DE VOGELTREK IS BEGONNEN
EENMAAL
Vreemde droom van Mary Shelley
In Engeland en Zwitserland wordt
radar gebruikt bij waarnemingen
A R. de Boer JÊ
A. 0. BORST
DE KERK IN POLEN
Nieuwe koninkrijkzaal
wordt geopend
laaC-Ccuia
J
E NT R DM
Excelsior won van ADO
KERKELIJK LEVEN
VRIJDAG 14 OKTOBER 1960
NU DE HERFST weer zijn intrede heeft gedaan en de natuur zich voorbereidt op
de winter, hebben de meeste vogels hun broedgebieden verlaten om hun winter
kwartieren op te zoeken. Veel haast maken zij nog niet. In tegenstelling tot verleden
jaar toen er voedselgebrek was door de droogte, is er dit najaar een overvloed van
zaad en vruchten. Na een uitbundige bloei van heesters,
bomen en planten is er een goede vruchtzetting geweest. Er
is zo'n rijke oogst van eikels en beukenootjes, dat, als wij
afgaan op het volksgeloof, er wel een zeer strenge winter op
til zou zijn. In net duin en in de tuinen vlammen de heesters
met hun kleurige bessen. Ook de zaadplanten bieden rijke
voedselbronnen aan de vele rondzwervende troepen groen-
lingen, kneutjes en andere zaadeters, die nu nog het land
schap verlevendigen. Evenals vorige jaren heeft de Vogel
werkgroep Haarlem de observatiepost op de Boulevard bij
Bloemendaal aan Zee weer bezet, om dagelijks in de vroege ochtenduren de langs
trekkende troepen vogels te determineren en te noteren. Niet alleen hier, maar ook
op verscheidene andere plaatsen in het land zijn er mensen, die het enthousiasme
bezitten om in alle vroegte hun warme bed te verlaten en bij het koude ochtend
gloren het boeiende verschijnsel van de vogeltrek mee te beleven en vast te leggen.
De Vogelwerkgroep Castricum zorgt ook voor een dagelijkse bezetting van haar post,
terwijl op een vijftal andere plaatsen de posten elke dag door dezelfde personen
bemand worden. Op andere plaatsen wordt alleen op de weekeinden waargenomen.
Uit de aard der zaak wordt alleen de
„zichtbare" trek waargenomen d.w.z. de
trek van vinkachtigen, spreeuwen, lijsters
kraaien en nog enkele andere soorten over
dag. Het grootste gedeelte van de vogel
bevolking trekt echter 's nachts. De mo
derne techniek heeft de mogelijkheid ge
schapen om ook deze nachttrek te kunnen
volgen en wel door middel van de radar.
Sinds 1956 verricht Dr. Sutter bij Zürich
in Zwitserland radarwaarnemingen van
de vogeltrek, terwijl ook in Engeland de
laatste jaren de vogels met radar op hun
trekbewegingen gevolgd worden en wel bij
Norfolk aan de oostkust.
De vogels tekenen zich op het radar
scherm af als lichtende puntjes op een
zwarte ondergrond. De afstand is af te le
zen door middel van op het scherm waar
neembare concentrische cirkels op gelij
ke afstanden van elkaar met de waarne
mingsplaats als middelpunt.
Kijkt men nu op zo'n radarscherm, dan
is er geen beweging te zien. Daarvoor is
de vliegsnelheid, op zo'n grote afstand ge
zien, te laag. Ook de richting is dan niet
te bepalen. Hierop heeft men echter iets
gevonden. Er zijn tegenwoordig radartoe
stellen, die het gloeien van elke echo nog
enige tijd vasthouden en door dit nagloei
en krijgen de lichte vlekjes een uitvloeiend
staartje, waaraan de vliegrichting te zien
is.
Versnelde film
In Zwitserland heeft men van de radar
beelden een versnelde film gemaakt, door
vijf maal per minuut één beeldje op te
nemen. De zo verkregen film wordt daar
na met de normale snelheid afgedraaid.
Alle bewegingen van de vogels worden
door deze versnelling duidelijk zichtbaar.
Op het Ornithologisch Congres in Helsinki
in 1958 waren deze films van dr. Sutter
een ware sensatie.
Het is indrukwekkend om op het scherm
te zien, hoe in een gunstige herfstnacht
een intensieve stroom van een ontelbaar
aantal vogels zich voortdurend in zuid
westelijke richting voortbeweegt. Dit
houdt aan tot de ochtend. Dan ziet men
bewegingen in allerlei richtingen, hetgeen
veroorzaakt wordt door de vogels, die zich
x:an hun slaapplaatsen naar hun voedsel-
gebieden begeven. Daarna ziet men op het
scherm de zuidwestgerichte stroom zich
weer herstellen, doordat de dagtrek inge-
De vogeltrek is weer begonnen. Deze
foto toont een bespieder van
grote sterns.
zet is. In de loop van de ochtend neemt
die af en is tegen de middag geheel opge
houden. Vóór de schemering geeft de
slaaptrek weer verplaatsingen in allerlei
richtingen te zien en voanneer de avond is
gevallen komt de nachttrek weer op gang.
Dr. Sutter heeft het aantal vogels, dat
op een gunstige treknacht in de herfst bij
Zürich door het beeldveld met een straal
van achttien kilometer voorbijtrekt, ge
schat op driehonderdduizend tot een mil
joen.
Uit artikelen van David Lack in het tijd
schrift „British Birds" vernemen wij dat
in Engeland thans met speciale radar-
pectabele hoogte van 6400 meter. Stelt
lopers, in hoofdzaak kieviten, bleken meest
tussen 900 en 1800 meter te vliegen en de
hoogste van deze groep zat op 3300 meter.
Uit vliegtuigen zijn deze „hoogvliegers"
uiterst moeilijk waar te nemen, vandaar
dat piloten nooit vogeltrek op hoger niveau
zagen.
Uit het bovenstaande blijkt wel, dat aan
de veldwaarnemer behalve de nachttrek
ook een groot gedeelte van de dagtrek ont
gaat. De veldwaarnemingen zijn echter on
ontbeerlijk, omdat met de radar, die een
goed objectief beeld geeft van de intensi
teit van de trek, de vogelsoorten niet her
kend kunnen worden. Laag vliegende vo
gels vallen buiten het bereik van de radar
en tevens kunnen uit de radarbeelden de
aantallen vogels niet bepaald worden.
In combinatie met veldwaarnemingen
kan het gebruik van dit nieuwe technische
hulpmiddel leiden tot het tot klaarheid
brengen van enige geheimen van de vogel
trek.
In Nederland
In Nederland moeten wij het nog alleen
van de veldwaarnemingen hebben. Dit na
jaar is de zichtbare trek tot dusver nog
niet spectaculair. Het weer is vrij con
stant met weinig harde wind en vaak
ochtendnevel. Het is nog vrij zacht en ook
in het hoge noorden is er nog geen sprake
geweest van een koude-inval.
De spreeuwen maken nog geen haast
met trekken; het aantal dat passeert is
nog miniem. De vinkentrek begon 2 okto
ber op gang te komen, 3, 5 en 7 oktober
waren dagen met flinke trek, hoewel de
aantallen nog beneden normaal blijven.
Graspiepers en witte kwikstaarten trekken
in normaal aantal door. Veldleeuweriken
werden nog weinig gezien. Op 7 oktober
werden de waarnemers opgefleurd door
het jubelend gezang van trekkende boom
leeuweriken. Elke dag passeren nog enke
le boerenzwaluwen en zondag trokken nog
een paar gierzwaluwen voorbij.
Kneutjes en groenlingen zwei-ven in gro
te troepen en verplaatsen zich al foura-
gerend langzamerhand in zuidelijke rich
ting.
Trekvogels verzamelen zich voor
lange af stands vlucht.
de
hoogtemeters tevens wordt onderzocht, op
welke hoogte de trekvogels vliegen. Hier
door is gebleken, dat er ook op grote hoog
te vogels overtrekken. De kleine vogels
vliegen in hoofdzaak tot op 1500 meter,
wat niet wegneemt, dat een aantal nog
hoger trekt, zelfs op 4300 meter werden ze
ontdekt. De vogels hebben de neiging in
het voorjaar hoger te vliegen dan in
het najaar en 's nachts hoger te trekken
dan overdag.
Zeer kleine nachttrekkers zijn op de
herfsttrek in september ontdekt op de res-
Er passeren flink wat ringmussen. De
voorlopers van de koperwieken, zijn vroeg
dit jaar. Op 25 september hielden zich in
het duin al vele kleine troepjes van deze
lijsters op om zich te goed te doen aan
de vele bessen. Ook de keep gaf al vroeg
acte de présence; van 27 september af
werden er regelmatig enkele gezien en op
Terschelling bestond zeker de helft van de
gemengde troepen zaadeters uit kepen.
Eind september was er sterke doortrek
van zanglijsters, meest 's nachts. Overdag
zongen toen overal lijsters in de tuinen.
De kraaientrek is nog niet begonnen. In
september en ook nu nog zijn boven zee
zeer veel jagers gezien, meest kleine ja
gers maar ook beide andere soorten van
deze roofmeeuwen. De laatste, weken ver
tonen de Jan van Genten zich voor de
kust.
Op zonnige dagen trokken enige buizer-
den en ruigpootbuizerden al cirkelend ge
bruikmakend van termiek voorbij. Ook
sperwers en smellekens trokken al rnet de
zangvogels mee.
Invasies van bepaalde vogelsoorten de
den zich nog niet voor. Onze waarnemer
in Hengelo schreef, dat er daar vrij grote
concentraties van witte kwikstaarten wa
ren. Er heerst daar eein muggenplaag en
de kwikstaarten komen daarvan profite
ren.
De Haarlemse ornithologen werden af
gelopen weekeind prettig verrast door de
ontdekking van een vreemde eend in de
bijt. In het Vogelmeer in de Kennemer-
duinen was een dwaalgast uit Amerika
neergestreken. Het is een wijfje buffel-
head, een heel klein eendje, dat te her
kennen is aan de witte vlek aan weers
zijden van de kop. Het is niet waarschijn
lijk, dat het een uit gevangenschap ont
snapt exemplaar is.
Advertentie
CONSTANT - VERLOVINGSRINGEN
ALLE MODELLEN
Lange Nieuwstraat 413
s s n M 1
Telefoon 6321
Zaterdagavond 15 oktober om half acht
wordt de nieuwe Koninkrijkszaal van de
gemeente van Jehovah's Getuigen te IJ-
muiden geopend. Men heeft met eigen
kracht het pand Velserduinweg 248 in een
geschikte gelegenheid kunnen omtoveren.
De getuigen zullen daar iedere zondag hun
wachttorenstudie gaan houden. Verder zal
daar voortaan iedere vrijdag de dienstver-
gadering worden gehouden, terwijl er ook
de school der theocratische bediening wordt
gevestigd. Voorts zal één van de vijf ge-
meenteboekstudiën (bijbelstudiegroep)
dinsdagavonds in de zaal bijeenkomen.
Voor de opening zal zaterdag en zondag
een speciale vertegenwoordiger van het
Wachttorengenootschap aanwezig zijn. die
zondag om drie uur een openbare toespraak
zal houden over „Is dit alles wat wij van
het leven hebben te verwachten?"
Het biljarttoernooi om de Lamersbeker
is voortgezet met een wedstrijd tussen de
Beverwijkse vereniging „Excelsior" en
„ADO" uit Haarlem. Het team van „Ex
celsior" wist een 12-4 overwinning te be
halen.
Advertentie
r f
Zware weefstof, 120 cm. br., p.m. 2.98
Leuke cretonne, 120 cm. br., p. m. 2.40
Mooie vitrage val, p. m- 0.98
Woninginrichting - Speciaalzaak
TEL. 5991 - PLANETENWEG 38
KNAP
Tussen de Rails vertelt een
en ander over de hoofd-inkoper, me
neer Polak, van de Bijenkorf. Deze
man is tot véél in staat. Zo consta
teert de interviewer:
„hij wees op een ontbrekende
manchetknoop".
LAP
Groenwoudts Supermarkets (Zeist-
Bussum-Utrecht) bieden aan:
„gemeste kalfslappen, 250 gram,
99 ct".
't Was misschien gemakkelijker ge
weest direct bij het kalf met mesten
te beginnen.
BROM
Dagblad vertelde
Haarlems
van
„een botsing tussen twee brom-
fietsbereiders"
maar of zij op dat fatale ogenblik de
door hen bereide bromfietsen be
reden vermeldt ons blad niet.
BAL
Algemeen Dagblad maakt j
melding van een eigenaardige bal i
met vreemde kuren*
Of Van der Hart de armen al
smekend ten hemel stak, de straf-
schop moest genomen worden. Hoe
begrijpelijk was zijn reactie toen
Pieters Graafland het schot keer
de: de bal was nog amper weg
gewerkt of hij hing reeds rond
de hals van onze nationale doel
man.
L 'AU BE
Het Nieuwsblad van het
Noorden schrijft dat aan ene
Opoe Hund op haar 106de verjaar
dag
„in de avonduren" een „uitstekend
verzorgde aubade" werd gebracht.
Van de serenade in de vroege och
tenduren maakt het geachte dagblad
geen melding.
^Hll
Talarius
lil#
Wij kregen over de kerkelijke situatie in
Polen gelijktijdig twee beschouwingen on
der ogen, die zeer verschillend van inhoud
zijn. Het eerste bericht, dat betrekking
heeft op de Rooms Katholieke Kerk, is
zeer pessimistisch getint, terwijl het pro
testantse nieuws optimistische geluiden
laat horen. Moet de conclusie zijn, dat
in Polen de betrokken wereldlijke auto
riteiten ten aanzien van de kerk met twee
maten meten?
Moeilijke tijd voor R. K. Kerk
De RoomsKatholieke Kerk gaat in
Polen blijkbaar een heel moeilijke tijd te
gemoet. Aan de hand namelijk van nauw
keurig omschj-even instructies uit Moskou
heeft de Poolse regering een program op
gesteld, dat in de komende twee jaar aan
de Kerk van Rome de ene vernietigende
slag na de andere beoogt toe te brengen.
Volgens dit tweejarenplan moeten vóór
1962 alle nog bestaande R. K. orden en
congregaties verdwijnen en moet het Ka
tholieke karakter van de universiteit van
Lublin vernietigd zijn. Voort moeten cha
ritatieve organisaties der Kerk opgeheven
worden, moet het restant van de rooms-
Katholieke pers geliquideerd zijn en zal de
sluiting van alle seminaries plaats gevon
den hebben.
Dit probleem van actie der Poolse com
munisten, dat al op gang is gebracht, sluit
aan op de mislukte conferentie der zoge
naamde gemengde commissie, waarin
drie bisschoppen en drie hoge staatsfunc-
tionarissen zitting hebben. Deze commissie
kwam 25 mei voor de eerste en laatste
maal bijeen, daar zij onmiddellijk daarop
wegens de onmogelijkheid van de overeen
stemming door de regering buitenspel
werd gezet.
Een van de staats-commissieleden ver
trok naar Moskou, vanwaar hij in Juni in
Polen terugkeerde, beladen met gedetail
leerde instructies voor een nieuwe bestrij-
dingstaktiek tegen de rooms-katholieke
Kerk. De hovenvermelde doeleinden zijn
de voornaamste punten van het program.
Dat het program onmiddellijk in wer
king is getreden, blijkt uit het feit dat
sedert deze zomer de regering het gods-
dienstondei-wijs op de lagere scholen
steeds nieuwe moeilijkheden in de weg
legt. Ook konden de Klein-seminaries van
Gorzow, Kielce en Wolsztijn niet heropend
worden, daar de regering haar machtiging
daartoe weigerde. In het program van ac
tie der Poolse communisten passen even
zeer de nieuwe en zware belastingen op
kloosters en andere kerkelijke instellingen
die daardoor in onmogelijke financiële
moeilijkheden zijn geraakt.
Totaal ander geluid
Als deelnemer aan het jaarlijks congres
van de Wereldfederatie van Verenigingen
voor de Verenigde Naties is prof. mr. W.
F. de Gaay Fortman dit najaar gedurende
tien dagen in Warschau geweest. Over zijn
Poolse bevindingen heeft hij in het Cen
traal Weekblad (orgaan van de Gerefor
meerde Kerken) een aantal impressies ge
schreven.
Polen heeft de naam een roomskatho-
liek land te zijn en dat is het ook. Vijf
ennegentig percent van de bevolking is
rooms-katholiek. Echter heeft ook daar de
Reformatie aanvankelijk grote invloed ge
had en velen van hen die aanhangers zijn
van het huidige regime, beschouwen de
kortstondige bloei van de Reformatie in
Polen als een van de grote tijdperken van
de Poolse geschiedenis. Van de 28 miljoen
inwoners zijn er 150.000 luthers en 5.000
gereformeerd. Met opzet gebruik ik al
dus De Gaay Fortman de uitdrukking
gereformeerd en niet hervormd. Degenen
die tot dit kerkgenootschap behoren leggen
grote nadruk op hun geestelijke afkomst
van Calvijn. De volksmond noemt hen ook
„Calvinen". De luthersen worden aange
duid als „Augsburgianer", naar de Augs-
burgse Confessie, die hun belijdenisge
schrift is.
Prof. De Gaay Fortman had geen moei
te om contacten te leggen met mensen
uit de lutherse en gereformeerde kerken,
omdat enige tijd geleden zijn collega dr.
R. Hooykaas (eveneens hoogleraar aan
de Vrije Universiteit) op uitnodiging van
de Poolse Academie van Wetenschappen
een studiereis door Polen heeft gemaakt.
Over kerk en staat lezen wij elders in
dit artikel: „Mijn indruk is, dat aan de
ontplooiing van het Kerkelijk leven geen
belemmeringen in de weg worden ge
legd. De kerken waren des zondags
stampvol; ik zag veel jonge mensen; er
werd gecollecteerd met open schalen en
ik zag giften, die, gelet op de kosten
van het levensonderhoud, zonder over-
Advertentie
r'
ZN
~^C7AAI-7AfJk
VERJAARDAGS
ATTRACTIE
Ter gelegenheid
van ons
9-jarig bestaan
Heren- of
Jongens
overhemd
(U mag uit onze ge
hele collectie uit
zoeken)
tegen
HALVE PRIJS
bij aankoop van
minstens 25.00
VERJAARDAGS-aanbieding
MONTY-COAT, parkamodel
voor jongens en meisjes,
vanaf ƒ26.75
BREESTRAAT 17
BEVERWIJK
drijving als offers moesten worden ge
kenmerkt. Van rooms-katholieke zijde is
men ontevreden, omdat deze kerk haar
bevoorrechte positie van vóór de oorlog
heeft verloren. Lutersen en gereformeer
den achten de huidige toestand een
vooruitgang, omdat de verschillende
kerken thans metterdaad als gelijke
worden behandeld. Evenals de rooms-
katholieke worden de verwoeste protes
tantse kerken met steun van de staat
herbouwd."
Na enige meer gedetailleerde medede
lingen over de concrete situatie van enke
le afzonderlijke kerken te hebben gedaan,
eindigt prof. De Gaay Fortman zijn arti
kel aldus: „Mijn verblijf in Polen was in
vele opzichten een openbaring. Bepaald
verrassend was de vrijheid die aan de
heersende afwijkende meningen gelaten
wordt. Er bestaat een grote behoefte aan
uitwisseling op cultureel en wetenschappe
lijk gebied. Wij moeten aan die behoefte
tegemoet komen. Een nieuwe en betere
verstandhouding tussen West- en Oost-
Europa kan alleen maar groeien indien
wij elkaar, waar mogelijk, blijven ontmoe
ten. Wetenschap en cultuur zijn de terrei
nen, waar dit het gemakkelijkst kan.
Het zou kortzichtig zijn, als wij onzer
zijds de kanalen niet openhielden. Waar
regeringen falen, hebben kerken en uni
versiteiten nog een kans van slagen".
Mary Godwin had haar zestiende levensjaar nog niet geheel beëindigd, toen
zij de Engelse dichter Percy Bysshe Shelley volgde naar zijn woning aan het
Meer van Genève. Thuis opgevoed in de principes van de vrije liefde, deerde
het haar niet dat Shelley al getrouwd was, met Harriet Westbrook. Twee jaar
later, in 1816, stierf Harriet, zodat de verbintenis kon worden gelegaliseerd. Een
vriend des huizes was Lord Byron en er werd tijdens hun bijeenkomsten na
tuurlijk dikwijls over literatuur gepraat. Ook over spookverhalen, waarop zij
alle drie gek waren. Toen op een avond een vierde liefhebber van het macabere,
de Italiaanse arts Polidari, aanwezig was, leidde een discussie tot een wedden
schap: allen zouden zij een gruwelverhaal schrijven en de inzet zou toevallen
aan degene, die er het grootste succes mee behaalde. Polidari publiceerde een
roman, die slechts een zekere verkoop genoot, omdat het publiek dacht dat Lord
Byron hem geschreven had. Shelley en Byron kregen er gauw genoeg van. Mary
werd onbetwist eerste in de race; zij schiep de klassieke griezelfiguur, die wij
thans nog kennen als het Monster van Frankenstein.
Als ik te Marlow voor het charman
te huisje sta, waarin de familie Shelley
heeft gewoond, valt het me moeilijk
het te vereenzelvigen met het afschuwe
lijke gedrocht, dat er is geboren. Shel
ley huurde de woning in 1817 voor een
entwintig jaar, maar hij hield het er
slechts één jaar uit. Die tijd was voor
hem voldoende om een meesterwerk te
schrijven, The Revolt of Islam. Mary
Wollstonecraft (naar haar moeder)
Shelley kreeg in dat jaar de
roman klaar, die nu nog genoeg reali
teit en levenskracht bezit om ons diep
te schokken. Gedurende de laatste drie
decennia heeft de Amerikaanse filmin
dustrie, altijd bereid ons de stuipen op
het lijf te jagen, het gegeven in allerlei
versies op het celluloid gebracht en het
zou me niet verwonderen als we de
laatste film over dit of een dergelijk
monster nog niet hadden gezien.
Ik overpeins dit alles, terwijl ik van
de overkant van de straat het huis op
neem. Veel schijnt er sinds de Shelley's
er woonden niet aan veranderd te zijn;
de dichter of zijn vrouw zou op dit
moment nog de deur uit kunnen stap
pen. Het enige anachronisme zou dan
de t.v.-antenne op het dak zijn. En, bij
nader inzien, de verweerde gevelsteen,
hoog boven het hoofd ingemetseld, vlak
onder de rood stenen schoorsteen. Ik
kan van deze afstand niet lezen wat er
op staat, maar gelukkig kent de tegen-
woorige bewoner de tekst uit zijn
hoofd. De steen is er geplaatst „om
het feit vast te leggen dat Percy Bysshe
Shelley hier heeft gewoond en gewerkt
en hier bezocht werd door Lord Byron."
Of dit laatste wel helemaal waar is
staat geenszins vast, maar goed, dan
zal er in ieder geval wel eens een an
dere dichter op visite zijn geweest.
Of Mary in dit vreedzame huisje haar
eerste ideeën omtrent de gruwelroman
heeft opgedaan, wordt ook al door het
waas van de geschiedenis verborgen
gehouden. Haar biograaf weet te vertel
len, dat zij na de weddenschap dagen
lang piekerde over de intrigue. Na een
filosofisch gesprek met haar man en
enkele vrienden over het raadsel van het
leven, vond zij de oplossing van haar
probleem in een droom: zij zag een
geleerde in zijn laboratorium, bezig een
kunstmatige mens te maken. Die kern
gedachte heeft zij ongetwijfeld knap en
beangstigend realistisch uitgewerkt.
Mary heeft echt in de schaduw van
haar beroemde man geleefd, maar ze
was zeker geen onverdienstelijk schrijf
ster. Uit haar ouderlijk huis had ze
niet alleen een wat vrije opvatting over
het huwelijk meegekregen; haar moe
der bijvoorbeeld had een roman ge
schreven en was zich daarna te buiten
gegaan aan pamfletten en boeken over
de rechten van de vrouw. En van de
hand van papa Godwin verscheen al in
het laatste jaar van de achttiende eeuw
een toekomstroman, waarvan het hoofd
thema onsterfelijkheid was. Het huis
van de Godwins was altijd een verza
melplaats van hele en halve literaire
genieën; Mary maakte er o.a. kennis
met Shelley en we weten dat deze ont
moeting vérstrekkende gevolgen had.
Hoe ornorthodox haar opvoeding ook is
geweest en hoezeer ze haar natuurlijke
gaven kon voeden aan de bron van
diepgaande letterkundige gesprekken,
het blijft toch een opmerkelijke pres
tatie voor een meisje van amper twin
tig jaar (en in die tijd) om een boek
als het Monster van Frankenstein te
schrijven. Men kan zich dat, voor het
vriendelijk huisje in het rustige stadje
aan de Theems staande, nauwelijks
voorstellen. Hoe hebben de buren en
andere dorpsgenoten op haar bizarre
literaire activiteit gereageerd? En
vreemde gedachte eigenlijk heeft ze
tijdens de schrijverij wel eens verstoord
uit het raam gekeken, wanneer de
jongens van de Grammar School (ge
sticht in de zeventiende eeuw) een paar
deuren verder te veel lawaai rpaakten?
Mary Shelley heeft het niet bij Fran
kenstein gelaten, maar haar latere wer
ken zijn alleen nog maar van belang
voor verzamelaars. Merkwaardig is nog
haar zeer lange roman The last man,
die in 1826 is verschenen. Het verhaal
speelt in 2092, wanneer Constantinopel
door de pest wordt getroffen. Een klein
groepje overlevenden komt te Parijs
bijeen, maar ook daar slaat de ziekte
toe. De laatste mens op aarde zwerft,
in een vruchteloos zoeken naar lotge
noten, door Italië en probeert tenslotte
in een bootje andere landen te berei
ken. Hoewel deze roman ver in de toe
komst is gesitueerd, kon Mary niet meer
technische vindingen opbrengen dan een
goed georganiseerde passagiersdienst
met luchtballonnen!
Toen dit boek werd gepubliceerd was
zij al vier jaar weduwe. Haar man
was op 8 juli 1822, acht jaar na hun
eerste kennismaking, verdronken. Van
haar vijf kinderen was er nog slechts
één in leven, een zoon Percy Florence.
Zij is nooit hertrouwd, hoewel zij er
kansen genoeg voor heeft gehad. Een
van haar aanbidders, die haar verschei
dene malen ten huwelijk heeft gevraagd
was John Howard Payne, de dichter
van het befaamde Home Sweet Home.
Zij bleef trouw aan de nagedachtenis
van haar man (die haar gedurende hun
korte huwelijk meermalen heeft bedro
gen). Negenentwintigjaar, tot haar dood
bleef ze alleen. Haar verdere leven
was voornamelijk gevuld met letterkun
dige arbeid, maar haar faam dankt zij
toch uitsluitend aan het griezelprodukt
uit haar jeugd.
(Nadruk verboden)
