New York Herald Tribune
adviseert Washington
Drie premières bij
Amsterdams Ballet
NIEUWE UITGAVEN
Geestdriftig optreden van
het Moisejev-Ballet
AMERIKANEN MET LEGE
HANDEN UIT BONN
Ie voorjaar 1961 opnamen ie ons
Adriaae de Telpeedief
laed
vae
Hoe men niet moet onderhandelen
Grote Italiaanse productie onder
regie van Gerard Rutten
De N.R.U. in 1959
Minister Erhard weigert beslist de
betaling van stationeringskosien
17
De negen muzen
Jaap Weynand overleden
De Schelde is zijn monster
weer kwijt
Michael Croft regisseert
Richard III in Den Haag
Nederlanders verzoeken
invrijheidstelling
van Siqueiros
Voor 50.000,- aan
effecten verduisterd
Staatssecretaris Stijkel
naar Rome
Olie op de golven
Kroesjtsjev, Finland en
de vrijhandelsassociatie
Na aanrijding vier
maanden bewusteloos
DONDERDAG 24 NOVEMBER 1960
TER OFFICIëLE OPENING van het
nieuwe seizoen heeft het Amsterdams
Ballet een programma van vier speciaal
voor het gezelschap vervaardigde novi
teiten voorbereid. Drie daarvan kreeg
men woensdag tijdens een galavoorstel
ling in de hoofdstedelijke Stadsschouw
burg te zien. De avondkleding van vele
genodigden vormde vrijwel de enige
luister van wat een gebeurtenis had moe
ten worden. Het vierde werk „De
bronzen Venus" van Juan Corelli is
reeds als voorpremière vertoond en naar
aanleiding daarvan met weinig waar
dering besproken.
Tot de „aanwinsten" behoren twee pro-
dukten van Walter Gore, te weten de cho
reografische komedie „De Kruik" naar een
novelle van Luigi Pirandello op muziek
van Alfredo Casella (aantrekkelijk aange
kleed door Niels Hamel) en een spectacu
lair bedoelde „Parade" op „The young per
son's guide to the orchestra" van Benjamin
Britten (abominabel aangekleed door Ro
nald Wilson) voor zo goed als het gehele
ensemble, respectievelijk een pantomimisch
niemendalletje en een ingewikkeld weefsel
zonder spanning. De verslaggever kon vast
stellen, dat het publiek bijzonder hartelijk
reageerde op deze pompeuze revue, zonder
dat er veel redenen tot een dergelijke in
stemming werden geboden. Wie in dit am
bachtelijke geknutsel al was het maar een
flits van het kunstenaarschap van Walter
Gore wilde opvangen, heeft echter ver
geefs zitten wachten. Ook in „Nocturne"
van Johan Verdoner op muziek van Willem
Landré kwam weinig artistieke potentie tot
gelding. Zo moest de tweede akte van „Het
Zwanenmeer" dienen als romantisch pièce
de résistance.
Men kreeg de indx-uk uit het geheel, dat
er kosten noch moeite noch inspanning
worden gespaard bij het realiseren van de
kennelijk zeer vage voorstellingen, die men
zich bij het Amsterdams Ballet maakt van
een kunstzinnig beleid. Muzikaal werd het
genoegen verzekerd door de medewerking
van het Kunstmaandoi-kest onder Anton
Kersjes' vaardige handen.
David Koning
Oorlog en vrede. De voor februari aan
gekondigde Duitse première van de opera
van Serge Prokofjev naar Tolstoj's roman
Oorlog en Vrede in Leipzig (Sovjet-zone)
is voor onbepaalde tijd uitgesteld, volgens
de intendant van de Leipziger Opera
Kayser wegens materiaalgebrek.
Expositie in De Waag. Zaterdag 26 no
vember wordt in de Waag te Haarlem door
de voorzitter van het Genootschap „Kunst
zij ons Doel", een expositie geopend van
reisschetsen die Margaretha Verheus en
W. A. van der Colk in Mortain (Frankrijk)
hebben gemaakt. Tevens recipiëren beide
exposanten wegens hun onlangs gesloten
huwelijk. De expositie blijft tot 12 decem
ber geopend.
Fiesta Gitana. Zondagavond 27 novem
ber, aanvang 20.30 uur, is er in de grote
zaal van het Concertgebouw in Amsterdam
een optreden van Spaanse dansers en dan
seressen met „Fiesta Gitana".
NEW YORK (UPI) Gaston Coblentz,
de correspondent van de New York Herald
Tribune in Bonn schrijft in een commen
taar op de Amerikaans-Westduitse be
sprekingen dat de manier waarop deze
zijn begonnen wellicht een handleiding
zal worden voor toekomstige Amerikaanse
regeringen om te laten zien hoe onderhan
delingen met een bondgenoot niet moeten
worden gevoerd. Enkele van deze aanwij
zingen voor methoden die niet moeten ge
volgd zijn:
Maak voor het vertrek van uw missie
uit Washington bekend dat de president
opdracht heeft gegeven „eisen te stellen
aan de bondgenoot, die vrijwel zeker ver
worpen zullen worden".
Zorg ervoor dat tenminste twee van de
voornaamste leden van de missie zich la
ten vergezellen door hun echtgenotes. Deze
vrouwen moeten met bont worden behan
gen zodat zij bij de aankomst gefotogra
feerd kunnen worden. Dit zal de verwel
komende autoriteiten in staat stellen
haar gele rozen aan te bieden en zal cy
nische waarnemers het commentaar inge
ven: dat is ongeveer alles wat zij zullen
krijgen. Dit zal de pers en de radio van
de bondgenoot de gelegenheid geven zich
ironisch uit te laten over de aanwezigheid
van de dames en de kennelijke luxe van
Corry van Gorp en Philip Kaesen in
het ballet „De Kruik" van Walter Gore.
In de ouderdom van 74 jaar is gisteren
in het provinciaal ziekenhuis „Duin en
Bos" te Bakkum, waar hij de laatste ja
ren werd verpleegd overdeden de Bergen
se kunstschilder Jaap Weynand. Jaap
Weynand werd in 1886 in Amsterdam ge
boren. Daar bezocht hij de School voor
kunstnijverheid en de Rijksacademie van
Beeldende Kunsten. In het begin van zijn
loopbaan maakte hij veel kopieën naar
bekende meesters; later ontwikkelde hij
zich als een knap portrettist. Bekend zijn
onder meer zijn portretten van koningin
Wilhelmina, bestemd voor de vergader
zaal van de Provinciale Staten van Noord-
Brabant, van de C.H.U.-politicus jhr. mr.
A. F. de Savornin Lohman, van de zanger
J. Urlus (dat in de foyer van het Concert
gebouw hangt) en van de oud-directeur
van het Rijksmuseum jhr. B. W. F. van
Riemsdijk.
Aanvankelijk verwant aan de Bergense
School ontwikkelde Weynand zich tot een
schilder met een eigen stijl. Hij was ook
bekend als graficus en glazenier. Glasra
men van hem werden onder meer ge
plaatst in het Kennemer Lyceum te Over-
veen, iix het kerkje te Ginneken en in het
gebouw van het Hoogheemraadschap Hol
land Noorderkwartier in Alkmaar. Hij ves
tigde zich in 1909 reeds in Bergen.
Op de algemene begraafplaats aldaar
aan de Kerkedijk zal op zaterdagmiddag
15.00 uur zijn stoffelijk overschot ter aar
de worden besteld.
Misschien vormt de mening van velen
dat het Westen een culturele en geestelij
ke crisis doormaakt een verklaring voor
de verschijning van zovele werken over
de achtergronden van de Westerse cul
tuur en vooral over haar bakermat, het
oude Griekenland. Wellicht speelt ook de
grotere toeristische belangstelling voor dit
land daarbij een rol. Er zijn immers veel
mensen die niet alleen van de daar nog
aanwezige antieke kunstschatten willen
genieten, maar de ideeën van de tijd
waarin zij zijn ontstaan willen leren ken
nen. Er staat hen dan zo langzamerhand
een rijke litteratuur ter beschikking, die
in pocketvorm verschijnt en dus voor een
ieder bereikbaar is.
Het boek van prof. dr. D. Loenen
„MENS EN CULTUUR VAN HELLAS"
(Meulenhoff) is een bijzonder mooi voor
beeld van een goede samenvatting der
Griekse ideeënwereld. Prof. Loenen is
een uitstekend verteller die op treffende
wijze de invloed van de Griekse cultuur
op de Romeinse beschaving en de Wester
se ontwikkeling belicht. Het boekje heeft
een typisch filosofische inslag, maar is
toch zeer goed leesbaar gebleven.
Even enthousiast voor het Griekse als
prof. Loenen is C. M. Bowra wiens be
kende werk „DE GRIEKSE CULTUUR"
thans in vertaling van dr. J. C. B. Eyk-
man bij Meidenhoff is uitgegeven. Bowra
verdiept zich in het wezen van de Griek
se mens en plaatst hem temidden van de
culturele vei'worvenheden als wetenschap,
godsdienst en politieke instellingen. Het
boek is niet wijsgerig, maar eerder socio
logisch van inslag. Het is er niet minder
overtuigend om. Een bijzonder waardevol
le bijdrage tot kennis en vei-dieping in de
oud-Griekse beschaving.
Ook het werk van dr. K. Sprey „DE
WEG VAN HELLAS", een cultuurgeschie
denis van Oud-Griekenland, lijkt ons een
onmisbaar deel voor hen die zich laten
boeien door de Griekse cultuur. Het door
Servire uitgegeven boek behandelt op pak
kende wijze de geschiedenis van Grieken
land vanaf de heroïsche tot aan de Ro
meinse tijd. Vooral wordt de invloed na
gegaan van het Griekse op het Romeinse
denken. Men zou deze drie boeken naast
élkaar moeten lezen om ze ten volle te
kunnen waarderen. Het is ons onmogelijk
een voorkeur voor één van hen uit te spre
ken.
Een meesterwerk van de Belgische his
toricus Henri Pirenne „DE MIDDELEEU
WEN, Economische en sociale geschiede
nis" is thans in pocketvorm, vertaald en
ingeleid door J. A. Meijers, bij L. J.
Veen's Uitgeversmaatschappij n.v. te Am
sterdam verschenen. Pirenne beperkt zich
tot de sociale en economische geschiede
nis van Eui-opa van de tiende tot de vijf
tiende eeuw. Het is zijn thans algemeen
aanvaard inzicht geweest dat de klassieke
cultuur pas haar einde vond in de ver
overingen der Arabieren. De Middelland
se Zee verloor toen haar functie als ver
binding tussen de volkeren der klassieke
Oudheid en het Westen; de Middellandse
zeehandel vei-minderde daardoor enorm.
Pirenne beschrijft dan de opkomst van de
Italiaanse en Nederlandse steden, de ont
wikkeling van de Westeui-opese cultuur, de
positie der steden en de veranderingen in
die van de adel op buitengewoon boeiende
wijze. Zijn boek kan op één lijn gesteld
worden met Huizinga's „Herfsttijd der
Middeleeuwen" en Burckhardt's „Cultuur
der Renaissance". Wie zich voor de Eui-o-
pese cultuur interesseert late dit belang
wekkende werk niet ongelezen.
OP REIS MET DR. L. VAN EGERAAT
heet het reisboek dat het damesblad
„Margriet" voor haar lezeressen heeft uit
gegeven. In dit met veel foto's verluchte
boek geeft de bekende toerist-van-profes-
sie een groot aantal beschrijvingen van
Europese steden en streken, die óf om hun
schoonheid reeds in trek zijn of het waard
zijn door de toerist te worden bezocht. Dr
Van Egeraat heeft zijn beschrijvingen
aangevuld met vele praktische wenken
voor de vakantieganger. Het boek is, mede
door de vele foto's in kleuren en zwart
wit, bijzonder instructief. Voor velen zal
het beslissend zijn bij de keuze van de
streek of stad waar men zijn vakantie wil
doorbrengen. Soms wekt dr. Van Egeraat
de indruk dat hij wat al te haastig schrijft;
zijn wooi-dkeus is hier en daar slordig. Zo
van: „Sicilië is iets ontzettend, iets fas
cinerends, wat eigenlijk helemaal buiten
de toeristische oi-de valt". Soms weet de
schrijver geen woorden voor de door hem
aanschouwde schoonheid te vinden; dan
doen de beschrijvingen aan slagroomtaai--
ten denken.
VRIJDAGAVOND BEGINT in het R.A.I.-gebouw te Amsterdam de tweede reeks
opzienbarende voorstellingen door het befaamde Russische Volksdansballet van Igor
Moisejev in ons land. Naar mag worden aangenomen zal de accommodatie daar gun
stiger zijn dan in de kollossale „Ahoy"-hal te Rotterdam, waar de langverwachte
toernee eind vorige week is begonnen. Weliswaar is deze groep gewend voor grote
massa's te werken en heeft niemand daar te klagen gehad zelfs niet op flinke af
stand over de scherpte van de „projectie" van het flitsend gebodene, maar toch is
een zekere beslotenheid in principe gewenst. Aan die voorwaarde kan in de hoofd
stad beter worden voldaan. Het ziet er naar uit, dat de zaal door het oorverdovend
geweld der bijvalsbetuigingen zal worden afgebroken. En dan heeft men een tweede
reden om impressario Meyer Hamel dankbaar te zijn: des te eerder kan in de Fer
dinand Bolstraat het nieuwe gebouw voor de Nederlandse Opera verrijzen
HET IS WERKELIJK wonderbaarlijk
fascinerend wat Moisejev in de kwart
eeuw van zijn vindingrijk volhardende ac
tiviteit op dit gebied heeft bereikt, uit
gaande van toch zeer eenvoudige men
kan wel zeggen: primitieve bewegings
elementen. Hij is tegelijk choreograaf en
regisseur. Eigenlijk zou men nog nieuwe
re termen moeten gebruiken, aan de film
industrie ontleend, want het meeslepende
en verrassende van de voorstellingen
wordt veroorzaakt door een fantastisch
ritme in de beeldwisselingen, door vloeien
de overgangen, door geraffineerde scha
keling en montage. Het romantische di
vertissement is hier ten top gevoerd. Mis
schien komt het vooral door de vele
„paarden"-nummers, met name in de ko-
zakkentaferelen, dat men denkt aan het cir
cus met zijn contradictio in terminis van
vrijheidsdressuur, die men ook aantreft in
deze letterlijk „spring"-levende revue met
haar vereniging van zulke tegenstrijdige
factoren als persoonlijkheidsbewijzen en
discipline, afwisseling en eenvormigheid.
Zowel naar de kant van het sensationele
als van het sentimentele komen er uit
schieters voor naar wat wij kitsch plegen
te noemen, zonder dat deze veel afbreuk
kunnen doen aan
mende plezier.
het geestdriftig stem-
EEN REVUE is deze voorstelling ook
in die zin, dat er een overzicht wordt ge
boden van folklore uit alle hoeken des
lands. Moisejev heeft zich veel moeite ge
troost de oorspronkelijke passen en figu
ren terug te vinden of te reconstrueren.
Maar hij is daar niet bij blijven stilstaan,
integendeel. Keer op keer en van ge
val tot geval op andere wijze heeft hij
de eigenaardige patronen en karakteris
tieke gedi-agingen uitgewerkt tot expres
sieve composities, waarin zich de origine
le motieven en gi-ondvormen op het eer
ste gezicht verduidelijkt herkennen laten.
Daarbij beschikt hij over een levend, ap
paraat van technisch pei-fect geschoolde
dansers en danseressen, die zonder de
suggestie van natuurlijkheid te verspelen
alles kunnen verbuigen en verheffen tot de
vergrotende of overtreffende trap. Het is
daarbij merkwaardig om waar te nemen
hoe in deze collectieve manifestaties tel
kens opnieuw de korte spanningen worden
veroorzaakt door de typisch Russische
veranderingen van temperament. Zo leert
men in dit artistieke variété met zijn
zoetgevooisde melancholie en soepele
charme, zijn wervelende acrobatiek en
driftige veerkracht, zijn pai-odistische
clownerie en vitale pantomime, zijn wes
ters gebruik van oosterse vormen, meer
kennen van de ziel van een betrekkelijk
ver en vreemd volk dan door de sprook
jesachtige spektakelstukken van bij voor
beeld het „Bolsjoi"-ballet.
Daüid Koning
[99
99
(Van onze filmredacteur)
In het voorjaar van 1961 zal in Neder
land een begin worden gemaakt met de
opnamen van de kleurenfilm „Adriaan de
tulpendief" naar de gelijknamige roman
van Otto Kombach. De regie is in handen
van Gerard Rutten. Producent is Angelo
Ferrara van de Tiber ia-film te Rome. Het
wordt een Italiaanse coproductie met
Duitsland en Frankrijk. De belangrijkste
rollen in de film zullen door acteurs en
actrices uit die landen worden vervuld.
Ook Nederland levert zijn deel in de be
zetting. De hoofdrol wordt gespeeld door
een Amerikaans acteur, die evenwel nog
niet is gekozen. Na een voorbereidingspe
riode van anderhalf jaar is Gerard Rutten
thans gereed met het draaiboek, dat hij
in samenwerking met de Duitse drama
turg Eberhard Hauff heeft geschreven. De
buitenopnamen van deze film, die wat de
cor en entourage betreft een specifiek Hol
lands zeventiende-eeuws karakter bezit,
zullen worden gemaakt in Nederland. De
binnenopnamen in de Cinetone-studio's te
Rome.
Met deze film, aldus filmregisseur Ge
rard Rutten, wordt mij de gelegenheid ge
boden een wens te verwezenlijken, die ik
al heel lang koesterde. Na „Dood Water"
lokte mij deverfilming van Rombachs
roman bijzonder aan. Ze heeft dan ook
zekere verwantschap met „Dood Water"
wat haar vitaliteit betreft. Ze geeft ons
het uitzicht op een kleurrijke tijd. Ze be
handelt een onderwei-p, waarin de actie
voor het grijpen ligt, het zogenaamde tul-
penoproer, de windhandel in tulpenbollen,
die een enorme hausse in de verhandeling
van dit produkt en een deining in de ge
moederen teweegbracht, omdat er zo ge
makkelijk bedrog mee kon worden ge
pleegd. De film brengt dit „Wirtschafts-
wunder van de zeventiende eeuw" in beeld.
Ze is groots opgezet. De „show" is er
ten nauwste in verbonden met de intrige:
men zal er een carnaval in zien, een spot
optocht op de bollenhandel en een groot
Breugeliaans nachtfeest.
De buitenopnamen worden in Hoorn en
het duingebied van Kennemerland ge
maakt, maar definitieve afspraken daar
voor, zoals een dagblad in Kennemerland
berichtte, zijn beslist nog niet gemaakt.
Ook staat omtrent de bezetting der rollen
nog niets vast, al hebben wij het oog ge
richt op vele buitenlandse filmspelers van
naam. De producent is een cultureel
en niet alleen conjunctureel geweldig
man, die ruime mogelijkheden verschaft
voor een zo verantwoord mogelijke opzet
van de film. Hij wenste voor deze film
een Nederlandse regisseur. Ik, aldus Ge
rard Rutten, bezit nu inderdaad de gele
genheid te bewijzen dat ik aanspraak kan
maken op die waardering, welke mij in
Nederland na „Dood Water-" niet meer is
ten deel gevallen. Ik kan mij nu niet be
roepen op de smalle basis, waarop ik
moest werken, de financiële beperkingen
en de nadelen door een gebrek aan conti
nuïteit in de Nederlandse filmproductie,
het werken zonder een geschoold team.
Dat een buitenlands producent mij thans
die gelegenheid biedt, is op zichzelf een
grote bemoediging voor iemand, die in Ne-
dèrland de boden onder de voeten is weg
geslagen. Wanneer de film eind 1961 ge
reed is, moet blijken, dat ik goed deed te
doen waarvoor ik ben blijven vechten: het
geloof in mijzelf niet te verliezen.
Het is uiteraard de bedoeling van de
Italiaanse producent om „Adriaan de tul
pendief" op de internationale markt te
brengen. De film zal in het Frans, Duits
en Engels worden nagesynchroniseei'd.
uw missie op een ogenblik dat u van de
bondgenoot contante betaling verlangt.
De doeltreffendheidvan het presen
teren van de rekening zal nog verhoogd
worden als de president juist bevel heeft
gegeven de Amerikaanse troepen uit het
buitenland terug te trekken.
Weiger te verschijnen op een perscon
ferentie in de Amerikaanse ambassade en
stuur in plaats daarvan een ondergeschik
te „met strikte instructies niets te vertel
len aan Amerikaanse journalisten. Dit zal
u helpen te voorkomen dat het Amerikaan
se standpunt naar voren wordt gebracht."
Dring er op aan dat de bondgenoot mee
werkt om de onderhandelingen geheim te
houden en sla geen acht op het advies
van de Amerikaanse ambassade dat „de
bondgenoot, die u onder druk wilt zetten,
bijzonderheden zal laten uitlekken naar
zijn eigen pers om zijn zaalc voor het pu
bliek in een zo gunstig mogelijk licht te
stellen". Geef evenmin, en tot het bittere
einde toe, geen gehoor aan de herhaalde
raadgevingen van de ervaren Amerikaan
se ambassadeur ter plaatse dat uw eisen
zullen worden afgewezen door de regering
waarbij hij is geaccrediteerd.
Zorg er in de onderhandelingen voor de
bondgenoot ervan te overtuigen dat u geen
belang stelt in zijn gezichtspunt. Dit zal er
zeker toe leiden dat de bondgenoot schie
lijk zal besluiten over te gaan tot een ver
tragingsactie en zal weigeren zich te ver
binden tot iets van enig werkelijk belang.
BRUSSEL, (ANP) Niet zeven, maar
drie meter lang blijkt het „monster van
de Schelde" te zijn, dat enkele dagen de
gemoederen in de Belgische plaats Dender-
monde heeft bezig gehouden. Het dier,
een dolfijn, is woensdagavond opgevist.
Het had verscheidene wonden door de ko
gels, die er sinds vorige week zaterdag op
zijn afgevuurd.
De brandweer moest er aan te pas ko
men om het gevaarte uit het water te ha
len. De dolfijn zal een plaats krijgen in het
natuurhistorisch museum van Dendermon-
de.
De Haagse Comedie gaat traditiegetrouw
het nieuwe jaar beginnen met een Shake-
speai-e-première. Ditmaal is de keus ge
vallen op het koningsdrama „Richard III",
waarvoor mr. E. Straat een nieuwe ver
taling heeft gemaakt. Als regisseur zal op
treden de Engelsman Michael Croft, de
leider van het Youth Theatre, dat in april
ons land bezocht met een geheel door jon
gens gespeelde „Hamlet". Kort geleden
heeft Croft bij het Youth Theatre Shake
speare's „Julius Caesar" geregisseerd.
De Nederlandse Radio-Omroep heeft vo
rig jaar van een beschikbaar bedrag ad
33.354.395 gulden overgehouden een bedrag
van 194.185 gulden. Aldus het jaarverslag
van de Nederlandse Radio Unie over 1959,
dat thans is verschenen.
Van het uitgegeven bedrag is 13,8 mil
joen besteed door de N.R.U., 3,5 miljoen
door de Wereldomroep, rond 1,8 miljoen
door elk van de vier grote omroepvereni
gingen en 329.000 gulden door de V.P.R.O.
Aan zenderhuur ging 3,5 miljoen op, en
voor de P.T.T. een bedrag van 4,4 miljoen.
Een aantal Nederlandse kunstenaars
heeft zich telegrafisch tot de president van
Mexico gewend met het verzoek om de
wegens zijn politieke activiteiten gear
resteerde Mexicaanse schilder David Alfaro
Siqueiros, een der pioniers van de moderne
muurbeschildering, in vrijheid te stellen,
„opdat hij in staat zij zijn belangrijke
scheppende arbeid voort te zetten".
Dit telegram is ondertekend door jhr. W.
Sandberg, dr. J. C. Heyligers, dr. H. L. C.
Jaffé tevens als voorzitter van de Ne
derlandse sectie der Association Interna
tionale des Critiques d'Art de kunste
naars Peter Alma, Chris Beekman, Gerrit
Benner, L. P. J. Braat, Jef Diederen, Ben
Guntenaar, J. Havermans, Ger Lataster,
Hubert van Lith, Lucebert, Lex Metz, An-
dré Schalier, J. Wagemaker en door .de
kunstcritici J. van Keulen, M. van Emde
Boas, M. Visser en J. J. Vriend.
De Rotterdamse politie heeft een 60-
jarige Rotterdammer aangehouden, die
effecten ter waarde van 50.000,— ver
duisterd zou hebben. Hij had deze in be
waring voor een 76-jarige Hagenaar en
diens zoon Toen hij in financiële moei
lijkheden kwam heeft hij de effecten ver
kocht en is met de opbrengst gaan specu
leren. Dit liep op niets uit en toen de eige
naars van de effecten zelf enige papieren
wilden verkopen, kwam de zaak uit.
De staatssecretaris van Verkeer en Wa
terstaat, de heer E. G. Stijkel, is heden
ochtend per KLM van Schiphol naar Rome
vertrokken, waar hij morgen de Italiaan
se minister van Verkeer, Spataro, zal
spreken. „Nu langzamerhand in EEG-ver-
band een gemeenschappelijke verkeerspo-
litiek van de zes aangesloten landen na
derbij begint te komen", aldus de staats
secretaris voor zijn vertrek, „lijkt het ons
nuttig, wanneer Nederland daarover ook
met Italië van gedachten wisselt. Dat ga
ik dus morgen doen. In het verleden is ge
bleken, dat de standpunten die onze lan
den innemen in de verschillende organi
saties van de EEG en van de CEMT (Con
ferentie van Europese ministers van Ver
keer) nog al eens parallel lopen".
(Van onze correspondent)
BONN. Met lege handen, zonder enige Westduitse financiële toezegging
hebben de Amerikaanse minister van Financiën Anderson en de onder-minister
van Buitenlandse Zaken Dillon Bonn gisteren na een vierdaags overleg verlaten.
Zij zijn, zo bleek uit het televisie-interview met de uiterst vriendelijke, maar ook
zeer gedecideerde minister van Economische Zaken, professor Erhard, op een
brede keiharde muur van pertinente weigeringen gestoten.
Anderson en Dillon waren vorige week
naar Bonn gekomen met de eis dat de
Westduitse regering 3,5 miljard mark op
tafel zou leggen, waarvan 2,5 miljard
mark zonder meer en onmiddellijk voor
de stationeringskosten der Amerikaanse
troepen in de Bondsrepubliek (800 miljoen
mark), het infrastructuur-programma van
de Noordatlantische Verdragsorganisatie
voor vliegveldaanleg en dergelijke (290
miljoen mark), Duitse burgerlijke beamb
ten van het Ameilkaanse leger in Duits
land (900 miljoen mark), ontwikkelings
hulp rechtstreeks uit de Westduitse begro
ting (1,5 miljard mark). En dit alles om
dat Washington met zijn betalingsbalans
in de knel zit en drastisch moet bezuini
gen.
Hardnekkig, en waarschijnlijk met
uiterst vriendelijke gezichten heeft
de Westduitse delegatie onder leiding van
proffessor Erhard deze eisen van Ander
son die als een bijzonder harde onderhan
delaar bekend staat geweigerd in te willi
gen. Erhard wees erop dat Bonn hulp aan
de onderontwikkelde gebieden zal aanbie
den ter waarde van vier miljard mark,
afkomstig zowel uit de begroting als uit
particuliere bronnen.
Dat wensen de Amerikanen echter niet
vanwege hun vrees dat deze laatste bron
gevuld zal worden door Duitse industriële
leningen op de Amerikaanse geldmarkt,
wat voor de Verenigde Staten deviezen-
verlies zou kunnen betekenen. Erhard
bood voorts aan de Duitse schuld aan de
Verenigde Staten (2 miljard mark) op kor
te termijn terug te betalen. Hij was ook
bereid de Amerikaanse verplichting op mi
litair gebied ter waarde van 500 miljoen
mark over te nemen. En hij beloofde dat
Bonn meer wapens in Amerika zal kopen
en zijn bijdrage aan de NAVO zal verho
gen.
Men was te Bonn van mening dat Er
hard hiermee al veel te ver was gegaan;
Anderson en Dillon wezen deze Westduitse
voorstellen evenwel energiek af als onaan
vaardbaar. Zij eisten voor alles de directe
betaling van zeker 2,5 miljard mark, ter
ontlasting van de Ameilkaanse betalings
balans.
In de Westduitse hoofdstad zei men met
een beledigd gezicht dat de tijden voorbij
zijn dat de Westduitse hond opzit als de
Amerikaanse baas dat beveelt en dat er
nog zoiets als gelijkwaardigheid onder de
NAVO-partnei'S bestaatMinister Er
hard, die in een prachtige politieke vorm
was, goot in het televisie-interview met
een olie op de anti-Amerikaanse golven.
In december zal het overleg met Ander
son te Parijs worden voortgezet, te dra
matiseren valt er niets. Het gaat hier, zo
zei Erhard, om een „steen met duizend
facetten" en van een vijandelijke sfeer is
dan ook geen sprake. Hij verklaarde ech
ter ook ronduit dat van een nieuw gesprek
over stationeringskosten, te betalen door
Bonn, geen sprake van zijn. Bonn wil
hiervoor geen mark bijdragen.
De band met Washington wil de West
duitse regering desondanks proberen aan
te halen. Erhard zei: „de dollar is nu
eenmaal de zon in het westelijke mone-
taii-e planetenstelsel. Ook West-Duitsland
is gebaat bij een sterke dollar en dus bij
een evenwichtige Amerikaanse betalings
balans". Bonn zal voorts niet uit de weg
gaan voor reële betalingseisen, zij kan en
wil meer betalen.
De indruk in de Bondsi-epubliek is ech
ter dat de regering Eisenhower op de val
reep een sfeer tussen Bonn en Washing
ton heeft geschapen en een erfenis heeft
achtergelaten, die geen goed begin kunnen
vormen voor het aanstaande contact tus
sen Bonn en de nieuwe Amerikaanse re
gering Kennedy.
LONDEN (UPI) De premier van de
Sovjet-Unie, Nikita Ki-oesjtsjev, heeft gis
teren tijdens een lunchbijeenkomst gezegd,
dat Rusland er geen bezwaar tegen heeft,
als Finland op een of andere wijze lid wil
worden van de Europese Vrijhandelsas
sociatie, het Europa van de Zeven.
De Russische premier zei dit naar aanlei
ding van het bezoek van de Finse presi
dent, Urho Kekkonen, aan Rusland. De
Finse regeringsleider heeft daar bespre
kingen gevoerd over de economische ban
den tussen beide landen. Dit deed de
vraag rijzen of deelname van Finland aan
de Vrijhandelsassociatie wel verenigbaar
is met de Fins-Russische betrekkingen.
Een 16-jarige scholier in Delft die in
augustus bij een aanrijding ernstig werd
gewond en bewusteloos geraakte, is thans
weer bij kennis gekomen. Hij wordt ver
pleegd in de Ursulakliniek in Wassenaar.
Zijn toestand is thans iets verbeterd.
