Paul Steenbergen en Ida Wasserman
vertolken Shaw's „Lieve Leugenaar"
HENRY BERNSTEIN'S „CORSICA"
Rome en Belgrado herstellen
hun goede nabuurschap
Nederlandse verdacht van
schilderijenzwendel
Concert in Teylers Museum
door Anner Bijlsma
en Anton de Beer
België en Nederland kopen
voor elkaar moderne kunst
Directeur van Radio
Vrij Europa afgetreden
Oslo geeft Londen een
kerstboom cadeau
Succesvol debuut van „Comedie 1960"
Walter Coehr plotseling
na een concert overleden
Zoltan Kodalv ziek
De Amsterdamse prijzen
voor typografie
The Great Sebastians
De negen muzen
Programma van het
Nederlands Ballet
Popovitsj is niet alleen een groot politicus
maar ook een verfijnde intellectueel
J. H. v. d. Valk begraven
Drieling in Tilburg
MAANDAG 5 DECEMBER 1960
DE HAARLEMSE STADSSCHOUWBURG maakte zaterdagavond op be
drieglijke wijze de indruk, naar Amsterdam te zijn overgeplaatst. Heel de elite
van de Amsterdamse kunstwereld schrijvers, dichters, schilders, toneelspelers
en toneelcritici was in gezelschap van vele Amsterdamse schouwburghabitués
naar Haarlem getogen om in het theater aan het Wilsonsplein getuige te zijn
van het debuut van een nieuwe toneelgroep „Comedie 1960". Het is wel een
bijzonder weinig voorkomende gebeurtenis dat een nieuw-gevormd beroeps
gezelschap zich in de Spaarnestad voor het eerst aan het publiek presenteert,
maar zaterdagavond is overtuigend gebleken dat het toch lang geen slecht idee
is. Want Haarlemmers en Amsterdammers samen hebben het door Rie Gilhuys
en Toil Kuyl opgerichte troepje een zeer enthousiaste ontvangst bereid.
De twee oprichters
zijn zo verstandig ge
weest, hun initiatief
niet formeel aan te
kondigen als „de vor
ming van een nieuw
gezelschap", en zij
hebben zich ook wij
selijk onthouden van
het publiceren van
een „lijst van te spe
len stukken", waar
van de meeste ge
woonlijk tóch niet
worden gespeeld. Zij
hebben eenvoudigweg
verklaard, dat het
repertoire van „Co
medie 1960" voorlopig
slechts uit één stuk
zal bestaan uit
Henry Bernsteins „Le
voyage" en dat zij,
als het lukt dit werk
met succes en onge
subsidieerd in serie te
spelen, „wel verder
nullen zien". Hoe van
zelfsprekend dit ook
klinkt, het is een op
vatting waarin durf
?n voorzichtigheid,
onafhankelijkheidszin
en bescheidenheid
zijn gemengd, en die
alleen al daarom
sympathiek aandoet.
Rie Gilhuys en Ton
Kuyl hebben het pu
bliek ook laten weten
dat zij niet streven
naar het opvoeren van experimentele of
litteraire toneelwerken; wat zij dan wél
willen, hebben zij duidelijk gedemonstreerd
met de keus van dit blijspel van Bernstein,
dat onpretentieus maar degelijk vakwerk
is, geschreven met geen ander doel dan om
de toeschouwers enige aangename uren te
bezorgen. Dat dit doel wordt bereikt zonder
de laag-bij-de-grondse kluchtigheid en
zonder de krampachtige, geforceerde hu
mor waaraan we de laatste tijd gewend zijn
gaan raken, wijst er op dat veel moderne
blijspelschrijvers nog heel wat zouden kun
nen leren van de oude routinier Bernstein,
hoe weinig speelbaars er overigens van
diens werk ook is overgebleven.
VAKMAN BERNSTEIN
BERNSTEIN, die in 1953 op 77-jarige
leeftijd stierf, was vooral in de eerste vijf
entwintig jaar van onze eeuw vermaard als-
de grote meester van het dramatische ef
fect, de volstrekte beheerser van de toneel
techniek, die de gevoelens van het publiek
virtuoos wist te bespelen als weinige van
zijn tijdgenoten. In 1918 schreef de destijds
populaire Nederlandse toneelschrijver mr.
C. P. van Rossem over hem: „Onder de mo
derne toneelschrijvers ken ik niemand die
zulk een vaste en nimmer falende kijk
heeft op het toneel als Bernstein. Bern
stein heeft nooit een stuk geschreven dat
gevallen is, en dat spreekt boekdelen. Zelfs
Sardou vergiste zich, Bernstein nimmer.
Als technicus heeft hij zijns gelijke niet".
Dat hij niettemin zijn eigen roem vele
jaren heeft overleefd, lag vooral aan de
psychologische onechtheid en de jacht op
grof effect, waardoor zijn drama's zoals
„Le voleur", „La rafale" en „Samson"
zich kenmerkten en die ze voor een mo
dern pvibliek onaanvaardbaar maken. In
zijn weinige blijspelen heeft Bernstein zich
echter veel minder aan die fouten bezon
digd en de nu door Rie Gilhuys en Ton
Kuyl uit zijn omvangrijk oeuvre opgediep
te komedie „Le voyage" is danook zeker
nog alleszins geschikt om ook in onze tijd
degenen, die in de schouwburg geen be
hoefte hebben aan psychologische of so
ciale problematiek, te boeien en te amu
seren.
FRISSE SPEELTRANT
„CORSICA", zoals liet stuk in de pittige,
sprankelende vertaling van Kuyl heet,
heeft maar een uiterst simpele, bijna
naïeve intrige. Het gaat om twee vrienden,
waarvan de één een „vlotte" schilder, de
ander een stijve zakenman is (hetgeen de
vriendschap nogal onverklaarbaar maakt).
De zakenman, Germain Serrurier, heeft
zijn verloofde de bons gegeven omdat de
wetenschap dat zij vóór hem een „affaire"
met een ander heeft gehad, hem voort
durend blijft kwellen, wat Maxime Rudin,
de schilder, vlot als deze is, belachelijk en
bovendien onredelijk tegenover het meisje
vindt. Maar wanneer Maxime, die dol
verliefd is op een getrouwde vrouw, Nicole
Lambessier, vreneemt dat zijn geliefde,
vóór zij hem kende, een vluchtige vrijage
heeft gehad metniemand anders dan
Serrurier, neemt hij precies dezelfde „be
lachelijke" en „onredelijke" houding aan.
Elk verwijt, dat hij „typisch klein-burger-
lijk" heeft gevonden toen de zakenman het
gebruikte, slingert de schilder nu Nicole
naar het hoofd. Maar gelukkig (voor de
drie anderen en voor het publiek) doet de
wanhopige ex-verloofde van Serrurier een
ongevaarlijke poging tot zelfmoord, want
daardoor wordt iedereen tot inkeer ge
bracht en komt er onder het motto „ver
geven en vergeten" een dubbele happy
ending tot stand.
ONPROBLEMATISCH
EEN BEETJE KINDERLIJK? Ongetwij
feld. Nogal onrealistisch? Beslist. Maar
dankzij Bernsteins virtuositeit in het han
teren van de dialoogkunst, in het creëren
van boeiende scènes uit bijna niets, in de
speelse verwerking van motieven die in
andere (vooral niet-Franse) handen gauw
onverteerbaar zouden worden, dankzij dit
alles is „Corsica" toch een stuk geworden
waarnaar men van begin tot eind met op
recht genoegen kan kijken en luisteren. En
waarbij men graag vergeet, dat het in
wezen weliswaar volop „Comedie" is, maar
niet bepaald „Comedie 1960"!
Veel van het plezier, dat het publiek aan
de voorstelling beleefde, was overigens ook
te danken aan de zeer geslaagde opvoering,
waarmee Jan Retèl heeft getoond één van
Frits Butzelaar, Ton Kuyl en Rie Gil
huys in Henry Bernstein's „Corsica",
waarmee „Comedie 1960" haar debuut
maakte.
de weinige Nederlandse regisseurs te zijn
die een Frans blijspel de juiste toon en de
gewenste lichtvoetigheid weten te geven.
De rollen van Nicole en Maxime waren bij
Rie Gilhuys en Ton Kuyl wel in ideale
handen. Met al de charme en vakkundig
heid, waarover zij zo rijkelijk beschikt,
speelde Rie Gilhuys de getrouwde vrouw
die zich met hart, ziel en lichaam aan haar
jongere minnaar overgeeft, en Ton Kuyl
vertolkte die minnaar met overrompelend
jeugdig enthousiasme en daarbij met een
Gallische luchtigheid die de wens deed
opkomen dat méér Hollandse acteurs een
paar jaar in Parijs konden studeren. Frits
Butzelaars uitbeelding van de eigenwijze
maar niet'erg wijze zakenman neigde wat
te veel naar de karikatuur (hetgeen trou
wens bij deze rol bijna niet te vermijden
is) maar was vooral in het derde bedrijf
toch zeer aanvaardbaar. Manon Alving
kweet zich naar behoren van de ondank
bare taak, de ietwat larmoyante rol van de
ex-verloofde te vertolken, en Gerard Do
ting typeerde aardig de concierge. Johan
Greter had voor een schildersatelier een
sfeerrijk en vooral functioneel geslaagd
decor ontworpen.
De overweldigende bloemenhulde aan
het slot en het geestdriftige applaus van
het talrijke publiek dat het. noodweer had
getrotseerd, waren een landelijke première
en het debuut van een nieuw gezelschap
ten volle waardig.
Simon Koster
Arrestatie in Neurenberg
De Neurenbergse recherche heeft de 62-
jarige Nederlandse mevrouw Tatjana K.
en haar zoon, de 39-jarige Oostenrijkse
handelsvertegenwoordiger Boris K. gear
resteerd, die er van worden verdacht ver
valste schilderijen van oude Hollandse
meesters van Nederland naar Duitsland te
hebben gesmokkeld en tegen abnormaal
hoge prijzen aan Neurenbergse zakenlie
den te hebben verkocht.
Mevrouw K. en haar in Neurenberg wo
nende zoon hadden zich, volgens de Neu
renbergse politie, in verbinding gesteld
met kunstliefhebbers uit deze stad en
schilderijen als oude Nederlandse mees
ters of werken van Vincent van Gogh en
Corot, aangeboden. Het werk „De Aard
appeleters" van Van Gogh, waarvan het
origineel zich op het ogenblik in het Kröl-
ler-Müller Museum op de Hoge Veluwe be
vindt, zou een bedrag van 250.000 mark
moeten opbrengen. Het eveneens op naam
van Van Gogh staande schilderij „Bloe
menveld" en nog drie andere werken kwa
men voor 160.000 mark in het bezit van
een ingezetene van Neurenberg.
Twee van de zes Neurenbergse kopers,
die samen zeventien van de drieëntwintig
aangeboden schilderijen in hun bezit heb
ben, lieten de doeken in Nederland door
deskundigen onderzoeken en schakelden
daarna de Neurenbergse recherche in.
Deze kon moeder en zoon aanhouden toen
ze op het punt stonden de Bondsrepubliek
per auto te verlaten. De wagen werd in
beslag genomen. In de auto trof men nog
vier schilderijen aan, waarender „De
Aardappeleters", dat men dus nog niet
had kunnen verkopen. Alle schilderijen
zullen nu in Duitsland door kunstkenners
scheikundig worden onderzocht en beoor
deeld.
De Nederlandse vrouw verklaarde dat
alle door haar aangeboden werken van
Hollandse meesters uit familiebezit af
komstig zijn. De Neurenbergse recherche
kon echter in samenwerking met de Am
sterdamse politie vaststellen, dat vijf wer
ken voor enige duizenden marken in de
kunsthandel zijn verkregen. Hiertoe be
hoort het voor 75.000 mark aangeboden
„Bloemenveld". Mevrouw K. en haar zoon
zijn als verdacht van bedrog en ontduiking
van het betalen van invoerrechten en be
lastingen in hechtenis genomen, aldus
meldt D.P.A. uit Neurenberg.
Na zondag te Sheffield een uitvoering
van Handels oratorium de „Messias" te
hebben gedirigeerd is de 57-jarige dirigent
Walter Goehr in zjjn kleedkamer in elkaar
gezakt. Bij aankomst in het ziekenhuis van
Sheffield bleek de dirigent reeds te zijn
overleden. De doodsoorzaak is nog niet
bekend.
Gedurende de uitvoering, .die gegeven
werd door hét Hallé-orkest en hyee koren
uit Sheffield, had de dirigent al te kennen
gegeven, dat hij zich niet fit voelde. Een
maal verliet hij gedurende de uitvoering
zelfs het podium en wiste zich achter de
coulissen met een zakdoek de transpiratie
van zijn gezicht.
Walter Goehr ontving zijn opleiding aan
de Berlijnse Academie voor Schone Kun
sten. Hij was een leerling van wijlen Ar
nold Schönberg.
De overledene componeerde ook zelf. Hij
is muziekdirecteur geweest van vele
schouwburgen op het vaste land van
Europa en tevens van de Columbia en „His
Masters Voice" grammofoonplaten-maat
schappij. Walter Goehr is vroeger ook
directeur geweest van het B.B.C.-theater
orkest.
Bij het benoemen van de stamtonen en
de daarvan afgeleide tonen van ons toon
stelsel is men lang geleden zeker niet
lichtvaardig te werk gegaan. Men heeft
ongetwijfeld gestreefd naar nauwkeurig
heid, naar een absolute betekenis van de
tonennamen als weerspiegeling van de
functie van de toon in het tonen-systeem.
En door de invoering van de stemming
van instrumenten volgens de zogenaamde
gelijk zwevende temperatuur werd de
naam steeds meer aanvaard als de ver
antwoording van het bij de betreffende
toon behorende trillingsgetal. Voor bepaal
de toonrelaties was deze aanvaarding
juist voor andere een benadering van de
werkelijke toestand. Want bij eenzelfde be
naming paste geenszins altijd een zelfde
trillingsfrequentie; en al waren de ver
schillen van een kleine orde van grootte,
zij waren wel degelijk merkbaar. Vele
musici van professie hebben daar ervarin
gen van, in het bijzonder dirigenten.
De door prof. dr. A. D. Fokker gepro
pageerde 31-toonsstemming bood de moge
lijkheid deze kleine intervallen bewust in
te voeren met een vrijwel ongerepte nauw
keurigheid. Op het 31-toonsorgel werden
de toonshoogten gefixeerd. Maar nu lijkt
het of bespelers van strijkinstrumenten
ook gaan onderzoeken of de binding aan
de 31-toons-stemming hun van nut kan zijn
Zowel voor hun intonaties als voor de
uitbreiding van muzikale uitdrukkingsmo
gelijkheden. Want aanzienlijk meer tonen
kwamen voor toepassing in een muzikale
ordening beschikbaar.
Zondagmiddag hebben talrijke bezoekers
van het concert, dat in Teylers Museum
werd gegeven kennis kunnen maken met
de mogelijkheden voor de strijkinstrumen
ten.
De violoncellist Anner Bijlsma speelde na
melijk een reeks korte composities samen
gevat in een „Partita for cello-solo" van
de Engelse componist Alan Ridout. Het
was muziek geschreven in verschillende
toongeslachten en met vertrouwde karak
ter aanduidende benamingen, die door het
voor de hedendaags mens nog ongewone
klankelement uiteraard nog op volledige
aanvaarding moet wachten. Men kreeg
echter wel de indruk, dat zij meesterlijk
werd uitgevoerd, hetgeen trouwens ook ge
zegd kan worden van de „Music for 31-
tone Organ" van dezelfde componist door
de toonkunstenaar Anton de Beer. De
meest overtuigende indruk heeft op mij
weer de Suite 1954 van Henk Badings ge
maakt in de voortreffelijke uitvoering, die
Anton de Beer voor zover het orgel, be
diend door middel van de „echte" 31-
toons speeltafel, dit toeliet. Met dit stuk
werd de betekenis van de 31-toons-stem-
ming het best toegelicht en het deed ons
bijna vergeten, dat wij toch ook bijzonder
hadden genoten van de kleine Toccata in
a voor orgel van Jan Pieterszoon Swee-
linck en de zangrijke Sonate in d voor
violoncel en orgel van W. de Fesch, die
aan de 31-toons-muziek voorafgingen.
P. Zwaanswijk
De bekende 77-jarige Hongaarse compo
nist Zoltan Kodaly lijdt aan trombose van
de kransslagaderen bevindt zich in een
ziekenhuis in Boedapest. Zijn toestand zou
evenwel bevredigend zijn.
Kodaly, sinds de dood van Béla Bartók,
in 1945, de grootste Hongaarse componist,
was gedurende de opstand van 1956 voor
zitter van het Revolutionaire Comité van
Intellectuelen. Hij zou de Bond van Rus
sische Componisten hebben verzocht hun
invloed aan te wenden opdat de Russische
troepen uit Hongarije werden terugge
trokken.
David Oistrach. David Oistrach, de
beroemde Russische violist, is voor het
eerst als dirigent opgetreden. Hij leidde
het Symfonie-orkest van de Russische
Radio.
DE HAAGSE COMEDIE heeft de op
voeringsrechten verworven van „Dear
liar" door Jerome Kilty, zijnde een spel
van acht a negen kwartier met dialogen
die vrijwel geheel werden samengesteld
met zinsneden uit de talrijke brieven, die
de toneelschrijver George Bernard Shaw
in de loop van precies veertig jaren wis
selde met mrs. Patrick Campbell, een
door hem aanbeden actrice. Het Neder
landse publiek heeft hiermede reeds kun
nen kennismaken tijdens het. laatste Hol
land Festival, toen het op briljante wijze
als „Geliebter Liigner" door E. Hasse
en Elisabeth Bergner voor het voetlicht
werd gebracht. Men werd geconfronteerd,
schreef ik naar aanleiding daarvan, met
buitengewoon bekwame vertolkingen van
buitengewoon briljante verschijningen. De
bewerking in onze taal is intussen met
vaardige hand, geleid door een spitsvon
dige geest, ondernomen door mr. E. Elias,
die men met. het klinkende resultaat mag
complimenteren. De titel „Lieve leuge
naar" lijkt mij echter te flauw, gehoord
de emotionele tonen, die beiden aansloe
gen. „Geliefde leugenaar" (of desnoods:
dierbare) zou, dunkt mij, beter zijn ge
weest.
Door de gemeente Amsterdam zullen dit
jaar twee prijzen voor typografie worden
toegekend: de Franse Duwaerprijs en de
N. H. Werkmanprijs. De jury, die bestaat
uit de heren G. Kiljan, B. Stroman en P.
Zwart, kan elk der beide prijzen vaststel
len op 500, 1000 of 1500 gulden, al naar ge
lang de verdienste van het te bekronen
werk.
In afwijking van de maatstaven, die tot
nu toe voor de toekenning van de typogra-
fie-prijzen werden aangelegd, zal dit jaar
de N. H. Werkmanprijs bestemd zijn voor
het best verzorgde typografische werk,
terwijl voor de Frans Duwaerprijs die in
zendingen in aanmerking komen, die
naar de mening van de jury getuigen van
een grote begaafdheid voor typografische
vox-mgeving, ook al geven zij nog geen
blijk van een volkomen beheersing van
deze kunst. De inzendingen dienen voor
31 december te worden bezorgd aan de af
deling Kunstzaken van de gemeente Am
sterdam.
Nog maar enkele maanden geleden heb
ik in deze kolommen de achtergronden
van deze geraffineerd en met goede
smaak gedramatiseerde correspondentie
betrekkelijk uitvoerig belicht. Voor goede
lezers zal het nauwelijks nodig zijn in her
halingen te vervallen. Ten behoeve van
andere belangstellenden zij hier meege
deeld, dat de briefwisseling begon toen
Shaw nog slechts bekend was als criticus
en pamflettist, mevrouw Campbell daar
entegen door schoonheid en talent op het
toppunt van haar romantische reputatie
stond. Pas in 1912 (dertien jaar latex-) brak
de ruim een kwart eeuw met ondex-bre
kingen voortdurende stroom van amoux-eu-
ze verklaringen en heftige verwijten los,
nadat hij haar voor de zojuist voltooide
rol van Eliza Doolittle had uitgekozen. Het
eerste deel van de authentieke documen-
taire vindt met een reconstructie van de
openingsscène uit „Pygmalion" en een
ander populair fragment een ook litterair-
hxstox-isch gefundeerd culminatiepunt. Als
pendant dient in de tweede helft een ta-
freel uit „The Applecart" van voorin de
dertiger jaren, in Nederland als „De Kei
zer van Amerika" bekend gewoi'den,
waarin Shaw een van hun meestbewogen
ontmoetingen achteraf heeft uitgebeeld.
Deze intermezzo's vallen geenszins buiten
de orde: Shaw en mrs. Pat waren twee
uitersten die elkaar nooit aanraakten,
maar wel de heftigste scènes maakten.
Hun brieven vol vertedering en verbitte
ring zijn meeslepende uitingen van kun
stenaars in met hart en ziel beleefde
rollen.
In een decor van rode gordijnen wor
den deze thans respectievelijk door Paul
Steenbergen en Ida Wassex-man met veel
fantasie en virtuositeit tot kunstmatig le
ven gebracht. In deze aangenomen combi
natie wei'd de ideale vex-standhouding tus
sen de beide topfiguren van het Nederland
se toneel naar mijn mening niet bereikt.
Dat kwam misschien mede door de klaar
blijkelijke veronderstelling, dat het con
tact tussen de tegenstrijdig tot elkaar aan
getrokken karakters als het ware natura
listisch uitgespeeld zou moeten worden om
er „echt theater" van te maken. Zij dre
ven de intimiteit tezeer door en verspeel
den dusdoende de kansrijkste effecten van
humor en pathos op een afstand. In zover
re deden zij de gekozen titel x-echt weder
varen, dat hun omgang te lief bleef, te wei
nig de allure aannam van een ambivalen
te verhouding van egocentrische wezens.
Paul Steenbergen en Ida Wasserman
in „Lieve Leugenaar" van Shaw.
Niettemin kan men hartelijk en geestdrif
tig genieten van de amoureuze en amu
sante bekvechterijen tussen twee excen
trieke naturen van buitengewoon formaat,
vooral na de pauze. Shaw's relaas van de
crematie van zijn beminde moeder en
mrs. Campbell's openbaring van vex-driet
om het sneuvelen van haar zoon werden
prachtig voorgedx-agen.
David Koning
Van 21.00 tot 22.20 uur presenteert de
A.V.R.O op donderdag 8 december de
kijkers onder regie van Walter van der
Kamp het blijspel „The Great Sebastians"
van de Pulitzerprijs-winnaax-s Howard
Lindsay en Russell Crouse. In dit spel, dat
werd vertaald door Alfred Pleiter en voor
de televisie bewerkt door de regisseur,
worden de rollen van Rudi en Essie Sebas
tian gespeeld door respectievelijk Cx-uys
Voox-bergh en Mieke Verstraete. De decors
voor „The Great Sebastians" werden ont
worpen door Fokke Duetz.
Oudheidkundige vondst. In Caxrihago
(Tunesië) is zatex-dag een woning uit de
Romeinse tijd met. prachtige mozaïeken
met voorstellingen uit het dagelijks leven
gevonden.
Advertentie
De Belgische regering zal voortaan
ieder jaar door haar deskundigen voor
200.000 Belgische franken moderne Neder
landse kunst mogen laten kopen. De wer
ken worden betaald door de Nederlandse
regering en zij zullen voor onbepaalde tijd
aan België in bruikleen worden gegeven.
Daar staat tegenover dat Nederland voor
eenzelfde bedrag ieder jaar kunst van jon
ge Belgen mag kiezen en in een van zijn
musea ophangen.
Deze regeling, vastgesteld in het kader
van het Nederlands-Belgisch Cultureel Ac-
coord, heeft mr. J. F. M. J. Jansen,
plaatsvervangend hoofd van de afdeling
Kunsten van het Nederlandse ministerie
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen, zaterdagmiddag bekendgemaakt ter
gelegenheid van de opening van een grote
expositie onder de titel „De Nederlandse
Kunst na de Oorlog", gehouden in het Pa
leis van Schone Kunsten te Charleroi.
De Belgische keuze-commissie van wel
ke onder andeire Herman Teirlinck, Emile
Langui en J. van Lei-bex-ghe lid zijn, heeft
voor de eerste keer vier wex-ken gekozen
uit de te Charleroi geëxposeerde. In de
eerste plaats „Mutation", een beeld van
Shinkichi Tajiri Het tweede aangekochte
beeldhouwwerk is „Getekende Harts
tocht" van Wessel Couzijn. Verder heeft
men dan nog het schilderij „Nachtkleur"
van Jaap Wagemaker gekozen. Omdat al
le ter tentoonstelling aanwezige schilderij
en van Corneille aan het Van Abbe-mu-
seum te Eindhoven dan wel aan een par
ticuliere verzamelaar uit Doi'drecht beho
ren zal men van hem een ander doel aan
kopen. In welk Belgisch museum de Ne
derlandse werken zullen komen staat nog
niet vast. De heer Langui voelt er veel
voor in een museum de gehele collectie
onder te bx-engen en dat dit in de loop dei-
jaren een, naar men hoopt, belangrijke
verzameling moderne Nederlandse kunst
zal kunnen tonen.
De Nederlander mr. Erik Hazelhoff
Roelfsema is zaterdag afgetreden als direc
teur-Europa van Radio Vrij Europa. Naar
in München verluidt, was de aanleiding
hiertoe een meningsverschil met de in
New York zetelende leiding van het radio
station over de benoeming van het hoofd
van de Tsjechoslowaakse afdeling. De
Europese directie is in München gevestigd.
De twee plaatsvervangers van mr. Hazel
hoff, Charles Mc Neil en David Penn, heb
ben eveneens ontslag genomen. De leiding
in New York zal een nieuwe directeur in
München benoemen.
Op dondex-dag 15 december a.s. zal Het
Nederlands Ballet (directx-ice Sonia Gas-
kell) een balletvoorstelling vex-zorgen in
de Stadsschouwburg te Haarlem. Het pro
gramma voor deze avond bevat drie pre
mières, namelijk „Lotswende", een ballet
gemaakt door Peter Appel in opdi-acht van
de gemeente Amsterdam; muziek van Hans
Kox, decor en kostumes Henk Perdok.
Voorts „Clair de lune", choreogx-afie van
Alex Tsjitjinadze, die deze pas de deux in
het afgelopen Holland Festival bij Het
Nederlands Ballet instudeerde; muziek van
Claude Debussy. Deze pas de deux zal
worden gedanst door Leonie Kramer en
Peter W. Reilly. Tenslotte „De witte sala
mander", choreografie van de Amerikaan
Paul Taylor, muziek van de aan het Ne
derlands Ballet verbonden pianist Joop
Stbkkermans. In de hoofdrollen: Sonja van
Beers en Sylvester Campbell.
Het overige programma bevat enige re
prises, te weten: „Invocatie", choreografie
D. Lichine. muziek: B. Marcello; en „Suite
en blanc", choreografie: S. Lifar, muziek:
E. Lalo. In dit laatste ballet werkt mede
de gastsolist Joan Cadzow.
(Van onze correspondent)
ROME. Behalve de Anglicaanse aarts
bisschop van Canterbury heeft Rome nog
een hoge gast gehad, wiens verschijning
al niet minder ongewoon was. Evenals er
tussen het Vaticaan en de Anglicaanse
kerk sedert vijf eeuwen geen betrekkin
gen bestaan, evenzeer zijn er, nadat bij
het einde van de eerste wereldoorlog uit
het oude Servië de Joegoslavische staat
werd geboren, nooit goede betrekkingen
geweest txxssen Italië en zijn oosterbuur.
Zelfs nu nog, nu de minister van Buiten
landse Zaken Popovitsj als eerste Joego
slavische staatsman na de tweede wereld
oorlog een bezoek aan Rome heeft ge
bracht, zijn er verschillende persorganen,
en daar onder Correire Delia Sera, die het
nodig vinden allerlei oude koeien uit de
sloot te halen en precies te vertellen hoe
veel vierkante kilometer grond Italië aan
de Joegoslaven bij het laatste conflict
heeft verloren. De fascistische pers maakt
het natuurlijk nog veel bonter en spreekt
over „een bolsjewiek die naar Rome is
gekomen."
De meer bezadigde pex-s slaat gelukkig
een heel andere toon aan. In de Stampa
vinden we een hoofdaxriikel waarin duide
lijk wordt gezegd dat de slechte verstand
houding, die in het vex-leden tussen Italië
en Joegoslavië bestond alleen te wijten is
aan het Italiaanse fascisme en het Italiaan
se nationalisme, en dat nu, na de be
vredigende wijze waarop de kwestie
Triëst is geregeld, de beide landen alle
x-edenen hebben om eendi-achtig samen te
wex-ken. En de republikeinse Voce wijst er
op hoe reeds Mazzini meer dan honderd
jaar geleden de Joegoslavische volken aan
gene zijde van de Adriatische Zee als de
natuurlijke bondgenoten en vrienden van
Italië beschouwde. In deze meer gematig
de pers wordt er ook op gewezen, dat
Joegoslavië weliswaar een communistisch
land is, maar op een geheel andere wijze
dan de Sovjet-republieken en dat het,
politiek gezien, buiten de militaire groep
staat, volgens een neutrale politiek.
De betrekkingen met Joegoslavië zijn de
laatste twee jaar zeer verbeterd. Vooral
de handelsbetrekkingen worden steeds
inniger. In de eerste negen maanden van
dit jaar is de uitvoer van Italië naar Joe
goslavië ruim vijftig percent meer dan in
dezelfde pex-iode van 1959. Italië is Joego-
slavië's grootste expox-tgebied. Joegoslavië
levert voox-namelijk slachtvee, vlees, hout,
cellulose. Italië stuux-t naar Joegoslavië
machinerieën en gebx-uiksvoorwerpen. Een
vijftigtal Italiaanse ondernemingen, waar
onder zulke belangrijke als Fiat en Olivet
ti gaan in Joegoslavië filialen openen.
Onder andex-e over deze zaak heeft Popo
vitsj, die begeleid wordt door de minister
van Economie in Rome gespx-oken. Het is
voorts de bedoeling dat Italië op zijn beurt
de voornaamste leverancier van Joegosla
vië zal woi-den, een plaats die tot nu toe
door Duitsland wox-dt bezet, terwijl Italië
op de tweede plaats staat. Italië is voorts
bereid bijstand te verlenen bij de komen
de monetaix-e sanering in Joegoslavië.
Surrealistisch dichter
Popovitch, die wij even hebben kunnen
spreken gezien onze, weliswaar zeer ge-
brekkige, kennis van zijn taal, is een
minister van Buitenlandse Zaken in de
grote lijn der Joegoslavische politici. Dat
land heeft in het verleden steeds zeer bij
zondere personen gehad voor de buiten
landse politiek. Wij herinnneren slechts
aan de grote Ante Trumbitsj. Hoewel over
tuigd communist, maar niet in de Rus
sische zin, is Popovitsj van ooi-sprong
allex-minst. een px-oletariër. Zijn vader was
de x-ijkste bankier van Belgrado en de fa
milie Popovitsj is de eerste geweest in
de Servische hoofdstad die over een auto
mobiel kon beschikken. Kotsja Popovitsj
ging als jonge man studeren in Parijs
waar hij in intellectuele kringen verkeer
de en al heel jong voor de communistische
gedachte werd gewonnen. Hij is een man
van gx-ote beschaving, een der voornaam
ste dichters van Joegoslavië (wij durven
gerust zeggen een der belangrijkste van
onze tijd in geheel Europa). Zijn gedichten
dragen een surrealistisch karakter.
Maar hij is ook een man van de daad,
zoals hij heeft bewezen in de Spaanse bur-;
geroox-log, waar hij zich aan het hoofd
van een gx-oep uitgeweken Joegoslavische
communisten heeft onderscheiden. Clan
destien teruggekeex-d in zijn vaderland,
wei-d hij door de regering van Stojadino-
vitsj in de kerker geworpen en kort na de
Duitse invasie door de partisanen bevrijd.
In de partisanenoorlog is hij een der voor
naamste leiders geweest en werd hij, hoe
wel Sex-viër, een der beste vrienden van de
Ki-oaat Tito. Ook nu nog is Tito zeer op
het gezelschap van deze verfijnde intel
lectueel en grote politicus gesteld.
Behalve op het gebied van de handels-
verdx-agen en van een nieuwe, waarschijn
lijk voor Italië gunstiger regeling van de
visserij in de Adriatische zee, zullen er
vraagstukken van het toerisme aan de
oi'de komen en het sluiten van een cultu
reel verdrag. Daarbij zouden beide lan
den gebaat zijn. Joegoslavië, zowel als
Italië heeft een grote muziekcultuur zodat
ook uitwisseling op dit gebied voor beide
van eminent belang is.
Popovitsj heeft zaterdagavond in Rome
verklaard dat betere betrekkingen tussen
regering en rooms katholieke kerk in Joe
goslavië, mogelijk en gewenst zijn. Hij
zei op een persconferentie dat de Joego
slavische x-egering bereid is met het epis
copaat van Joegoslavië in onderhandeling
te tx-eden, „op voorwaai-de dat dit zal plaats
hebben binnen de bepalingen van de wetten
van het land". Popovitsj zei dat zich in
de betx-ekkingen tussen kerk en staat in
Joegoslavië de laatste tijd „bepaalde ver
anderingen" hadden voltrokken. Tot nu toe
is echter geen initiatief genomen om de
afgebx-oken diplomatieke betx-ekkingen tus
sen Heilige Stoel en Belgrado te herstel
len, aldus Popovitsj.
LONDEN (UPI) Het Britse blad
Sunday Times oefent felle critiek
op de schraperigheid van de Bx-itse
regering. Het blad zegt, dat de inwoners
van Oslo x-eeds dertien jaar achtereen de
Bx-itse hoofdstad een fraaie kerstboom zen
den, als teken van vx-iendschap, en dat het
Britse ministerie al die tijd de Noren de
elektriciteitsrekening voor de verlichting
ex-van heeft aangeboden.
„Zijn wij zo laag gezonken", aldus het
blad. „dat wij onze vrienden laten beta
len voor hun hartelijkheid?".
Vanmorgen is op de Noordex-begraaf-
plaats in Haarlem ter aarde besteld het
stoffelijk overschot van de heex J. H. van
der Valk, die van 1917 tot 1946 als machi-
nezetter bij onze bedrijven in dienst is ge
weest.
De heer P. W. Peereboom directeur van
Grafische Bedrijven Damiate n.v„ herdacht
de overledene met een korte toespraak
Een oud-collega van de overledene," de
heer B. Tersmitten, voerde eveneens het
woord.
Een zoon van de heer Van der Valk
dankte voor de belangstelling, betoond bij
de ziekte en het overlijden van zijn vader.
De 34-''arige mevrouw Spijkers-Jole.
moeder van zes kinderen, heeft in het Sint
Elizabethziekenhuis in Tilburg het leven
geschonken aan een drieling, twee jongens
en een meisje.
