62
den aan den volhardenden ijver, voor zulken verdienstelijken arbeid menig
maal besteed. Maar die op zich zeiven staande nasporingen, missen wel eens
het doel waarom zij werden ingesteld, al ware het alleen, dat de uitkomsten
er van zonder bepaald plan worden openbaar gemaakt en hier en daar staan
verspreid, waarom zij na korten tijd zoo goed als verloren raken, juist voor
degenen, die er hun nut mede zouden kunnen doen.
Deze overwegingen hebben er ons toe geleid eene Vereeniging op te richten
die zich, volgens de vastgestelde Statuten, tot doel heeft gekozen de bevorde
ring der kennis van het heden en verleden van Haarlem en Omstreken en
den naam voert „Haerlem".
Het voornemen bestaat een tijdschrift uit te geven, waarin over allerlei on
derwerpen der plaatselijke geschiedenis in verschillende tijden, zal worden
gehandeld. Wij meenen, dat het aan stof niet zal ontbreken en om die reden
zal zooveel mogelijk worden vermeden te spreken over hetgeen door ande
ren reeds is aangeroerd. Met opzet onthouden wij ons in bijzonderheden te
treden omtrent de plannen, die te dezen opzichte bestaan, dewijl men dan
allicht gebonden zou worden geacht, in zekere orde een of ander programma
te volgen, doch wij kunnen wel zeggen, dat mededeelingen over oude gebou
wen, handel en nijverheid, geestelijke- en ambachtsgilden, vergeten Haar
lemmers, bescherming van de kunst, reizen en reizigers, stads heerlijkheden,
ambten, omstreken van Haarlem enz. enz. niet zullen uit het oog verloren
worden.
Bovendien, of wel allereerst, zal eene zaak ter harte en ter hand worden
genomen, waarin de meeste Haarlemmers belang kunnen stellen. De plaats
onzer inwoning namelijk, is lang bekend en beroemd geweest voor de oude
en fraaie gevels welke er, meer dan in andere steden van Holland, werden
aangetroffen. Maar hier gelijk alom, verandert het uiterlijk aanzien van
straten, grachten, markten en pleinen met den dag. Wij laten in het midden
en onbesproken, of de eischen van het schoone er bij winnen of verliezen,
doch men staat voor het feit, dat veel van het oude, menigeen lief, aan
nieuwe behoeften wordt opgeofferd en voor goed verdwijnt. Onder het
thans levend geslacht, zijn er zoo heel veel niet, die kunnen vertellen, hoe
Haarlem er voor veertig, vijftig jaren er uitzag, omdat dragelijke afbeeldin
gen uit dien tijd ontbreken en zoo goed als alles dus aankomt op eigen
herinneringen. Op dat het zoo niet zal blijven gaan, zouden wij wenschen,
aan dit gemis, door de jongeren uit onze dagen gevoeld, voor de toekomst
eenigszins te gemoet te komen, met het doel tevens (mocht het geen droom
beeld wezen) zoo mogelijk te helpen verhoeden, dat alles wordt omverge
haald. En wel op deze wijze.
Wij zullen een uitvoerige lijst of inventaris maken van alle oude gebouwen,
huizen en gevels, geheel of gedeeltelijk, ongerept of geschonden, bij het
begin der twintigste eeuw in Haarlem nog aanwezig; toegelicht, waar het
noodig is, door eene zakelijke beschrijving, minstens met beknopte aantee-
keningen van ervaren hand. Hier en daar zullen eenige bijzonderheden om
trent stichters, eigenaars of bewoners bijgevoegd worden en eene voorname
waarde zal het werk ontleenen aan de afbeeldingen, welke het in groot
aantal zullen versieren. Daarin vooral zal eene gewenschte verscheidenheid
op te merken zijn, want niet enkel gevels, maar ook onderdeelen er van,
zooals ankers, wapens, maskers, gevelsteenen enz. zal men in prent brengen.
