NATIONALE CAMPAGNE TEGEN DE VERVUILING Chefarine„4 West-Nederlands Symfonie-orkest concerteerde in Sassenheim epeda slapen W vier W beroemde W genees- w A r A Tm M M Britse adviescommissie tegen herinvoering lijfstraf Boeiende expositie van werk van de Franse schilder Hayden De negen Muzen Unesco-conferentie in Parijs begonnen Prins Bernhard sprak voor Openbaar Kunstbezit Vlaams-Nederlandse toneeldag op 26 november 4 OPGERUIMD STAAT NETJES" middelen in een tablet doen wonderen De naakte feiten Ondanks de wens van meerderheid van het publiek Verwerpelijk DINSDAG 15 NOVEMBER 19 6 0 (Van een onzer redacteuren) De straatveger, hierbij afgebeeld, kan het niet. meer baas. Noch hij, noch zijn vakbroeders van de gemeentelijke reini gingsdiensten: de schoonspuiter en de rolveger, de railspeute raar en de papierprikker, zijn opgewassen tegen de lawines van fritezakjes, ijscowikkels, haringgraten en sigarettenpeuken, die hun medeburgers dagelijks over stad en land laten neerdalen. Nog niet zo heel lang geleden golden wij bij reputatie als het zindelijkste volk van Europa. Nu zijn ivij hard op weg om het. vieste te worden met wellicht alleen de Italianen als ruhners- vp. Overal langs 's Heren wegen op de steedse trottoirs zo goed als in-de vrije natuur strooien wij onvervaard afval rond: een spoor van schillen en dozen, die de toeristen en vooral onze buitenlandse bezoekers een doorn in het oog zijn. En terecht, want zijn zij niet mede naar ons land gekomen om de befaamde blinkend-geboende stoepjes te bewonderen? Vin den zij inplaats daarvan niets dan rommel en viezigheid, dan voelen zij zich bekocht. Boze brieven aan het A.N.V.V., aan reisbureaus en aan kranten getuigen ervan: Vele buitenlanders schrijven daarin, dat zij nooit meer naar ons smerige landje terug zullen komen Om aan deze ontwikkeling een halt toe te roepen (tenslotte brengen de buitenlandse toeristen ieder zomerseizoen ruim 200 miljoen aan deviezen in het laatje!) is nu op initiatief van de Stichting Recreatie (het contactcentrum voor openlucht recreatie, vakantiebesteding en natuurbehoud) een werkgroep gevormd, die volgend voorjaar met een nationale campagne ..Opgeruimd staat netjes" zal starten. Met affiches, een prijs vraag, kleurwedstrijden voor 1,5 miljoen schoolkinderen en zelfs een grammofoonplaat zal deze actie, die onder leiding staat van jhr. mr. A. Feith, de burgerij van Nederland trachten op te voe den tot meer „openbare netheid", ervan uitgaande dat de ver vuiling buitenshuis voornamelijk veroorzaakt wordt door onna denkendheid en achteloosheid. De actie verkeert nog in voorbereiding. Om gebruik te kunnen maken van alle moderne propagandemedia zal er een werkkapitaal van een miljoen gulden no dig zijn, waarvan thans een ton bijeen is. Gisteren zijn aan alle gemeentebesturen, aan de hogere bestuursorganen en aan het bedrijfsleven blauwdrukken van het plan- de-campagne verstuurd met het verzoek, de actie financieel te willen steunen. Eind maart zal het netheidsoffensief via radio, t.v., bioscopen en affiches losbran den en de thans nog in oprichting zijnde plaatselijke actiecomité's zullen met steun van de werkgroep een eigen program af werken, waarvoor zij een keus kunnen doen uit velerlei activiteiten. Zij kunnen emblemen uitreiken die opwekken, het vuil in de daartoe bestemde papierbakken te gooien, tentoonstellingen en optochten jpfgéWLixxHH pf&M% aaetjes jT. i Affiche ten behoeve van de actie. houden, speciaal voor deze actie ontwor pen afvaltasjes verkopen, schrobwedstrij- den en parkprikkersacties organiseren of een „meneer Helderheid" laten opdraven, die een toonbeeld van netheid is en van wie men hoopt dat hij volgend jaar „de vriend van alle Nederlanders" zal zijn. Men zal voorts per folder appelleren aan het fatsoen van alle hondeneigenaars, om hun huisdieren betere manieren bij te brengen. De winnaar van de reeds genoemde na tionale prijsvraag kan gedurende een week gratis gebi'uik maken van alle openbare vervoermiddelen, bioscopen, theaters, ten toonstellingen en een aantal hotels. Gedu rende die week zal zijn huiskamer gratis geverfd, behangen en van nieuwe vloer bedekking voorzien worden. Diverse be drijven hebben andere prijzen toegezegd. Het idee tot deze actie is ontleend aan een dergelijke campagne, die onlangs in Groot- Brittannië gehouden is: „Keep England tidy" (houdt Engeland schoon), en die vooral in de kleinere steden en ten platte- lande verheugende resultaten heeft opge leverd. In de Stichting Recreatie werken voor deze actie samen de Vereniging van Neder landse Gemeenten, de ANVV, de ANWB, de Kon. Ned. Vereniging van Transport ondernemingen en vele andere organisa ties. Het comité van aanbeveling voor „Opgeruimd staat netjes" wordt gepresi deerd door prof. De Quay en omvat alle ministers en Commissarissen der Konin gin, de leiders der politieke partijen en voorzitters en directeuren van tientallen nationale instellingen. Advertentie Het West-Nederlands Svmfonie Or kest verliet maandag tijdelijk zijn stand plaats Den Haag om in de gereformeer de kerk aan de Julianalaan te Sassenheim een concert te geven. Het programma dat de dirigent van het orkest Sam Swaap had samengesteld kon in elk ge val de toets der critiek doorstaan. Het fraaie Concerto grosso in a van An tonio Vivaldi was ter inleiding van de avond gekozen en als tweede werk kwam het aangrijpende Pianoconcert in d (K.V. 466) van W. A. Mozart ,tot uitvoering. In eenzelfde klassieke stijl, al was het dan met andere muzikale gedachten, ging men na de pauze verder met de Symfonie no 95, een van de zogenaamde „Londoner"-sym- fonieën van Joseph Haydn, stammend uit de tijd van het eerste verblijf van de com ponist in Londen, dat van 1790 tot 1792 duurde. Een mooi werk, waarin de instru menten in overeenstemming met de zich in de tweede helft ontwikkelende muziek stijl, een eigen timbre-functie kregen. De barokmuziek liet het"remplaceren van in strumenten door andere met eenzelfde „ba- rok"-klahkkleur zonder bezwaar toe. Dit gebruik was zeker geen wantoestand en evenmin was er sprake van een „chaos", zoals Sam Swaap in zijn toelichting bij de symfonie beweerde, want aan de artistieke eisen werd ook bij het verwisselen van instrumenten voldaan. En als slot van het concert brachten de Roemeense dansen van Béla Bartók een nieuw geluid. Verdienstelijke musici zijn in het West- Nederlands Symfonie Orkest verenigd. Zij bleken in het bezit te zijn van een behoor lijke technische vaardigheid. Maar voordat gezegd zal kunnen worden dat al deze krachten een hechte eenheid vormen en dat zij tot belangrijke prestaties in staat zijn. zal de dirigent zijn directie aan een gron dige herziening moeten onderwerpen. Ik kreeg althans on deze avond de indruk dat de orkestleden vaak niet wisten waar zij in ritmisch opzicht en ook voor wat het tempo betrof aan toe waren. De wissel valligheden in ritmiek en tempo maakten de inzetten onzeker en ongelijkheden ont sierden de uitvoeringen. Een constructief gebaar bezat de directie van Sam Swaap allerminst. Daarvan getuigde de onver zorgde melodische vorming. En veel in houd kregen de werken van Vivaldi en Haydn uiteraard niet. evenmin de orches- trale expositie van het eerste deel van het Pianoconcert van Mozart, waarvan de uit voering van het andere aandeel van het orkest meer als „een blok aan het been" dan een steun voor de jeugdige soliste Ma- riette van Wijk werd. Overigens leek mij het optreden van deze zeer jonge pianiste op dit „officiële" concert nogal voorbarig. Ongetwijfeld bezit Marietta van Wijk mu zikale en pianistische kwaliteiten, die in Wereld-kunstgeschiedenis. Zes uitgevers uit zes verschillende landen, te weten Thames and Hudson (Engeland), Beek (West-Duitsland). Feltrinelli (Italië), De Aguilar (Spanje), Golden Press (V.S.) en Gallimard (Frankrijk) gaan samenwerken om een kunstgeschiedenis in talrijke delen, getiteld „De Wereld van de Vormen" te publiceren. Het beeldmateriaal wordt ver zorgd door André Malraux en de tekst staat onder supervisie van George Salles, ex-algemeen directeur van de Franse musea. Het wordt een kunstgeschiedenis, die de kunst van alle landen zal behande len vanaf de prehistorie tot de allerjongste kunstuitingen. Een 10 voor de 10-ers. Bij meerderheid van stemmen door de lezers van „Een 10 voor de 10-ers" is de 10-ers prijs 1959 toegewezen aan Maan Kneepkens, leerling van het Sint Bernardinus-college te Heer len. Maan Kneepkens werd hierbij toege sproken door het redactie-lid Edith de Clercq Zubli, waarna de heer E. W. P. van Dam van Isselt, directeur van de n.v. Uit geverij Nijgh Van Ditmar, de prijs in de vorm van een boekenbon uitreikte. Bij deze gelegenheid deelde hij mede dat, ge zien het grote succes van de eerste uitgave, redactie en uitgevers hebben besloten jaar lijks de beste artikelen en gedichten uit de Nederlandse Schoolpers te bundelen en onder de naam Een 10 voor 10-ers" uit te geven. studie met succes kunnen worden be kroond. Maar aan het peilen van de som berheid. van de verbeten smart, die in dit concert tot uitdrukking zijn gebracht is zij gelukkig nog niet toe en daarom zou wel licht de keuze van een anders geaard con cert, bijvoorbeeld het pianoconcert in D van Haydn meer gewenst zijn geweest. Over de uitvoering van de Roemeense dansen van Bartók kan ik met veel waar dering gewagen. De ritmische oerkracht van deze muziek inspireerde het orkest tot een uitvoering, die rijk aan individueel en collectief muzikaal initiatief werd. Men hoorde bijvoorbeeld een overtuigende, on gedwongen fraai klinkende solo van de concertmeester en goed spel van de flui tist en ook de andere orkestleden speelden bezield, zodat de zware bijvalsbetuigingen voor deze uitvoering volkomen verdiend genoemd mochten worden. P. Zwaanswijk In Parijs is maandag de elfde zitting van de algemene vergadering van de Unesco, de opvoedkundige, wetenschappe lijke en culturele organisatie van de Ver enigde Naties begonnen. Aan de werk zaamheden van de Unesco nemen thans negenentachtig landen waaronder veel kort. geleden onafhankelijk geworden sta ten van Afrika deel. Het accent van de bijeenkomst ligt dan ook op Afrika en Azië. De begroting voor de komende twee jaar voorziet in uitgaven van ongeveer 31 mil joen dollar, 5 miljoen meer dan in de ja ren 1959-1960. Bovendien zal de Unesco in 1961-1962 bijna 12 miljoen dollar uit het UNO-fonds voor technische bijstand beste den. De Unesco vergadering zal zich ook bezighouden met Kongo. Onder meer zal een rapport worden besproken over de hulpverlening uit het UNO-noodfonds. er bestaan plannen om de vroegere Belgische militaire basis Kamina, in Katanga, te ge bruiken als een centrum voor technische opleiding. Een verzoek van de landen van het Sov jet-blok om de delegatie van nationalis tisch China te vervangen door een afvaar diging uit Peking, werd met 44 tegen 26 stemmen, bij vijftien onthoudingen, afge wezen. De Chinese Nationalisten mogen echter niet aan stemmingen deelnemen, omdat zij niet aan hun contributieverplichtingen hebben voldaan. Hetzelfde geldt voor Bo livia, Honduras en Paraquay. De Nederlandse delegatie op deze confe rentie staat in de periode van 14-24 no vember onder leiding van de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, mr. J. M. L. Th. Cals; daarna wordt de delegatie geleid door de directeur-gene raal voor de Kunsten en voor de Buiten landse Culturele Betrekkingen, mr. H. J. Reinink. Op deze conferentie komt ook ter sprake de Unesco-actie tot behoud van de Nubi- sche oudheden. Over een onderdeel van deze actie, het behoud van de tempels op het eiland Philae heeft het „Nederlands Adviesbureau voor Ingenieurswerk in het Buitenland" (Nedeco) in opdracht van de Nederlandse regering een rapport samen gesteld dat door minister Cals tijdens de conferentie zal worden aangeboden aan de directeur-generaal van de Unesco. „De naakte feiten" is een hoorspel van Herbert T.iadens, een Duitse auteur van wie de VARA reeds enige hoorspelen heeft uitgezonden. „De naakte feiten" is een ge schiedenis van conflicten die zich afspeelt tijdens de burgeroorlog in Spanje en waar in min of meer de kwestie van het be ruchte „Befehl ist Befehl" aan de orde komt. Dit hoorspel, dat vertaald werd door D. van Rheden, zal de VARA uitzenden op woensdagavond 23 november, onder regie van S. de Vries jr. Illustratieve gitaar muziek erbij wordt gespeeld door Dick Visser. Advertentie (Van onze correspondent) Er gaan in Groot-Brittannic hoe langer hoe meer stemmen op tot wederinvoering van de middeleeuwse lijfstraffen als re medie tegen de toenemende jeugdmisda digheid. De regering voelt hier echter niets voor omdat ze van mening is dat het kwaad met positieve maatregelen dient te worden bestreden. Een advies commissie welke zich thans hierover heeft uitgesproken is het volkomen eens met dit standpunt. De commissie geeft in haar rapport eenstemmig te kennen dat gese ling en kastijding niet als gerechtelijke straffen mogen worden hersteld, hoewel volgens opinie-onderzoek een meerderheid van het publiek zulks wil. Sommigen eisen zelfs dat lijfstraffen te gen vrouwen zullen worden toegepast. Te gen lijfstraffen heeft zich echter negentig percent van de reclasseringsambtenaren uitgesproken. Ook de tuchthuisdirecteuren zijn er tegen, maar de politie is erover verdeeld. De lijfstraffen werden in 1948 afgeschaft. TOT 26 NOVEMBER is in de Kunsthan del M. L. de Boer te Amsterdam werk te zien van de Franse schilder Henri Hayden. Hayden werd in 1883 te Warschau gebo ren. In 1907 trok hij naar Parijs met de bedoeling daar een jaar te verblijven. Ge lijk voor Van Dongen werd het een ver blijf voor het leven. En even natuurlijk past ook Hayden in het patroon van de grote Parijse School, verzamelnaam voor het vele dat rond de eerste en tot de twee de wereldoorlog in Frankrijk ontstond en niet zonder Parijs te denken is. Mogelijk is Haydens werk nog meer Frans te noe men dan dat van Van Dongen, in wiens portretkunst wij toch de Nederlander voe len. Haydens afkomst is voor ons natuur lijk minder na te voelen. Meer dan Van Dongen is hij echter op Franse wijze het vormprobleem aangegaan. Hij vertoont het voor mij typisch redelijke midden en maat houden van de Fransman, die zich nooit zo door de problematiek zal laten meeslepen dat hij zich van zijn oorspron kelijke sensaties zal laten afleiden. Hij stelt de eigen waarde van het schilderij hoog, maar vergeet niet dat dat schilderij een vertolking is van visueel ervaren Abstracte kunst is niet iets typisch Frans, al is Parijs er vol van tegenwoordig. Voorts zal bij Hayden evenmin als in het werk van andere echte Fransen het gevoel prevaleren boven de vorm. Waarlijke ex pressionisten komen onder Fransen nau welijks of niet voor. Toen Hayden in Parijs kwam hadden juist de Fauves van zich doen spreken. Dat het Fauvisme hem geraakt heeft is te zien aan een landschap uit 1909 op deze expositie. Wij herinneren ons wel werk van Friesz in deze geest. Op het Fauvisme reageert het kubisme en Hayden voelt zich daartoe aangetrokken. Sterk blijft echter steeds zijn reserve tegenover consequen ties die op verscheidene manieren in deze richting leken te zitten. Nooit laat Hayden zich leiden door het vorm-avontuur alleen en steeds behoudt zijn kunst een sterk menselijke kant. We ontmoeten hier stille vens en enkele landschappen uit Haydens kubistische periode, die zich onderschei den van anderer kubistisch werk door kleur en vooral kleurgevoeligheid. Even denkt men soms aan De la Fresnay, die, zij het ook weer op even andere wijze, zo zijn eigen weg ging. Rond 1921 maakt Hayden zich los van het kubisme. Hoe het dan staat met zijn werk vertelt ons deze expositie niet. Want naast een 8-tal vroe gere zaken wordt werk vertoond uit 1955 en later. Veel eigener nu nog van vorm geving blijft Haydens werk wel passen tussen dat van typische Fransen als Ma tisse en Braque, voor wat betreft zijn stil levens, terwijl een enkel landschap ons Derain in de herinnering kan brengen. Hoezeer Frans zijn landschappen zijn, kan ook blijken uit de herkenning daarvan. Hayden werkte veel in het departement van Seine en Marne, het land van Dunoyer de Ségonzac. En anders dan het werk van laatstgenoemde, die meer realist is, is Haydens werk even authentiek. „Kubistisch landschap" van Hayden. In zijn picturaal verbeelden reikt hij ho ger dan een Planson, van wiens verbon denheid aan dit departement een schilde rij bij de Kunsthandel M. L. de Boer al op zo plezierige wijze mocht getuigen. Haydens werk kan een wegwijzer zijn in een schilderkunstige ontwikkeling. Maar dit alleen voor hen, die de waarde van een traditie beseffen. Want Haydens werk geeft niet in de eerste plaats een schok. Men moet het rustig bekijken om te be seffen dat de charme, die van dit werk uitgaat, het resultaat is van een voor zo vele schilders toch wel moeilijk te verwer ven evenwicht tussen aandacht voor de vorm en het laten gelden van het senti ment. Een tentoonstelling als deze is weer een bewijs van het belang van een kunsthan del. Want dit soox*t schilderkunst wordt ons in het Amsterdamse museum onthou den. Daar vindt men de met de kubis tische van Hayden te vergelijken maar minder fraaie stillevens van een Male- vitch belangrijker. Dat in Haydens werk ook abstracte waarden zo te waarderen zijn is misschien moeilijk te zien voor hen, die de abstractie voor alles stellen. Voor Hayden zijn die waarden maar een deel van het geheel. Bob Buys Prins Bernhard heeft in de radio-uitzen ding voor Openbaar Kunstbezit een korte rede uitgesproken ter inleiding van de vijfde jaargang dezer radiocursus". Deze cursus van tien minuten kunstzinnige vor ming per week kan aldus de Prins begrip en liefde voor onze kunstschatten en musea wekken, die een uiterst gelukkig tegenwicht is bij de dreigende vermateria- lisering en vervlakking van onze tegen woordige tijd". „Bijzonder verheugend is ook, dat in de kring van onderwijs en cul tuurspreiding personen en instellingen van alle richtingen met enthousiasme ertoe bij droegen het werk der stichting te ver breiden". „Ook buiten onze grenzen aldus de Prins is men getroffen door het succes van dit Nederlands initiatief en men is dit voorbeeld reeds gaan volgen onder andere in Engeland en Duitsland en ook in Zuid- Afrika. Het zal u zeker bekend zijn, dat er plannen bestaan die ik persoonlijk van harte toejuich: dat de Stichting Openbaar Kunstbezit in de naaste toekomst ook door middel van het nieuwe medium televisie haar taak gaan vervullen". Advertentie Wagemons Ven Tuinen NV Fabrikantvan Artifort meubelen en Epeda matrassen Sommigen willen ze heringevoerd zien, zelfs voor vergrijpen waarvoor de straf fen voor 1948 niet golden. Dit zou bete kenen, aldus het witboek, dat de klok hon derd jaar zou worden teruggezet. Ook wordt opgemerkt dat alleen in Groot-Brit- tannië de eis wordt gehoord voor herstel van de lijfstraffen. De goede naam van het land zou er ernstig door worden ge schaad, temeer daar de Britten zich als pioniers beschouwen in verlichte denkbeel den op het gebied van de strafwetgeving. Deze nieuwe methoden, met name de op richting van speciale detentiecentra voor jeugdige misdadigers, worden nog niet volledig toegepast. Nogmaals wordt eraan herinnerd dat de lijfstraffen een verwerpelijke en ontaar dende invloed uitoefenen op degenen die ze moeten toedienen. Als oplossingen wor den aanbevolen een grotere politiemacht en strengere, door de rechtbank uit te spreken, straffen. Het is in elk geval een feit, dat" zelfs toen de lijfstraffen nog be stonden, deze sinds 1938 tegen jeug digen nog maar hoogst zelden werden toe gepast, Volwassen misdadigers werden in de praktijk alleen nog gegeseld of gekas tijd voor roof met geweldpleging. Het witboek oefent met name critiek uit op degenen die de lijfstraffen gelijkstel len met het vrij onschuldige slaan in huis of op school. Óp een aantal scholen be hoort het nog tot de traditie dat leerlingen voor bepaalde vergrijpen een aantal stok slagen ontvangen. Dit gebeurt op strikt juridische en onemotionele manier door een schoolhoofd of de directeur, dus niet door de getergde onderwijzer of leraar zelf. Jongens gaan daarbij in een speciaal met stokken uitgerust vertrek over de knie. Meisjes krijgen striemen op hun vin gers. De lijfstraffen in de gevangenissen waren echter werkelijke martelingen waarbij altijd een arts aanwezig moest zijn om het slachtoffer eventueel bij te staan. Er zijn veroordeelden die door de lijfstraf lichamelijk geknakt zijn. De Engelse Liga voor strafhervorming heeft het rapport toegejuicht en er nog eens de nadruk op gelegd dat lijfstraffen het denkbeeld van geweld als gewoonte al leen maar versterken. De Liga is daarom van mening dat lijfstraffen in genen dele een bescherming van de gemeenschap vormen, maar integendeel zullen leiden tot toeneming van gewelddaden. Zoals reeds eerder word gemeld zal in Rotterdam, onder auspiciën van de redak- ties van de litteraire tijdschriften Podium 58 en Gard Sivik in het kader van het Nederlands/Belgisch Cultureel Accoord een Vlaams/Nederlandse toneeldag worden ge organiseerd. Thans is vastgesteld dat de ze zal plaatshebben op zaterdag 26 novem ber a.s. des middags in De Rotterdamse Schouwbtirg en vervolgens des avonds in de zaal van de Rotterdamse Kunstkring aan de Witte de Withstraat. In de schouwburg, aanvang 2 uur, wordt allereerst door de Werkgroep Rotterdams Toneel de wereldpremière gegeven van de De Psychologische Test, een één-akter van Willem Frederik Hermans. Onder regie van André van den Heuvel werken hier aan mede: Marlies van Alcmaer, Trees van der Donck, Thera Verheugen, Petra Verbeek, Hans Boswinkel, Wim Grelinger, Sacco van der Made, Hans Polman en Adolf Ri.jkens. Het stuk zal „in het rond" worden gespeeld. Vervolgens wordt door het Toneel Van daag, leiding Bert Struys en Rudi v. Vlaan deren, uit Brussel een opvoering gegeven van Muizen van Gust Gils onder regie van Tone Brulin. Medewerkenden zijn: Raf Reyman, Paula Sleyp, Wlater Cornelis, Jan Matemo en Dries Wieme. Het decor werd ontworpen door Toni Brulin en Gust Gils. De avond- in de zaal van de Rotter damse Kunstkring- zal geopend worden met een opvoering van Dromen van IJzer draad, van Tone Brulin, eveneens door het Toneel Vandaag. Onder regie van Rudi van Vlaenderen werken hieraan mede: Lil Eleys, Jan Materno en Dries Wiese. Een toneelforum zal de dag besluiten: Onder leiding van Jan W alraven hebben hierin zitting Tone Brulin, Rudi van Vlaen deren, Gust Gils, Gerard Cornelis van het Reve, C. Buddingh en Hans Boswinkel.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1960 | | pagina 4