"UYT EUROPA'S OUTSTE
COURANTE"
De 'Oprechte Haarlemsche Courant' van 1656 tot 1672
Het is een merkwaardige speling van het toeval, dat Haar
lem, de stad, waar Laurens Jansz. Coster in het jaar 1425
de boekdrukkunst zou hebben uitgevonden, tevens de zetel is
van de oudste der thans'nog bestaande couranten in geheel
Europa. Voor een bij uitstek historie-minnenden lezerskring
als die van dit Jaarboek is het welhaast overbodig te zeggen,
dat deze journalistieke Methusalem is de 'Oprechte Haarlem
sche Courant', opgericht in 1656. De oudste wil in het onder
havige geval niet zeggen, dat de 'O.H.C.' ook het eerstge
boorterecht in Europa zou bezitten, doch geen van de eerder
in binnen- of buitenland opgerichte couranten of 'nieuws-
tydinghe' heeft, evenals zij, den loop der eeuwen tot op den
huidigen dag kunnen weerstaan.
De eerste Nederlandsche courant werd opgericht in 1618
door Caspar van Hilten, wiens zoon, Jan van Hilten van
1623 tot 1655 de 'Courante uyt Italien', enz. uitgaf. Na het
overlijden van laatstgenoemde besloot een zijner medewer
kers, de Haarlemsche drukkerszoon Abraham Casteleyn,
voor eigen rekening een courant uit te geven, welk voornemen
hij in de allereerste dagen van 1656 wereldkundig maakte
middels een circulaire, waarvan de tekst is bewaard gebleven
en waarin hij zijn plannen als volgt formuleerde:
'De uytnemende fabuleusheydt der Tydingen, die
hedendaeghs ons de Beweginghe der woelende Werelt
berichten, heeft my ghedronghen voor eenighe Lief
hebbers en voor mijn selfs, op mijn eygen Kosten van de
voornaemste Plaetsen van Europa bysonder Nouvelles te
laten komen; 't welck sonder moeyten en Kosten niet en
is gheschiet:
Deze Sr. Jan van Hilten zalig: by my siende, heeft my
ghebeden hem Weeckelijck daarmede, ofte met iets daar-
uyt te willen dienen, dat ick somwijle ghedaen hebbe,
waerdoor gekomen is, dat de zijne beter als d'andere zijn
