TWEE OUDE PATRICIËRSHUIZEN
IN DE KRUISSTRAAT
KRUISSTRAAT 45 EN 51
Inleiding
Een prachtig oud patriciërshuis wordt gevonden in de Kruis
straat op nr. 45, het huis waarin thans de Gemeentelijke Dienst
van Bouw- en Woningtoezicht is gevestigd. Zijn fraaie, vrijwel
ongeschonden 18de eeuwse gevel trekt altijd bijzonder de aan
dacht en reeds Allan 1 noemt het een der grootste sieraden
van dit gedeelte der Kruisstraat, eertijds woonplaats van vele
aanzienlijke leden van de oude Haarlemse adel, en prijst het
om zijn brede, edele bouwstijl. J. A. G. van der Steur be
schrijft het als volgt2:
'Circa 1730. Groot dubbel heerenhuis, met rijke midden
travee, gevormd door portiek met vlakke pilasters met com
positie kapiteelen en getoogde kroonlijst. Het raam boven de
portiek geheel omlijst met snijwerk, waartegen steunen twee
halve vrouwenfiguren met leeuwenpooten. De middentravee
en de gevel ter weerszijden afgesloten door pilasters van berg
steen, waarop consoles tot dracht van de gootlijst. Boven de
middentravee een rijk versierd dakvenster, aansluitende aan
de attiek, waarop rijk bewerkte vasen. Aan den gevel zijn
nog aangebracht twee lantaarns, uit het laatst der 18e eeuw'.
Verder voegt Van der Steur er nog enkele historische bij
zonderheden bij, die hij ontleend heeft aan mededelingen van
de toenmalige (1907) gemeente-archivaris C. J. Gonnet 3,
nl. dat op de plaats van dit huis gestaan zou hebben de druk
kerij van Jacob Bellaert van Zierikzee, die werkte in de
tweede helft van de 15de eeuw, dat een eeuw later Nicolaas
van der Laan, burgemeester van Haarlem, eigenaar was en
het perceel op 22 december 1560 verkocht aan NIcolaas van
Nieuwland, bisschop van Haarlem en prelaat van Egmond.
In zijn tegenwoordige gedaante voegt hij erbij, is het ge
bouwd voor Mr. Cornelis Sylvius (16871738), burge-