In de Anti-Stemdwangpartij (ASP), die in de volksmond ook Ra-
paillepartij heette, is het pre-fascistische element niet geheel afwe
zig, maar wel op de achtergrond geraakt. In het orgaan van de
partij, „Het Raadsheertje, Satyrisch Antiparlementair Orgaan",
treffen we het „programma" aan.
Hoofdpunt hierin is de „opheffing van den stemdwang, daar zij
(t.w. de ASP) iederen dwang, uitgeoefend door eenig gezag op de
geestelijke bezittingen der menschen immoreel acht". Vertegen
woordigende lichamen wijst zij af want „geen enkel parlement
kan doelmatig zijn, voornamelijk omdat het toch moet regeeren
volgens den wil van de machthebbers
Door het stellen van „protestcandidaten" en vergaderingen wilden
de anti-stemdwangers dit doel bereiken*). Het programma eindigt
met de woorden: „Voor de overtuiging der menschen .wijkt de
Staat".
Met zijn nadruk op individuele vrijheid en verwerping van de
staat is dit een anarchistisch beginselprogramma te noemen. Ook
in andere artikelen in „Het Raadsheertje" blijkt het anarchistisch
karakter van de groep. De redactie herdrukte artikelen van Do-
mela Nieuwenhuis en spoorde de lezers aan om de Vrije Socialist
en andere anarchistische bladen te lezen.
In dit licht is het merkwaardig dat het blad, dat vanaf nr. 11
„satyrisch anti-autoritair orgaan" als ondertitel heeft, ook recla
me maakt voor het fascistische blad „De Bezem": „een goed gere
digeerd weekblad, de moeite waard om te lezen en te herlezen".
De protestcandidaat in Haarlem, George Oversteegen, was voor
de annexatie Schotenaar. Speenhoff dichtte over hem
Of het een ramp is of een zegen
Geannexeerd werd ook George Oversteegen.
Hij werd geboren in Amsterdam in 1902, verhuisde later naar
Velsen en kwam tenslotte in 1914 in Schoten terecht. Het gezin
289
„Parlement bestaat feitelijk uit twee Franse werkwoorden: parler, spre
ken; mentir, liegen". Het Raadsheertje, nr. 7.
