WEG EN WIEL.
In de vishal en op zee
Zweden heeft maar één duidelijk
gebrek: aan mensen
Plan voor ontwikkeling der
drie noordelijke provincies
Caravans over de Gotthard
Automatische choke
Bij hitte dreigt „vapour lock"
Koolaanslag bevordert „dieselen
6
Welvaart en ruimte
maken het tot een
goed emigrati'eland
Posities sleepboten van
bureau Wijsmuller
„Noordholland" brengt
tanker naar Hongkong
Dieven aangehouden
Opstellingen van
VSV en EDO
Groot tekort aan kamers
voor studenten in
Amsterdam
Kerkelijk Nieuws
Kort nieuws
WOENSDAG 10 AUGUSTUS 1960
Aanvoer van dinsdag
Dinsdag werden aan de IJmuidense vis-
afslag in het totaal 3600 kisten vis aange
voerd. Hiervan waren 50 tong en tarbot,
9 tongschar en schartong, 160 schol, 1 schar,
50 bot, 1455 haring. 545 makreel, 770 schel
vis, 120 wijting, 485 kabeljauw en gul,
5 haai en 20 diversen.
Prijzen van dinsdag
In guldens. Per kilogram: grote tong 4,20
tot 4,10, grootmiddel tong 3 tot 2,70, klein-
middel tong 3,60 tot 3,20, kleine tong I 3,60
tot 3,30, kleine tong II 3,40 tot 3,10, tarbot I
2,70 tot 2,20, zalm 4,90.
Per 50 kilogram: tarbot II 124, tarbot IV
72, kleine tongschar 26 tot 24, grootmiddel
schol 60, kleine schol I 58, kleine schol II
38 tot 10, schar 27, bot 10 tot 8, verse ha
ring 21,20 tot 11, makreel 16,40 tot 2.60,
grote schelvis 57 tot 55, grootmiddel schel
vis 47 tot 44, kleinmiddel schelvis 44 tot 39,
kleine schelvis I 41 tot 37. kleine schelvis II
30 tot 8, wijting 19 tot 10, grote gul 40 tot
27, middel gul 30 tot 28, kleine gul 13 tot
10, kleine haai 22.
Per 125 kilogram: grote kabeljauw 292
tot 98.
Besommingen van dinsdag
KW 46 f 3.880, KW 33 f 4.100, KW 24
3.810, KW 136 f 4.250, KW 134 f 2.680.
KW 57 f 2.710, KW 117 f 5.080, KW 4
f 9.700, KW 99 f 9.170. KW 155 2.900.
SCH 27 11.649, SCH 117 5.899, VL 16
f 2.292. -
Aanvoer van woensdag
Zes trawlers, vijf loggers en twee kotters
zoi-gden vanmorgen voor een aanvoer van
6575 kisten vis, 1250 kilogram tong en 1200
stijve kabeljauwen. Van deze kisten waren
450 schelvis, 400 wijting, 440 gul en kabel
jauw, 40 koolvis, 3420 haring, 130 kleine
kisten haring, 1525 makreel, 65 schol,
220 diversen.
De KW 121 (26 juli) kwam aan de markt
met 80 kleine kisten haring, 90 wijting,
10 schelvis, 650 haring, 100 makreel en
50 stijve kabeljauwen. De KW 122 (26 juli)
loste 360 haring, 80 makreel en 70 varia.
De KW 32 (29 juli) had aan boord 75 wij
ting, 30 schelvis, 20 gul en kabeljauw, 755
haring. 210 makreel en 10 varia. De RO 27
(30 juli) verzorgde de aanvoer van 80 schel
vis, 10 gul en kabeljauw, 50 haring, 400
makreel, 10 varia en 200 stijve kabeljau
wen. De Johannes Polderman (1 augustus)
liep binnen met 50 kleine kisten haring,
15 wijting, 175 kabeljauw en gul, 40 kool-
vis, 50 haring, 325 makreel, 10 varia en
540 stijve kabeljauwen. De KW 124
(2 augustus) kwam aan de markt met 10
wijting, 90 schelvis, 200 gul en kabeljauw.
40 makreel en 10 varia. De VL 7 (26 juli)
loste 35 wijting, 25 schelvis, 15 gul en ka
beljauw, 500 haring, 170 makreel, 5 varia
en 25 stijve kabeljauwen. De VL 121
(28 juli) voerde aan 10 wijting, 25 schelvis,
5 gul en kabeljauw, 855 haring, 100 ma
kreel en 5 varia. De IJM 54 Swift (1 juli)
had aan boord 50 wijting, 200 haring, 100
makreel en 400 stijve kabeljauwen. De
WR 25 (1 augustus) loste 115 wijting, 15
schelvis, 150 kabeljauw en gul en 35 varia.
Prjjzen van woensdag
In guldens. Export: grote regels kabel
jauw 90125, kleine rijen kabeljauw 48
57, kisten kabeljauw 90124, grote schel
vis 4556, grootmiddel schelvis 4553,
grootmiddel tong 44.60, kleinmiddel tong
4—4.40, tong I 3.80—4.10, tong 2 3.10—3.30,
grote tarbot 2.503.
Binnenland: grote gul 4555, middel gul
2836, torren 816, zwarte koolvis 84
102, kleinmiddel schelvis 4452, pennen
4250, braad 2031, wijting 1529. schol
2 38—45, schol 3 16—27, grote tong 4.40—
4.60, haring 1417, makreel 1216.
Besommingen van woensdag
Johannes Polderman f 18.900, KW 121
15.200, KW 32 16.200, KW 124 9.800,
KW 122 8.350, RO 27 12.600.
Op zee
Het was goed weer om de noord. De
trawlers boekten ongeveer dezelfde vang
sten als de dag tevoren, namelijk 120 tot
250 manden haring, makreel, schelvis en
kabeljauw per etmaal. De Elie Chénévière
ving in een trek 25 manden schelvis en 20
stijve kabeljauwen. De Postboy deed een
trek van twee pakjes, de Thorina eveneens,
de Beatrice een trek van 50 manden haring
en de Oceaan 5 een trek van 70 manden
haring.
De loggers en kotters op het Zand vin
gen slechts 60 tot 80 manden hoops per
etmaal. Ook de loggers en kotters voor de
kust vingen niet veel, namelijk 50 tot 70
kilogram tong en 10 tot 15 manden schol
en wijting per etmaal.
De Golfstroom is weer naar zee vertrok
ken.
Haringvangsten
KW 9 met 10 kantjes, KW 23 met 12,
KW 25 met 10, KW 54 met 1, KW 140 met
50, KW 147 met 20, KW 20 met 10. KW 41
met 17, KW 78 met 2. KW 43 met 19, KW
44 met 1, KW 85 met 20, KW 97 met 14,
KW 45 met 5, KW 127 met 10, KW 48 met
46, KW 37 met 2, KW 163 met 2, KW 74
met 60, KW 40 met 25, KW 176 met 75,
KW 135 met 50. KW 141 met 35. Geen
vangst: KW 2, KW 6, KW 7, KW 16, KW 47,
KW 138, KW 15, KW 110, KW 18, KW 67,
KW 95, KW 130, KW 151. Gemiddelden:
Scheveningen 8 kantjes, Katwijk 8 kantjes.
Voor donderdag
Voor de donderdagmarkt is thuisstomend
de IJM 15 Emma met 170 schelvis, 190 ha
ring, 190 makreel, 120 gul en kabeljauw,
30 varia, 40 stijve kabeljauwen, 70 kleine
kisten haring en 70 kleine kisten makreel.
Verder wordt verwacht de Elie Chéné
vière met onbekende vangst.
Scheveningen
In Scheveningen is vanmorgen geen
verse vis aangevoerd, wel 40 kantjes groe
ne haring en 50 kantjes steurharing.
Een uitvinder in de Duitse stad Darm
stadt heeft een „verkiezingsmachine"
geconstrueerd. De kiezers krijgen bij
het betreden van het stemlokaal een
penning, welke zij in de machine moe
ten werpen. Een druk op de knop bij
de partij van hun keuze doet hun stem
automatisch registreren.
De perfectionering van de oorlogvoe
ring gaat steeds verder. Het Ameri
kaanse leger heeft nu aan de pers en
kele speciaal voor de mariniers ont
worpen „land en zee" uitrustingen ge
toond: Links een soldaat met een licht
gewicht vlammenwerper. De man
draagt een speciaal pak. Rechts toont
een marinier een lichtgeivicht anti
tankwapen, dat wel wat lijkt op de
Bazooka, maar dan beduidend korter
in uitvoering.
(Van onze medewerker in Scandinavië)
Tweehonderdduizend ledige arbeidsplaat
sen tellen thans de Zweedse overheids
diensten en industriële bedrijven. Ondanks
een lage sterfte, ondanks een emigratie-
politiek, die jaarlijks tienduizenden men
sen toestaat op bepaalde voorwaarden bin
nen te komen, blijft Zweden een onderbe-
volkt land, dat vrijwel lege op redelijke
afstand van grote bevolkingscentra gele
gen provincies kent, in goede klimaatzones.
Er is niettegenstaande de aanwezigheid
van voortreffelijk technisch onderwijs,
waar veel jonge mensen voor te vinden
zijn, een chronisch gebrek aan ingenieurs,
vooral in het noorden des lands, aan artsen
chemici, verpleegsters. Een tekort aan
ambtenaren en onderwijzers en een
schreeuwend tekort aan politie-agenten.
De snelle, technische, sociale en econo
mische ontwikkeling, waar het nu levende
geslacht getuige van geweest is, heeft in
Zweden honderdduizenden een auto, ieder
een telefoon, tallozen een t.v.-toestel, een
De sleepboot Noord-Holland is dinsdag
in Singapore aangekomen met het Pana
mese vrachtschip Metropolitan op sleep
touw.
De Zeeland wordt vandaag in Genua
verwacht met een stoomschip van Mon
treal.
De Utrecht ligt nog steeds in Honkong,
waar zij op 3 augustus met een tanker uit
Singapore aankwam.
De Cycloop vertrok op 31 juli vanuit
Lagos naar zee. Een dag later vertrok de
Friesland uit die plaats naar zee.
De Titan is sinds 6 augustus onderweg
van Wilmington (V.S.) naar Liverpool met
een Libertyship.
De Hector, Simson en Nestor zijn in
IJmuiden gestationeerd.
De Stentor is maandag uit Scheveningen
naar zee vertrokken na twee loggers naar
deze plaats gesleept te hebben.
Nadat de zeesleepboot Noordholland van
bureau Wijsmuller te IJmuiden de Pana
mese boot „Metropolitan" naar de haven
van Singapore had gesleept, is de zeesle
per vandaag met een tanker bestemd voor
de sloop, naar Hongkong vertrokken. De
Noordholland heeft de Metropolitan na
vier dagen trekken op 4 augustus vlot ge
kregen, nadat de Panamees was gestrand
in de straat van Malakka. Na de vlottrek-
king vertrok de Noordholland naar Singa
pore, maar halverwege moest het schip
omdraaien, omdat de Panamees ander
maal in moeilijkheden was geraakt. Dit
keer dreef het stuurloos rond. Opnieuw
maakte de Noordholland vast en sleepte
hét schip naar Singapore.
De Velsense politie heeft een 37-jarige
arbeider uit Amsterdam bij een der toe
gangen tot 't hoogoventerrein te IJmuiden
aangehouden. Hij was in bezit van ander
half kilo oud-koper. De man bekende te
genover de politie het koper te hebben
weggenomen. Bij het wegnemen van twee
balen cement van een bouwwerk aan de
Middenduinerweg te Santpoort werden
door de politie gisteren 2 betonvlechters
uit Haarlem betrapt. De politie heeft tot
slot aangehouden twee IJmuidenaren, een
26-jarige schipper en een 22-jarige vis-
knecht, die in de nacht van zondag op
maandag hadden ingebroken in een vis-
tent aan de Kennemerlaan te IJmuiden,
waaruit zij paling hadden meegenomen.
VSV, dat vanavond een vriendschappe
lijke wedstrijd speelt tegen EDO, zal in de
volgende opstelling in het veld verschijnen:
doel: Geerlofs, achter: Schoon en Brom;
midden: Versluys, Van Gerven en Uniken:
voor: Den Dolder, André, Fahrentiorst,
Jager en Heymans.
EDO speelt in de volgende opstelling:
doel: Van der Berg; achter: Petterson en
Behrends; midden: Belfroid, Arnoldi en
Koenen; voor: De Wilde, Van Oort, Plai-
zier, Koek en Kleyn. De wedstrijd begint
om half zeven.
Twee jaar geleden hebben de colleges
van Gedeputeerde Staten van Groningen,
Friesland en Drente aan de door hen en
uit hun midden gevormde bestuurscom
missie „Noorden des Lands" opdracht tot
samenstelling van een ontwikkelingsplan
voor het noorden des lands gegeven.
Dit ontwikkelingsplan is thans in concept
verschenen. In de toelichting wordt o.m.
gezegd dat een samenspel van factoren er
toe heeft geleid, dat de ontwikkeling van
de drie noordelijke provincies tot nu toe
geringer is geweest dan zij had kunnen
zijn. De trage groei werd in het ver
leden vooral veroorzaakt door de excentri
sche ligging van het gebied, welke nog
werd geaccentueerd door de slechte ver
bindingen. Industriële investeringen kwa
men daardoor onvoldoende tot stand en de
landbouw bleef overheersen. De werkloos
heidspercentages in het noorden zijn steeds
een veelvoud van de nationale percenta
ges.
De achterstand, die geleidelijk in het
noorden is ontstaan, springt ook op het
terrein van de sociale en culturele voor
zieningen steeds meer naar voren. Zo is
er een bijzonder groot aantal krotwonin
gen, hetgeen de neiging tot migratie ver
sterkt. Het welvaartsverschil tussen het
noorden en overig Nederland komt ook in
de inkomens tot uitdrukking. Het gemid
deld inkomen per inwoner is in het noor
den lager en wordt in verhouding steeds
lager.
De industrialisatie is in een aantal stre
ken op gang gekomen. Daarmee kwam
ook het sociale en culturele leven tot nieu
we bloei. De gunstige potenties van het
gebied vragen stimulering door een aan
tal betrekkelijk beperkte maatregelen, die
in het ontwikkelingsplan zijn vermeld.
Indien deze stimulerende maatregelen
achterwege blijven moet men aannemen
dat de vertrekoverschotten hoog blijven.
Het migratieverlies wordt in dit geval voor
de periode 1960-1980 op rond 200.000 perso
nen geraamd. De uitvoering van het ont
wikkelingsplan kan het vertrekoverschot
beperken tot ca. 75.000 personen.
Van de totale mannelijke beroepsbevol
king in deze provincie is 31 percent in de
landbouw werkzaam: dit is meer dan het
dubbele van het landelijk percentage, dat
14 percent bedraagt. In de periode 1960-'80
wordt voor de land- en tuinbouw met een
daling met 23.000 arbeidsplaatsen rekening
gehouden. Desondanks zullen in deze sec
tor belangrijke investeringen moeten wor
den gedaan.
Voor de studenten aan de beide univer
siteiten in Amsterdam is dringend behoef
te aan circa 1000 kamers. Op het ogenblik
zijn er circa 200 beschikbaar, die aan rede
lijke eisen van ligging, grootte en huur
prijs voldoen.
De praktijk heeft uitgewezen dat veertig
a vijftig procent van de eerstejaars stu
denten een kamer behoeven. Voor het ko
mende studiejaar worden 2000 eerstejaars
verwacht.
De ouderejaars slagen er als regel in
zelf een kamer te vinden, al meent de
A.S.V.A. dat een derde deel daarvan nau
welijks aan de minimumeisen voldoet.
De A.S.V.A., die 10.000 studenten verte
genwoordigt, doet een dringend beroep op
de Amsterdamse burgerij kamers beschik
baar te stellen.
Ned. Herv. kerk
Bedankt voor Jutrijp-Hommerts A. P.
Nauta te St. Johannesga (Fr.) voor het
beroep van de generale synode als pred.
voor Oostelijk Flevoland J. Muurling te
Heerde.
WEEKABONNEMENTEN
dienen uiterlijk op woensdag te worden
betaald, daar de bezorgers op donder
dag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE
zomerhuis, een motorboot, een koelkast en
aan iedereen werk gebracht. De Zweedse
vloot vaart met veel vreemd personeel,
Zweedse boerderijen gaan in Deense, Fin
se of Baltische handen over, Duitse dienst
meisjes voelen zich aangetrokken door de
welvaart, Italianen werken in kogellager-,
auto- en pneumatische borenfabrieken,
Hongaarse vluchtelingen als land- of bos-
arbeider, als oogarts, tolk of vliegtuigcon
structeur, Finse houtvlotters bevolken de
bossen, Deense kelners en Nederlandse
musici vindt men in de grote hotels. Er
zijn vele mensen met vluchtelingenpassen
het land binnengekomen, zij hebben voor
rang. Veel Oostduitsers, Polen, Balten,
Joden verkozen de vrije lucht boven de
heilloze Heimat. Vrijwel allen zijn goede
Zweedse staatsburgers geworden, die
draaibanken, mijnboren of schrijfmachines
bedienen of die als leraar, wegwerker of
dansmeester een broodwinning vonden.
Wij zagen en hoorden vier jaar geleden
in het restaurant „Hamburger Börs" in
Stockholms centrum een paar jonge men
sen optreden met liedjes bij de guitaar en
ofschoon zij een Scandinavische taal spra
ken, was ons kleine gezelschap het er over
eens, dat zij misschien een Deense, maar
hij een Nederlander moest zijn. Bij infor--
matie kregen we gelijk. „Een Hollandse
baron", zei de kelner eerbiedig. Het waren
Nina en Frederik, waar toen nog niemand
van gehoord had.
Ja, men kan in Zweden, net als overal,
mislukken, maar men kan er ook snel car
rière maken. In vroeger eeuwen v/isten de
Nederlanders dat wel. Geziene geslachten
dragen er Nederlandse namen. In latere
jaren is dat wel eens anders geweest.
Waaraan moet een land eigenlijk vol
doen om er heen te gaan, om thuis alle
schepen achter zich te verbranden en vol
vertrouwen te trachten een nieuw bestaan
op te bouwen?
De eerste voorwaarde is: dat het land
een hoger welvaartspeil moet bezitten dan
het moederland anders kan men in de
meeste gevallen beter thuis blijven. Vol
doet het land aan deze voorwaarde, dan
is daarom het percentage mislukkingen
laag. Men moet geen steun van thuis meer
nodig hebben, snel op eigen benen kun
nen staan. Daartoe behoort, dat de socia
le voorzieningen goed moeten zijn want
dat zijn zij thuis ook (zodat men niet
straatarm wordt als men eens wat lang
durig een dokter nodig heeft) en ten twee
de, dat de economische positie van het
land en de waarde van de munt stabiel
zijn.
Welnu Zweden heeft sinds 1939 geen
werkloosheid van betekenis gehad. Het
heeft voorbeeldige sociale wetten, die ver
der gaan dan de Nederlandse, goed onder
wijs, behoorlijke woningtoestanden, een
stabiele economie en een zeer hoog wel
vaartspeil. De waardevermindering van de
Zweedse kroon, de inflatie, is er ongeveer
even groot (3,4 percent) p. j.) als die van de
Nederlandse gulden (2,5 percent). Er is
dus wel overbesteding. Er wordt nogal
wat aan vermakelijkheden en luxe van al
lerlei aard uitgegeven niet het minst
aan alcoholica.
Maar wie serieus leeft, kan er veel be
reiken. Wij bezochten een jong gezin dat
vijf jaar geleden uit Nederland was geko
men. Hun bagage bestond uit veel goede
wil. De jonge man, in de metaalbranche
werkzaam, heeft een helder verstand, kun
dige handen en veel spaarzin. In deze vijf
aar heeft hij zich uit zijn sociale groep op
gewerkt en is nu patroon geworden. Hij is
nog jong en heeft 't leven nog voor zich. Zij
wonen in een nieuw huisje met een tuin
tje, en modern ingerichte keuken, parket
vloeren, koelkast, telefoon, auto. Het ge
zin van drie is tot vier leden uitgebreid:
een aardig jongetje en een lieftallig meis
je komen druk Zweeds klappend op de be
zoeker toelopen. Het Zweeds is wel en niet
hun moedertaal, de ouders leren van hun
kinderen. Het is een harmonisch milieu,
de kinderen groeien op in hoge reine lucht.
Merkwaardig dat hun grootste zorg be
staat uit de vraag of zij over een paar jaar
hun Nederlandse nationaliteit moeten prijs
geven. Nu kan dat gelukkig nog niet, er
staat zeven jaar voor als men Hollander
is. Hadden we zeiden zij maar een
wetgeving als de Zwitsers, die nooit hun
nationaliteit verliezen, zelfs niet als ze in
een vreemde krijgsdienst gaan.
Als de bevoegde autoriteiten enquetes
zouden instellen onder zulke mensen, die
de sprong van hun leven zonder hulp van
emigratiediensten, zonder subsidie en zon
der voldoende talenkennis gewaagd heb
ben, zou er wellicht leerrijk materiaal te
voorschijn komen.
Wij spraken met een provinciaal land
bouwdeskundige en vroegen hem: „Hebt
u bezwaar tegen het overnemen van boer
derijen door Nederlandse boerenzoons?"
„In het minst niet" was het antwoord,
„maar ze doen verstandig met eerst eens
één of twee jaar bij een Zweedse boer te
gaan werken om het klimaat en de bodem
van de streek te leren kennen alvorens
tot aankoop over te gaan."
We vroegen een garagebedrijf houder:
„Hebt u voldoende mensen?" en kregen
ten antwoord: „Ik heb personeel van al
lerlei landaard tot Noren toe maar
als u me aan een paar goede monteurs
kunt helpen, dan graag".
99
Juist in de warme maanden komt het nog wel eens voor dat na het afzetten van
het contact in de auto de motor blijft doordraaien; een werking die dan gepaard
gaat met een vreemd „geklop" en „gebonk". Dit noemt men het zogenoemde „na-
dieselen" en behalve een vermoedelijk ontregelde ontsteking, spelen temperatuur
en vooral ook vervuiling van de motor een rol bij deze ongewenste nawerking van
de motor. Ondanks het feit, dat de smeeroliën tegenwoordig de verbrandingskamer
nagenoeg schoon houden en de brandstoffen volledig dienen op te branden, treedt
er toch nog koolafzetting op. Het zijn de gloeiende puntjes van de koolafzetting,
die zorg dragen voor de ontsteking van het. benzineluchtmengsel, ook al is de
elektrische ontsteking via de bougies stopgezet. Door de compressie van het nog
aangezogen mengsel wordt dit warm, hetgeen gevoegd bij de warme motor dan tot
zelfontsteking leidt, waarop de benzinemotor aan het „dieselen" gaat. Indien dit
dieselen aanhoudt kan men met ingeschakelde versnelling en met. ingetrapte voet-
rem de koppeling voorzichtig op laten komen. Mits dit met de nodige soepelheid
gebeurt, kan dit paardemiddel weinig kwaad. In elk geval komt de motor daardoor
tot stilstand.
Naar aanleiding van de onzekerheid, die er bij verscheidene caravanbezitters
heerste omtrent een „verbod" om met caravans de Gotliardpas over te trekken
heeft het Nationaal Zwitsers Verkeersbureau zich met de betreffende instantie in
Zwitserland in verbinding gesteld. Men vernam, dat er alleen een verbod bestaat
voor de zogenaamde Amerikaanse caravans, die als regel breder zijn dan 2.50 me
ter en langer zijn dan 10 meter en op vier wielen staan. Tweewielige caravans
mogen over de Gotthardpas rijden. Aangeraden wordt echter dit zo vroeg of zo
laat mogelijk op de dag te doen, dan wel de caravan (en eventueel ook de auto)
per spoor door de Gotthardtunnel te laten vervoeren.
De belangrijkste verbetering van de vele, die Volkswagen onlangs in een nieuw
model heeft aangekondigd, is ongetwijfeld de nieuwe carburateur met zijn automa
tische choke, in plaats van de tot dusverre gebruikelijke met de hand bediende
luehtklep. De ehokekabel is dus vervallen. De automatische regeling van de lucht-
klep geschiedt met een thermostaat en door middel van vacuum in de zuigleiding.
De thermostaat reageert op de buitentemperatuur, zowel als op de temperatuur
van een ingebouwde verwarmingsspiraal, die bij inschakelen der ontsteking elek
trisch verwarmd wordt. Met deze inrichting wordt het stationair toerental aan
gepast aan de bedrijfstemperatuur van de motor. Bij het starten behoeft de be
stuurder alleen maar het gaspedaal even in te drukken om ervoor te zorgen, dat
de automatische choke in werking komt. Bij lage en middelgrote snelheden is het
Doorsnede-tekening van de nieuwe carburateur met automatische choke in de
Volkswagen. Betekenis van de cijfers: 1. Kogelklep in extra benzinetoevoer voor
hoge snelheid; 2. Remluchtsproeier met mengbuis; 3. Aanzuigbuis voor de extra
benzinetoevoer bij hoge snelheid; 4. Aanvoerbuis voor het benzinemengsel uit de
hoofdsproeier; 5. Bimetaalveertje; 6. Onderdrukkanaal; 7. Onderdrukzuiger voor
de startautomaat; 8. Onder drukaansluiting voor de stroomver deler.
benzineverbruik per kilometer aanzienlijk lager, dan voorheen. Bij een continu-
snelheid van 40 kilometer per uur gebruikt de nieuwe Volkswagen thans 1 liter
benzine minder en bij 60 kilometer per uur is de nieuwe sterkere motor een halve
liter zuiniger geworden.
Om de werkomstandigheden voor de motor in koude toestand te verbeteren,
krijgt fde carburateur bij een stationair en in een laag toerental draaien van de
motor warme lucht uit de linker verwarmingskast toegevoerd via een buigzame
slang naar het oliebadluchtfilter. In de aanzuigbuis van het luchtfilter is een met
een gewicht belaste klep aangebracht, die zo is ingesteld, dat bij laag toerental
warm en bij hoge toerentallen koude lucht wordt aangezogen. Deze inrichting kan,
indien de bedrijfsomstandigheden dit wenselijk maken, met een enkele handgreep
buiten werking gesteld worden. Door de toevoer van voorgewarmde lucht wordt
ijsvorming in de carburateur, die soms optreedt bij hoge vochtigheidsgraad van de
buitenlucht en temperaturen, die enkele graden boven het vriespunt liggen, voor
komen.
Het is vanzelfsprekend, dat een motor met sterk gecorrodeerde cilinderkop, fou
tief ingestelde ontsteking en met ketelsteen afgezette radiateur, tijdens hitte wel
dra in staking zal gaan. De zich altijd op ongelegen momenten voordoende damp-
belvorming (vapour lock) is nog altijd niet de wereld uitgeholpen. Deze narigheid
heeft men meestal als men een hete motor stilzet bijvoorbeeld voor een rood stop
licht bij wegenbouw of als men in een verkeersopstopping verzeild is geraakt. De
onder de wagen en vooral onder de motorkap heersende hitte is er oorzaak van,
dat de benzine in de leidingen verdampt en gasbellen vormt. Zelfs als de benzine
pomp goed functioneert, drukt ze alleen deze gasbellen tezamen, doch de brandstof
bereikt de carburateur niet meer. Nog erger wordt de situatie als de benzinepomp
toch al te weinig druk geeft, omdat de membraam of het aandrijvingsmechanisme
ouderdomskwalen vertoont. Dan kan zo'n storing soms wel een kwartier duren. In
zo'n geval is het aanbevelingswaardig de motorkap te openen, zodat de tempera
tuur onder de motorkap daalt.
Tegenwoordig zijn er nauwelijks auto's meer, waarvan de waterkoeling niet vol
doende is voor de heetste zomerdagen. Men moet er alleen op letten, dat men in de
juiste versnelling rijdt en dat het koelsysteem in orde is. Dit laatste kan men ge
makkelijk zelf controleren. De ventilateurriem moet zo sterk gespannen zijn, dat
men hem in het midden tussen de poelies nog één tot twee centimeter kan aan
drukken. Een blik op het koelwaterniveau en op het binnenste van de radiateurdop
is voldoende om vast te stellen, of het koelwater helder of roestbruin is. Bij koel
systemen die met overdruk werken, verdient het aanbeveling het vaak in de radia
teurdop gemonteerde ventiel te controleren. De rubberafdichting moet geen man
kementen hebben en de drukveer moet niet doorgeroest zijn.
Als de motor ondanks dit alles toch aan de kook raakt wat men eventueel aan
de waterthermometer, aan een borrelend geluid of aan de dampontwikkeling kan
vaststellen dan moet men hem in de vrijloop op een verhoogd toerental laten
draaien. Kies dit toerental zo, dat het oliedrukcontrolelampje uitgaat. Luchtge-
koelde motoren hebben van dit alles geen hinder. Toch kunnen ook deze oververhit
worden en schade aan lagers en cilinders krijgen. Op bergpassen treedt overver
hitting vooral dan op als men met een laag toerental en met de gaspedaal op de
plank rijdt. Het gelukt echter vaak een oververhitte motor door terugschakelen en
gas wegnemen weer op normale temperatuur te brengen.
Zweedse chemische bedrijven vragen
in Nederlandse bladen om deskundigen:
ook electrotechnische ingenieurs zijn er
hartelijk welkom. We spraken een man,
die er met wat handelskennis en een paar
niet zo gemakkelijk liggende agenturen
van Nederlandse fabrieken heen gegaan
was. Hij is er nu 7 jaar: hard werken
moet hij nog wel maar hij vindt het le
ven schoon want hij heeft succes gehad
en is een trede op de maatschappelijke
ladder gestegen.
In Jönköping hebben wij even gestopt
om een kaart te raadplegen. Er kwam een
man met twee kinderen op ons af. „Bent
u misschien de weg kwijt? Wil ik u even
helpen?" alweer een Nederlander een
technicus naar het bleek. „Bevalt het u
hier?" „Och, alles heeft zijn voor- en na
delen. Maar om één ding zou ik nooit te
rug willen, we hebben hier zo heerlijk de
ruimte!"
Inbreker van 16 jaar. Een 16-jarige
jongeman, die eind juli een inbraak pleeg
de in een kruidenierszaak in Groningen,
heeft zich bij de politie in Den Haag ge
meld toen hij de buit op twee cent na had
verbrast. Terwijl twee vrienden van 14 en
15 jaar voor hem op de uitkijk stonden,
drong hij de kruidenierszaak aan de ach
terzijde binnen en stal een paar duizend
gulden. De vriendjes kregen een paar
honderd gulden, kochten er speelgoed voor
en huurden bromfietsen. De 16-jarige in
breker ging met de rest van het geld va
kantie vieren in ons land. Toen het geld
op was meldde hij zich in Den Haag bij
de politie.
