260 Deze kaart werd door ons gevonden in een procesdossier in het archief van de Grote Raad van Mechelen. Van dit archief wor den door een werkgroep te Amsterdam onder leiding van prof. J. Th. de Smidt voor de gebruiker toegankelijk gemaakt: de re gisters der sententies en de processtukken in de series Beroepen uit Holland en Eerste Aanleg (voor zover op Nederland betrek king hebbend). In laatstgenoemde serie bevindt zich onder nr. 2749 het dossier der stukken, ingediend in een geschil tussen schout en schepenen van Heemstede, benevens taveernehouders aldaar, enerzijds en de magistraat van Haarlem waarbij zich de Procureur-Generaal gevoegd had, anderzijds (Huussen 1972a). De aanleiding tot het proces De diepere oorzaak van dit proces was gelegen in een economi sche belangentegenstelling. Al in 1515 verkreeg de stad Haarlem van de vorst een octrooi met een verbod om buiten de stad, tot aan de grens van Heemstede, taveerne te houden en wijn of bier te tappen (Enschedé 1866 I nr. 258). De handhaving van dit verbod leidde tot decenniën durende strubbelingen tussen Haar lem en taveernehouders te Heemstede. Uit een keizerlijk octrooi van 1518 blijkt al dat tevoren een proces tussen partijen was ge rezen voor het Hof van Holland; dit geschil werd voorlopig door arbiters beslecht (zie ARA Brussel, GRM EA 2749 sub aa). In 1522 werd een vernieuwd tapverbod afgekondigd (Enschedé 1866 I nr. 275, 276), dat prompt werd overtreden. Haarlem liet de boosdoeners gijzelen (hun verklaring: ARA Brussel, GRM BH 794 sub a; zie Kerckhoffs-de Heij 1973). Op 13 januari 1528 verkreeg Haarlem een octrooi dat aanleiding werd tot het proces waarvoor wij hier aandacht vragen (Ensche dé 1866 I nr. 283; ARA Brussel, GRM EA 2749 sub b). Keizer Karei V verbood binnen een afstand van 500 kennemerlandse roeden rond Haarlem - gerekend vanaf de „vryheit" der stad - accijnsvrij bier en wijn te tappen. Haarlem krijgt de bevoegdheid binnen dit gebied accijns te heffen op getapt bier. De accijns zou twintig groten per ton bedragen, waarvan drie groten in de cen trale schatkist zouden vloeien, drie groten kwamen aan de am bachtsheer van Heemstede en veertien groten de stad Haarlem

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Jaarverslagen en Jaarboeken Vereniging Haerlem | 1973 | | pagina 262