koLen
UNIEK CONCERT VAN N.PH.O.
Miss Londen airport
DOMPROOST
OCHTENDHOEST
k:,m
Zes Nederlandse premières
Adverteert
in dit blad
Omdat een vuur méér is dan een vlam, gééft een
vuur meer dan een vlam. Alleen een écht vuur - een
kolenvuur - brengt in uw huis de intense koestering
van stralingswarmte de „behaaglijkheid tot in de
verste hoeken" waar wij in de winter zo naar ver
langen. Denk daaraan bij het kopen van haard of
kachel. Kies gezelligheid!
gezellige mehsen stoken
Nieuw type scheepsschroef
In handige plastic tabakszak!
't Is lekker roken van de
pittigste Zware Shag,
van Douwe Egberts, nu altijd
soepel en vers tot de
laatste draad!
verdwijnt direct met
40 labl. 1.45. Bij apoth. er. drogist.
iJ i. c, M l, A i 9 t> 0
»:ii
lifiA
A
;«•- v
Het buitengewoon concert dat het Noord-
hollands Philharmonisch Orkest dinsdag
avond onder leiding van Henri Arends gaf,
werd geopend door de heer W. Mensink,
voorzitter van het stichtingsbestuur, die
de aanwezigen welkom heette. In het bij
zonder begroette hij dr. W. Hulsker en de
heer J. P. Wagemans, beiden van het mi
nisterie van O. K. en W., mr. dr. P. J.
Witteman, voorzitter van de Raad voor de
Kunst, de burgemeester van Haarlem en
mevrouw Crcmers, het lid van Gedepu
teerde Staten de heer Blauwboer, en
voorts het bestuur en de leden van het
jubilerende Genootschap va*n Nederlandse
Componisten, ter ere waarvan dit concert
zou plaatsvinden. Hij memoreerde hoe het
Genootschap reeds twee jaar na de op
richting, dus in 1913 de stoot gaf tot een
coördinatie van de zakelijke belangen van
de aangeslotenen in het BUMA, bureau
voor muziekauteursrecht. In dit verband
herinnerde hij aan de initiatieven van de
vroegere voorzitter, de in 1944 overleden
componist Jan van Gilse. Voor de reali
satie van dit jubileumconcert dankte hij
niet alleen Ilenri Arends cn de orkestle
den. maar ook de directie van de Hoog
ovens en aangesloten bedrijven, en de be
sturen van de vereniging „Caritas" en van
het Prins Bernhard Fonds, die door hun
daadwerkelijke financiële steun aan deze
avond hadden bijgedragen. Immers zo
als in een voorbespreking in dit blad reeds
gemeld werd drie van de zes uitge
voerde werken waren het gevolg van op
drachten die uit deze bijzondere bronnen
gefinancierd waren.
Het is geen geringe opgave, zelfs voor
de beroeps-concertbezoekers, om over een
geheel uit premières bestaand programma
enigszins zuiver verslag te doen. Bij on
bekendheid met de uitgevoerde werken is
men al gauw geneigd tekorten te horen
die misschien teruggaan op het feit dat
het ook voor de executanten een nieuwe
materie betreft. Met dit laatste wil niet
gezegd zijn dat ons orkest zich niet zeer
veel inspanning getroost heeft om voor
een publiek van grotendeels genodigden
en eregasten voortreffelijk voor den dag
te komen, en ook op loffelijke wijze erin
geslaagd is van de zes werken een beeld
te geven dat de aanwezige componisten
tot grote tevredenheid gestemd zal heb
ben. Maar men moet zich maar eens voor
stellen wat het bij voorbeeld betekent voor
een strijkorkest waarvan de speeltechniek
gebaseerd is op het geijkte klassiek-ro-
mantische repertoire, om zijn weg te vin
den in een qua intonatie en polyfone struc
tuur veeleisend werk als „Derivazioni"
van Robert Henneper. Overigens zijn deze
„Afleidingen" die men, zoals de componist
zelf opmerkt, .associaties met een thema"
zou kunnen noemen, een zeer boeiend stuk
muziek. Reeds de opzet in vijf grote ,tem-
pogroepen" is origineel, en de klankeffec
ten die de componist bereikt door nu eens
een concertino van de eerste lessenaars
alleen, dan weer een enkele solo-viool te
gen het voltallige ensemble uit te spelen,
zijn ongewoon en dikwijls frappant. Voor
al de vierde groep, een Allegro unisono
voor violen en altviolen met aansluitend
een Presto voor strijkkwartet en orkest,
trof door een volkomen natuurlijke stu
wing. Sommige langzame fragmenten,
met name in III, leken bij eerste aanho
ren iets te yeel uitgesponnen, hoewel men
hier mogelijkerwijs met een tekort aan
expressieve spanning bij de uitvoerenden
te doen had, die aan het zeer lastige stuk
hun handen vol hadden.
Het programma was geopend met een
zeer doeltreffend geschreven „Intrada
Festiva" van de vijf-en-twintigjarige Ot
to Ketting. De koperblazers en slagwer
kers zullen er hun plezier aan beleefd
hebben om zowel kittige ritmiek als volle
sonoriteit te kunnen demonstreren in dit
werk met zijn verstandig uitgestelde en te
rechter tijd komende climaxen.
George van Renesse was solist in het
sluitstuk vóór de pauze: het nieuwe pia
noconcert opus 66 van de Amsterdamse
componist Lex van Delden. Het leek me
dat de onbekommerde bravoursfeer van
de finale het meest geslaagde fragment
in dit soloconcert was, waarvan de piano
partij weinig idiomatisch geschreven is.
Men kreeg zelfs hier en daar de indruk
dat deze laatste ook zeer wèl in geïnstru
menteerde gedaante had kunnen klinken
en dat het echte concerterende element te
zwak was uitgewerkt. En de elegische mo
menten leken de componist wat erg ge
makkelijk uit de pen gevloeid ditmaal.
De tweede helft van dit onalledaagse
concert zal ik mij herinneren om „Nostal-
gies", een cyclus van vier liederen op
tekst van Henry Levet, door Rudolf
Escher. De vier gedichten die alle een
zekere desillusie tegen een achtergrond
van keurige maatschappelijkheid tot the
ma hebben, zijn getoonzet voor één zan-
stem en klein orkest. De Vlaamse tenor
Lode Devos trof met een fraaie en ook
expressief zeer verzorgde voordracht de
juiste toon. De orkestpartij is zeer subtiel
gehouden, met kleine instrumentale toet
sen die zich toch niet in een soort vage
kleurigheid verliezen, maar betrokken zijn
op de structuur van het geheel. Het hoogte
punt was het laatste lied, waarin het con
tinue stampen van de machines van een
oceaanstomer de ondertoon vormt; de ca
dans van een wals tracht tevergeefs de
lusteloosheid van zijn moede lading te
doorbreken. Voor het naspel, het verdwij
nen van het schip naar de horizon, had
de componist treffende accenten gevon
den, met een vocalise van de zangstem
tegen een uitstervende instrumentale ach
tergrond.
Een vierdelig concert voor (twee-en-
twintig) blaasinstrumenten van Oscar van
Hemel leek een niet zo geïinspireerd stuk
van een componist die over het algemeen
een gematigd-modern idioom op muzikan-
teske wijze hanteert. Het leed misschien
aan een zekere overspanning van de forme
le elementen. Maar wellicht zou een her
nieuwde uitvoering andere aspecten open
baren.
Ook in „Anagrammen" van Guillaume
Landré leek de occupatie met het con
structieve element niet van binnen-uit ge
motiveerd. De heer Landré, die onlangs
zelf een persoonlijk jubileum officieel ge
vierd heeft, namelijk dat van veertig jaar
componist, sprak in zijn functie van voor
zitter van het jubilerende Genootschap
het slotwoord. Hij betoonde zich uitter-
aard bijzonder dankbaar voor het door
het NPhO genomen initiatief, alsmede
voor de wijze waarop dirigent en orkest
leden daaraan gestalte hadden gegeven.
Hij hoopte dat de status van de compo
nist in Nederland over vijftig jaar van
dien aard zou zijn, dat men zou kunnen
zeggen: „in Haarlem begint de Victorie".
Na het concert bood burgemeester Cre-
mers tijdens een in het Haarlemse stad
huis gehouden receptie aan ieder van de
zes componisten een bandopname aan van
hun werk, dat tijdens het concert gespeeld
werd.
Sas Bunge
De 65-jarige heer W. J. van Vossen uit
Den Haag, oud-leraar aan een ambachts
school, heeft octrooi aangevraagd op een
nieuw type scheepsschroef, die het rende
ment van scheepsschroeven aanzienlijk kan
verhogen. Voor zijn vinding tonen giete
rijen voor scheepsschroeven grote belang
stelling.
De nieuwe vorm voor een scheepsschroef
heeft de heer Van Vossen drieëntwintig
jaar geleden bij toeval ontdekt, toen hij
met een door hem zelf gemaakte boot een
proeftochtje maakte. Voor dit vaartuigje
had hij een tweebladige schroef gemaakt
met een diameter van 50 cm die plotseling
veel meer rendement opleverde dan hij had
berekend. Hij ontdekte, dat de stand van
één blad verschoven was. Het zat achter
het andere blad en had daardoor de wer
king van een boor in het water gekregen.
Deze ontdekking bracht de heer Van Vos
sen er toe om met allerlei schroefbladen,
die hij in een spiraalvorm op de schroefas
aanbracht, te experimenteren. Hij noemt
zijn uitvinding een turbineschroef.
Woensdag zal Miss London Airport worden gekozen. De deelneemsters zijn
allen werkzaam bij een luchtvaartmaatschappij.
7oe^T U
EEN PAKHUI^
RUINATE:
APART EN NIET DUUR
Grote Houtstraat 55
Haarlem
Feestelijke Opening: morgen 14 uur
