nemen. Enfin, ook wij mensen nuttigen alcohol met smaak,
verstoken hem als warmtebron of laten er motoren op draaien.
Afgezien van de complicerende vraag wat afval nu is, het be
hoeft feitelijk geen betoog dat wij allen ons nest moeten schoon
houden, op straffe van nare gevolgen voor wie dit nalaat.
Zolang het aantal consumenten nog niet zo bijster groot is,
hoeven ze zich om hun afval weinig zorg te maken; komen er
steeds meer, dan wordt langzamerhand een afvalprobleem ge
schapen dat tenslotte een maatschappelijk vraagstuk wordt en
dat alleen nog maar met veel kennis van zaken, veel geld en
vooral veel wijsheid kan worden opgelost.
De komende bladzijden schetsen juist deze min of meer pro
blematische kantjes van het leven in Haarlem en omgeving,
zoals die zich vroeger en nu voordeden en werden of worden
opgelost.
Het afvalprobleem in
vroeger jaren
Al betrekkelijk vroeg in de Haarlemse geschiedenis bleek het
noodzakelijk te zijn regelen te treffen ten aanzien van ,,vuyl-
nisse'Enerzijds mag dat opmerkelijk schijnen omdat de zorg
voor het milieu eigenlijk nog maar kort geleden (ongeveer tien
jaar) op gang is gekomen, anderzijds echter is het ook dat het
produceren van afval zo oud is als het leven zelf. Wat wel sterk is
veranderd, is de samenstelling van het afval ten opzichte van
vroeger. De oudste keur der ,,vuylnisse" is van 1390 en bepaalt
dat geen vuilnis gestort mag worden buiten de „poirthusen" en
de ,,uterster molen". Over het algemeen zal het vuilnis in die
dagen uit voor het milieu onschadelijke stoffen hebben bestaan,
voornamelijk organisch afval als een bestanddeel van een na
tuurlijke kringloop. Ook het ambachtelijke afval zal bijna uitslui
tend van organische samenstelling zijn geweest wanneer we
bedenken dat vroege ambachten in Haarlem het bierbrouwen
en het verven en bleken van stoffen zijn geweest.
De drijfveren om ten opzichte van dit afval regels te stellen,
instinctieve drijfveren even daargelaten, zijn evenwel zonder
meer duidelijk. Hoewel dergelijk afval zoals gezegd een natuur
lijke samenstelling heeft en onderworpen is aan de natuurlijke
wetten van verandering, waaruit ook alle leven op aarde is
voortgekomen, heeft het verteringsproces een aantal neven
verschijnselen die ertoe noodzaken dat vertering en verrotting
enerzijds en een menselijke samenleving anderzijds, van elkaar
gescheiden moeten worden. Naast vele onschuldige en nood
zakelijke bacteriën, schimmels en andere lagere organismen
kunnen zich in organisch afval ook wel voor de gezondheid
schadelijke organismen ontwikkelen, die, vooral wanneer ze in
het drinkwater terechtkomen, snel verspreid worden over een
48
