93
Molen „De Santhaes"
De redactie heeft mij verzocht om bij de omslagfoto een artikel
te schrijven over de korenmolen „De Santhaes", welke aan de
Velserhooftlaan in Santpoort staat en eigendom is van de ge
meente Velsen.
„De Santhaes" is een achtkante bovenkruier met stelling. Romp
en kap zijn met riet gedekt, de roeden zijn van ijzer en hebben
een vlucht (totale lengte) van 22.50 m. De inrichting is als volgt:
drie koppels maalstenen, welke worden aangedreven door de
windinstallatie; twee koppels maalstenen kunnen worden aange
dreven door een elektromotor. Het luiwerk wordt afzonderlijk
aangedreven door een tweede elektromotor. De windinstallatie is
sinds 1939 buiten bedrijf, maar eens per maand draait de molen
om verrotting tegen te gaan.
Aangezien ik de twee voorafgaande jaren al vaker over de ge
schiedenis van molens heb geschreven, wilde ik dit keer naast een
kort historisch overzicht ook iets schrijven over het type molen
en het al zeer oude vak van de mulder (molenaars op een koren
molen heten „mulder").
Geschiedenis
In oude archieven kunnen we lezen dat Santpoort in de 13e
eeuw al een molen had. Wat voor een soort molen dit is geweest
en waar deze heeft gestaan, is echter onbekend.
Rond het jaar 1576 is er, waarschijnlijk door de Spanjaarden,
een molen verwoest.
Vanaf 1616 tot 1779 stond op dezelfde plaats als de verwoeste
molen een grondzeiler korenmolen. In 1779 is „De Santhaes"
gebouwd. Al de bovengenoemde molens, met uitzondering van
de onbekende uit de 13e eeuw, hebben op dezelfde plaats ge
staan.
Het leven van „De Santhaes" is niet gemakkelijk geweest. In
1938 werd de molen met sloop bedreigd. Enkele energieke Sant
poorters richtten de vereniging Santpoorts Bloei op en deze ver
eniging heeft voor het behoud van de molen gezorgd. In 1939
werd de molen definitief buiten bedrijf gesteld.
