Naar een nieuw handboek over de
Haarlemse geschiedenis
De liefhebbers van Haarlem's geschiedenis zijn in de afgelopen
jaren verblijd met enkele facsimile-uitgaven van oude boeken be
treffende Haarlem's geschiedenis. Zo verscheen in 1974 een her
uitgave van Ampsingh's werk uit 1628 en werd in hetzelfde jaar
„Allan" herdrukt, precies een eeuw na het verschijnen van het
eerste deel van zijn Geschiedenis van Haarlem (1874-1888).
Men kan vermoeden dat de heruitgave van Ampsingh is geschied
omdat dit boek zeldzaam geworden was en alleen nog tegen hoge
prijzen kon worden verkregen, al zullen velen moeite hebben met
het lezen van de ouderwetse letters en met het terugvinden van de
gezochte gegevens in dit niet-systematisch ingedeelde boek. Om
de verkoop te bevorderen waren er ook prenten in afgedrukt die
ten tijde van de oorspronkelijke uitgave nog niet bestonden.
De heruitgave van Allan is bevreemdender. Francis Allan gaf in
zijn boek een soms zeer uitvoerige beschrijving van vooral de
gebouwen, die hij op zijn wandelingen door Haarlem aantrof, met
historische achtergronden. Een echte „geschiedenis van Haarlem'
is zijn werk echter niet. Hij had bij het schrijven de medewerking
van bekende kenners van Haarlem's geschiedenis zoals Ekama,
Enschedé, Gerlings en Gonnet, van wie grote delen uit zijn werk
afkomstig zijn.
Allan had de tijd mee, want in dezelfde tijd schreef Enschedé zijn
driedelige inventaris van het Haarlemse oud-archief (1866-1869)
en publiceerde Ekama zijn bibliografie van Haarlem
(1874-1875). Hij kon dus putten uit de nieuwste gegevens betref
fende de geschiedenis van Haarlem.
Wie Allan nu, in 1976, bestudeert, leert daarmee de wetenschap
pelijke kennis betreffende Haarlem kennen zoals die een eeuw
geleden was bereikt. Onze kennis is in die eeuw echter bepaald
wel vooruitgegaan. De bibliografie van Haarlem van Mejuffrouw
Ratelband over de jaren 1876-1960 bevat niet minder dan 121
pagina's titels betreffende Haarlem's geschiedenis! Ten aanzien
van veel punten is de mening geheel gewijzigd en het is dan ook
297
