tie; groep 78, Dames van de
Missienaaikring. Er waren
veel witte jurken en donker
blauwe plooirokken en baret
ten. Padvinders drentelden
gewichtig rond en wezen vak
ken aan, waarin groepen
moesten worden opgesloten
tussen kalklijnen. Er waren
vendelzwaaiers in vreemde
dos, met middeleeuwse pluim
hoeden boven een gestreept
colbertjasje. En fanfarekorp
sen met lange mannen erin
die onooglijke dwarsfluiten
bliezen, en kleine jongens met
te grote uniformpetten die
zware koperen bassen torsten.
Er was een bonte menigte in
duizenderlei verscheidenheid,
doch met één doel: de Leuze.
De Leuze stond dreigend en
verheven boven het podium
op een verguld fond geschil
derd, imponerend in zijn on
begrijpelijkheid. Want soms
was zij in het Latijn gehou
den, wat niemand lezen kon,
soms in het Nederlands, doch
altijd in woorden die niemand
begreep.
En op het podium galmden
mannen in het zwart die Leu
ze uit in iedere volzin, die uit
de luidsprekers kwam.
„Het stemt tot grote verheu
genis, dat gij allen hier te
zamen zi.jt gekomen op deze
schone zondag, onder de koe
pel van het blauwe zwerk, in
Gods zonnige natuur, om te
getuigen van uw eensgezind
heid en kracht, van uw saam
horigheid en ijver, van uw
vastberadenheid en uw geloof
in onze goede zaak. Om te ge
tuigen, ja, waarlijk om te ge
tuigen, van uw bezielende
trouw door dik en dun, van
uw toewijding aan uw over
heden, van uw blijdschap zou
ik bijna willen zeggen ahum
humhum van uw blijd
schap om te mogen getuigen
met zovelen en de buitenwe
reld te tonen wie gij zijt, wat
gij zijt, hoe gij zijt. waar gij
staat, waar gij gaat, wat gij
wilt, wat gij zult, in één
woord: met de zegen des he
mels in vereende krachten
naar de toekomst te marche
ren als één man naast elkaar
te staan ahum, humhum
en bidden wij nu de hemel dat
het ons gegeven zal blijven
onze beste krachten te mogen
geven voor datgene wat ons
allen voor ogen staat: (en dan
volgde de Leuze).
De kinderen slurpten limo
nade en vielen in een warme
zenuwslaap, de moeders sop
ten met eau de cologne en de
mannen trokken hun jasjes
uit. De padvinders vormden
onverklaarbare afzettingen en
de fanfares speelden hymnen,
die de menigte meezong in
verlate maat, zodat het leek
alsof de akoestiek niet deug
de.
Maar de akoestiek van de
hemelkoepel deugt altijd,
wanneer hij goed gebruikt
wordt. Een bezwete, roodge-
bakken menigte zingt echter
altijd traag, omdat zij geen
haast heeft met. het lied uit
te krijgen en weet dat de fan
fare zwijgend op haar wach
ten zal aan de eindstreep.
Zo werd de hemel bestormd
om zijn zegen te geven aan de
goede zaak. De hemel zou een
hart van steen moeten hebben
als hij zijn welwillende mede
werking zou weigeren bij zo
veel aandrang doch met het
klimmen der jaren ben ik mij
toch bewust geworden van een
beklemming en een twijfel
ten aanzien van de doeltref
fendheid dezer massale sme
kingen.
Het is namelijk gaandeweg
tot mij doorgedrongen, dat er
door die grote zilte menigten
op de grasvelden nooit echt
tot de hemel gesmeekt werd.
Zij aten ijsjes, transpireerden,
snauwden hun kinderen af,
sliepen >f bliezen valse noten.
Misschien waren de zwarte
mannen op de katheders de
enigen die smeekten doch
zij smeekten enkel om beluis
terd te worden, om geprezen
te worden vanwege hun
woordkeus en zinsbouw of om
hun talent tot het vergaren
van zoveel mensen onder zul
ke zinloze argumenten.
Deze massale betogingen
werden opgezet met de duide
lijke bedoeling de hemel een
genoegen te bereiden en in een
gunstige stemming te brengen,
teneinde meer kans op inwil
liging 'an bepaalde wensen
te hebben. Doch ik vraag mij
ernstig af, of die hemel zo'n
exceptioneel genoegen heeft
geschept in de aanblik van die
kleverige menigten, waarvan
de leden hun best deden er zo
onestetisch mogelijk uit te
zien. Zou de hemel ontroerd
gezegd hebben: „Zoiets kun
nen wij niet over onze kant
laten gaan daar moeten wij
iets aan doen. Laten wij maar
eens noteren welke organisa
ties daar bijeengeplakt staan
en zorgen dat zij een extra
toevloed van werklustige le
den krijgen"? Of: „Die man
spreekt zo mooi, dat wij onze
oorspronkelijke plannen enigs
zins zullen moeten wijzigen en
de loop der gebeurtenissen
een kleinigheid zullen ombui
gen. teneinde hem zijn zin te
geven."
De hemel is, naar het mij
lijkt, toch niet een wispeltu
rige en behaagzieke oude man,
die zich zo graag eens laat op
wrijven en dan zijn spelletje
goedgunstig verandert ten
gunste van de opwrijvers?
Was het werkelijk een trots
genoegen voor de hemel, zo
veel mensen onder één bord
papieren wens bijeen te zien?
Of zou die hemel wellicht al
die mannen, vrouwen en kin
deren onder de wapperende
vaandels apart hebben bezien
met één oog dicht, om te oor
delen over de vraag wat hun
deel van het leven zou zijn?
Er is, meen ik, een kleine
doch sterke waarheid, die de
organisatoren van gewijde be
togingen over het hoofd zien:
namelijk deze, dat men voor
het oog van de hemel nooit
mensen aan elkander kan
plakken tot een imposant ge
heel, doch dat zij altijd, in
eenzaamheid of in massa, en
kelingen blijven en apart
worden bezien. En is het
eigenlijk niet een gebrek aan
respect voor de intelligentie
van de hemel, hem te vragen
dingen te doen in zijn eigen
belang? Het is alsof de orga
nisatoren van hemelbestor
mende congressen en manifes
taties tot zichzelf gezegd heb
ben: „Wij zullen zoveel men
sen bijeenbrengen als de he
mel nog nooit gezien heeft en
zoveel stemmen tegelijk laten
klinken, met muziek en al, dat
de hemel van schrik ja zegt
->p alles wat wij vragen."
En zij weten niet, hoeveel
miljarden die hemel al bijeen
gezien heeft van het begin
der tijden en hoeveel mil
jarden stemmen al geklonken
hebben en iedere seconde
klinken en. hoeveel vrome
wensen worden geuit, die de
hemel in alle eeuwigheid reeds
heeft vooruitgezien en ge
schapen.
Zij weten evenmin, hoe al
die miljarden altijd, door hun
hele leven heen, alleen en
senzaam zijn gebleven met be
trekking tot de hemel. Als de
hemel een ijdel en beïnvloed
baar mens was, zouden wij
hem niet ontactischer kunnen
benaderen dan zoals wij
doen: met indrukwekkende
grootheden van ons eigen
maaksel, samengeraapte men
sengroepen en kopermuziek.
Wij benaderen hem alsof wij
dingen weten en wensen waar
aan hij nooit gedacht heeft:
wij vragen hem zoals wij een
kindse oude van dagen zacht
jes herinneren aan mogelijk
heden die hij heeft vergeten.
Wij stichten organisaties en
groeperingen met statuten en
reglementen op deze of gene
grondslag en bieden het pak
ket onzer spitsvondigheden
met een fier glimlachje aan
de hemel aan: ziedaar, zó
moet het en geef er nu maar
snel uw zegen aan. Het is niet
zo erg dat wij het zelf hebben
moeten doen, maar nu ook
geen tegenwerpingen meer.
En op de maat der fanfares
stijgt onze compacte eigen
waan van bordpapier omhoog
en men zou daarboven wel
stokkedoof moeten zijn om
niet per omgaand de vrucht
bare zegen terug te zenden.
Zo zijn veel schone zondag
middagen verknoeid op een
doelloos grasveld, terwijl de
koele bossen en klaterende
waterstromen lokten. De he
mel moge weten, dat ik pre
sent was bij al die vragers
rondom de katheder, die vroe
gen op de maat en eenstem
mig riepen wat zij wilden.
Doch wellicht had diezelfde
hemel mij beter kunnen zien
als een eenzaam stipje aan de
wijde groene oever van de
beek, terwijl in het glinsteren
de water hij en ik ons
samen spiegelden....
De volkstuintjes
Het was voor mij altijd één van de at
tracties van het treinreisje naar Amster
dam. Vlak voor we het Amstelstation na
derden, ging ik rechts in de rijrichting op
de uitkijk zitten want daar kwamen we
erla.ngs, langs het volkstuintjescomplex.
Huisjes, hekjes, vijvertjes, zonnewijzers,
tuintjes. Het was haast een symbool. De
drang naar het strikt eigene, persoonlijke
van de, in zijn leefruimte beknotte, stads
mens, die geklemd zit tussen de muren
van zijn eenvormige etage aan de eenvor
mige straat in zijn eenvormige stadswijk.
Op het 20 bij 10 metende lapje grond even
builen het Amstelstation kon en mocht hij
zich onderscheiden van de kudde. Alle dro
men die hij ooit had, alle wensen naar
een omgeving anders dan die in de Derde
Pieter Pot-Dwarsstraat 136H 3X bellen,
wist hij op vaak aandoenlijke wijze te
comprimeren op dat kleine brokje aarde.
Hij maakte er een bloemenhof van, vol-
viooltjes, gladiolen en muurbloemen, met
paadjes ertussen en ergens een kabouter
die een kruiwagentjes vol oostindische
kersen voortkruide zonder ooit een stap
verder te komen, en aan het eind, als be
kroning: het Huisje. Een met zorg en ge
voel in elkaar geknutseld droomhuis. Dro
men.
Ieder huisje, ieder tuintje sprak ervan.
Sommigen spraken de taal van de weidse
droom: 't kleine houten huisje kreeg tran
sen en een windwijzer en een klokkestoel-
tje op het dak. Sommigen waren de vorm
gegeven droom van het moderne bunga-
lowideaal: laag, breed en naar verhou
ding, grote tot de vloer reikende ramen
met een iets hellend dak erboven. Daar
lag een grasveldje voor, omzoomd door
een zacht glooiende border. Anderen had
den de hang naar het knusse, het roman
tische. Dan werd het een prieelachtig
bouwsel, met wingerd begroeid en een pun
tig dakje erop en daar werd de illusie
voltooid door een wit groen geschilderde
duiventil en een taxishaagje. Er waren de
boerderijtjes, met hartvormig uitgesneden
luiken, een regenton opzij en een, uit twee
delen bestaande voordeur. Daar hoorde een
bedje sla bij, drie vruchtbomen, het rij
tje brutale rabarber planten en de muis-
kolven. Ieder hoog boven de hermetisch
afgesloten aarde levend en om andere dun
naar mensen, asfalt en benzinelucht
vechtend stadsbewoner voelde zich op zijn
perceeltje onder de rook van het Amstel
station, de grootgrondbezitter, de landeige-
verkleinde schaal. En nu worden al deze
naar. En was dat ook, zij het op sterk
droomweréldjes vernietigd. Ze moeten
weg. Waarom? Ik weet het niet. Ik zit
alleen maar eens per maand achter het
treinraampje en zie nu, eind mei, de des
tructie in volle gang. De grootste .helft van
de bouwwerkjes is al afgebroken. Wat
fundamenten is al wat rest. De aarde, de
tuinen, daar waar eens de floxen bloei
den en de goudsbloemen, weelden van
kleur, geur en vrijheid, trotse symbolen
van het andere leven van de mens uit de
Derde Piet Pot-Dwarsstraat, is woest en
ledig. Rommelige hopen van opgeworpen
zand, uitgerukte pollen en ontwortelde
boompjes. Het lijkt of er moedwillig ruw
te werk is gegaan bij de ontruiming.
Rancune? Men fluistert in de trein dat
er flats zullen komenEen kleine, lief
devol gebouwde en zorgzaam onderhouden
wereld wordt weggevaagd en zal plaats
maken voor een andere van rationele, on
persoonlijke, fantasieloze kuddeverblijven.
Het is een gevoelloze, wrede, maar waar
schijnlijk noodzakelijke ruil.
Cri Stellweg
Het mag. Gedelegeerden van westelijke
patroonsbonden hebben vandaag op de
44ste internationale arbeidsconferentie in
Genève zonder verzet een besluit van
de raad van beroep aangenomen, waar
in werd bepaald dat communistische
gedelegeerden in de technische com
missies mogen worden benoemd. De
beslissing van de raad was definitief en
schijnt een einde te hebben gemaakt
aan de eeuwige strijdvraag in Wester
se kring of communisten van de com
missies deel kunnen uitmaken.
Meisje. Te Sirnitz in Karinthië (Oosten
rijk) is een meisje van twaalf jaar moe
der geworden. Haar kind, een jongetje,
woog drie kilogram. De vader is 18
jaar.
Spionnen. In Praag is woensdag officieel
bekendgemaakt, dat in Tsjechoslowakije
drie agenten van de Amerikaanse ge
heime dienst, die voorzien waren van
valse identiteitspapieren, zijn gearres
teerd.
Robot aan bed. Volgens een Britse medi
cus zal het in de toekomst mogelijk wor
den, dat elektronische breinen de taak
van een huisdokter overnemen voor wat
betreft het stellen van gewone diagno
ses. Een huisdokter stelt een diagnose
vast aan de hand van wat hij zich her
innert uit zijn medische opleiding en zijn
tekstboeken, aldus deze medicus, maar
deze boekenwijsheid kan volgens hem
ook opgestapeld worden in een elektro
nisch brein, dat daaruit dan ook een
diagnose zou kunnen samenstellen.
Terug. In de Noordzweedse ertsstad Kiru-
na is de winter teruggekeerd. De tem
peratuur daalde er woensdag tot het nul
punt en des avonds laat lag de stad on
der een sneeuwdek.
Bluffer. Robert Schneider, de kampioen
bluffer van de laatste jaren, die zich
met allerlei valse papieren en titels wist
op te werken tot hoofd van de psycho
logische dienst van het Westduitse leger,
is het afgelopen weekeinde ontslagen uit
de gevangenis van Aken. Hij had twee
derde uitgezeten van de straf van drie
jaar en tien maanden, waartoe hij in
1958 werd veroordeeld wegens het ver
valsen van documenten, die hem het
recht gaven zich doctor in de psycholo
gie. psychiatrie en medicijnen te noe
men.
Beschuldiging. De rooms-katholieke pries
ter pater Maksvmilian Waskiewicz is
voor de rechtbank in Warschau be
schuldigd van „inbreuk op de gewe
tensvrijheid" De priester uit het dorp
Koerdwanowo nabij Warschau zou mo
rele druk hebben geoefend op kinderen,
die zondag niet naar de kerk gingen. In
ziin preken zou de priester lasterlijke en
obscene woorden hebben gebruikt ten
aanzien van een onderwijzeres, die niet
in god geloofde.
