Hammarskjoeld wil zo nodig de
Kongolese troepen ontwapenen
HET WEER
V.P.R.O. doet tweede stap in de
strijd om een nationale omroep
Planta-epidemie bedwongen,
Planta-mysterie nog niet
Brand aan boord, maar toch gered
Superslagerij
„DE IJMQND"
Grote afslag carbonade
Herziening van de
Warenwet?
Wetenschappelijk en gerechtelijk
onderzoek zal lange tijd vergen
VEILIGHEIDSRAAD BIJEENGEROEPEN
,iW Bolletje.'"
DONDERDAG 8 SEPTEMBER 1960
45e JAARGANG NUMMER 259
In de krant van heden:
H. S P E E
Rustig weer
Aan het strand
Indonesische commissie
bestudeert gevolgen van
breuk met Nederland
9 Na een tumultrijke zitting van het Kongolees parlement, bijgewoond
door Loemoemba maar niet door Kasavoeboe, heeft de grote meerderheid
ervan besloten de wederzijdse ontslagboodschappen tussen president en
premier „ongedaan" te maken. Loemoemba stemde vóór dit besluit ofschoon
hij in een voorafgaande rede alles had gedaan om het „verraad aan het
imperialisme van een deel der regering" aan te tonen.
de échte eierbeschuit
Amerikanen beheer-
sten het discuswerpen
Cees Koch kwam op
de laatste plaats
India-Pakistan wordt
de hockeyfinale
Geen brons voor Ben
Verhagen bij F.D's
Gebroeders d'Inzeo
wonnen goud en zilver
in springconcours
Thompson liep de
50 km het snelst
Japanners vooraan
bij het turnen
Om de discussies weer op gang te brengen
Het woord is aan...
Groot-Brittannië krijgt in
1964 Skybolt-raketten
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. 1 B "8?" «S ^^1 1 Ti8 "f" Verschijnt dagelijks beL zon- en feestdagen.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat. 9-1 uur. fTj ill il %l Bill I I I I 1 Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519. A JL Jl %JL JL %nJL JL VJ IssA Ja \sJL li franco per post 8,15. Losse nummers 12 et
H^to^d8 en aHe^" Si DAGBLAD VOOR V E L S E N -1] M U I D E N. SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING a" ,lï
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie» P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
Twee spectaculaire reddingen, vastgelegd op twee niet alledaagse foto's. Voor de
eerste belanden we in de Egyptische woestijn. Aan boord van een Zuid-Afrikaans
vliegtuig op weg naar Kairo brak brand uit. De piloot zette zijn toestel in de woestijn
aan de grond. De zesenzestig passagiers en vijf bemanningsleden konden zich net
op tijd in veiligheid brengen. Behouden kwamen ook twee broers uit de brand, die
uitbrak op hun motorkruiser enkele honderden meters uil. de kust van Miami. Een
helikopter van de kustwacht haalde hen op het nippertje van boord.
pag.
W eêrrapporten 1, 2
Uit het binnenland 2
Op de Praatstoel 3
Van Dag tot Dag3
Buitenlands nieuws 3
De Kleine Wereld3
In de Vishal en op zee 4
Uit stad en omgeving4, 5, 7
Kennemer Kruimels5
Agenda van IJ mond en Haarlem 7
Feuilleton 9
Horen en Zien 9
Kunst 9
Beeldverhalen 9
Economisch nieuws11
Beurs 11
Scheepsberichten 11
Olympische Spelen12, 13
Dit nummer bestaat uit
veertien pagina's
Advertentie
BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL 13439
IEIDSESIRAAT (Bli KONINGSPLEIN) AMSTERDAM Ttl. 223596
Advertentie
biedt u deze week
SCHOUDERCARBONADE kl. beentje
per 500 gram 1.88
RIBCARBONADE per 500 gram 2.18
HAASCARBONADE p. 500 gram 2.38
2 pond RUNDERLAPPEN 3.40
Pracht RIBLAPPEN p. 500 gram 2.28
Prima LAMS- en KALFSVLEES
voorradig.
VOOR DE BOTERHAM
100 gr. GELDERSE HAM
100 gr. GEBR. KALFSGEHAKT b9 ct>
PLEIN 1945 No. 53
Verwachting tot morgenavond:
Droog weer niet opklaringen.
In de komende nacht plaatselijk
mist. Dezelfde of iets hogere
temperaturen als vandaag.
Zwakke wind.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
Morgen droog en vrij zonnig
strandweer met zwakke veran
derlijke wind. Temperatuur in
de middag: ongeveer 18 gr. C.
Zeewater: 17 gr. C. Vooruitzich
ten Hoge drukcentrum komt
dicht bij ons land en brengt iets
warmer en perioden van mooi
strandweer.
DJAKARTA (UPI) De Indonesische
regering heeft een speciale commissie be
noemd, welke de problemen zal bestuderen
die voortvloeien uit het verbreken van de
diplomatieke betrekkingen met Nederland.
Tot voorzitter van de commissie is be
noemd de secretaris-generaal van het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken Soewito
Koesoemowidagdo.
Volgens het Indonesische ministerie van
Buitenlandse Zaken verblijven ongeveer
33.000 Indonesische burgers in Nederland
en in Suriname. Het aantal Nederlanders
in Indonesië bedraagt minder dan vier
duizend.
De Nederlandse burgers in Indonesië
hebben tien dagen extra gekregen om zich
te laten registreren bij de centrale oorlogs
administratie, aldus heeft het leger mee
gedeeld. Zij moeten zich nu hebben gemeld
vóór 15 september.
(Reuter) De Indonesische regering
heeft dertig voormalige Nederlandse zaken
genationaliseerd. Twaalf daarvan zijn
dochterondernemingen van de n.v Denis".
De maatschappijen waren reeds onder „re-
geringstoezicht" geplaatst.
Eerder deze week werden ook 22 voor
malige Nederlandse cultuurondernemingen
genationaliseerd.
De minister van Sociale Zaken en
Volksgezondheid heeft thans aan de
Commissie Warenwet verzocht, hem op
de kortst mogelijke termijn te advise
ren over de eventuele wenselijkheid van
een herziening, naar tekst en/of inhoud,
va*n de Warenwet en het Margarine
besluit, een en ander naar aanleiding
van de Planta-epidemie. Deze beide
wettelijke voorschriften bevatten thans
slechts algemene verbodsbepalingen
tegen het gebruiken of verwerken van
stoffen die „schadelijk voor de gezond
heid" zijn, maar noemen vrijwel geen
van die stoffen bij name, waardoor er
naar veler gevoelen, een gevaarlijke
lacune in de wettelijke bescherming
va*n de volksgezondheid bestaat. In het
buitenland en met name in Engeland
is de wetgeving aanmerkelijk „wa
terdichter". Daar is bijvoorbeeld de in
voer van bepaalde „verdachte" emulga-
toren reeds verboden, hoewel nog
geenszins wetenschappelijk vaststaat of
deze emulgatoren inderdaad een ziekte
verwekkende werking hebben.
Advertentie
die lekkere
shag
in de
handige
doos
95 cti
(Van een onzer redacteuren)
WAAROM staakte de (Duitse) Unilever in 1958 de produktie van margarine
met de verdachte emulgator, nadat zich in West-Duitsland duizenden gevallen
van „blaasjesziekte" hadden voorgedaan? Waarom is de (Nederlandse) Unilever dit
jaar in de Planta-margarine diezelfde emulgator gaan verwerken en nog wel in
een concentratie (2 kg per ton) die tweeëneenhalf maal zo sterk was als die in
de Duitse margarine (0.8 kg per ton) van twee jaar geleden? Twee vragen waar
op de hoogste autoriteiten van de Volksgezondheid het antwoord nog steeds
schuldig moeten blijven: een antwoord dat nochtans van essentieel belang is
voor het bepalen van de verantwoordelijkheid voor de Planta-epidemie.
de Nederlandse
De Duitse artsen hebben blijkbaar in
1958 en '59 het verband tussen de blaas
jesziekte en de emulgator niet gelegd. Zij
geloofden dat een virus de ziekteverwek
ker was.
De Nederlandse artsen hebben, in de
Planta- affaire, dat verband wel onder
kend rn wel zeer snel, zodat het aantal
ziektegevallen in ons land, globaal ge
schat. tot een 100.000 „beperkt" kon blij
ven, terwijl het grootste deel van de reeds
in omloop gebracht „nieuwe" Planta (cir
ca een miljoen kg!) teruggenomen kon
worden.
Dat is alles natuurlijk zeer verheugend,
maar het geeft geen uitsluitsel over de
kwestie: waarom is de ziekteverwekken
de emulgator eerst uit de Duitse marga
rine verwijderd en daarna toch weer
zonder diepgaande proeven op mensen
NEW YORK en LEOPOLDSTAD (Reuter/AFP/UPI). Nieuwe aspecten
van de situatie in Kongo:
Hammarskjoeld heeft opnieuw de Veiligheidsraad bijeengeroepen ten
behoeve van een groots hulpprogramma aan de Kongolese regering. In
zijn rapport zegt hij voorts dat het noodzakelijk zou kunnen zijn de
Kongolese troepen te ontwapenen. De Russische transporthulp aan Loe-
moemba werd (overigens zonder namen te noemen) krachtig door hem
veroordeeld.
9 Intussen beroemt Katanga zich erop, vliegtuigen met wapens te ont
vangen van Belgische zijde en dat de UNO-politie deze laat landen ook.
Hammarskjoeld verzocht de Veiligheids
raad om „in niet mis te verstane bewoor
dingen" het mandaat van het UNO-leger
in Kongo opnieuw te omschrijven. „Thans
moet de nadruk worden gelegd op de be
scherming van de levens van de burger
bevolking in de geest van de verklaring
van de menselijke rechten en de conven
tie inzake het uitroeien van bevolkings
groepen. Dit zou een tijdelijke ontwape
ning van militaire eenheden met zich mee
kunnen brengen. Deze vormen momenteel
in het licht van de omstandigheden een
obstakel op de weg naar herstel van wet
en orde".
Hammarskjoeld schrijft voorts, dat het
werk van de UNO in Kongo ongedaan
wordt gemaakt „tenzij onmiddellijke voor
zieningen op financieel gebied" worden
getroffen. „Daarom stel ik op dit ogen
blik voor dat de Veiligheidsraad een be
roep doet op leden-staten voor het verstrek
ken van dringende vrijwillige bijdragen
aan een fonds van de UNO voor Kongo,
te besteden onder controle van de UNO.
Hij zei dat voor deze onmiddellijke hulp
een bedrag nodig is van 100 miljoen
dollar, niet als subsidie, maar als middel
om het land op de been te helpen na de
chaotische omstandigheden, die ingrijpen
van de UNO wenselijk maakten.
ACCRA (U.P.I.) President NKroe-
mah van Ghana heeft een beroep op de
Afrikaanse leiders gedaan om „evenwich
tigheid en terughoudendheid" te betonen
en verklaarde, dat Kongo waarschijnlijk
zelf zijn koers zou kunnen bepalen zonder
„ongepaste buitenlandse tussenkomst".
„Het gevaar bestaat nu, dat de regering
niet in, de gelegenheid wordt gesteld
zelf orde op zaken te stellen, zodat Kongo
een speelbal zal worden in een algehele
strijd tussen wereldmachten", zei hij.
MONROVIë Het is de Katangese de
legatie niet gelukt om gehoor te vinden
bij de Liberiaanse regering voor steun aan
president Mosje Tsjombe van Katanga.
Liberië keurt de afscheiding van Katanga
van de rest van Kongo af en beschouwt
Tsjombe als een rebel.
ELIZABETHSTAD Op het vliegveld
van Elizabethstad, dat bewaakt wordt door
Zweedse UNO-militairen, is een vliegtuig
met wapens en munitie aangekomen en
uitgeladen, zonder dat de politiemacht tus
senbeide kwam. Een Katangese functio
naris deelde mee, dat de wapens reeds
vóór de muierij besteld waren voor de
„force publique" van geheel Kongo en dat
ze thans aan het leger van Katanga waren
toegewezen. Een funktionaris van de Bel
gische missie te Elizabethstad zei te be
treuren, dat de wapenzending doorgelaten
was de wapens kwamen uit België
en dat hij meende, dat er geen nieuwe
zendingen meer zouden volgen.
LEOPOLDSTAD Na een stormachti
ge zitting "an zes uren en een redevoering
van Loemoemba, heeft het Kongolese huis
van afgevaardigden woensdagmiddag, met
60 tegen 19 stemmen, een resolutie aange-
noemen, waarin besloten wordt de maan
dag jongstleden door de president der re
publiek en de minister-president gehouden
redevoeringen, die tot de jongste crisis in
Kongo hebben geleid, „geheel en al te
annuleren".
Advertentie
blijkbaar weer
Planta verwerkt?
„Wij weten het ook niet", zeiden de direc
teur-generaal van de Volksgezondheid,
prof. dr. P. Muntendam gisteren op een
persconferentie ten departemente van So
ciale Zaken en de regerings-epidemioloog
dr. B. V. Bekker, die vorige week in Ber
lijn iniiehtingen hieromtrent heeft trach
ten te verzamelen. Ook van de Unilever
heeft men op desbetreffende vragen nog
geen bevredigend antwoord gekregen. Ho
pelijk echter, aldus prof. Muntendam, zal
er aan dit aspect van de Planta-calamiteit
bij het thans begonnen justitieel onder
zoek de nodige aandacht worden besteed.
Fabrieksgeheim prijsgegeven
Overigens heeft, aldus de woordvoer
ders op de persconferentie, de Unilever in
elk opzicht loyaal meegewerkt aan het on
derzoek. Op 3 september heeft de directie
van het concern de formules van de emul
gator een fabrieksgeheim aan prof.
Muntendam gezonden, die het recept nu
voor nadere proefnemingen aan enkele
medewerkers ter hand gesteld heeft.
Deze proeven (onder andere op dieren)
moeten uitmaken of een bepaald bestand
deel van de emulgator „zelfstandig" de be
kende ziekteverschijnselen veroorzaakt, of
dat een der bestanddelen wellicht in het
lichaam als katalysator voor de Planta-
ziekte werkt: een onderzoek dat zeer ge
compliceerd is en waarmee dus wellicht
nog maanden gemoeid zijn.
In diezelfde richting wordt ook gezocht
door net Academisch ziekenhuis in
Utrecht (waar prof. Jansen zichzelf en
enkele stafleden met de emulgator „in
ent") en door de r.-k. universiteit in Nij
megen. Deze proeven hebben reeds enkele
voorlopige resultaten opgeleverd; resul
taten die alle wijzen in de richting van
een aliergie (overgevoeligheidsreactie) en
niet op een „echte", algemeene-giftige
ziekte.
(Vervolg op pag. 2).
De Brit Thompson winnaar van de
50 kilometer snelwandelen verfrist
zich onderweg.
(Voor verslagen van de Olympische
wedstrijden zie men de pagina's
12 en 13).
(Van onze Amsterdamse redacteur)
DE V.P.R.O., die begin vorig jaar een publikatie deed vers.chijnen onder de titel
„Schets voor een Nationaal Omroepplan" heeft zich niet uit het veld laten slaan door
de vele critiek die hierop, vooral van de voorstanders van het sectarische karakter
van het omroepbestel, is geuit, maar is een stap verder gegaan met de uitgave van een
geschrift „Een Nationale Omroep 1960", een verdere uitwerking van het eerste plan
met details die mogelijk een aantal wijfelaars tot voorstanders zullen maken. De voor
zitter van deze omroepvereniging, dr. J. A. de Koning, die dit nieuwe rapport gisteren
te Amsterdam vrijgaf, ontveinsde niet dat de critiek opnieuw zal oplaaien. Maar hij
wilde dit plan niet zien als een steen der wijzen, doch slechts als een steentje dat kan
bijdragen de discussies op gang te brengen over een nationale omroep, die is aangepast
aan het cultuurpatroon van Nederland.
De critiek is inmiddels al ingeleid door
V.A.R.A.-voorzitter mr. J. A. W. Burger,
die dezer dagen zijn vrees uitsprak voor
de hegemonie van de KVP in de nationa
le omroep, zoals die door de V.P.R.O.
wordt voorgestaan. Dr. De Koning
zei naar aanleiding hiervan slechts: „Bur
ger heeft steeds een ander, nooit een steek
houdend argument gebruikt: maar hij heeft
onze publikaties kennelijk nog nooit gele
zen". De V.P.R.O. stelt zich op het stand
punt, dat men een nationale omroep in
Nederland niet anders kan denken dan als
een orgaan waarin bepaalde geestelijke,
maatschappelijke en politieke stromingen
zichzelf duidelijk kunnen herkennen en de
vrijheid vinden om ook zelf tot leven te
komen, zonder dat dit orgaan verhinderd
wordt een eigen intense activiteit te ont
plooien. In de nieuwe uitgave wordt alle
aandacht besteed aan de wijze waarop de
organisatie van een nationale omroep dient
te worden opgebouwd. De omroep zal onder
leiding staan van een algemeen bestuur,
waarin vertegenwoordigers van het cul
turele leven van ons volk en van de luiste
raars worden opgenomen.
(Vervolg op pag. 9).
Currer- Bell:
De vreugde hangt op zijn minst even
veel af van wat er binnen ons als van
wat er buiten en om ons gebeurt.
LONDEN (A.F.P.) De Amerikaanse
minister van de luchtmacht, Dudley Sharp
heeft in de Britse hoofdstad verklaard dat
Groot-Brittannië in 1964 de beschikking zal
krijgen over raketten van 't type Skybolt.
Minister Sharp zal de luchtvaarshow van
Farnborough bijwonen. De ontwikkeling
van de Skybolt vindt normaal doorgang,
aldus de minister, hiermee geruchten als
zou men met onverwachte tegenslagen te
kampen hebben tegensprekend. Ook een
aantal Britse geleerden werkt in de Ver
enigde Staten aan de Skybolt.
