MIDDENDUIN
BUITEN HAARLEM
Een duinontginning tijdens de Bataafsche Republiek
'Dès qu'on le voudra fortement, le sable ie plus aride servira
a faire naitre des hommes'.1)
De gedachte aan de Lug's woorden ten grondslag liggend,
die in de duinen onder Overveen, behoorende tot het land
goed: 'Elswout', eerst tegen het einde der 18e eeuw op haar
practische waarde zou worden getoetst, is in principe al neer
gelegd in een in 1739 verschenen boekje van Puissant.2)
Voordien schonk men aan de ontginning der duinen nage
noeg geen aandacht, en hielden al placaten zich met de 'wil
dernissen' bezig, dan was het hoofdzakelijk op het gebied der
jacht en van de helmplanting.
Het valt buiten het bestek van deze verhandeling uitvoerig
in te gaan op de ontginningsproeven, die door enkele duin
eigenaren elders, sedert het einde der 17e en begin 18e eeuw,
zijn genomen, alsook op de vele raadgevingen, vervat in ant
woorden, die zijn binnengekomen op de door de Hollandsche
Maatschappij der Wetenschappen, voor het eerst in 1761, te
dien aanzien uitgeschreven prijsvragen. Ik moge hiervoor
verwijzen naar het uitvoerig proefschrift: 'Duinbebossching'
vanDrJ. A. van Steijn3) Ontegenzeggelijk vindt dit streven zijn
oorsprong in het economisch systeem der Physiocraten, waarin
slechts de landbouw als winstgevend bedrijf werd beschouwd.4)
Op de volgende bladzijden zullen wij in onzen gezichtskring
slechts betrekken een ontginningspoging in de duinen ten
Westen van Haarlem, welke gronden sedert 1722 deel uit
maken van 'Elswout'. Ontginningspóging, want hoe lofwaar-
(1) Lettres physiques et morales sur l'histoire de la terre, dl. III, blz.
44°) 1779-
(2) Consideratien en Middelen om de Duinen te Herstellen en door
het depopuleeren der konijnen bekwaam te maaken tor het beweiden met
schaapen, om daardoor een product van wol te bekomen tot maintenue
der manufacturen, 1739.
(3) Zie ook Jan Kops, pionier van Hollands landbouw, door Mr.
J. Baert, 1943.
(4) Gide et Rist: Histoire des doctrines économiques, 5me Ed.
