KAMER LIET KABINET-DE QUAY VALLEN
Voor minister Van Aartsen niet te
aanvaarden A.R.-motie aangenomen
Nu een kahinet-Caïs met
nieuwe A.R.ministers?
HET WEER
DE DRIE MOTIES
Crisis kwam als een
grote verrassing
Kerstrede directeur Hoogovens
Prof. De Quay naar
de Koningin
Gromyko wenst de tijd
van Roosevelt terug
Zeker vijf doden bij een
brand in Bad Godesberg
Veel bewolking
Tenzij over mijn lijk
Belastingvoorstellen toch
nog in Eerste Kamer
Extra televisiejournaal
de kabinetscrisis
over
Sneu voor Wint Kan
fi,
Nalatigheid was oorzaak
van brand in Constellation
In de krant van heden:
Het woord is aan
„Moet daf du zo?"
VRIJDAG 23 DECEMBER 1960
46e JAARGANG NUMMER 44
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat. 9-1 uur.
Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519.
Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080.
Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295.
IJmuider Courant
Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct.
Giro-rekening IJmuider Courant no. 129288.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
DAGBLAD VOOR VELSEN - IJ MUIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en Mr. H. C. van dei Mije
(Van onze parlementaire redacteur)
Minister Van Aartsen (Volkshuisvesting en Bouwnij
verheid) heeft sich gisteren in de Tweede Kamer niet
bereid verklaard het volgend jaar 5000 woningen
meer te doen bouwen. Hij vreesde overspanning van
de bouwmarkt, met ais gevolg hogere bouwprijzen
en hogere huren. Hij wilde wel 2500 woningen meer
accepteren en in de loop van 1961 bekijken of er
zonder gevaar nog eens 2500 bij kunnen. Een A.R.-
motie eiste echter toch 5000 woningen meer. „Als
mijn A.R.-geestverwanten in de Kamer voor die motie
stemmen, treed ik af", verklaarde minister Van Aart
sen. „Dan treden de anti-revolutionaire minister Zijl
stra en staatssecretaris Roolvink ook af". „Als die
situatie intreedt", voegde minisfer-president De
Quay eraan toe, „dan treedt het hele kabinet af". De
A.R.-fraciie stemde toch véór de motie, die met 70
tegen 59 stemmen werd aangenomen. Aldus was de
kabinetscrisis een feit. K.V.P. en V.V.D. stemden tegen
de motie. Bij de voorstemmers waren S.G.P., C.P.N. en
uiteraard de P.v.d.A., die de kans zag het kabinet
ten val te brengen. Uitdrukkelijk hadden echter de
fractievoorzitters van A.R. en C.H.U., dr. Bruins Slot en
dr. Tilanus, verklaard voorstanders te zijn van een
kabinet met de politieke samenstelling als van het
kabinet-De Quay, dus zender socialisten. De meer
derheid van K.V.P., V.V.D., A.R. en C.H.U. verlangt dus
niet de socialisten terug in een nieuw kabinet.
Op grond hiervan zou men dus moeten verwachten dat het kabinet-De Quay wordt
hersteld met nieuwe Anti-Revolutionaire ministers en misschien nog enkele andere
figuren. Het is echter zeer de vraag of prof. De Quay weer bereid zal zijn het minister-
presidentschap op zich te nemen. Hij is er in 1959 toe overgehaald, deze functie op
zich te nemen. Hij heeft er niet naar gestreefd en nadat hij jaren lang als Commis
saris der Koningin in Noord-Brabant een rustige functie had bekleed, heeft hy zich
de vaak scherpe openbare critiek op zijn beleid erg aangetrokken. Het is niet uit
gesloten dat hij deze kabinetscrisis aangrijpt als een gelegenheid zich terug te trekken.
Als zijn opvolger werd gisteravond de naam genoemd van minister Cals, die met zijn
spitse antwoorden in het debat zijn mannetje staat en met zijn ervaringen inzake zijn
vernieuwingen on het gebied van het onderwijs aan critiek gewend is. Het, kan vrij
lang duren voordat twee nieuwe Anti-Revolutionaire ministers zijn gevonden. De
bezetting van andere ministersposten (Onderwijs o.a.) kan ook nog vry veel
tijd vergen.
Dé kabinetscrisis is uitgebroken bij ver
rassing. Het was bekend dat er bij de be
handeling van de begroting van Volkshuis
vesting en Bouwnijverheid moeilijkheden
zouden ontstaan over het aantal volgend
jaar te bouwen woningen, maar achter de
schermen was het compromis van 2500
woningen meer al uitgedokterd.
De ker van het conflict schuilt daarom
niet in de woningbouw, want de 5000 wo
ningen meer, die de motie-Van Eibergen
(A.F.) eiste, werden ook nagestreefd in
een motie-Andriessen (K.V.P.), die 2500
woningen meer als zekerheid verlangde,
maar in de eerste helft van 1961 in over
leg met de ministers wilde bezien of er
nóg 2500 woningen bij zouden kunnen, ter
wijl het aantal van de sterkst gesubsidi
eerde woningwet-woningen zou worden ver
hoogd van 5000 tot 7500. Minister Van
Aartsen ging daarmee akkoord.
De motie-Van Eibergen was echter in
feite gericht tegen de Anti-Revolutionaire
Verwachting tot morgenavond:
Veel bewolking en plaatselijk
enige neerslag. Matige, aan de
kust tijdelijk krachtige tot harde
zuidelijke wind. Weinig veran
dering in temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
minister Zijlstra (Financiën), die in de
kring van zijn partij een te dictatoriale
rol zou spelen. De heer Van Eibergen, be
stuurslid van het C.N.V., wilde met zijn
motie een conflict forceren. Hij kon voor
zien hoe de Anti-Revolutionaire minister
Van Aartsen op een tegen zijn beleid ge
richte motie van zijn geestverwanten zou
reageren. Daarom zei de heer Van Eiber
gen bij het indienen van zijn motie nog
speciaal: „Wij kunnen dit beleid geen
sterk beleid vinden."
Minister Van Aartsen moest toen wel
antwoorden: „Als deze motie wordt aan
genomen, ben ik niet bereid haar uit te
voeren. Gezien het feit dat de motie mede
is ondertekend door politieke geestverwan
ten, zou aanneming tengevolge hebben dat
ik aftreed. Zelfs indien de motie niet aan
genomen wordt, maar door een belangrijk
deel van mijn geestverwanten wordt ge
steund, zal het mij onmogelijk zijn de po
litieke verantwoordelijkheid voor het wo-
ningbeleid verder te dragen. Dat geldt me
de voor de andere Anti-Revolutionaire be
windslieden" (Minister Zijlstra en staats
secretaris Roolvink).
Minister Zijlstra zou in de loop van deze
week tegenover een lid van de A.R.-frac-
tie hebben gezegd: „Er komen géén 5000
woningen bij, tenzij over mijn lijk." Hij
wilde een herhaling van de bestedingsbe
perking als in 1957 voorkomen.
(Vervolg op pag. 2)
De heer P. van Delden, directeur van
Hoogovens IJmuiden, heeft vanmiddag
zijn kerstrede uitgesproken. Het economi
sche nieuws uit deze rede vindt men op de
economische pagina (pagina 11). Het
IJmuider aspect van zijn redevoering zal
men aantreffen op pagina 7.
Na ajloop van de bewogen zitting
drukte de A.R.-afgevaardigde Van
Eïbergen de hand van premier De
Quay. V.l.n.r. min. Korthals, prof. De
Quay, de heer Van Eibergen, min. Van
Aartsen en min. Beerman.
Minister-president prof. De Quay is
hedenochtend even voor half twaalf
naar paleis Soestdyk vertrokken, direct
na de vergadering van het kabinet, die
om tien uur in de Treveszaal van het
ministerie van Verkeer en Waterstaat
was begonnen.
Prof. De Quay deelde by het verlaten
van het ministerie van Verkeer en
Waterstaat mee, dat de vergadering van
de ministerraad om half drie zou wor
den voortgezet. Wat de behandeling
door de Eerste Kamer van de belasting-
ontwerpen betreft, geloofde prof. De
Quay dat deze de volgende week nor
maal doorgang zou kunnen vinden.
Over de financiële beschouwingen over
de rijksbegroting kon hij zich nog niet
uitlaten, omdat hy daarover eerst over
leg zal plegen met de voorzitter van de
Eerste Kamer, mr. A. Jonkman.
De Nederlandse Televisie Stichting zal
vanavond om 20.00 uur een extra journaal
wijden aan de jongste ontwikkelingen van
de gisteravond ontstane kabinetscrisis.
Op 5000 woningwetwoningen is ook de
oudejaarsconference van Wim Kan ge
vallen. Evenals twee jaar geleden, toen
het kabinet-Drees aftrad en Kan de
laatste hand legde aan de voorberei
dingen van zijn oudejaarsconference. In
hotel Gooiland in Hilversum slaakte hij
gisteravond tijdens zyn optreden nog de
verzuchting dat minister-president De
Quay hem voor deze ellende moest be
hoeden. Het is anders uitgepakt. Wim
Kan heeft zich hermetisch van de bui
tenwereld afgezonderd. Hy „heeft de
kwestie in beraad".
MOSKOU (UPI) De Russische minis
ter van Buitenlandse Zaken Andrei Gro
myko heeft vanmorgen in een toespraak
tot de Opperste Sovjet het Westen gewaar
schuwd geen agressie te gebruiken, de
Fransen in Algerije veroordeeld en een be
roep gedaan op president Kennedy om de
Amerikaans-Russische betrekkingen terug
te voeren ..tot de staat waarin zy ten tijde
van Roosevelt verkeerden".
Deze verklaring wordt door waarnemers
gezien als een belangrijk verzoeningsge-
baar van de Russische regering en een
teken dat men na de inhuldiging van Ken
nedy met een schone lei wil beginnen.
(A.R.P.)
De motie die de heer Van Eibergen (A.R.) in de Tweede
Kamer indiende en die de regering-De Quay deed be
sluiten tot aftreden, luidt als volgt: De Kamer, gehoord de
beraadslagingen met betrekking tot de begroting 1961
van het ministerie van Volkshuisvesting en Bouwnyver-
heid, overwegende, dat er nog steeds een groot tekort is
aan woningen, in het bijzonder aan woningen in de goed
kope klasse; van oordeel dat het noodzakelijk is tot een
snelle oplossing van het woningvraagstuk te geraken;
nodigt de regering uit het aantal te subsidiëren woningen
te brengen van 65.000 op 70.000; nodigt de regering verder
uit de 5.000 meer te subsidiëren woningen gelykelyk te verdelen over de premie
sector en de extra gesubsidieerde woningwetsector.
De heer Andriessen (K.V.P.) diende een compromismotie in, die mede werd
ondertekend door leden van V.V.D. De indiener sprak als zyn oordeel uit
dat het, gelet op de aanwezige woningbehoefte, ten zeerste gewenst is het
aantal woningen, opgenomen in het bouwprogramma 1961,
te verhogen, alsmede het aantal woningwetwoningen,
waarvoor een extra-bydrage van 100 per jaar wordt
verstrekt, op te voeren. De regering werd uitgenodigd het
aantal woningen in dit bouwprogramma te verhogen tot
minimaal 82.500 woningen; het aantal premiewoningen
te verhogen met 1.250 en derhalve te brengen op
33.750 woningen; het aantal woningwetwoningen op te
voeren eveneens met 1.250 en derhalve ook te brengen
op 33.750 woningen; het aantal woningwetwoningen,
waarvoor een extra toeslag van 100 per jaar gegeven
wordt, binnen het contingent van de 33.750 woningwet
woningen voor 1961 te bepalen op 10.000, waarin begrepen
het restant van bedoelde woningen van het jaar 1960 en met de Kamer in het
eerste halfjaar 1961 in overleg te treden over de mogelijke afronding van het
bouwprogramma naar 85.000 woningen door subsidiëring van 1.250 woningwet
woningen en 1.250 premiewoningen, zulks gelet op de beoordeling alsdan van
de conjuncturele situatie.
Ook de heer Bommer (P.v.d.A.) had een motie ingediend
met de volgende inhoud: De Kamer, kennis genomen heb
bende van de adressen van de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten, de Nationale Woningraad en de Bondsraad
van de Katholieke Arbeiders Beweging in de bisdommen
Haarlem en Rotterdam; van oordeel dat het by de grote
woningnood in de lagere inkomensgroepen niet verant
woord zou zyn het. aantal woningwetwoningen te ver
minderen; nodigt de regering uit het aantal in 1961 in
uilvoering te brengen woningwetwoningen te stellen op
ten minste het voor 1960 geldende aantal.
Toen de Tweede Kamer de motie-Van Eibergen aanvaardde met 70 tegen
59 stemmen (alleen de fracties van de K.V.P. en de V.V.D. stemden tegen) was
dit voor de regering-De Quay aanleiding af te treden.
W. J. Andriessen
(K.V.P.)
ife-'-''*
De koninklijke familie heeft donder
dagavond. met het personeel te Soest-
dijk een kerstviering gehouden. Konin
gin Juliana leest het tweede hoofdstuk
van het evangelie van Lucas voor.
(Men zie ook pag. 2)
BONN (DPA/Reuter) Vanochtend is in
Bad Godesberg, bij Bonn. een grote brand
uitgebroken, die vermoedelijk zes doden
heeft geëist. Het vuur ontstond in een
slagerij. Van de zijde der politie is mee
gedeeld. dat de brand is ontstaan door een
ontploffing in de '-elder bij herstellings
werkzaamheden aan de olieverwarming.
Tot dusver staat vast, dat vijf mensen het
leven hebben verloren.
NEW YORK (UPI) Een luitenant
hoofdopzichter van de Amerikaanse ma
rine heeft verklaard, dat een verkeerd be
vestigde veiligheidsafsluiting op de ton met
dieselolie er de oorzaak van is, dat de
brand op het Amerikaanse vliegdekschip
„Constellation" zulke rampzalige afmetin
gen. aannam. Er was verondersteld, dat het
ventiel op het vat olie vernield was door
een heftruck. De luitenant verklaarde ech
ter. dat hij het vat geïnspecteerd had, en
dat hem niet was gebleken, dat het ventiel
was vernield door geweld. Volgens hem
was het ventiel verkeerd geplaatst en had
het geringste stootje reeds tot gevolg kun
nen hebben, dat het ventiel er af zou val
len. Zowel het gat in het vat. als de
schroefdraad op het veiligheidsventiel ble
ken niet beschadigd te zijn.
In het voorbije jaar is aan boord van dit
schip 42 keer brand uitgebroken, maar de
arbeiders waren steeds in staat geweest
het vuur te blussen. De meeste brandjes
waren veroorzaakt door het verbranden
van vuil.
De commandant van de marinewerf te
Brooklyn, heeft woensdag bepaald dat de
werkzaamheden op het in afbouw zijnde
vliegdekschip onmiddellijk hervat moeten
worden.
Advertentie
„BOUWPAKKETTEN" o.a.
Salontafel 39.
„DE HOUTHAL"
HOUT - TRIPLEX en BOARD
KENNEMERLAAN 159 - TELEFOON 7770
Advertentie
BARTEÜORISSTR: HAARLEM TEL. 13439
IEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596
LANGE SUÈDE- EN NAPPA MANTELS
Weerrapporten 1, 2
Economisch nieuws11
Op de Praatstoel S
Feuilleton 9
Horen en Zien 9
Agenda va n IJ mond en Haarle m 2
Uit stad en omgeving5, 6. 7
Beurs 11
Uitgaan in Haarlem 4
Medische verzorging 5
Scheepsberichten 11
Kunst 4
Sport 13
In de Vishal en op zee6
Beeldverhalen 9
Uit het binnenland 2, 4
Buitenlands nieuws 3, 4
Dit nummer bestaat uit
veertien pagina's
Anonymus:
Een overwinnaar wordt altijd meer ge-
eer d dan degene, die een strijd voor
kwam.
De vraag of liever de uitroep
„Moet dat nu zo?", twee jaar geleden door
dr. H. W. Tilanus in de Tweede Kamer ge
daan, dreigt een gevleugeld woord te wor
den dat bij Nederlandse kabinetscrises van
toepassing kan worden geacht. Terecht
werd het gisteravond door prof. Oud geci
teerd, want er was nu evenveel reden om
die kreet te slaken als op dezelfde datum
in 1958, toen de aanleiding (zij het dan niet
de oorzaak) van de val van het laatste ka
binet-Drees even weinig belangrijk was
als thans die van de val van het kabinet-
De Quay.
De tweeëntwintigste december schijnt
een noodlottige datum te zijn voor Neder
landse regeerders, een datum die op deze
manier wel een bijna even onheilspellen
de klank voor hen moet gaan krijgen als
..de Idus van Maart" voor de Romeinen
kreeg na de dood van Julius Caesar. MeD
kan zich ook afvragen of Nederlandse po
litici in de langste nacht van het jaar. die
aan deze datum voorafgaat, misschien te
lang slapen en daardoor te weinig tijd
overhouden om goed na te denken over de
olannen, die zij voor de volgende dag koes
teren.
Hoe dit laatste ook zij, de gebeurtenis
sen van gisteravond geven alle aanleiding
om te betwijfelen dat de voorstanders van
de mötie-Van Eibergen wél goed hadden
nagedacht over de gevolgen van hun ac
tie; want die gevolgen zijn van zeer ern
stige aard en zullen wélke goede bedoe
lingen de protestants-christelijke groe
peringen ook gehad mogen hebben ze
ker niet leiden tot versnelling van de wo
ningbouw in 1961. Immers, er is nu een ka
binetscrisis ontstaan waarvan de oplos
sing wellicht weer veel tijd zal vergen, en
gedurende de interim-periode zal het mini
sterie van Volkshuisvesting moeten door
werken op basis van de door minister Van
Aartsen ingediende begroting, die nu niet
is goedgekeurd; dat wil dus zeggen: op
de basis van de bouw van 80.000 woningen
in 1961. Wanneer er misschien pas over
een aantal maanden een nieuw kabi
net is gevormd, zal de begroting van Volks
huisvesting (hetzij gewijzigd, hetzij onge
wijzigd) opnieuw door de Staten-Generaal
moeten worden behandeld, met thans nog
niet te voorspellen resultaat. Kan dit ui
termate onzekere „succes" een gevoel van
bevrediging geven aan hen, die de kabi
netscrisis hebben uitgelokt „terwille van
een bespoediging van de woningbouw"?
De lezers van ons blad weten, dat wij
al jaren bij vele gelegenheden hebben
aangedrongen op bespoediging van de wo
ningbouw, omdat wij de altijd maar vóórt-
durende woningnood als een ramp voor
het Nederlandse volk beschouwen. Ook wij
zouden een vergroting van het aantal in
1961 te bouwen woningen dus van ganser
harte hebben toegejuicht. Wat dat betreft
had de aandrang, gisteren in die zin op
minister Van Aartsen uitgeoefend, dus. on
ze volle sympathie. Maar ook de bezwa
ren van de regering waren voor het groot
ste deel begrijpelijk en aanvaardbaar. Een
overspannen arbeidsmarkt, die tot loons-
en prijsverhogingen leidt, moet uiteinde
lijk ook tot huurverhogingen leiden, en dat
de regering een dergelijke ontwikkeling
schuwt kan men alleen maar waarderen.
Zij ging al heel ver door te willen in
stemmen met de motie-Andriessen, die
neerkwam op een programma van ten
minste 82.500 woningen (waarbij het ex
tra aantal van 2.500 gelijkelijk zou worden
verdeeld tussen woningwetwoningen en
goedkope premie-woningen), terwijl er in
de loop van het nieuwe jaar zou worden
nagegaan of er nog eens 2.500 bij zouden
kunnen. In concreto was het verschil tus
sen deze motie en de motie-Van Eibergen
dus bijzonder klein. Maar kabinetten schij
nen bij ons vaker te vallen over kleine
dan over grote dingen. „Moet dat nu zo?"
In de grond van de zaak kan men deze
nieuwe kabinetscrisis echter beschouwen
als een uitvloeisel van de aanvechtbare po
litiek van voorafgaande na-oorlogse rege
ringen. De arbeidsmarkt in de bouwvak
ken zou nu minder snel overspannen zijn
als de emigratie van vele onzer beste
bouwvakarbeiders niet jarenlang van re
geringswege was aangemoedigd en zelfs
uit de staatskas gesubsidieerd. En minis
ter Zijlstra (de man op de achtergrond
bij deze crisis) had nu minder zuinig be
hoeven te zijn bij het verlenen van sub
sidies voor de bouw van goedkope wonin
gen als vroegere ministers van Financiën
èn laatstelijk hijzelf zich krachtiger
hadden verzet tegen defensie-uitgaven die
onze staatshuishouding zich in feite niet
kon en kan permitteren. In deze beide op
zichten zit ons volk nu met de gebakken
peren.
Als wij ons dan opnieuw, mét dr. Tila
nus, afvragen: „Moet dat nu zo?" heeft
dat tevens de betekenis van .Moet dat
nu zo maar doorgaan?"
