BUYTEN-TWIST IN EFFIGIE?
Bij de Haarlemse gezichten uit de collectie van de Heer Th.
Hoog1 bevindt zich een tekening van Johann Goll von
Franckenstein (17221785), bankier en kunstverzamelaar
met artistieke begaafdheid.2 Zij lijkt belangwekkend voor de
topografie van Overveen. „Gezigt buyten Harlem" de dub
bele klinker was hem als Duitser niet vertrouwd staat op de
achterzijde, en verder: „Na 't Leeven geteekent door J. Goll
Ao 1753 Een latere toevoeging luidt: „bij de Brouwersvaart
te Overveen".
De situatie zoals die op de tekening is weergegeven doet
echter ernstig twijfel rijzen aan de juistheid dier toevoeging.
Immers noch langs noch in de omgeving van de Brouwers
vaart is een gezicht op de Grote Kerk van Haarlem te ver-
krijgen vanuit een hoek als de tekening suggereert. Bovendien
hebben er noordelijk langs die vaart onder Overveen nimmer
buitens gelegen en ook is de Brouwersvaart die de Nieuwe
Kolk met de stadsgrachten verbindt, nooit een in het lage land
doodlopende waterweg geweest.
Aandachtige beschouwing van de tekening, aangevuld met
wat plaatselijke bekendheid, heeft er dan ook toe geleid een
andere localisatie als meer voor de hand liggend te aanvaar
den.
Rechts op de tekening doemt in het verschiet de Grote Kerk
op, gezien vanuit het noordwesten. In het midden loopt in
oostelijke richting een vaart met aan de noordzijde daarvan
een simpel schuitenhuis. Links bevindt zich, gedeeltelijk zicht
baar, een allereenvoudigst landhuis. De deuren van een
„doorrit" zijn half geopend. De passage tussen het gebouw en
de vaart wordt afgesloten door een dubbel hek dat naar een
tuin leidt. Op de voorgrond, rechts, loopt langs een houten
landhek in zuidelijke richting een rijpad. Deze ligging nu
harmonieert volkomen met een platte grond van „Buyten-
Twist",3 een plaatsje in het Overveense gelegen, oostelijk van
de Bloemendaalseweg tussen „Bloemenheuvel" (met het
