HET HUIS TE MANPAD
De naam Manpad is in onze vaderlandse geschiedenis ver
bonden aan twee wapenfeiten, de slag van 1304, waarin
Witte van Haemstede de Vlamingen zou hebben ver
slagen, en die van 8 Juli 1573, waarin de troepen van de
Prins van Oranje onder Batenburg, die de stad Haarlem
moesten ontzetten, door de belegeraars, de Spanjaarden, in
de pan gehakt werden. Alleen de laatste gebeurtenis kan de
kritiek der geschiedvorsers doorstaan, maar de slag van 1304,
die volgens S. AmpzingI) zijn naam aan het Mannepad zou
hebben geschonken, moet bij nadere onderzoekingen naar
het rijk der legende worden verwezen. Immers, Witte van
Haemstede, de in Holland zo populaire bastaardzoon van
Floris V, heeft, nadat hij te Zand voort geland was en, komen
de over de duinen, bij Haarlem als bevrijder door de
inwoners was begroet, met behulp van de Kennemers en
Friezen de Vlamingen, die nog niet zó noordelijk waren door
gedrongen, bij Dordrecht verslagen, om daarna het belegerde
Zierikzee te ontzetten2).
De legende van de slag aan het Manpad van 1304, het
eerst vermeld door de kroniekschrijver Johannes a Leydis,
die door Robert Fruin iemand genoemd wordt 'die gaaren
opsiert en verdichting met waarheid ineensmelt'3), is door
latere geschiedschrijvers (Ampzing, Screvelius, Van Oosten
de Bruyn) overgenomen, maar vooral bekend geworden
doordat Prof. David Jacob van Lennep in 1817 ter plaatse
een gedenknaald oprichtte, zowel gewijd aan de slag van 1573
als aan die van 1304. Deze David Jacob van Lennep woonde
op het Huis te Manpad, een buitenplaats, ten Zuiden van
de Manpadslaan gelegen met de hoofdingang aan de kant van
de Herenweg of Heemsteedse straatweg en sedert 1767
eigendom van de familie Van Lennep.
Over de oorsprong van het Huis te Manpad tasten wij
enigszins in het duister. In de Morgenboeken van Rijnland,
die in 1544 aanvangen en sedert 1600 geregeld zijn bijge
houden, komt het niet voor, maar op 15 November 1560
vergunnen de Hoogheemraden aan Schout en Schepenen
van Heemstede 'om de houten hoel ofte brugge leggende
achter 't Manpadt in de Manpadtslaan', die vervallen en ver-
