0 Men vergelijke te Weimar, Salomon de Bray: Z. Nr. 144 met Jan de
Bray Z. Nr. 172, Sal. d. Br. Z. Nr. 15 met Jan de Bray Z. Nr. 37, etc.
2) Zie kniestuk van een staande heer, London, vroeger in de verzameling
van Sir J. B. Robinson, Afb. Klass. d. Kunst, Frans Hals, 1923, pag. 182
en afb. pag. 266, e. a. m.
3) Te Berlijn, Kupferstich Kab. Nr. 707, gesign., gejaarmerkt. 1657, „ouwt
60 jaar".
dat hij zijn eerste lessen bij zijn vader, Salomon de Bray,
nam. En inderdaad wordt dit vermoeden bevestigd door
de kennelijke gelijkenis in den stijl van vader en zoon,
vooral in de teekeningen 1). Maar het blijkt, dat Jan boven
dien nog een andere invloed heeft ondervonden, namelijk
die van Frans Hals. Dit is niet zoo vanzelfsprekend, als
we in het eerste oogenblik zouden kunnen gelooven, en de
afstraling van den grootmeester op onzen schilder is niet
diepgaand. Omstreeks 1650 had Frans Hals in de
oogen van zijn tijdgenooten dan altijd het hoogtepunt
van zijn kunstcarrière al lang overschreden. Hij was een
eenzaam man geworden, door zijn medemenschen weinig
gewaardeerd. Het is niet stellig uit te maken, dat onze
schilder bij zijn groote stadgenoot in de leer ging. Maar
het is waarschijnlijk, dat hij althans diens werken kende.
Zoo schijnt het mogelijk, dat de houding van den jongen
op het portret in den Haag dus de op de heup steunende
rechterhand en de manier waarop hij zijn hoed vasthoudt
gebaseerd is op een dergelijk motief van Frans Hals 2).
Misschien komt ook de vooruitgang van zijn technische
vaardigheid, bijv. de breede, meer vloeiende streek, voort uit
de invloed van den grooten Haarlemschen portretschilder.
Het is echter duidelijk, dat deze portrettrant niets meer
te maken heeft met den stijl van Salomon de Bray, hoewel
diens laatste portret uit het jaar 1650 dateert, d. i. veertien
jaren voor zijn dood. Deze portretten zijn in hun stijl
evenredig aan werken van Amsterdammers als Ferd. Bol
of Barth. van der Helst. De beeltenis in den Haag
daarentegen heeft een geheel andere grondslag; zijn oorsprong
uit de traditie van Frans Hals valt niet te loochenen.
Te Berlijn kunnen we een mooie teekening uit 1657
leeren kennen, die Salomon de Bray, den vader van den
kunstenaar, weergeeft3). Afb. 2Hij zit achter een balustrade,
ten halven lijve gezien. Zijn gewaad is tot aan den hals
toe gesloten, de witte kraag is met een koordje vastgemaakt.
