werd verbeurd verklaard. Ook de stad Amsterdam werd
wel voor dergelijke onregelmatigheden beboet, bij voor
beeld in 1502 (18).
In 1514behaalde Amsterdam een klein voordeel. Dat jaar
kwam Haarlem voor de zoveelste maal met een klacht bij
Rijnland wegens het openbreken van de dam en het
weghalen van ingeheide palen. Het gedane onrecht
werd hersteld, maar Amsterdam sleepte uit dit proces
één pluspunt weg: officieel werd toegestaan dat de dam
aan één kant werd verlaagd, zodat het mogelijk werd
kleine boerenscheepjes, die met groente, kaas en boter
naar de Amsterdamse markt wilden gaan, over de dam te
slepen (19). Zo kwam de Overtoom tot stand, maar in
principe met een zeer beperkt doel.
Voor de Amsterdammers was dit alleen maar een begin,
een uitgangspunt vanwaar uit men meer wilde bereiken.
In 1526 en 1528 werd er door schippers een gat in de dam
gemaakt, dat door de daders moest worden hersteld (20).
In 1527 was er een compleet gevecht op het Haarlem
mermeer tussen Amsterdamse schippers en de beman
ning van een Haarlems wachtschip, dat iedere nacht op
de loer lag om overtreders te betrappen (21). Omdat de
kosten van het wachtvaren op het Haarlemmermeer aar
dig konden oplopen, sloot Haarlem in 1552 een overeen
komst met de Hollandse rekenkamer, waarbij bepaald
werd dat de kosten van het wachthouden zouden wor
den voldaan uit de opbrengst van de in beslag genomen
goederen op de betrapte schepen. De meerdere kosten
zouden gelijkelijk over de stad Haarlem en deze reken
kamer worden omgeslagen (22).
In 1555 bleek er opnieuw een groot gat te zijn (23). De
schepen werden groter, ook de schepen die over de
Overtoom werden getrokken. Om het overtrekken van
die grotere schepen te vergemakkelijken brachten Am
sterdamse schippers af en toe kleine technische verbe
teringen aan. In Haarlem sprak men dan van 'ongehoor
de nieuwigheden' en was men er zeer boos over dat
Amsterdam zich niet aan het contract van 1514 hield. Zo
bleken er in 1571 windassen op de Overtoom gemaakt te
zijn om daarmee het overtrekken van schepen te verge
makkelijken. Het Haarlemse stadsbestuur liet die weer
afbreken (24).
Links: Fragment van de Tijdens het beleg van Haarlem doorbraken de Spanjaar-
kaartvan Rijnland door ^gp ^g cjam Qm |_,un schepen jn het Haarlemmermeer te
kunnen brengen. In 1574 probeerden de Amsterdam-
mermeer (foto: Gemeente- mers van het gunstige tij gebruik te maken door de
archief Haarlem). Spaanse landvoogd Requesens te verzoeken toe te
53
