28
toegang gaven, tijdelijk wegneembaar te maken: ophaalbruggen,
wipbruggen, valbruggen, basculebruggen. Hierdoor ontstond een
nauw verband tussen brug en architectuur. Zolang de ommuurde
stad - zoals ook onze oude veste Haarlem - zich als een zelf
standig geheel aftekende tegen het omringende land, bleef dit
beeld, dat tevens een stedebouwkundige eenheid vormde, ge
handhaafd. In ons land spelen daarin ook de waterpoorten een
boeiende rol.
Hoe belangrijk een brug kan zijn voor een plaats, welke door
haar ligging anders geïsoleerd zou blijven, blijkt uit het boek van
de Nobelprijs winnaar, de Joegoslavische schrijver Ivo Andric:
„De brug over de Drina", welke de christelijke met de moham
medaanse wereld verbond. Het boek eindigt met de vernietiging
in 1914 van deze mooie, van natuursteen gebouwde brug, welke
zo'n belangrijke plaats in het leven van de bewoners van het
stadje Visegrad innam. De verwoesting van enige bruggen in de
laatste wereldoorlog is behandeld in het boek „Het land achter
Gods rug" door A. den Dolaard en in de roman „Le pont de la
rivière Kwai" van Pierre Boulle, waarvan een film is gemaakt.
In ons land ontstonden steden vaak langs rivieren. Waar han
delswegen te land deze kruisten, was een verbinding nodig. Ook
steden hebben tegenstand ondervonden als ze daarvoor een brug
wilden bouwen, zoals Kampen. Soms waren steden ook oor
spronkelijk of door uitbreiding ter weerszijden van een rivier
gelegen, zoals Amsterdam, Rotterdam, Haarlem, Maastricht met
Wijk. In het stadsbeeld dier plaatsen speelden bruggen een voor
name rol. Ook elders hebben bruggen in het stedelijk leven een
belangrijke plaats ingenomen. Vaak werden op die bruggen
bouwwerken voor handelsdoeleinden en woningen opgetrokken.
Deze bebouwing - hoe boeiend soms ook - is in strijd met de
typische kenmerken van een brug, zoals genoemd in de eerste
causerie. Een aanverwante vorm is overbrugging van een straat
of kanaal voor onderlinge verbinding van gebouwen.
Sedert de Renaissance is een element van decoratie in de Euro
pese bruggenbouw doorgedrongen. Oosterse invloed, voorname
lijk uit China en Japan doet zich gevoelen, maar wordt op eigen
westerse wijze verwerkt.