lem daaronder (6). Op die datum waren er 140 aangeslo
tenen en nog 2 wachtenden. Ongetwijfeld zal er onder de
namen die wij in de gids aantreffen nog een groot aantal
schuilen van de 'pioniers' uit 1884, doch uit de numme
ring valt dit niet met zekerheid meer af te leiden.
Een boeiend beeld geeft de spreiding van de aansluitin
gen over de stad, voor de liefhebber een dankbaar uit
gangspunt voor een sociale geografie van Haarlem. Dat
het hebben van telefoon in die dagen nog in vele geval
len een luxe was, een privilege voor welgestelde men
sen, vinden wij geïllustreerd in de aansluitingen bij de
bewoners van de nog vrij nieuwe villaparken als het
Florapark en het Kenaupark; ook het Staten Bolwerk en
de Wilhelminastraat mogen wij daartoe rekenen. De tele
foongids vermeldt daar onder meer namen als André de
la Porte, Cnoop Koopmans, Van Eeghen, Hoeufft, Van
Limburg Stirum en Mirandolle.
Eveneens aan de buitenzijde van de stad, maar dan meer
vanwege een gunstige vestigingsplaats in economische
zin, vinden wij een aantal bekende fabrieken: de Kon.
Rijtuigfabriek van Beijnes aan het Stationsplein, de ma
chinefabriek van de Gebr. Figee aan de Leidse- en Brou
wersvaart, de N.V. Werf 'Conrad' aan de Spaarndammer-
weg, de drijfriemenfabriek van Drost en Zn. aan de Har-
menjansweg, de boterfabrieken Cohen en Van der Laan
aan de Leidsevaart en Van Griendt en Zn. aan de Spaarn-
dammerweg. Verder vinden we nog - om nog even aan
de periferie te blijven - de Haarlemse Stoomverffabriek
(v/h W. Leur Co) aan het Noorder Buitenspaarne en de
Haarlemsche Ijzergieterij aan de Schoterweg.
In het hartje van de stad - voor de uitgever van de Opreg-
te Haarlemmer uiteraard ook een gunstige vestigings
plaats - vinden wij aan het Klokhuisplein de 'boekdruk
kers' Joh. Enschedé Zonen. De concurrent op het
gebied van de nieuwsvoorziening sinds 1883: het 17aar-
lem's Dagblad, treffen wij aan in het perceel Kleine Hout
straat 9. Uiteraard bevinden zich op de kaart de meeste
aansluitingen in het centrum, waar we de middenstand
en de verzorgende nijverheid aantreffen. Opmerkelijk is
de 'aansluitdichtheid' in de Kruisstraat, maar ook verder
op de noord-zuidlijn treffen wij een relatief groot aantal
aansluitingen aan in de Grote en de Kleine Houtstraat, de
Gierstraat, de Koningstraat en de Lange Veerstraat. De
Barteljorisstraat ontbreekt in deze opsomming; daar
was in 1891 zelfs nog geen enkele aansluiting, zodat we
moeten constateren dat in dit opzicht in ieder geval deze
straat niet voorop liep met een moderne voorziening (7).
76
Rechts: Spreiding van de
telefoonaansluitingen over
Haarlem in juli 1881. De
cijfers duiden aan: 1
Smedestraat 9, 2
Rijkstelegraafkantoor,
Kruisstraat nr. 33, 3 idem,
Zijlstraat.
